Ἀνάγκη ὁρίων

 Τά παιδιά νιώθουν μέσα τους δύο ἀντίθετες συναισθηματικές παρορμήσεις ἤ ἀνάγκες: Αἰσθάνονται ἔντονη τήν ἀνάγκη τῆς προσκόλλησης καί τῆς σιγουριᾶς, τήν ἀνάγκη νά συνδεθοῦν μέ τούς γονεῖς τους πού τά ἀγαποῦν καί τά φροντίζουν, καί συγχρόνως νιώθουν πολύ ἔντονο τό αἴσθημα τῆς ἀνεξαρτησίας, πού τά βοηθάει νά διαφοροποιοῦνται ἀπό ἐκείνους καί νά ἀναπτύσσουν τή δική τους προσωπικότητα. Αὐτή ἡ κίνηση τῆς ἀνεξαρτησίας ἐπιτρέπει στό παιδί νά ἀνελίσσεται καί νά ἐξελίσσεται, νά ὡριμάζει ὡς πρόσωπο καί νά δημιουργεῖ. Ἡ διαδικασία αὐτή εἶναι ἐπίπονη καί παίρνει χρόνια πολλά, διότι οὔτε αὐτόματη εἶναι ἀλλά οὔτε καί εὐθύγραμμη. Ἐμπλέκονται πλῆθος παράγοντες: κληρονομικότητα, περιβάλλον στενό καί εὐρύτερο (οἰκογένεια, σχολεῖο, φίλοι, συγγενεῖς, τηλεόραση κτλ.). Οἱ γονεῖς πρέπει νά τά λάβουν ὅλα αὐτά ὑπ᾽ ὄψη τους, προκειμένου νά ὁριοθετήσουν τήν ἀγωγή τοῦ παιδιοῦ. Οἱ σχετικές ἔρευνες ἀλλά καί ἡ καθημερινή πείρα ἔχουν ἀποδείξει ὅτι ἡ ὕπαρξη ὁρίων στήν ἀγωγή τῶν παιδιῶν εἶναι ὅρος «ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ» γιά τή σωστή ἀγωγή.
 Τά ὅρια εἶναι σάν τίς ὄχθες τοῦ ποταμοῦ. Τό ποτάμι χωρίς ὄχθες εἶναι ἕνας λάκκος. Ἕνα παιδί χωρίς ὅρια τείνει νά εἶναι ἕνα ἀπρόβλεπτο παιδί στή συμπεριφορά του καί ἡ «ροή» του ὁδηγεῖται σέ ὁποιαδήποτε κατεύθυνση. Ὅρια εἶναι οἱ «ὄχθες» του, πού τό βοηθοῦν νά διαμορφώσει τήν προσωπικότητά του καί τό καθοδηγοῦν πρός τήν ἀνέλιξή του. Ὡστόσο, ἕνα παιδί μέ πάρα πολλά ὅρια στήν ἀγωγή του ποτέ δέν ἀναπτύσσει ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτό του. Ἀλλά καί ἕνα παιδί πού μεγαλώνει μέ ἐλάχιστα ἤ χωρίς ὅρια δυσκολεύεται νά προσαρμοστεῖ στήν πραγματικότητα καί νά ὡριμάσει.
 Ὁ καθορισμός τῶν ὁρίων εἶναι μία σημαντική δεξιότητα τῶν γονιῶν στό μεγάλωμα ἑνός συνεργάσιμου παιδιοῦ. Πρίν ἀποφασίσουμε κάποια ὅρια, ὀφείλουμε νά σκεφτοῦμε καί τίς συνέπειες πού μπορεῖ νά ὑπάρξουν ὥστε νά εἴμαστε προσεκτικοί. Σχηματικά μποροῦμε νά κατηγοριοποιήσουμε τή συμπεριφορά τοῦ παιδιοῦ μας παίρνοντας ὡς παράδειγμα τούς σηματοδότες κυκλοφορίας:
α. Πράσινο φῶς χαρακτηρίζουμε κάθε συμπεριφορά τοῦ παιδιοῦ πού κρίνουμε ἀποδεκτή καί τό ἐνθαρρύνουμε νά τή συνεχίσει.
β. Πορτοκαλί φῶς χαρακτηρίζεται ἡ συμπεριφορά τοῦ παιδιοῦ πού δέν μᾶς ἀρέσει ἀλλά τήν ἀνεχόμαστε ἤ τήν ἀγνοοῦμε.
γ. Κόκκινο φῶς εἶναι συμπεριφορές πού γιά κανένα λόγο δέν θά ἀνεχθοῦμε. Σέ αὐτές τίς συμπεριφορές θέτουμε ὅρια στό παιδί μας, ὅπως θά δοῦμε μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ στό ἑπόμενο τεῦχος.

Ἀθανάσιος Γκάτζιος