Ἕνας ἀπό τούς πιό ἀπειλητικούς ἐχθρούς τῆς πνευματικῆς ζωῆς εἶναι ὁ κίνδυνος τῆς ἐκκοσμίκευσης ἤ, ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ κίνδυνος νά προσ­αρμοστοῦμε στήν νοοτροπία αὐτοῦ τοῦ κόσμου (βλ. Ῥω 12,2).
  Στήν γλῶσσα τῆς Καινῆς Διαθήκης ἡ λέξη «κό­σμος» ἔχει δύο σημασίες: σημαίνει ἀφ’ ἑνός μέν τήν ἀνθρω­πότητα χάριν τῆς ὁποίας θυσιάστηκε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ (βλ. Ἰω 3,16), καί ἀφ’ ἑτέρου τούς ἀντίθεους ἀν­θρώ­πους καί τό φρόνημά τους. Ὁ ὅρος «ἐκκο­σμί­κευ­ση» σχετίζεται φυσικά μέ τήν δεύτερη σημασία. Τό Εὐαγγέλιο διδάσκει ὅτι ὁ Χριστια­νός δέν πρέπει νά ἔ­χει καμιά φρονηματική σχέση μέ τούς ἀσεβεῖς· τό Πνεῦμα τό ἅγιο τόν καλεῖ, ἄν θέλει ἀληθινά νά εἶναι τοῦ Θε­οῦ, «νά φύγει ἀπ’ αὐτούς καί νά ξεχωρίσει καί νά μήν ἀγγίζει ἀκάθαρτο πρᾶγμα» (Β΄ Κο 6,17) -«νά φύγει» βε­βαίως τροπικά ὄχι τοπικά (βλ. Ἰω 17,15). Καί ἀκόμη τό ἴδιο Πνεῦμα τονίζει ἀλλοῦ στήν ἁγία Γραφή ὅτι οἱ πιστοί δέν πρέ­πει «νά ἀγαποῦν τόν κό­σμο μήτε ὅσα εἶναι τοῦ κό­σμου», διότι «ἄν κάποιος ἀγαπᾶ τόν κόσμο, δέν ὑπάρχει μέσα του ἡ ἀγάπη τοῦ Πατρός» (Α΄ Ἰω 2,15), δέν ἀγαπᾶ τόν Θεό.
 Ὅμως τί ἀκριβῶς εἶναι «κόσμος» καί «κοσμικό φρόνημα»; Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ (βλ. Α΄  Ἰω 2,16) λέει ὅτι εἶ­ναι τρία πράγματα:
 α) «Ἡ ἐπιθυμία τῆς σαρκός». Μέ τόν ὅρο αὐτό δη­λώνεται ἡ σαρκολατρία, ὁ πανσεξουαλισμός. Πρό­κει­ται γιά τήν τάση πού ἔχει ὁ κοσμικός ἄνθρωπος νά θεοποιεῖ τό σέξ καί νά βλέπει τά πάντα μέσα ἀπό τό πρῖσμα αὐτοῦ τοῦ ψευτοθεοῦ. Στήν ἐποχή μάλιστα τοῦ εὐαγγελιστῆ Ἰωάννη, ὁ ὁποῖος γράφει τά λόγια αὐτά, ἡ σαρκολατρία ἄγγιζε ἀκόμη καί τόν χῶρο τοῦ ἱεροῦ, τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ Νικολαΐτες, οἱ πρῶτοι αἱρετικοί, ἐναντίον τῶν ὁποίων γράφτηκαν οἱ Καθολικές Ἐπι­στο­λές τοῦ Πέτρου, τοῦ Ἰούδα καί τοῦ Ἰωάννη, ἡ Ἀπο­κά­λυψη καί τό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιο, δίδασκαν τήν ἀκολασία ὡς μέσο προσέγγισης τοῦ Θεοῦ(!). Ἀλλά καί σήμερα τί ἀφήνει ἄθικτο αὐτή ἡ βρομιά; Ἡ γύμνια καί ἡ ξετσιπωσιά ἔχουν γί­νει μόδα καί κυκλο­φοροῦν ἀκόμη καί μέσα στούς ναούς, ἐνῶ ὁ τύπος, ἡ τηλεόραση, ὁ κινηματογράφος καί τό διαδίκτυο σερβίρουν προκλητικά κάθε εἴδους ἀνωμαλία ἀκόμη καί στά ἀ­θῶα παιδικά μάτια.
  β) «Ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν». Δη­λαδή ἡ φιλαργυρία καί ἡ πλεονεξία. Ὁ κοσμικός ἄνθρωπος μαζί μέ τήν σάρκα λα­τρεύει ὡς θεό καί τό χρῆμα καί γενικά τίς ὑλικές ἀπολαύσεις. Γιά τό χρῆμα μπορεῖ νά προσβάλει, νά ποδοπατήσει, νά προδώ­σει ἤ καί νά ἐγκληματήσει ἀκόμη. Ὅλα τά με­τρᾶ καί τά ζυγίζει μέ μέτρο καί ζυγαριά τό πορτοφόλι του. Ὁ ἄλλος, ἀκόμη καί ὁ ἀ­δελφός του, δέν εἶναι στά μάτια του ὁ συνάνθρωπός του, ὁ συνοδίτης του, ἡ εἰκό­να τοῦ Θεοῦ, ἀλλά εὐκαιρία γιά ἐκμετάλλευση ἤ ὁ ἀντίπαλος τῆς τσέπης του. Ἀλλά καί γενικώτερα, τί ἔχει καταδικάσει σέ πεῖ­να καί ἔσχατη φτώχεια τήν πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων πού ἐμεῖς οἱ καλοταϊσμέ­νοι ὀνομάζουμε «τρίτο κόσμο»; Δέν εἶναι ἡ πλε­ονεξία μας; Γιατί οἱ ἄνθρωποι δέν εἰ­ρη­νεύουν; Δέν ὀφείλεται αὐτό στήν διχό­νοια πού γεννᾶ τό ἀνελέητο κυνήγι τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν; Ὅπως γράφει ὁ ἀδελφόθεος Ἰάκω­βος, «Ἀπό ποῦ προέρχονται οἱ πόλεμοι καί ἀπό ποῦ οἱ μεταξύ σας δια­μά­χες; Δέν προ­έρχονται ἀπό τίς ἡδονές σας;… Ἐπιθυμεῖτε κάτι καί δέν τό ἔχετε. Γιά νά τό ἀποκτήσετε φονεύετε καί φθονεῖτε» (Ἰα 4,1-2).
  γ) «Ἡ ἀλαζονεία τοῦ βίου». Ἔτσι ὀνο­μάζεται τό πάθος τῆς φιλοδοξίας, ἡ ἐμπαθής ἐπιθυμία μου νά διακρίνομαι. Καί λέω «ἐμπαθής», διότι κατ’ ἀρχήν δέν εἶναι κα­κό νά ἐπιθυμεῖ ὁ ἄνθρωπος τήν διάκρι­ση, τό νά ξεχωρίζει ἀπό τούς ἄλλους. Αὐτό καί στήν φύση του εἶναι καί ἀποτελεῖ μοχλό γιά τήν ὑγιῆ ἐξέλιξή του. Κακό γίνεται ὅ­ταν ὁ ἄνθρωπος στήν προσπάθειά του νά κερδίσει τόν ἔπαινο καί τήν τιμή ψεύδεται, ὑποκρίνεται ἤ ἐκμεταλλεύεται τούς συν­ανθρώπους του. Πόσοι ἄνθρωποι πού θαυμάστηκαν γιά τίς ἐπιδόσεις τους καί τό ἔργο τους, ἀποδείχθηκαν στό τέλος κίβδη­λοι καί ἀνέντιμοι! Καί πόσοι ἄνθρωποι πού ἄ­ξιζαν πραγματικά καί δούλεψαν στήν ζωή τους, θάφτηκαν κάτω ἀπό τό πέλμα τῶν ἐκμεταλλευτῶν τους! Καί τό πιό φοβε­ρό εἶναι ὅτι τό πάθος αὐτό «ἅπτεται καὶ τῶν τελείων», ἀγγίζει κι αὐτούς πού κατά τ’ ἄλ­λα εἶναι ἐνάρετοι. Χαρακτηριστικό πα­ράδειγμα τέτοιου «τέλειου» εἶναι ὁ φα­ρι­σαῖος τῆς παραβολῆς (βλ. Λκ 18,9-14), ὁ ὁποῖος, ἐνῶ ἦταν ἄμεμπτος ὡς πρός τήν τήρηση τοῦ Νόμου, ἐπιδίωκε τήν δόξα τῶν ἀνθρώπων ἐμπαί­ζοντας τόν ἴδιο τόν Θεό!
  Νά λοιπόν τί εἶναι «κόσμος» καί «κο­σμικό φρόνημα».
 Τό κρίσιμο ἐρώτημα εἶναι ἄν ἐμεῖς, «οἱ σάρκα φοροῦντες», μποροῦμε νά ἀντιμετωπίσουμε αὐτούς τούς πειρασμούς, καί μάλιστα σέ ἐποχές πού ὑποδαυλίζονται συνεχῶς καί προβάλλονται ὡς κανόνες ζωῆς.
  Ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι μόνοι μας ἀδυ­νατοῦμε νά ἀντισταθοῦμε. Ὁ ἀγώνας εἶναι ἄνισος. Ὅμως ὁ πιστός, αὐτός πού ἔμαθε νά ἐμπιστεύεται τήν ζωή του στόν Θεό, δέν εἶναι μόνος. Εἶναι μαζί του ὁ ἴδιος ὁ Χρι­στός, αὐτός πού νίκησε τόν κόσμο (βλ. Ἰω 16,33). Μ’ αὐτή τήν προϋπόθεση καί ἡ δική μας νίκη ἐνάντια στόν κόσμο εἶναι βέβαιη. Ἄς μήν ἔχουμε καμία ἀμφιβολία. Ἀρ­κεῖ νά τό θελήσουμε καί νά στρατευθοῦμε ὁλό­ψυ­χα σ’ αὐτόν τόν ἱερό πόλεμο.

Εὐάγγελος Ἀλ. Δάκας

"Ἀπολύτρωσις", Νοέμβριος 2017