Τό προκλητικό διαχρονικό ἐρώ­τη­μα «Ὑ­πάρ­χει Θεός;» εἶναι τό πρῶτο πού πραγματεύ­εται ὁ διάσημος φυ­σι­κός Stephen Hawking (1942-2018) στό πολύκροτο, τελευταῖο βιβλίο τῆς ζω­ῆς του μέ τίτλο Σύντομες ἀπαντήσεις στά μεγάλα ἐρωτήματα (μτφρ. Ἀ. Μιχαηλίδης, ἐκδ. Πα­τάκη, 2019). Σ’ αὐτό τό σημείωμα καί στόν λίγο χῶρο πού διαθέτουμε θά ἤθελα νά μοιρα­στῶ μαζί σας μερικές σκέψεις πού ἔκανα, δια­βά­ζοντας ὅσα λέει ὁ κορυφαῖος αὐτός ἐπι­στή­μονας γιά τό συγκεκριμένο θέμα.
  Πρώτη παρατήρηση: Ὁ Hawking, «τό σύμβολο τοῦ μεγαλείου τῆς ἀν­θρώπινης διάνοιας» (The Washington Post), δέν πίστευε στήν ὕπαρ­ξη τοῦ Θεοῦ. Πίστευε (αὐτό τό ρῆμα χρησι­μο­ποιεῖ) στό «ἀπαράβατο», «ἀναλ­λοί­­­ω­το», «παγκόσμιο», «ἀ­πα­ρα­βίαστο» τῶν φυσικῶν νό­μων (σάν θρησκευτικοί ὅροι δέν σᾶς ἀκούγονται;). Καί πῶς ἀποδεικνύει ὅτι οἱ φυσικοί νόμοι ἰσχύουν ἀνέ­καθεν καί ὅτι δέν ὑπῆρξε ποτέ κά­ποιος πού τούς θέσπισε, ὅ­πως ἰσχυρίζονται οἱ Χρι­στιανοί γιά τόν Θεό; Δέν τό ἀπο­δει­κνύει, ἀλλά τό γεγονός αὐτό δέν τόν ἐνο­χλεῖ καθόλου. Αὐτό πού τόν ἐνο­χλεῖ καί τό καταγγέλλει εἶ­ναι ὅτι οὐδείς μπορεῖ νά ἀποδείξει τήν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ. Λέει: «Ἄν θέλετε, θά μπορού­σα­τε νά πεῖτε πώς οἱ ἐν λόγῳ νόμοι εἶναι ἔργο τοῦ Θεοῦ, ὅμως αὐτό ἀποτελεῖ μᾶλλον ἕναν ὁρισμό τοῦ Θεοῦ, παρά ἀπόδειξη τῆς ὕπαρξής του» (σ. 60). Ἀλ­λά πότε ἰσχυρίστηκαν οἱ πιστοί ὅτι μπο­ροῦν νά ἀποδείξουν ἐπιστημονικά τήν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ; Οἱ πιστοί εἶναι πι­στοί, δέν τούς ἀπασχολοῦν οἱ ἀποδεί­ξεις. Οἱ ἀποδείξεις εἶναι δουλειά τῶν ἐπιστημόνων, ὡστόσο ἀπό τό συγκε­κριμένο ἔργο τοῦ Hawking καί γιά τό συγκεκριμένο θέμα ἀπουσιάζουν παν­τελῶς.
  Δεύτερη παρατήρηση: Ὅμως ἄς μήν εἶμαι τόσο ἀπόλυτος. Ὁ Hawking πράγματι προσκομίζει ἕνα ἐπιχείρημα πού τό θεωρεῖ καταλυτικό καί φρονεῖ ὅτι ἀνατρέπει ἄρδην κάθε πεποίθηση ὅτι ὑπάρχει Θεός. Λέει συγκεκριμένα μέ ἐπιτηδευμένο ἐνθουσιασμό ὅτι «ὁ ἴδιος ὁ χρόνος δέν ὑπῆρχε πρίν τή Με­γάλη Ἔκρηξη. Ἐπιτέλους ἀνακαλύψα­με κάτι τό ὁποῖο δέν ἔχει αἴτιο, διότι δέν ὑπῆρχε κἄν ἡ χρονική στιγμή γιά νά λάβει χώρα τό ἐν λόγῳ αἴτιο. Γιά μένα αὐτό σημαίνει πώς δέν εἶναι δυνατή ἡ ὕπαρξη ἑνός δημιουργοῦ, ἐπειδή δέν ὑφίσταται κἄν ὁ χρόνος γιά τήν ὕπαρξή του» (σ. 74). Δηλαδή θεωρεῖ δεδομένο ὅτι οἱ Χριστιανοί (σ’ αὐτούς ἀσφαλῶς ἀπευθύνεται) ἐξαρτοῦν τήν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ ἀπό τόν χρόνο, ὅπως αὐτός, καί συνεπῶς, ἀφοῦ ἀποδείχτηκε ὅτι πρίν τήν ἀρχή τοῦ σύμπαντος δέν ὑ­πῆρ­χε χρόνος, κατατροπώθηκαν. Ἐδῶ, χωρίς νά μπῶ σέ πολλές λεπτομέρειες, πρέπει νά ξεκαθαρίσω τό ἑξῆς: Ὄντως γιά ὅλες τίς θρησκεῖες στήν ἱστορία τοῦ ἀνθρώπου ὁ Θεός εἶναι δέσμιος τοῦ χρόνου. Δέν νοεῖται ἔξω ἀπ’ αὐτόν. Ὅμως γιά τή χριστιανική πίστη, ἡ ὁποία δέν εἶναι θρησκεία ἀλλά ἀπο­κάλυψη, ὁ Θεός ὑπάρχει ἔξω ἀπό τόν χρόνο καί εἶναι μάλιστα Αὐτός πού τόν δημιούργησε. Τόσο ἁπλά.
  Ἄν ὁ Hawking διάβαζε τή Βίβλο προσεκτικά, θά γνώριζε ὅτι λέει ρητῶς πώς ὁ Θεός «καὶ τοὺς αἰῶνας (=τόν χρόνο) ἐποίησεν» (Ἑβ 1,2). Ὅμως, ὅ­πως φαίνεται, δέν ἀσχολήθηκε μαζί της. Τό θεώρησε ἀνάξιο ἑνός σπου­δαί­ου ἐπιστήμονα; Ἄγνωστο. Ἀλλά τότε πῶς ἀποφαίνεται μέ βεβαιότητα γιά πράγματα πού δέν ξέρει; Δέν θά τό μά­θουμε φυσικά ποτέ, ἀλλά, ἐπιτρέψτε μου, δέν μπορῶ νά μή θυμηθῶ ἐδῶ πό­σες φορές ἔχω ἀκούσει ἄσχετους δημοσιογράφους νά κάνουν λόγο γιά τή «λειτουργία τῶν Χαιρετισμῶν»(!). Βέβαια, θά μοῦ πεῖτε, αὐτοί δέν διδάσκουν στό Κέιμπριτζ...

Μελίτων

"Ἀπολύτρωσις", Νοεμβρ. 2020