«Ὁ Θεός γιά μένα εἶναι δόξα, πλοῦ­τος καί καύχη­μα. Εἶναι τό γλυ­κύ­­τα­το καί πιό εὐχά­ριστο πράγ­μα».
Εἶναι λό­για, εἶ­ναι βιώ­μα­τα τοῦ φω­­τι­­σμένου μητροπολίτη Πεν­ταπό­λεως, τοῦ ἁγί­ου Νε­κταρίου. Χα­ρι­τω­μένος ἀ­πό τόν Θεό δέν ἀρκεῖται νά ἱερουργεῖ, νά κηρύττει σέ πόλεις καί χωριά, νά δι­ευθύνει τή Ριζάρειο Ἐκκλησιαστική Σχολή, νά ἐπι­σκέπτεται σχο­λεῖα, διά­φο­ρα ἱδρύ­ματα καί φυλακές. Μέ πόνο διαπιστώνει τήν ἀμάθεια τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ καί τοῦ κλήρου, ἀλλά καί τή σπα­νιότητα ψυχωφελῶν βιβλίων. Ἐπεί­γεται ὁ πολυμαθής Ἱεράρχης νά βο­η­θήσει στήν καλλιέρ­γεια τῶν χριστιανῶν, πού διψοῦσαν γιά λόγο Θεοῦ. Τούς ἀ­φυπνίζει βέβαια, τούς ἐνθουσιάζει καί πυρο­δο­τεῖ τίς καρδιές τους μέ τίς προ­φορικές ἁγιογρα­φικές του ὁμιλίες, ἀλ­λά δέν τόν ἱκανοποιεῖ μόνον αὐτό. Τό βλέ­πει παροδικό. Οἱ πνευματικές ἀνάγ­κες τῶν ἀνθρώπων εἶναι βαθύτερες. Ἐ­πι­θυ­μεῖ νά προσφέρει πιό οὐσιαστική, ἀπο­τελε­σματική βοήθει­α, πού θά ἀντέ­χει στόν χρόνο καί θά τροφοδοτήσει καί τίς ἑπόμενες γενιές. Γι’ αὐτό ἐπω­μί­ζε­ται κι ἄλλο φορτίο βαρύτερο, τή διακο­νία συγ­γρα­φῆς καί ἔκδοσης βιβλίων.
«Κινοῦσε ἐπάνω στό χαρτί τόν “ὀ­ξυγράφο κάλαμό” του κι ἔγραφε βιβλία, ὅσο τοῦ ἐπέτρεπαν οἱ τόσες ἄλλες ἀπασχολήσεις του», κατά τόν μοναχό Θεόκλητο Διονυσιάτη.
Ἀπό τό ὀγκωδέστατο, πλούσιο συγ­γραφικό ἔργο τοῦ Ἁγίου ἐπιλέγουμε ἕνα πολύ ὠφέλιμο βιβλίο του, τό «Γνῶ­θι σαὐτόν». Περιέχει κείμενα αὐτο­γνω­σίας κι εἶναι ἕνα πραγματικό ψυχο­γρά­φη­μα. Παρουσιάζει καί περιγράφει σέ βάθος τίς ἀρετές καί τά πάθη τῆς ἀν­θρώπινης ψυχῆς.
Σέ μιά ἐποχή τόσο ἐξωστρεφῆ, πού ὁ ἄνθρωπος ξέχασε ν’ ἀναπτύσσει διά­λογο μέ τόν ἑαυτό του, ἀλλά κι ὅταν βρί­σκει χρόνο νά συζητήσει, τά ἐξετάζει ὅλα τόσο ρηχά κι ἐπιφανειακά, δίχως τούς προβολεῖς τῆς ἁγίας Γραφῆς καί τῶν θεόσοφων Πατέρων τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, τοῦτο τό ἔργο εἶναι πολύτιμος ὁ­δηγός.
Περιγράφει τόν συνειδητά πιστό ἄν­θρωπο καί τόν παρουσιάζει ὡς ἕνα ἄλ­λο εἶδος ἀνθρώπου:
«Πόσο ὡραία εἶναι ἡ εἰκόνα τοῦ πι­στοῦ! Πόσο θαυμάσια εἶναι ἡ χάρη της! Τό κάλλος της θέλγει καί τό ὕφος της ἐκφράζει τήν ἐμπιστοσύνη στόν Θεό. Ἡ ἠρεμία του φανερώνει τήν ἀταραξία τῆς συνείδησής του. Ὁ Θεός μυστικά μίλησε στήν καρδιά του καί τή γέμισε μέ θεία εὐφροσύνη. Ἡ καρδιά καί ὁ νοῦς του εἶ­ναι ἀφιερωμένα στόν Θεό».
Ἀντίθετα, ὁ ἄπιστος εἶναι τραγικός, ἀξιολύπητος. Νά, ἡ εἰκόνα του:
«Εἶναι ὁ δυστυχέστερος ἀπ’ ὅλους τούς ἀνθρώπους, γιατί στερήθηκε τοῦ μόνου ἐπί γῆς ἀγαθοῦ, πού εἶναι ἡ πί­στη, τοῦ ἀληθινοῦ ὁδηγοῦ πρός τήν ἀ­λή­θεια καί τήν εὐδαιμονία. Ὁ ἄπιστος εἶναι πο­λύ δυστυχής, γιατί δέν ἔχει τήν ἐλπίδα, ἀναγκαία βακτηρία στόν μακρύ δρόμο τῆς ζωῆς. Δέν ἔχει γευθεῖ τήν γλυ­­κύτητα τῆς ἀρετῆς. Ἀγνοεῖ τήν πη­γή τῆς ἀλη­θινῆς εὐτυχίας καί τρέχει πρός τίς πηγές τῆς πικρίας. Ἡ ἀ­πό­λαυ­ση τοῦ ἔ­φε­ρε τή χόρταση, ἡ χόρταση τήν ἀηδία, ἡ ἀηδία τήν πλήξη, ἡ πλήξη τή θλίψη, ἡ θλίψη τόν πόνο καί ὁ πό­νος τήν ἀπελ­πισία».
Ὁ ἅγιος ἀρχιερέας ζεῖ προσευ­χό­μενος καί καταθέτει τίς θεῖες ἐμπειρίες του: «Ἡ προσευχή εἶναι ὁμιλία μέ τόν Θεό, λήθη τῶν γηίνων, ἄνοδος στόν οὐ­ρανό. Ἡ προσεκτική προσευχή εἶναι ἄ­σβεστο καί διαρκές φῶς τῆς ψυχῆς καί τοῦ νοῦ. Εἶναι οὐράνια πανοπλία καί φάρμακο κατά τῶν παθῶν. Εἶναι σωτή­ριο φάρμακο, πού ἐμποδίζει τά ἁμαρτή­ματα καί θεραπεύει τά πλημμε­λήματα. Εἶναι ρίζα καί μητέρα μυρίων ἀγαθῶν. Ὁ νοῦς νά εἶναι σέ ἐγρήγορση καί ἡ ψυχή νά ἔχει πόνο μετάνοιας. Νά εἶναι ἐκτε­νής καί νά ἔχει ὄχημα τήν τα­πεινο­φρο­σύνη. Ὁ προσευχόμενος γνω­ρίζει τή δι­κή του ἀσθένεια κι ἐπικα­λεῖται τή δύ­να­μη τοῦ Θεοῦ».
Κι ἐπειδή ἤδη διανύουμε τό εὐλο­γημένο στάδιο τῆς νηστείας τῶν Χρι­στουγέννων, ἄς σταθοῦμε στή σχετική διδαχή του:
«Οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας το­νίζουν ὅτι ἡ νηστεία ἔχει καθαρά πνευ­ματικό χαρακτήρα. Ἡ ἀποχή ἀπό ποικίλα καί λιπαρά φαγητά ἔχει σάν σκοπό τήν ἐνίσχυση τῆς ψυχῆς, γιά νά ἐπικρατήσει στούς ἀγῶνες κατά τῶν ἐπιθυμιῶν καί παθῶν τοῦ σώματος, γιά ν’ ἀναδειχτεῖ νικήτρια καί νά λάβει ἀπό τόν νομοθέτη Θεό τό ἀμαράντινο στε­φάνι τῆς νίκης».
Στίς μέρες μας κυριαρχεῖ συχνά στίς ἀνθρώπινες σχέσεις ἡ ἀνειλι­κρί­νεια, ἡ ὑποκρισία, ἡ κρυψίνοια. Σπανί­ζει ἡ ἀρε­τή τῆς ἁπλότητας καί τό ἄ­ρωμά της εἶ­ναι δυσεύρετο. Ὁ Ἅγιος σοφά μᾶς νου­­θετεῖ:
«Ἁπλότητα σημαίνει καθαρότητα, ἀκε­ραιότητα, εἰλικρίνεια, ἀπονήρευτη γνώ­­­μη, καθαρότητα διάνοιας καί ἔλλει­ψη πονηριᾶς. Ἡ ἁπλότητα δέν ἔχει τί­ποτα τό καλυμμένο καί ὕπουλο. Δέν ἔχει ὑποκρισία. Ὅσοι ἔχουν τή χρι­στια­νική ἁ­πλότητα ἐμφανίζονται ἐνώ­πιον τοῦ Θε­οῦ μέ εὐθύτητα καρδιᾶς καί δέν ἔχουν καθόλου δόλο. Τό μάτι τους εἶναι ἁπλό, καθαρό καί διαυγές. Τό πρόσ­ω­πό τους εἶναι ἀνθισμένο, ἡ καρδιά τους γεμάτη εὐφροσύνη, ὁ νοῦς τους κα­θα­ρός σάν τόν αἴθριο οὐ­ρανό, οἱ σκέψεις τους ἁ­γνές σάν τό κα­θαρό χρυσάφι, τά λόγια τους ἀληθινά καί ἡ ψυχή τους κα­θαρή ἀπό κάθε ρύ­πο».
Καί σέ πολλά ἄλλα ἐνδιαφέροντα θέματα ἐμβαθύνει ὁ φωτισμένος διδά­σκαλος καί ποιμένας. Οἱ διδαχές του, παρόλο πού πέρασε ἕνας ὁλό­κλη­ρος αἰώνας ἀπό τόν θάνατό του (9 Νοεμ­βρίου 1920), εἶναι διαχρονικές, ἐπίκαι­ρες, γιατί βα­σίζονται στόν θεόπνευστο αἰώνιο λό­γο τῆς ἁγίας Γραφῆς. Οἱ θερ­μές του πρεσ­­βεῖες ἄς μᾶς συνοδεύουν στήν κα­θη­μερινότητά μας, καί ἡ μορφή του ἄς μᾶς παρακινεῖ σέ ἐπίμονο ἀγώνα γιά τήν ἐφαρμογή τοῦ θείου θε­λή­ματος, τῶν θείων ἐντο­λῶν. Τούτη ἡ προσ­πά­θειά μας εἶναι ἡ ἀληθινότερη καταξί­ωση τῆς προσ­φορᾶς τοῦ ἁγίου Νε­κταρίου, ἡ πραγ­ματική τιμή στό ἱερό πρόσωπό του καί ἡ εὐόδωση τῶν προσδοκιῶν του.

Γ.Μ.