«Ἀρχή σοφίας…»

 Μέσα Δεκεμβρίου… Τό κουδούνι χτυπᾶ καί οἱ μαθητές τοῦ Α2 μπαίνουν στήν τάξη μετά τό διάλειμμα γελώντας, φωνάζοντας, πειράζοντας ὁ ἕνας τόν ἄλλον. Μπαίνω κι ἐγώ κάπως συνοφρυωμένη.

   – Καλημέρα, παιδιά. Πῶς εἶστε;

   Τά βλέμματα στρέφονται πάνω μου.

   – Ἐγώ, πάντως, δέν εἶμαι πολύ καλά σήμερα…

    Ἁπλώνεται μιά μικρή σιωπή στήν τάξη.

   – Ἤμουν ἔξω στήν αὐλή καί σέ ὅλο τό διάλειμμα δέν ἄκουσα οὔτε ἕνα ὄνομα! Μόνο κάτι «ρέ σύ», «ρέ φίλε», ἕνα περίεργο «bro» καί μερικές… ἄλλες λέξεις. Τί συμβαίνει; Μήπως ὅλοι ἔχετε τό ἴδιο ὄνομα;

   Τά παιδιά γελᾶνε…

   – Ἔ, κυρία, ἔτσι μιλᾶμε μεταξύ μας, λέει ὁ Γιῶργος. Γιά πλάκα!

   – Μήπως ὅμως ἔτσι ξεχνᾶμε τίς πιό ὄμορφες λέξεις πού ὑπάρχουν; Τά ὀνόματά μας; Ἀλήθεια, ξέρετε τί σημαίνουν τά ὀνόματά σας; Εἶναι καί ἡ ἐτυμολογία μέρος τοῦ σημερινοῦ μας μαθήματος στά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά.

   Κανείς δέν ἀπαντᾶ.

   – Ἔ, τότε, ἄς μάθουμε, λέω μέ χαρά.

   – Δηλαδή, θά κάνουμε κάτι σάν… ἔρευνα; ρωτᾶ ὁ Νῖκος.

   – Ἀκριβῶς. Θά ψάξουμε νά βροῦμε κάτι πολύ βαθύτερο: ποιοί εἴμαστε… Ἴσως μᾶς βοηθήσει νά ἐπαναπροσδιοριστοῦμε, μέρες πού ἔρχονται…

   – Μά, κυρία, τί λέτε; Τό ὄνομα εἶναι μόνο μιά λέξη, λέει ἡ Κατερίνα.

   – Κι ὅμως, Κατερίνα. Τό ὄνομά μας ἔχει ρίζες, ἱστορία. Κρύβει μυστικά, εἶναι κομμάτι τοῦ ἑαυτοῦ μας. Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ Ἀντισθένης, μαθητής τοῦ Σωκράτη, ἔλεγε: «Ἀρχὴ σοφίας ἡ τῶν ὀνομάτων ἐπίσκεψις». Δηλαδή, ἀρχή τῆς σοφίας εἶναι νά γνωρίζουμε ὄχι μόνο τήν ἐτυμολογία τῶν ὀνομάτων μας ἀλλά ὅλων τῶν λέξεων πού χρησιμοποιοῦμε.

   – Οἱ περισσότεροι νομίζω πώς ἔχουμε ὀνόματα Ἁγίων, λέει ἡ Μαγδαληνή.

   – Ναί, Μαγδαληνή. Γιατί κάθε Ἅγιος εἶναι ἕνα φωτεινό παράδειγμα. Ὅταν παίρνουμε τό ὄνομά του, μᾶς δίνεται ἕνα μονοπάτι νά περπατήσουμε. Καί εἶναι ὡραῖο νά τιμοῦμε τή γιορτή τοῦ Ἁγίου ἤ τῆς Ἁγίας μας.

   – Δηλαδή, ἐγώ πού λέγομαι Δημήτρης, πρέπει νά γίνω σάν τόν ἅγιο Δημήτριο;

   – Μπορεῖς νά ἐμπνέεσαι ἀπό ἐκεῖνον. Εἴπαμε τόν Ὀκτώβριο γιά τήν ἁγία ζωή του. Ἔχεις πολλά νά πάρεις!

   – Κι ἐμεῖς; ρωτᾶ ὁ Ἕκτορας, πού δέν ἔχουμε κάποιον Ἅγιο νά γιορτάζουμε;

   – Σέ μᾶς δίνεται ἡ εὐκαιρία νά γίνουμε ἐμεῖς οἱ πρῶτοι Ἅγιοι μέ αὐτό τό ὄνομα!

   – Λιγάκι δύσκολο αὐτό, κυρία…

   – Τό ὄνομά σας, συνεχίζω, εἶναι σάν ἕνας μικρός σπόρος. Μέσα του κρύβεται κάτι πού μπορεῖ νά ἀνθίσει.

   – Ἐγώ νομίζω ὅτι ξέρω τί σημαίνει τό ὄνομά μου! λέει ὁ Νῖκος. Σημαίνει τή «νίκη τοῦ λαοῦ», Νικόλαος. Καί μοῦ ἀρέσει πολύ νά νικάω τούς ἄλλους!

   – Ὡραῖα, Νῖκο! Μόνο πού ἀληθινή νίκη δέν εἶναι νά κερδίζουμε πάντα τούς ἄλλους, ἀλλά κυρίως… τόν κακό μας ἑαυτό!

   – Τό δικό μου ὄνομα; ρωτᾶ ἡ Μαρία. Τό ὄνομά σου, Μαρία, σημαίνει «ἐκλεκτή κυρία, ἀρχόντισσα». Εἶναι τό εὐλογημένο ὄνομα τῆς Παναγίας μας. Μιά ὑπενθύμιση γιά εὐγένεια, καλοσύνη καί γιά ὅλες τίς ἀρετές της.

   – Ἐγώ πάλι, λέει ὁ Γιῶργος γελώντας, νομίζω ὅτι τό ὄνομά μου σημαίνει «γεωργός», σωστά;

   – Γεώργιον εἶναι τό χωράφι, ἡ γῆ πού καλλιεργεῖται. Ἐσύ μπορεῖς νά καλλιεργεῖς τόν ἑαυτό σου, ἀλλά καί τούς γύρω σου σάν καλός γεωργός. Νά φροντίζεις τούς ἄλλους, νά σπέρνεις χαμόγελα…

   Ἡ φωνή τῆς Ἀρετῆς ἀκούγεται ἀπό πίσω:

   – Δηλαδή, κυρία, τό ὄνομά μας δείχνει ποιοί μποροῦμε νά γίνουμε;

   – Ναί, Ἀρετή μου. Εἶναι σάν μιά πυξίδα. Τό ὑπέροχο ὄνομα πού ἔχεις σοῦ θυμίζει νά ζεῖς μέ ἀρετή, ἀλήθεια καί ἀγάπη.

   Ὁ Χρῆστος ἀπό τό τελευταῖο θρανίο σηκώνει τό χέρι του.

   – Ἐμένα, κυρία, τί σημαίνει τό ὄνομά μου;

   – Ἐσύ, Χρῆστο, ἔχεις ἕνα ὄνομα πού… γιορτάζει σέ λίγες μέρες, τήν ἡμέρα πού γεννήθηκε ὁ Χριστός μας. Τό δικό σου ὄνομα, βέβαια, γράφεται μέ «η», καί στά ἀρχαῖα ἑλληνικά «χρηστός» σημαίνει «γλυκός, καλός, ἀγαθός». Κάποιος δηλαδή πού θέλει νά μοιάζει στόν Χριστό.

   Ὁ Χρῆστος μένει γιά λίγο σκεπτικός.

   – Κυρία, δέν θέλω νά μέ λέτε Χρῆστο.

   – Καί πῶς νά σέ λέμε;

   – Καλύτερα μέ τό ἐπίθετο νά μέ φωνάζετε…

   – Γιατί, Χρῆστο μου;

   – Γιατί δέν εἶμαι ὅλα αὐτά πού λέτε… μᾶλλον τό ἀντίθετο εἶμαι.

   – Χρῆστο, κανείς μας δέν εἶναι τέλειος! Τό ὄνομά σου δέν εἶναι ἕνας καθρέφτης τοῦ παρελθόντος, ἀλλά φῶς γιά τό παρόν καί τό μέλλον. Ἄν θέλεις, μπορεῖς νά τό ἀκολουθήσεις καί νομίζω ὅτι μπορεῖς νά γίνεις ἀληθινά Χρῆστος!

   – Καί… ἄν δέν θέλω; ψιθυρίζει.

   – Τότε κράτα το σάν μιά ὑπόμνηση. Τό ὄνομα δείχνει τόν δρόμο, μά ἐσύ ἀποφασίζεις ποιό μονοπάτι θά πάρεις. Κάθε μέρα μπορεῖς νά γίνεσαι καλύτερος. Καί οἱ ὑπόλοιποι ἄς μήν ξεχνοῦμε πώς κάθε φορά πού φωνάζουμε τούς ἄλλους μέ τό ὄνομά τους, τούς θυμίζουμε ποιοί μποροῦν νά γίνουν…

   Τό κουδούνι χτυπᾶ. Τά παιδιά σηκώνονται προβληματισμένα. Μερικά ἔρχονται στήν ἕδρα νά μέ ρωτήσουν γιά τό ὄνομά τους. Ἴσως, σκέφτομαι, σήμερα νά ἔμαθαν κάτι πιό βαθύ ἀπό ἕνα μάθημα Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν: νά γνωρίσουν καί νά τιμήσουν τό ὄνομά τους καί, μέσα ἀπ’ αὐτό, τόν ἴδιο τους τόν ἑαυτό.

Μ.Ε.Χ.

“Ἀπολύτρωσις”, Δεκ. 2025