Μάθε ν’ ἀγωνίζεσαι!…

   Ὁ διάβολος φέρνει πρῶτα στό νοῦ μας τό λογισμό: «Κάνε αὐτό ἤ ἐκεῖνο». Μ᾿ αὐτόν τόν τρόπο ἐπιτέθηκε στόν Κύριο καί Θεό μας: «Πές νά γίνουν οἱ πέτρες αὐτές ψωμί» (βλ. Μθ 4,3· Λκ 4,3). Αὐτό εἶναι ἀνεξάρτητο ἀπό τή θέλησή μας καί ὀνομάζεται «προσβολή».

Ἡ ἀποδοχή τοῦ λογισμοῦ πού μᾶς ὑποβάλλει ὁ ἐχθρός, ἡ κατά κάποιον τρόπο μελέτη του καί ἡ ἡδονική συνομιλία μαζί του, ἡ ὁποία ἐξαρτᾶται ἀπό τή δική μας προαίρεση, ὀνομάζεται «συνδυασμός».

Ἡ ἐξοικείωση πού ἀκολουθεῖ μέ τό λογισμό, ἡ συνεχής μελέτη κι ἐνασχόληση μ᾿ αὐτόν ὀνομάζεται «πάθος».

Ἡ ἀντίσταση στό λογισμό, πού θά ὁδηγήσει στήν ἐξουδετέρωση τοῦ πάθους ἤ στήν τελική συγκατάθεση, ὀνομάζεται «πάλη».

Ὁ βίαιος καί ἀκούσιος ἁρπαγμός τῆς καρδιᾶς, πού τυραννεῖται ἀπό μακρόχρονη συνήθεια, ὀνομάζεται «αἰχμαλωσία».

Ἡ συγκατάνευση στόν ἐμπαθῆ λογισμό ὀνομάζεται «συγκατάθεσις».

Ἡ πράξη πού ὑπαγορεύεται ἀπό τόν ἐμπαθῆ λογισμό, μετά τή συγκατάθεσή μας, ὀνομάζεται «ἐνέργεια».

Ἐκεῖνος πού ἀπό τήν ἀρχή κρατᾶ μακριά του τούς ἐμπαθεῖς λογισμούς ἤ ἀποκρούει σθεναρά καί αὐστηρά τό πρῶτο, τήν προσβολή, ἀπαλλάσσεται μέ αὐτή τή μία κίνηση ἀπό ὅλα τά ὑπόλοιπα..

Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Περί ἀρετῶν καί κακιῶν, ΕΠΕ 8, 491