O Μακεδονικός αγώνας συνεχίζεται

«Νά ξέρετε πώς ἄν τρέξουμε νά σώσουμε τήν Μακεδονία, ἡ Μακεδονία θά μᾶς σώσει. Θά μᾶς σώσει ἀπό τήν βρώμα ὅπου κυλιούμαστε, θά μᾶς σώσει ἀπό τήν μετριότητα καί ἀπό τήν ψοφιοσύνη, θά μᾶς λυτρώσει ἀπό τόν αἰσχρό τόν ὕπνο, θά μᾶς ἐλευθερώσει. Ἄν τρέξουμε νά σώσουμε τήν Μακεδονία, ἐμεῖς θά σωθοῦμε ».                           (Ἴων Δραγούμης)

  Τόν Αὔγουστο τοῦ 1944 ὁ Γιόσιπ Μπρόζ Τίτο στή  Γιουγκοσλαβία ἀνακήρυξε τήν «Ὁμόσπονδη Λαϊκή Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας» ὡς ἕνα ἀπό τά ἕξι ἐπί μέρους συστατικά τοῦ κράτους τῆς Γιουγκοσλαβίας. Ἡ περιοχή αὐτή μέχρι τότε ὀνομαζόταν Βαρντάσκα (Βαρδαρία στά Ἑλληνικά).

  Ὁ Τίτο σχεδίασε καί εἶχε μεταπολεμικά νά ἐπιλέξει μιά ἀπό τρεῖς πολιτικές: α) τῆς ἐνσωμάτωσης τῆς Μακεδονίας τῆς Ἑλλάδος καί τοῦ Πιρίν τῆς Βουλγαρίας στό ὁμόσπονδο κράτος τῶν Σκοπίων, β) τῆς δημιουργίας μιᾶς ἀνεξάρτητης ἑνιαίας Μακεδονίας πού ἦταν ἡ ἐπιδίωξη τῆς ΕΜΕΟ ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα καί  γ) τῆς δημιουργίας μιᾶς Βαλκανικῆς Σλαβικῆς Ὁμοσπονδίας. Ἡ Σοβιετική Ἕνωση τοῦ Στάλιν παρακολουθοῦσε μέ ἐνδιαφέρον τίς ἀκροβασίες τοῦ Τίτο, ἕως ὅτου ὁ τελευταῖος ἀπογαλακτίστηκε τελείως ἀπό τήν κηδεμονία της. Ἡ προσπάθεια τοῦ Τίτο πλέον ἦταν νά ἀποβουλγαροποιηθοῦν ὅσοι Σλαβομακεδόνες ἔνιωθαν Βούλγαροι καί νά ἀποκτήσουν μιά νέα «μακεδονική» ἐθνική συνείδηση. Σέ αὐτή τήν κατεύθυνση οἱ Σκοπιανοί ἄλλαξαν ὑποχρεωτικά  τά ἐπώνυμά τους πού κατέληγαν σέ «ωφ» ὥστε νά καταλήγουν σέ «σκι», ἐπεξεργάστηκαν τή γλῶσσα μέ σερβοκροατικές προσθῆκες ἀφηρημένων ἐννοιῶν καί προώθησαν στήν ἐκπαίδευση τῶν νέων τόν «σλαβομακεδονικό ἱστορικό ἐθνικισμό» (δῆθεν ἀπόγονοι τῶν ἀρχαίων Μακεδόνων, Αἰγαιάτες κ.τ.λ.). Ἡ ἐνσωμάτωση τῆς ἑλληνικῆς Μακεδονίας ἀποτέλεσε τή «Μεγάλη Ἰδέα» τῶν Σλάβων κατοίκων τοῦ κράτους τῶν Σκοπίων. Μάλιστα τό 1964 ἵδρυσαν τήν Αὐτοκέφαλη Μακεδονική Ἐκκλησία παρά τήν ἀντίδραση τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου.

  Στόν ἑλληνικό ἐμφύλιο πόλεμο τό 1949 ποσοστό 70% τοῦ λεγόμενου Δημοκρατικοῦ Στρατοῦ Ἑλλάδας (ΔΣΕ) ἦταν σλαβόφωνοι. Τόν Ἰανουάριο 1949 ἡ 5η ὁλομέλεια τῆς Κεντρικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ ΚΚΕ ἀποφάσισε νά στηρίξει τή δημιουργία «Ἀνεξάρτητης Μακεδονίας τοῦ Αἰγαίου». Μέ τό τέλος τοῦ Ἐμφυλίου τόν Αὔγουστο τοῦ 1949 ὅλοι οἱ σλαβόφωνοι ἀντάρτες (περίπου 20.000) μαζί μέ τούς Ἕλληνες τοῦ ΔΣΕ μετακινήθηκαν πέραν  τῶν βορείων συνόρων τῆς Ἑλλάδας.

  Ἡ Ἑλλάδα ἀντέδρασε ὑποτονικά στήν μετονομασία τῆς Βαρντάσκα σέ «Ὁμόσπονδη Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας», δεδομένου ὅτι στό πλαίσιο τοῦ ψυχροῦ πολέμου οἱ ΗΠΑ προσπαθοῦσαν νά προσεταιριστοῦν τόν Τίτο καί ἐπέβαλαν στήν Ἑλλάδα νά μή δημιουργεῖ θέματα. Ἡ χώρα μας λόγῳ τοῦ ἐμφυλίου πολέμου ἦταν  ἀπόλυτα ἐξαρτημένη ἀπό τήν Ἀμερικανική βοήθεια καί κατά τίς ἐπιταγές τῶν Ἀμερικανῶν «ἔπρεπε νά μή δημιουργεῖ ζητήματα»! Ἐξάλλου ἡ παλαιά  Βαρντάσκα καί ἔπειτα «Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας» δέν εἶχε διεθνῆ ἐκπροσώπηση, καθότι ἦταν μέρος τοῦ κράτους τῆς Γιουγκοσλαβίας.

  Τόν Μάϊο τοῦ 1980 πέθανε ὁ Κροάτης δικτάτωρ τῆς Γιουγκοσλαβίας Τίτο καί οἱ διεθνεῖς ἀναλυτές περίμεναν τή διάσπασή της. Τό 1991 ἕως τό 1992 διασπάστηκε ἡ Γιουγκοσλαβία σέ ἕξι ἀνεξάρτητα κράτη. Τότε προέκυψε ὡς αὐτόνομο κράτος ἡ «Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας» μέ πρωτεύουσα τά Σκόπια. Ἐδῶ πρέπει νά σημειώσουμε ὅτι στήν ἀρχαιότητα ἡ περιοχή τοῦ κράτους τῶν Σκοπίων ὑψηλότερα ἀπό ἐκεῖ πού βρίσκονται τώρα οἱ πόλεις Μοναστήρι, Μελένικο καί Στρώμνιτσα δέν ἀποτελοῦσε τμῆμα τοῦ Μακεδονικοῦ κράτους τοῦ Φιλίππου οἱ δέ κάτοικοι τῶν περιοχῶν αὐτῶν ἀποκαλοῦνταν Δάρδανοι.

  Στίς 3 Δεκεμβρίου τοῦ 1991 ὁ πρόεδρος τοῦ κράτους τῶν Σκοπίων Κίρο Γκλιγκόροφ ζήτησε διεθνῆ ἀναγνώριση τῆς χώρας του ὡς «Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας». Τήν ἀμέσως ἑπόμενη μέρα στήν Ἀθήνα τό Ὑπουργικό Συμβούλιο ὑπό τόν πρωθυπουργό Κωνσταντῖνο Μητσοτάκη ἀνακοίνωσε τρεῖς ὅρους γιά τήν ἀναγνώριση τῆς «Δημοκρατίας τῆς Μακεδονίας»:

  α) Νά ἀλλάξει ἡ ὀνομασία «Μακεδονία».

  β) Νά ἀναγνωρίσει ὅτι δέν ἔχει ἐδαφικές βλέψεις κατά τῆς Ἑλλάδας.

  γ) Νά ἀναγνωρίσει ὅτι στήν Ἑλλάδα δέν ὑπάρχει «μακεδονική μειονότητα».

  Στίς 13 Ἀπριλίου 1992 συγκλήθηκε τό συμβούλιο τῶν πολιτικῶν ἀρχηγών γιά τό ζήτημα τῆς ὀνομασίας τοῦ κράτους τῶν Σκοπίων  ὑπό τόν Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας Κωνσταντῖνο Καραμανλῆ. Ἀποφασίστηκε ὅτι ἡ Ἑλλάδα θά ἀναγνωρίσει τό ἀνεξάρτητο κράτος τῶν Σκοπίων μόνο ἄν τηρηθοῦν οἱ ὅροι τῆς ΕΟΚ πού συμφωνήθηκαν στίς 16 Δεκεμβρίου 1991 καί ἄν ἡ ὀνομασία δέν περιλαμβάνει τή λέξη Μακεδονία ἤ παράγωγά της.

  Τό 1993, τά Σκόπια  ἔγιναν δεκτά στά Ἡνωμένα Ἔθνη μέ προσωρινή ὀνομασία FYROM (Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας).

  Τό 1995 ἡ Ἑλλάδα καί ἡ FYROM συνομολόγησαν μιά «Ἐνδιάμεση Συμφωνία», ἡ ὁποία ἐπέβαλε ἕναν δεσμευτικό «κώδικα συμπεριφορᾶς» τόν ὁποῖο παραβιάζουν συνεχῶς οἱ γείτονές μας. Π.χ., χάρτες, σχολικά ἐγχειρίδια, βιβλία ἱστορίας, κινηματογραφικά ἔργα, πολιτιστικές ἐκδηλώσεις, φαραωνικά ἀγάλματα κλπ.

  Στίς 3 Ἀπριλίου 2008 ἡ Ἑλλάδα ἐπέτυχε ἀναβολή τῆς ἔνταξης τῶν Σκοπίων στό ΝΑΤΟ, κατά τήν Ἐαρινή Σύνοδο τῆς Συμμαχίας στό Βουκουρέστι. Ἀνακοινώθηκε τότε ἀπό τό ΝΑΤΟ ὅτι προϋπόθεση γιά νά μπεῖ ἡ FYROM στή συμμαχία εἶναι  νά ἐπιλυθεῖ ἡ διαφορά ὡς πρός τήν ὀνομασία.

  Ἡ διένεξη Ἑλλάδος – FYROM γιά τό θέμα τῆς ὀνομασίας τοῦ κράτους αὐτοῦ, τῆς ἐθνικότητας τῶν κατοίκων του καί τῆς ὀνομασίας τῆς ἐπίσημης γλώσσας του συνεχίστηκε ὅλα τά μετέπειτα χρόνια. Παρά τήν λεγόμενη «Ἐνδιάμεση Συμφωνία» τοῦ 1995 ἡ FYROM συνέχισε τόν ἀλυτρωτισμό της καί παραβιάζει συστηματικά τή συμφωνία.

  Στίς μέρες αὐτές (ἀρχές 2018) σημειώνεται μεγάλη κινητικότητα νά μπεῖ ἡ FYROM στό ΝΑΤΟ καί στήν ΕΕ. Ὅμως στήν τωρινή χρονική συγκυρία τό πάνω χέρι τό ἔχει ἡ Ἑλλάδα. Ἡ FYROM εἶναι περίκλειστο κράτος καί χωρίς τήν ἑλληνική βοήθεια δέν μπορεῖ νά ἐπιβιώσει.  Ἄρα ἡ FYROM πρέπει νά κάνει ὑποχωρήσεις καί ὄχι ἡ Ἑλλάδα. Ἄν συμφωνηθεῖ σύνθετη ὀνομασία πού θά περιλαμβάνει καί τή λέξη Μακεδονία, αὐτό θά εἶναι ἧττα τῆς Ἑλλάδας καί πηγή μελλοντικῶν δεινῶν. Σέ μιά τέτοια ἐξέλιξη οἱ πολιτικοί τῶν Σκοπίων θά συνεχίσουν ἀχαλίνωτοι τόν «Μακεδονισμό» πού  μόνο προβλήματα θά προκαλέσει στή χώρα μας. Σέ μιά μελλοντική διαφορετική γεωπολιτική συγκυρία κανείς δέν γνωρίζει τί μπορεῖ νά προκαλέσουν τά Σκόπια μέ κάποιες συμμαχίες τους σέ βάρος τῆς Ἑλλάδας.

 Συμπέρασμα: Προφανῶς καί σήμερα ὁ Μακεδονικός Ἀγώνας τοῦ 1904-1908 συνεχίζεται μέ διαφορετική μορφή καί μέσα. Δέν πρέπει ἡ Ἑλλάδα νά δεχτεῖ νά ὑπάρχει στήν ὁριστική ὀνομασία τῆς FYROM ὁ ὅρος Μακεδονία ἤ παράγωγό της. Θά εἶναι μιά πολιτική ἧττα πού θά ἔχει συμβεῖ χωρίς ἀντίσταση καί θά προκαλέσει στό μέλλον  ἀνυπολόγιστες καί σοβαρές συνέπειες σέ βάρος τῆς χώρας μας.

Δημήτριος Θ. Καραμήτσος
Ὁμ. Καθηγητής ΑΠΘ
Συγγραφέας