Ἡ εὐλογία τῆς ἀβεβαιότητας (Γ΄)

Ἡ ὑποτίμηση τῆς νομοτέλειας τῆς ἀβεβαιότητας καί ἡ πτώση τοῦ ἀνθρώπου

Σέ προηγούμενα ἄρθρα [βλ. Ἡ εὐλογία τῆς ἀβεβαιότητας (Α΄) καί Ἡ εὐλογία τῆς ἀβεβαιότητας (Β΄)] εἴδαμε ὅτι ὁ Θεός τοποθέτησε τόν ἄνθρωπο στόν μεγαλειώδη καί πολυποίκιλο φυσικό κόσμο, ὁ ὁποῖος δημιουργεῖται περιλαμβάνοντας (ὅπως ἀποδεικνύει σήμερα ἡ ἐπιστήμη) τή φυσική ἀβεβαιότητα: τήν κβαντική καί χαοτική ἀβεβαιότητα. Ἐπισημάναμε ἐπίσης ὅτι λόγῳ τῆς νομοτέλειας τῆς ἀβεβαιότητας, ὡς ἄνθρωποι ἔχουμε πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα (π.χ. ἐλευθερία, μοναδικότητα κ.ἄ.). Σημειώσαμε, τέλος, ὅτι τή φυσική ἀβεβαιότητα μπορεῖ νά τή διαχειριστεῖ μόνον ἐκεῖνος πού ἔχει πρόσβαση στήν ἄπειρη πληροφορία, ἔχει ὁλιστική-ἀπειροστική ἀντίληψη καί μπορεῖ νά διαχειριστεῖ τήν ἄπειρη πληροφορία, δηλαδή μόνον ὁ ἄπειρος Θεός. Χρησιμοποιώντας αὐτή τήν ἐπιστημονική γλώσσα, πού ἀφορᾶ στήν περιγραφή τοῦ φυσικοῦ κόσμου, μποροῦμε νά κατανοήσουμε βασικά λάθη τοῦ ἀνθρώπου, τά ὁποῖα τόν παραπλάνησαν καί τόν ὁδήγησαν στήν ἀποστασία καί στήν πτώση του.

  Τά προνόμια τῆς ζωῆς χωρίς ἀβεβαιότητες

  Ὁ Θεός δημιούργησε τόν ἄνθρωπο ὡς ψυχοσωματικό ὄν κατ’ εἰκόνα καί ὁμοίωσή του, καί τοῦ χάρισε τό δῶρο τῆς ἐλευθερίας σέ ἀντίθεση μέ τά ἄλλα ἔμβια ὄντα πού εἶναι δέσμια τοῦ τρίπτυχου: γενότυπος, φαινότυπος, περιβάλλον. Τόν τοποθέτησε ὡς βασιλιά τῆς κτίσης, ὁ ὁποῖος ὅμως ὡς πεπερασμένο ὄν, ἐνῶ μπορεῖ νά ἀντιληφθεῖ τήν ὕπαρξη τοῦ ἀπείρου, δέν μπορεῖ νά διαχειριστεῖ τά χαοτικά συστήματα τῆς φύσης, πού διέπονται ἀπό ἀβεβαιότητα.

  Ὁ ἄνθρωπος στήν ἀρχή ἦταν ἀθάνατος, δηλαδή δέν ἦταν ἐξαρτημένος ἀπό τόν κτιστό χρόνο καί κατά συνέπεια δέν εἶχε προσωπική ἐμπειρία τῆς σημασίας του. Αὐτό σημαίνει ὅτι δέν εἶχε ἔμπρακτη γνώση ἐκείνου πού σήμερα ὀνομάζουμε (μέ ἐπιστημονική γλώσσα) δυναμικά¹ φαινόμενα σέ ἀνοικτά² φυσικά συστήματα, τά ὁποῖα ὁδηγοῦν νομοτελειακά σέ χαοτικά φαινόμενα. Κατά συνέπεια, μποροῦσε εὔκολα νά ὑποτιμήσει ἤ νά ἀγνοήσει τόν ρόλο τοῦ χρόνου, ὁ ὁποῖος καθιστᾶ ὅλα τά φαινόμενα αὐτοῦ τοῦ κόσμου ἐγγενῶς ἀβέβαια.

  Γιά τόν λόγο αὐτό οἱ πρωτόπλαστοι στόν παράδεισο δέν εἶχαν ἀνασφάλειες καί ἄγχη, ἀφοῦ δέν μεριμνοῦσαν γιά τίς ἀβεβαιότητες τῶν γεγονότων πού συνέβαιναν γύρω τους. Ἦταν ἀθάνατοι, καί κατά συνέπεια ὁ κτιστός χρόνος δέν εἶχε ἐπιπτώσεις στή ζωή τους. Ἐπιπρόσθετα ἔχαιραν τῆς ἀγάπης τοῦ δημιουργοῦ Θεοῦ καί εἶχαν στή διάθεσή τους τά ἄφθονα ἀγαθά τοῦ πολυποίκιλου φυσικοῦ κόσμου. Λανθασμένα ὅμως νόμισαν ὅτι ὅλα αὐτά τά προνόμια-δῶρα ἦταν «δεδομένα» καί μποροῦσαν νά ἐλέγχονται μέ τή φυσική ἐμπειρία τους.

  Ἡ ὑποτίμηση τῆς ἀβεβαιότητας τῆς φυσικῆς πραγματικότητας

  Τήν ἀντίληψη αὐτή ἐνίσχυσε ὁ πονηρός ὄφις, ὁ ὁποῖος προέτρεψε τούς πρωτοπλάστους νά ἀποστατήσουν, ἀποκρύπτοντας ἐσκεμμένα, ἐνδεχομένως, τό εὖρος τῆς πολυπλοκότητας τῆς φυσικῆς πραγματικότητας. Ἀπέφυγε νά τούς μιλήσει γιά τίς ἀβεβαιότητες τοῦ κτιστοῦ κόσμου καί γιά τίς τεράστιες δυσκολίες πού ἔχει ἕνα πεπερασμένο ὄν νά διαχειρίζεται καί νά δημιουργεῖ ἑκούσια μέσα σέ ἕνα τέτοιο περιβάλλον. Ἐάν γνώριζαν ὅτι ὑπάρχουν ἀνυπέρβλητες δυσκολίες γιά νά τιθασεύσουν τόν φυσικό κόσμο, τότε ἴσως νά ἦταν πιό συνετοί, καί δέν θά τολμοῦσαν νά αὐτονομηθοῦν ἀπό τόν Θεό.

  Ἀγνοοῦσαν, προφανῶς, ὅτι ὁ φυσικός νόμος, πού μέ σημερινή γλώσσα ὀνομάζουμε «πρῶτο θερμοδυναμικό ἀξίωμα», ἐπιβάλλει ὅτι ἐνέργεια ἤ ἔργο δέν παράγονται ἐκ τοῦ μηδενός. Κατά συνέπεια, ἀγνοοῦσαν ὅτι, γιά νά ἔχουν τά πρός τό ζῆν καί νά ἀπολαμβάνουν τά ἀγαθά τῆς φύσεως ἐκτός παραδείσου, πρέπει νά δαπανήσουν ἐνέργεια καί νά παράξουν ἔργο, γιά τό ὁποῖο χρειάζεται προσπάθεια καί κόπος· «…ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου» τους (βλ. Γέ 3,19).

  Ἔκπτωση ἀπό τήν ἀθανασία: Ἔμπρακτη διαπαιδαγώγηση μέσῳ τῶν ἀβεβαιοτήτων

  Ἡ ἐκδίωξη τῶν πρωτοπλάστων ἀπό τόν παράδεισο ἔδωσε τή δυνατότητα νά διαπαιδαγωγηθοῦν κατάλληλα, ὥστε τελικά νά μπορέσουν:

  (i) Νά ἐκτιμήσουν τό μεγαλεῖο τῆς δημιουργίας μέσα στό ἄπειρο, τό ὁποῖο ὑποτίμησαν ὄντας μέσα στόν παράδεισο, καί νά ἀντιληφθοῦν ὅτι ἡ ἁρμονία καί ἡ ὀμορφιά τῆς φύσεως δέν μπορεῖ νά εἶναι προϊόν ἐλεγχόμενων (αἰτιοκρατικῶν-ντετερμινιστικῶν) διεργασιῶν, καί ἄρα δέν μπορεῖ νά πραγματοποιηθεῖ ἀπό τόν πεπερασμένο ἄνθρωπο, ὅπως τούς συμβούλεψε ὁ ὄφις, ἀλλά εἶναι ἀποτέλεσμα συνδυασμοῦ ἄπειρων χαοτικῶν φαινομένων, πού ἐξελίσσονται συναρτήσει τοῦ χρόνου.

  (ii) Νά ἀντιληφθοῦν πόσο δύσκολη εἶναι ἡ πρόσβαση στήν ἄπειρη πληροφορία (δηλαδή, πρόσβαση στά δεδομένα τοῦ κάθε φυσικοῦ προβλήματος, χωρίς τά ὁποῖα ἡ ἐπίλυσή του εἶναι ἀδύνατη), καθώς ἐπίσης καί ἡ διαχείριση τῆς ἄπειρης πληροφορίας (δηλαδή, ἡ διαχείριση καί ἐπεξεργασία τῶν δεδομένων).

(iii) Νά ἀντιληφθοῦν τόν ρόλο τοῦ χρόνου, δηλαδή μέ σημερινή ἐπιστημονική ὁρολογία, τόν ρόλο τῶν δυναμικῶν (χαοτικῶν) φαινομένων, καί τῶν συνεπαγόμενων ἀβεβαιοτήτων γιά τόν κτιστό κόσμο, τά ὁποῖα ὑποτίμησαν ὅταν ἦταν ἄχρονοι (ἀθάνατοι).

  (iv) Νά ἀντιληφθοῦν πόσο σημαντική εἶναι (μέ σημερινή ἐπιστημονική ὁρολογία) ἡ αὐτο-οργάνωση σέ δομές (π.χ. μέσῳ τῶν -κατά Prigogine- “δομῶν ἔκλυσης”), καθώς ἐπίσης καί ὁ συντονισμός τῶν αὐτο-οργανούμενων δυναμικῶν συστημάτων.

  Γενικά, ἡ τάση πού ἔχει ὁ ἄνθρωπος νά θέλει νά αὐτονομεῖται ἀπό τόν Θεό, ὀφείλεται ἐν πολλοῖς στήν ὑποτίμηση τῆς νομοτέλειας τῆς φυσικῆς ἀβεβαιότητας.

  Μετά τήν πτώση ὁ ἄνθρωπος ἔπαυσε νά εἶναι ἀθάνατος. Ἐάν ὁ Θεός ἐπέτρεπε στούς πρωτοπλάστους νά γευτοῦν καί πάλι τόν καρπό «τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς», τότε, ὡς ἄχρονοι (ἀθάνατοι), θά συνέχιζαν νά ἀγνοοῦν τή σημασία τοῦ χρόνου, καί κατά συνέπεια τή σημασία τῶν ἀβεβαιοτήτων τῶν δυναμικῶν φαινομένων, καθώς καί τίς δυσκολίες δημιουργίας καί διαχείρισης τοῦ φυσικοῦ κόσμου. Γι᾽ αὐτό, ὁ Θεός «ἔταξε τὰ Χερουβὶμ καὶ τὴν φλογίνην ρομφαίαν τὴν στρεφομένην φυλάσσειν τὴν ὁδὸν τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς» (Γέ 3,24).

  Συμπερασματικά, ἡ διαπαιδαγώγηση τοῦ ἀνθρώπου θά γίνει (μέ ἀνθρώπινηἐπιστημονική γλώσσα) μέσῳ τῆς ἐμπειρικῆς γνώσης τῆς νομοτέλειας τῆς ἀβεβαιότητας τῶν δυναμικῶν (χαοτικῶν) φαινομένων τοῦ γήινου φυσικοχημικοῦ περιβάλλοντος, ἐκτός τοῦ ἀσφαλοῦς καί προστατευόμενου περιβάλλοντος τοῦ παραδείσου. Τό θέμα αὐτό θά τό ἀναλύσουμε ἐκτενέστερα σέ ἑπόμενη εὐκαιρία.

Παντελεήμων Καραφίλογλου
(ἀφ.) Καθηγητής Κβαντικῆς Χημείας Α.Π.Θ.

«Ἀπολύτρωσις», Ἰούν.-Ἰούλ. 2025

………………………………………………………………………..

1. Δυναμικά ὀνομάζονται τά φαινόμενα πού ἐξελίσσονται συναρτήσει τοῦ χρόνου.
2. Ἀνοικτά φυσικά συστήματα εἶναι ἐκεῖνα πού μποροῦν νά ἐναλλάσσουν ἐνέργεια καί ὕλη μέ ἄλλα συστήματα.