Μυστικοί ἀρδευτές

  Βαρύς ὁ χειμώνας τοῦ Δεκέμβρη τοῦ 1940 κεῖ πάνω στά κατάλευκα βορειοηπειρωτικά βουνά. Παρά τίς ἐξαιρετικά δυσμενεῖς καιρικές συνθῆκες, μέ χιονοπτώσεις πυκνές, χιονοθύελλες καί πολικό ψύχος, παρά τίς ἰσχυρές ὀχυρωμένες θέσεις τοῦ πολυάριθμου ἰταλικοῦ στρατοῦ σέ δύσβατα ὀρεινά ἐδάφη, ὁ ἑλληνικός στρατός, περνώντας στήν ἀντεπίθεση, συνεχίζει ἀκάθεκτος τήν προέλασή του. Μέ φρόνημα ἄκαμπτο μάχεται σκληρά γιά τό δίκιο του, γιά τήν ἐλευθερία του. Τό ἡμερολόγιο τῆς ἱστορίας σηματοδοτεῖ τίς διαδοχικές ἐπιτυχίες καί νίκες σέ βάρος τῶν ἰταλικῶν δυνάμεων τοῦ Μπενίτο Μουσολίνι:

3 Δεκεμβρίου, ἀπελευθέρωση Πρεμετῆς.

5 Δεκεμβρίου, ἀπελευθέρωση Δελβίνου.

6 Δεκεμβρίου, ἀπελευθέρωση Ἁγίων Σαράντα.

8 Δεκεμβρίου, ἀπελευθέρωση Ἀργυροκάστρου.

22 Δεκεμβρίου, ἀπελευθέρωση Χειμάρρας.

  Σύσσωμος ὁ λαός κι ὁ στρατός στή Χειμάρρα ψέλνουν τό «Χριστὸς ἀνέστη!» κι ἄς εἶναι παραμονές Χριστουγέννων. Κι ὕστερα οἱ μάχες θέσεων μέ χειμώνα δριμύτατο συνεχίζονται πρός τήν Κλεισούρα, τήν Τρεμπεσίνα, τό Τεπελένι…

  Ἀλλά στίς πολεμικές ἀναμετρήσεις τους οἱ Ἕλληνες δέν ἔχουν μόνον ὅπλα ὑλικά. Δυνάμεις πνευματικές βρίσκονται διαρκῶς δίπλα τους, πού τούς προσφέρουν ἕνα ἄλλου εἴδους ὁπλοστάσιο. Ἡ Ἐκκλησία μεριμνᾶ γιά τήν ψυχική ἐνίσχυση κι ἀνάταση τῶν μαχητῶν μας καί στέλνει στό Μέτωπο διακόνους, ἱερεῖς καί ἱεροκήρυκες. Ὀγδόντα τέσσερις στρατιωτικοί κληρικοί, φορώντας τή χακί στολή μέ τό διακριτικό σημεῖο τοῦ σταυροῦ στό δίκωχο, δίχως νά λογαριάζουν νιάτα, προσωπική ἀσφάλεια, διασχίζουν τή γραμμή τοῦ πυρός καί διακονοῦν μέ αὐταπάρνηση τούς στρατευμένους στόν Ἀγώνα τοῦ 1940.

  Κάτω ἀπό ἀντίξοες συνθῆκες ἐκφωνοῦν πύρινα κηρύγματα χαλυβδώνοντας τήν πίστη τῶν στρατιωτικῶν μονάδων. Μέ τίς θερμές προσευχές ἀκουμποῦν στόν θρόνο τοῦ Θεοῦ τίς ἀγωνίες πού συνέχουν ἀξιωματικούς καί ὁπλίτες, ἐπικαλούμενοι τή θεία περιφρούρηση ἀπό τούς κινδύνους τοῦ πολέμου. Σάν ἄλλοι Κυρηναῖοι συμπαραστέκονται στούς βαριά τραυματισμένους. Τελοῦν τή νεκρώσιμη Ἀκολουθία γιά τούς ἥρωες πού ἔπεσαν «ὑπὲρ βωμῶν καὶ ἑστιῶν». Στέκονται βράχοι ἀκλόνητοι καί παραμυθοῦν τούς πενθοῦντες, πού ἔχασαν φίλτατα πρόσωπα στίς μάχες.

   Ὧρες ἀτέλειωτες ἐξομολογοῦν ὁλόκληρο τό στράτευμα καί γαληνεύουν τίς ψυχές μέ τό ἱερό Μυστήριο. Προπάντων μέ τίς κατανυκτικές θεῖες Λειτουργίες πού τελοῦν, ἀκόμη καί σέ ὧρες βομβαρδισμῶν, ὁ οὐρανός χαμηλώνει πληρώνοντας τίς καρδιές τῶν γενναίων πολεμιστῶν μέ πλούσια βιώματα.

   «Δέν θά λησμονήσω ἐκείνη τή θεία Λειτουργία. Καθώς προσήρχοντο οἱ στρατιῶτες γιά νά κοινωνήσουν ἔκλαιγαν. Καί τά δάκρυά των ἔπεφταν στήν ἁγία λαβίδα. Ἔτσι τό Αἷμα καί τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀνεμειγνύετο μέ τά δάκρυα τῶν στρατιωτῶν. Πέρασαν 41 χρόνια ἀπό τότε. Δέν τό λησμονῶ. Ἐκεῖνες τίς μέρες περπάτησε ὁ Θεός ἀνάμεσά μας. Τόν ἔνιωσαν οἱ καρδιές ὅ- λων μας», μαρτυρεῖ ὁ ἀνθυπολοχαγός τότε τοῦ πυροβολικοῦ Γεώργιος Παυλίδης καί μετά μητροπολίτης Νικαίας. Ὁ στρατιωτικός ἱερέας πού ἀνῆκε στό σύνταγμά του ἦταν ὁ ἀρχιμανδρίτης π. Χρυσόστομος Δεληγιαννόπουλος καί ἀργότερα μητροπολίτης Ἀργολίδος.

  Ἄφθονες οἱ αἱμάτινες σπονδές τῶν στρατιωτικῶν κληρικῶν κατά τόν ἑλληνοϊταλικό πόλεμο. Στό προαύλιο τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Νικολάου στό Ναύπλιο -ἐκεῖ πού ἦταν ἐφημέριος πρίν ἐπιστρατευθεῖ μέ τόν βαθμό τοῦ λοχαγοῦ- βρίσκεται ἡ προτομή τοῦ πρώτου στρατιωτικοῦ ἱερέα, πού ξεψύχησε στό πεδίο τῆς μάχης. Εἶναι ὁ ἀρχιμανδρίτης Ἱερόθεος Μπαζιώτης ἀπό τό Ναύπλιο. Βόλι ἐχθρικό τόν βρίσκει στίς 14 Δεκεμβρίου 1940 στό Πόγραδετς, τή στιγμή πού ἐνθάρρυνε τούς ἄνδρες τοῦ 67ου συντάγματός του. Τό αἷμα τοῦ ἡρωικοῦ κληρικοῦ πορφυρώνει τή βορειοηπειρωτική γῆ. Συγκλονισμένοι οἱ στρατιῶτες τόν θάβουν ἔξω ἀπό τόν ναΐσκο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου.

  Ὁ πανοσιολογιώτατος ἀρχιμανδρίτης Χαράλαμπος Βασιλόπουλος δίνει τό «παρών» στόν πόλεμο -λαϊκός τότε- μέ τό σύνταγμα Εὐζώνων Μεσολογγίου ὡς λοχίας. Ἀνεξίτηλη μένει στή μνήμη του ἡ περιπέτειά του ἀνήμερα Χριστούγεννα τοῦ 1940:

  «Πλησιάζανε οἱ μεγάλες ἑορτές τῶν Χριστουγέννων… Νηστέψαμε μιά βδομάδα, γιά νά κοινωνήσουμε τήν χαρά τῆς μεγάλης γιορτῆς. Στό Λάμποβο δέν εἶχε παπᾶ. Κατέβηκα ἀπό βραδύς στήν Κάργιαννη, δύο ὧρες πορεία… Τή νύχτα, πού ξύπνησα, δέν ἄκουσα καμπάνα. Ἔμεινα ξάγρυπνος. Ἔλεγα μέσα μου τίς εὐχές τῆς Μεταλήψεως… Ἀνυπόμονος σηκώθηκα καί πῆγα στήν ἐκκλησία. Βρῆκα ἐκεῖ στρατιῶτες, περιμένανε κι αὐτοί Λειτουργία. Ἐκεῖ ἔμεινα μέχρι τά ξημερώματα. Ἐψέλναμε ὅσοι τά καταφέρναμε μέ χαρά: “Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε”.

  Ἡ ἐκκλησία τελικά δέν λειτουργήθηκε, γιατί δέν ὑπῆρχε ἱερεύς… Τί λύπη νά μείνω ἀλειτούργητος καί ἀκοινώνητος τέτοια χρονιάρα μέρα! Μᾶς εἶπαν ὅμως οἱ χωρικοί ὅτι παπᾶ ἔχει ἕνα ἄλλο χωριό πιό ψηλά, τό Ἐρίντι (Εἰρήνη). Ἤτανε ὅμως ἀργά. Εἶχε τελειώσει ἡ Λειτουργία καί ὁ ἱερεύς ἔβγαινε ἀπό τήν ἐκκλησία. Τόν πλησιάσαμε καί τοῦ εἴπαμε πώς θέλουμε νά κοινωνήσωμε.

   -Θά σᾶς κοινωνήσω, παιδιά, ἀπό τό Ἅγιον Ἀρτοφόριον, εἶπεν ὁ ταπεινός λευΐτης.

   Γονατισμένος στήν ὡραία πύλη, μέσα σέ σιγή καί κατάνυξι, ὁ ἱερεύς μᾶς κοινωνοῦσε… Ἐπῆγα μετά στόν σιτιστή, στό μαγειρεῖο… Μοῦ ἔδωσε μιά ρέγγα κι ἔκανα Χριστούγεννα μ’ αὐτήν. Μέ χαρά κι ἀγαλλίαση ἐπέστρεψα στήν γραμμή τοῦ πυρός. Εἶχα μέσα μου τήν χαρά, τήν πηγή τῆς χαρᾶς, τήν θεία Κοινωνία», σημειώνει στό βιβλιαράκι του «Τό θαῦμα τῶν Ἑλλήνων τοῦ Σαράντα».

   Οὔτε ἡ μαυρίλα τοῦ πολέμου οὔτε οἱ βόμβες οὔτε κι ἡ παγωνιά ἀνακόπτουν τήν ἐπέλαση τῶν στρατευμένων Ἑλλήνων. Εἶναι ἡ παρουσία τοῦ τιμημένου, τοῦ ματωμένου ράσου τῆς Ἐκκλησίας, πού τούς σκέπαζε, τούς θέρμαινε, τόνωνε τίς ταραγμένες τους καρδιές καί ἐνέπνεε πίστη κι ἐλπίδα.

Ἑλληνίς

“Ἀπολύτρωσις”, Δεκ. 2025