Ποῦ θά βρεθεῖ Ἰερεμίας νά θρηνήσει ἐπάξια τίς συμφορές τῆς γῆς, ὅπου ἀκούστηκε ὁ ἀγγελικός ὕμνος «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ... καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη...»; Καί δέν εἶναι μόνον ἡ σημερινή ἐμπόλεμη κατάσταση. Καί τότε, πρίν 2023 χρόνια, πρίν καλά-καλά σταματήσει ὁ ἀντίλαλος ἀπό τόν ἀγγελικό ὕμνο στά βουνά τῆς Βηθλεέμ, «φωνὴ ἐν Ραμᾶ ἠκούσθη, θρῆνος καὶ κλαυθμὸς καὶ ὀδυρμὸς πολὺς» (Μθ 2,18) ἀπό τή σφαγή τῶν νηπίων μετά τή διαταγή τοῦ Ἡρώδη.
Πράγματι, τί σαρκασμός καί τί εἰρωνεία! Ποῦ εἶναι αὐτή ἡ πολυθρύλητη, ἡ χιλιοτραγουδημένη εἰρήνη;
Παραμένει πανανθρώπινος πόθος ἀπό τήν ἀρχαιότητα μέχρι καί σήμερα. Εἶναι γνωστό ὅτι οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας πίστευαν πώς ἡ Εἰρήνη ἦταν θυγατέρα τοῦ Δία καί τῆς Θέμιδας καί ἀδελφή τῆς Εὐνομίας καί τῆς Δικαιοσύνης. Τή θεωροῦσαν φορέα ὅλων τῶν ἀγαθῶν, τροφό καί μητέρα τῆς ἀνθρωπότητας, ἀναγκαία προϋπόθεση τῆς εὐτυχισμένης ζωῆς. Πολύ συχνά, μετά τό πέρας τῶν ἐχθροπραξιῶν ἵδρυαν βωμούς πρός τιμήν της. Τῆς ἀπέδιδαν τά ἐπίθετα «Γλυκεῖα», «Βαθύπλουτος», «Πλουτοδότειρα» κ.ἄ. Ἐνδεικτικά παραθέτω ἀπόσπασμα ἀπό τόν κορυφαῖο τραγικό ποιητή Εὐριπίδη, στό ὁποῖο ὁ ποιητής προσωποποιεῖ τήν εἰρήνη καί μέ πολύ λυρισμό ἀπευθυνόμενος σ’ αὐτήν τῆς λέγει:
«Εἰρήνη ἐσύ βαθύπλουτη καί πρώτη
ἀπ᾽ τούς μακάριους θεούς στήν ὀμορφιά,
ἀργεῖς νά ᾽ρθεῖς· κι ἐγώ τόν πόθο σου ἔχω.
Φοβοῦμαι τῶν γηρατειῶν τά βάσανα
μή μέ δαμάσουν,
τήν ἄνθιση τῆς χάρης σου πρίν ἀντικρίσω...
Ἔλα, σεβάσμια θεά, στήν πόλη αὐτή, ἱκετεύω·
διῶξε ἀπ᾽ τά σπίτια τή φριχτή διχόνοια,
τή φρενιασμένη διῶξε ἀμάχη, πού
τό κοφτερό μαχαίρι τήν εὐφραίνει».
[Κρεσφόντης (ἀπόσπασμα 453/71 Austin)]
Ἐπίσης, πρός τιμήν τῆς Εἰρήνης κατασκεύαζαν ἀγάλματα, ὅπως τό πολύ γνωστό σύμπλεγμα τοῦ Κηφισοδότου, πού ἀναπαριστᾶ τήν Εἰρήνη νά κρατᾶ στήν ἀγκαλιά της τόν Πλοῦτο.
Τόν παγκόσμιο αὐτό πόθο γιά τήν εἰρήνη ἐκφράζει καί ὁ θεόπνευστος προφήτης Ἠσαΐας, καθώς δέεται: «Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν, πάντα γὰρ ἀπέδωκας ἡμῖν» (26,12). Ὁ ἴδιος προφήτης εἶχε προαναγγείλει ὅτι ὁ Μεσσίας, πού ἐπρόκειτο νά γεννηθεῖ, θά εἶναι καί «ἄρχων εἰρήνης» (9,6), δηλαδή δημιουργός, ἀρχηγός, χορηγός καί συντηρητής τῆς εἰρήνης.
Ἀναμφισβήτητα, ἡ εἰρήνη ἦταν πάντοτε καί παραμένει ἕνα ἐπιτακτικό αἴτημα. Τό θέμα τῆς εἰρήνης οὐδέποτε συζητήθηκε τόσο πολύ ὅσο στίς μέρες μας, ἀλλά καί οὐδέποτε ἄλλοτε φαίνεται νά βρίσκεται τόσο μακριά, ὅσο σήμερα, πού μέ κομμένη τήν ἀνάσα ὁ πλανήτης παρακολουθεῖ τίς πολεμικές συρράξεις, οἱ ὁποῖες εἶναι σέ ἐξέλιξη καί μποροῦν νά μᾶς ὁδηγήσουν σέ ἕναν Γ´ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ἔχει ὑπολογιστεῖ πώς στά περίπου 3.400 χρόνια ἱστορίας, εἰρήνη ἐπικράτησε στά 240 καί πολεμικές συρράξεις στά 3.260. Ὁ 20ός αἰώνας ὑπῆρξε ὁ αἱματηρότερος στήν παγκόσμια ἱστορία. Κατά τή διάρκειά του συνέβησαν οἱ δυό Παγκόσμιοι Πόλεμοι μέ περισσότερα ἀπό ἑκατό ἑκατομμύρια θύματα, πολλές ἐμφύλιες συγκρούσεις, δεκάδες ἐπαναστάσεις καί πραξικοπήματα, καί ἐπιβλήθηκαν ἀπάνθρωπα ὁλοκληρωτικά καθεστῶτα. Καθημερινά τόν προηγούμενο αἰώνα χυνόταν ἄφθονο αἷμα σέ πολλά μέρη τοῦ πλανήτη. Ἐπιπλέον, μετά τό τέλος τοῦ Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου τό 1945 σημειώθηκαν στόν φλοιό τῆς γῆς ἐπάνω ἀπό 170 πόλεμοι, ἐνῶ σήμερα (2023) τριάντα δύο χῶρες βρίσκονται σέ ἐμπόλεμη κατάσταση. Αἱματοβαμμένο τό ἀστέρι μας!
Καί ὅσο στίς μέρες μας διαρκοῦν καί ἐντείνονται οἱ πολεμικές συγκρούσεις, τόσο περισσότερο οἱ ἡγέτες μας κομπορρημονοῦν μέ ἀφροσύνη ὅτι ἔχουν κατασκευάσει πολύ πιό ἰσχυρές πυρηνικές κεφαλές ἀπ’ αὐτές πού ἔχουν ἤδη δοκιμασθεῖ καί δυνατή ὑψώνεται στόν οὐρανό ἡ σιωπηρή κραυγή: «Κύριε, δῶσ᾽ μας τήν εἰρήνη».
Παρά τή βαθιά ὅμως αὐτή ἐπιθυμία, φαίνεται ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀγνοεῖ τή φύση τῆς εἰρήνης καί ἀκολουθεῖ ἀτραπούς καί μεθόδους πού δέν τόν ὁδηγοῦν στήν ἀποφυγή τῶν συγκρούσεων καί τήν κατάκτηση τῆς εἰρήνης. Νομίζει πώς μέ τή μείωση τῶν ἐξοπλισμῶν, μέ τόν ἐλεγχόμενο ἀφοπλισμό ἤ τή σύσταση συμμαχιῶν, συμφωνιῶν καί συνθηκῶν ἐξασφαλίζει τήν εἰρήνη. Εὐελπιστεῖ νά ἀπομακρύνει τόν κίνδυνο γιά τή διατάραξή της μέ τήν «ἰσορροπία τοῦ τρόμου» ἤ τό «δίκαιο τοῦ ἰσχυροτέρου». Πόσο πλανᾶται! Γιατί, ὅπως λέγει ὁ σοφός ἐρευνητής τῶν αἰτίων τῶν πολέμων καί τῶν συρράξεων ὁ ἀρχαῖος Πλούταρχος (Περὶ στωϊκῶν ἐναντιωμάτων 1049, 32Β), «Οὐδεὶς φύεται ἀνθρώποις πόλεμος ἄνευ κακίας, ἀλλὰ τὸν μὲν φιληδονία, τὸν δὲ πλεονεξία, τὸν δὲ φιλοδοξία τις ἢ φιλαρχία συρρήγνυσι» (= Κανένα πόλεμο δέν κάνουν οἱ ἄν- θρωποι χωρίς κακί-α· ἀλλά ἄλλον τόν προκαλεῖ ἡ φιληδονία, ἄλλον ἡ πλεονεξία, ἄλλον κάποια φιλοδοξία ἤ φιλαρχία).
Τήν ἴδια γενεσιουργό αἰτία ἐπιβεβαιώνει καί ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἀλβανίας: «Ἐκ πρώτης ὄψεως τό ἀντίθετο τῆς εἰρήνης θεωρεῖται ὅτι εἶναι ὁ πόλεμος. Εἶμαι πεπεισμένος ὅτι τό ἀντίθετο τῆς εἰρήνης εἶναι κατά βάθος ὁ ἐγωκεντρισμός, μέ τίς ποικίλες μορφές του, ἀλαζονεία, ὑπερηφάνεια, ἐγωπάθεια, μεγαλομανία· αὐτός καταστρέφει τίς σχέσεις μεταξύ τῶν ἀνθρώπων καί τῶν λαῶν καί ὑποδαυλίζει τίς μικρές καί μεγάλες συγκρούσεις».
Συνεπῶς, αὐτό πού ἐπιβάλλεται εἶναι νά ἀφοπλισθοῦν οἱ καρδιές τῶν ἀνθρώπων ἀπό τήν κακία. Ἔτσι μόνο μπορεῖ νά ἀλλάξει τό σκηνικό τοῦ κόσμου μας. Δέν ἔχουμε παρά ὅλοι ἐμεῖς, οἱ νοσταλγοί τῆς βαθιᾶς εἰρήνης, νά γονατίσουμε μπροστά στή φάτνη καί καρδιόβγαλτη νά ἀναπέμψουμε τήν προσευχή μας: «Κύριε, τήν εἰρήνη, τή δική σου εἰρήνη, “τὴν ὑπερέχουσαν πάντα νοῦν”, χάρισέ την στίς καρδιές μας». Μόνον ἔτσι θά ἁπλωθεῖ στό Ἔθνος μας καί σ’ ὁλόκληρο τόν κόσμο. Μόνο τότε -ἀκόμη καί μέσα στή βαρυχειμωνιά- θ᾽ ἀκούσουμε χαρούμενο τόν ὕμνο πλήθους στρατιᾶς οὐρανίων ἀγγέλων νά ψάλλουν: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία».
Εὐδοξία Αὐγουστίνου
"Απολύτρωσις", Δεκ. 2023
ΤΟ ΚΑΝΑΛΙ ΜΑΣ
