Τό ἐρώτημα μᾶς ἠλεκτρίζει ἰδιαί­τε­ρα τόν τελευταῖο καιρό, καθώς δέν ὑ­πάρ­χει Ἕλληνας πού νά μήν ἔνιωσε του­λάχιστον ἀπογοήτευση γιά τά τεκταινόμενα στήν πατρίδα μας…Ὅλα χιλιο­ειπωμένα στίς καθημερινές μας συζη­τή­σεις, σέ ἄρθρα, σέ ἐκπομπές. Οἱ ἴδιες λέξεις πᾶνε κι ἔρχονται: δια­φθο­ρά, προ­δοσία, ξεπού­λημα, κατάντια. Καί μέσα σ’ αὐτή τή ζοφερή κατάστα­ση τῆς χώρας, ἡ ἀγανάκτηση καί ἡ ὀρ­γή ἐνά­ντια στούς ἰθύνοντες φτάνει στό ζενίθ. Γιατί τάχα; Μήπως ἡ εὐθύνη εἶναι ἀπο­κλει­στι­κά τῶν ἑκά­στοτε ἀρχόντων κι ὅλοι ἐμεῖς εἴ­μα­στε οἱ ἀθῶοι κι ἔντι­μοι πολίτες πού ἐξα­πατηθήκαμε; Σί­γουρα πρέπει ὁ κα­θένας νά κάνει τήν αὐτο­κριτική του, γιά νά φτάσει στά βά­θη τῆς συν­είδησής του καί νά ὁμολο­γήσει πό­σο ἄμβλυνε κι ὁ ἴδιος λιγότερο ἤ πε­ρισσό­τερο τά ὅρια ἀρχῶν καί ἀξιῶν μέσα του. Ἡ κρίση γί­νε­ται μέσα μου καί μέσα σου καί εἶναι στή ρίζα της καθαρά πνευματική... Ἀλ­λά ἐπει­δή σωστά ὁ σοφός λαός μας ἔχει πεῖ ὅτι τό ψάρι ἀπό τό κεφάλι βρομάει, εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἡ κακοσμία τοῦ πο­λι­τικοῦ χώρου μᾶς θλίβει κι ὅτι θά ὀνει­ρευό­μασταν ἕνα ἄρωμα εὐαισθη­σίας, εἰλι­κρί­νειας, θυσίας πού θά κοσμεῖ ἔστω καί μία ἡγε­τική φυσιογνωμία αὐτοῦ τοῦ ταλαί­πω­ρου τό­που...
  Μία τέτοια ἐμπνευσμένη μορφή σκι­α­γρα­φεῖ μπροστά μας ὁ σοφός πα­τέ­ρας τῆς Ἐκ­κλησίας μας, ὁ ἁγιό­τατος πα­τριάρχης Κων/πό­λεως Φώ­τιος, πού τή μνήμη του τιμοῦμε στίς 6 Φεβρουαρίου. Σέ ἐ­πι­στολή του πρός τόν Μι­χαήλ, ἄρ­χο­ντα τῆς Βουλγαρίας, παρουσιάζει τά συ­στα­τικά στοι­χεῖα πού ὁρίζουν τήν ἔννοια τοῦ ἀλη­θινοῦ καί ἐπιτυχημένου ἄρχο­ντα. Ἄς ἀκού­σου­με μερικές ἀπό τίς εὔ­γλωττες συμ­βουλές του:
  «Ὅπου ἔχει ὁ καθένας ἀνάγκη νά συ­μπα­ραστέκεσαι καί ἰδιαίτερα ὅσους ἔχουν περιπέσει σέ συμφορές.Τή σύνε­ση καί τή δικαιοσύνη τῆς ἐξουσίας σου θά τήν ἀνακηρύττει ἡ εὐ­δαιμονία καί ἡ εὐτυχία τῶν πολιτῶν… Γιά ὅλες τίς κα­λές σου πράξεις εἴτε στήν ἰδιωτική σου ζωή εἴτε στήν κοινή τῆς πολιτείας ν’ ἀποδίδεις στόν Θεό τήν αἰ­τία τοῦ δι­καίου. Ἔτσι θά Τόν ἔχεις βοη­θό, θά εἶ­σαι θεοφιλής καί δέν θά κατη­γορηθεῖς ὡς κούφιος, κενός κι ἀλαζό­νας, ἐνῶ ἐπι­πλέον θά συν­τρί­ψεις καί τά βέλη τοῦ φθόνου».
  Καί συνεχίζει μέ πατρική ἀγάπη καί φωτισμό ὁ ἅγιος πατέρας νά καθοδηγεῖ τό «εὐγενές καί γνήσιο γέννημα τῶν πνευ­ματικῶν ὠδίνων» του: «Σοῦ εὔχο­μαι νά γίνεις δόκιμος ἐργάτης καί φύ­λακας τῶν ἐλπίδων καί τῶν παραι­νέ­σεων, νά φτάσεις στήν κορυφή τῆς σύ­νεσης, νά εἶσαι γλυκός στά λόγια καί γλυκύτερος στούς τρόπους... δυνατός καί ἱκανός νά κρίνεις τό παρόν καί νά ὁδηγεῖς τά πάντα σέ τάξη, νά ἔχεις ὀξύ­νοια γιά νά μελετᾶς τό μέλλον, νά εἶσαι ἕνας “Προ­μηθέας” πού θά προ­νο­εῖς καί θά σκέ­πτεσαι ἐκ τῶν προ­τέρων τίς ἐξελίξεις». Ποιό σχόλιο μπο­ρεῖ νά σταθεῖ δίπλα σέ τόσο «ἐπί­και­­ρες» συμ­βουλές;
  «Νά εἶσαι ἕτοιμος ἐσύ ὁ ἴδιος νά προ­χωρεῖς, νά εἶσαι ὁ αὐτουργός μεγά­λων πράξεων καί νά βρίσκεσαι σέ ἀκόμη μεγαλύτερη ἑτοιμότητα νά διασώσεις αὐ­τό πού κατορθώθηκε. Νά εἶσαι φο­βε­ρός μέ τούς ἐχθρούς, ἀγαπητός στούς ὑπηκόους, σ’ ὅλους νά ἐμπνέεις σε­βα­σμό καί θαυμασμό… Νά κυριαρ­χεῖς στήν ὀργή, νά εἶσαι φίλος τῆς πρα­ότητας, γρήγορα νά θηρεύεις τό δίκαιο, νά ἐξε­τάζεις πρίν τιμωρήσεις, νά εἶσαι πρό­θυ­μος στίς εὐεργεσίες, νά μένεις ἀ­δέ­κα­στος στίς διανομές, γενναῖος μπρο­στά στά φοβερά, ἄτολμος μπρο­στά σέ κάθε παρανομία».
  «Μήν ἀνταλλάσσεις μέ καμία ρα­στώ­νη τήν καρτερία καί τούς καλούς κό­πους. Νά εἶσαι πηγή ἐλέους, ἐραστής τῆς φι­λίας καί πολέμιος τῆς ἔχθρας. Μα­κριά ἀπό τήν οἴηση, νά ἐλαττώνεσαι μέ τήν ταπεινοφροσύνη, νά περιφρονεῖς τόν πλοῦτο, νά βοηθᾶς τούς πένητες, νά τιμᾶς τήν ἀλήθεια, μή συμμαχεῖς μέ τό ψέμα. Νά μένεις ἀταπείνωτος ἀκόμη κι ἄν δέν εὐδοκιμεῖς, ἀλλά κι ὅταν εὐ­δο­κι­μεῖς, μή φουσκώνεις κι ἀλαζο­νεύεσαι. Νά εἶσαι αὐτοκράτορας στή γλώσσα σου, φύλακας στήν ἀκοή, ἀδυ­σώπητος ἐπι­στάτης ὅλων τῶν αἰσθή­σε­ων. Νά μήν ἐν­δίδεις σέ κανένα πάθος οὔτε στούς ἐρε- θισμούς τῶν ὀρέξεων».
  Στό τέλος αὐτῆς τῆς ὑπέροχης σκι­α­γράφησης τοῦ ἰδανικοῦ ἄρχοντα ὁ ἅ­γιος πατριάρχης συνοψίζει: «Μ’ ἕνα λόγο, νά εἶσαι ὑπογραμμός κάθε ἀρε­τῆς καί εὐσέβειας, παράδειγμα ὄχι μό­νο γιά τούς ὑπηκόους σου ἀλλά γιά ὅλες τίς γενιές τῶν ἀνθρώπων!». Ὅσο δέ γιά τήν ἀμοιβή τοῦ ἄρχοντα πού ἔτσι θά πο­λι­τευτεῖ, ὁ μέγας Φώτιος ἀνε­βαί­νει πολύ ψηλά, σέ ἄλλο ἐπίπεδο πλη­ρωμῆς: Πρό­κειται γιά τήν «ἀνέκφραστη καί ἀίδιο βα­σιλεία τῶν οὐρανῶν, κλη­ρονο­μιά ἀναφαίρετη, ἀδιά­δοχη κατα­σκή­νω­ση, ὑπερ­φυῆ καί θεία τρυφή, ἄληκτη ἀπόλαυση». Τέλειο; Ἀσύ­γκριτο κέρδος!
  Μακάρι ὁ λόγος τοῦ Ἁγίου νά βρεῖ ἔστω καί λίγη ἀνταπόκριση σέ κάποιες ψυχές πού δραστηριο­ποιοῦ­νται στά κοι­νά, ἀλλά καί στόν καθένα μας, προκει­μέ­νου νά γίνουμε τέτοιοι εὐ­λογημένοι ἐ­νεργοί πολίτες, φῶς μέσα στήν κοινω­νία μας. Εἶναι ὅ,τι χρειάζεται ἐπειγόντως ὁ κόσμος, γιά νά βγεῖ ἀπό τήν ὅποια κρίση.

Ἀπόδοση Α.Τ.