Τήν τελευταία ἡμέρα τοῦ Ἰουνίου τελεῖ ἡ Ἐκκλησία μας τή Σύναξη τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων. Ἐκτός δηλαδή ἀπό τή μνήμη τοῦ κάθε ἀποστόλου, συνάzει καί τιμᾶ ὅλους μαζί. Ἀξίζει, λοιπόν, νά ἀντλήσουμε τό μήνυμά μας ἀπό τίς ἅγιες αὐτές ὑπάρξεις πού ἀξιώθηκαν νά συμβάλουν σέ ὅ,τι ἱερότερο καί ἁγιότερο συντελέσθηκε στήν ἱστορία: στή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ἔγιναν οἱ συνεργάτες καί ἐκπρόσωποι τοῦ Θεοῦ στή γῆ!

  Συνεργάτες τοῦ Θεοῦ! Δέν ἀναφάνηκε στήν κοινωνία τῶν ἀνθρώπων τίτλος πιό βαρύς καί πιό τιμητικός ἀπό αὐτόν. Σέ μία ἁδρή προσέγγιση τοῦ νοήματός του μᾶς βοηθᾶ ὁ οὐρανοβάμων ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν Παῦλος, πού συχνά συστήνεται ὡς «δοῦλος καὶ ἀπόστολος Χριστοῦ». Ἡ πρώτη λέξη δηλώνει τήν κατάθεση τοῦ ἀνθρώπου στόν Θεό, ἡ δεύτερη τήν ἀνάθεση τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Ὁ ἄνθρωπος καταθέτει τήν ὑποταγή καί μέχρι θυσίας ἀφοσίωσή του στόν Θεό. Αὐτό εἶναι τό γνώρισμα τοῦ δούλου τοῦ Χριστοῦ, ἡ ἑκούσια παράδοση τῆς ἐλευθερίας του μέ εἰλικρινῆ πίστη καί ἄδολη ἀγάπη. Αὐτό εἶναι πού ἀποσπᾶ τήν ξεχωριστή μεταχείριση τοῦ Θεοῦ. Ἑλκύει τόν Ἰησοῦ Χριστό καί τόν πείθει νά ἀναθέσει στούς δώδεκα ἄσημους Γαλιλαίους τήν ὑψηλή ἀποστολή τῆς συνεργασίας μαζί του γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου.

  Τή λύτρωση ἀπό τά δεσμά τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου, τή μετοχή στήν αἰώνια ζωή χαρίζει στόν κόσμο ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός Ἰησοῦς Χριστός. Καί σ’ αὐτό τό χάρισμα τῆς ζωῆς χρησιμοποιεῖ ὡς πληρεξούσιους τούς ταπεινούς καί ἄσημους ψαράδες τῆς Γαλιλαίας, πού τούς κατέστησε ἀποστόλους του. Ὑπάρχει ὑψηλότερη ἀνάδειξη, λαμπρότερη δόξα καί τιμή ἀπό αὐτήν; Αὐτούς, πού μέ τήν τέχνη τοῦ ψαρᾶ κατέβαιναν στά βάθη τῆς θάλασσας, τούς ἀνέβασε μέ τήν πίστη ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ μέχρι τόν ἅγιο θρόνο του, γιά νά ἀνεβάσουν κατόπιν ἐκεῖ καί τήν κάθε πιστή ψυχή. Νά ἀνακαινίσουν καί νά ἀναπλάσουν αὐτοί τήν ἀνθρωπότητα ὅλη καί νά ἀναδειχθοῦν ἔτσι οἱ μεγάλοι εὐεργέτες της, ἀφοῦ δέν ὑπάρχει εὐεργεσία μεγαλύτερη ἀπό τή σωτηρία μιᾶς ψυχῆς.

  Εἶναι γεγονός ὅτι, συνεπαρμένος ἀπό τίς ἐπιτυχίες του καί φουσκωμένος ἀπό τόν ἐγωισμό του, ὁ σημερινός ἄνθρωπος δέν διακρίνεται γιά εὐγνώμονα αἰσθήματα, γιά ἀναγνώριση τῆς εὐεργεσίας πού δέχθηκε. Ἡ Σύναξη τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων, ὡστόσο, δέν πρέπει νά μᾶς ἀφήσει ἀσυγκίνητους. Εἶναι μία ἀφορμή-πρόκληση νά ἐκφράσουμε τή βαθειά εὐγνωμοσύνη στόν σωτήρα μας Ἰησοῦ Χριστό καί στούς ἀποστόλους του, πού ἔγιναν οἱ συνεργάτες του, τό ἅγιο σκαλοπάτι ὅπου πάτησε ὁ Θεός γιά νά κατεβεῖ στήν καρδιά τῶν ἀνθρώπων. Καί ἡ πρακτική ἔκφραση αὐτῆς τῆς εὐγνωμοσύνης εἶναι ἡ ὑπεύθυνη στάση μας ἔναντι τῆς πίστεως πού οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι μᾶς παρέδωσαν. Νά τή διαφυλάξουμε ἀπό κάθε φθορά τῆς ἀπιστίας καί τῆς αἱρέσεως, ἀλλά καί ἀπό κάθε ἀλλοίωση κάποιας δικῆς μας ἀσυνέπειας.

Ἀπολύτρωσις 69 (2014) 163

 «Ὦ Κύριε τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς! Θεέ τοῦ Ἀβραάμ, Ἰσαάκ καί Ἰακώβ, Θεέ τῶν ἀποστόλων, τῶν πατέρων καί διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας. Μέσα εἰς τήν σύγχρονον γενεάν ἀκούεται καί πάλιν ἡ φωνή Σου, φωνή πού καλεῖ εἰς θυσίαν ὁλοκληρωτικήν τούς πιστούς. Ὁ κόσμος διά νά ἐξυπνήσῃ ἀπό τόν λήθαργον τῆς πλάνης καί τῆς ἁμαρτίας, ἀπό τήν κατάστασιν τῆς νεοειδωλολατρίας πού ζῇ, ἔχει ἀνάγκην ἡρωϊκῶν παραδειγμάτων ὑψίστης ἀγάπης πρός Σέ. Ἡ ἀγάπη αὐτή, ἡ αὐτοθυσιαστική ἀγάπη, διεγείρει τά νωθρά πνεύματα καί συγκλονίζει τόν κόσμον...
 Τήν εἰδωλολατρικήν αὐτοκρατορίαν τῆς Ρώμης, τήν αὐτοκρατορίαν τῶν Νερώνων καί Καλιγούλων, συνεκλόνισεν ἡ μέχρις αὐτοθυσίας αὐταπάρνησις τῶν ἀποστόλων καί τῶν πρώτων χριστιανῶν.
 Ὦ Κύριε! Νεκρά καί ἐσβεσμένα εἶνε τά θυσιαστήρια τῶν καρδιῶν μας. Στεῖλε καί εἰς ἡμᾶς τό πῦρ τοῦ οὐρανοῦ. Ἄναψον καί εἰς τάς ἰδικάς μας καρδίας τάς φλόγας τοῦ ὑπερφυσικοῦ ἐκείνου ἔρωτος, διά νά καταφάγῃ ὅ,τι χοϊκόν, ὅ,τι ἁμαρτωλόν καί φιλήδονον ὑπάρχει, ὥστε ὅλη ἡ ζωή ἡμῶν νά εἶνε μία διαρκής προσφορά θυσίας καί νά γίνῃ ἕν ὁλοκαύτωμα!»

† Ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Καντιώτης
(Ἀπό τό βιβλίο «Φλογέρα», τ. 2ος, σσ. 216-217)

  Χρόνος, περιβάλλον καί ποικίλοι ἄλλοι παράγοντες συνεργάζονται μέ ἀποτέλεσμα νά μεταβάλλουν, ν᾿ ἀλλοιώνουν τό σῶμα καί τό πνεῦμα τό ἀνθρώπινο. Πεπερασμένο, βλέπετε, δημιούργημα ὁ ἄνθρωπος ἐκ φύσεως ὑπόκειται στήν ἀλλοίωση, στήν ἀλλαγή. Μόνο ὁ Θεός εἶναι ἀναλλοίωτος. Βέβαια, μέχρις ἑνός σημείου ἡ ἀλλαγή τοῦ ἀνθρώπου ὡς αὔξηση εἶναι ἐπιθυμητή καί εὐχάριστη, φέρνει τήν ἀκμή. Ἀκολουθεῖ ὅμως ἔπειτα ἡ παρακμή, ἡ φθορά. Ὑπάρχει ἐντούτοις καί τῆς ψυχῆς ἡ ἀλλοίωση κι αὐτή μᾶς ἐνδιαφέρει ἐπί τοῦ προκειμένου.
   Ἀκριβό προνόμιο καί δῶρο πολύτιμο τοῦ Θεοῦ στό κορυφαῖο ἀπό τά δημιουργήματά του ἡ δυνατότητα τῆς ἀλλαγῆς κατάντησε πληγή ἀπό τήν ὥρα πού μπῆκε στή φύση μας τό σαράκι τῆς ἁμαρτίας. Ἀπό τότε ἡ ἀνθρώπινη θέληση αὐτονομημένη καί ἀλλοτριωμένη ἀπό τό θέλημα τοῦ Θεοῦ κατευθύνεται μόνιμα σέ μονοπάτια σκοτεινά, γιά νά καταλήξει στήν ἀπώλεια. Ἀλλά καί πάλι ἡ λυτρωτική θυσία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ προσφέρει τίς προϋποθέσεις γιά τήν ἀντίθετη φορά: Ὑποταγμένη ἑκούσια ἡ ἀνθρώπινη θέληση στό νόμο καί τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ ἐντάσσεται στό καθεστώς τῆς χάριτος. Ἐκεῖ ὁ πιστός μυρώνεται ἀπό τήν πνοή τοῦ ἁγίου Πνεύματος, καθοδηγεῖται ἀπό τόν θεῖο λόγο καί τή χάρη τῶν μυστηρίων καί ὁμοιούμενος μέ τόν Θεό ὁδεύει στόν ἁγιασμό.
  Ρέει ἄφθονη ἡ θεία χάρη πάνω στόν πιστό. Τόν ἀλλοιώνει, τόν ἀνεβάζει καί τόν τιμᾶ τόσο, ὥστε τόν καθιστᾶ συνεργό τοῦ Θεοῦ γιά τήν ἀνάπλαση καί τόν ἁγιασμό τοῦ ἑαυτοῦ του πρῶτα καί κατόπιν τοῦ κόσμου ὅλου. Αὐτῆς τῆς θεϊκῆς ἀλλοιώσεως παραδείγματα αἰώνια προβάλλουν στήν ἱστορία οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι τοῦ Χριστοῦ. Φτωχοί καί ἄσημοι ψαράδες οἱ περισσότεροι, χωρίς μόρφωση, χωρίς χρήματα, χωρίς δόξα κι ἐπιρροή στήν κοινωνία, χωρίς καμία κατά κόσμον δύναμη ἄλλαξαν τόν κόσμο. Ἡ μεγάλη ἀλλαγή, βέβαια, ἡ θαυμαστή ἀλλοίωση τῆς δεξιᾶς τοῦ Ὑψίστου, συντελέσθηκε πρῶτα μέσα τους. Μέ τή χάρη καί τή δύναμη τοῦ ἁγίου Πνεύματος, π.χ., ὁ ἀσταθής καί δίβουλος Σίμων γίνεται βράχος πίστεως, Πέτρος· ὁ «βοανεργές» Ἰωάννης, πού ἄστραφτε καί βροντοῦσε, μεταβάλλεται σέ τρυφερό δάσκαλο τῆς ἀγάπης· ὁ φιλοχρήματος καί ἐκβιαστής τελώνης Ματθαῖος δίνει τά πάντα καί τόν ἑαυτό του στήν ὑπηρεσία τῶν ἄλλων· ὁ φοβερός διώκτης τῶν χριστιανῶν Σαούλ μετασχηματίζεται σέ χαρούμενο μάρτυρα καί διαπρύσιο κήρυκα τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.
  Ἡ ἀλλαγή τῶν ἁγίων ἀποστόλων ἀποτελεῖ ἐγγύηση γιά τήν ἀλλαγή τῶν ἀνθρώπων κάθε ἐποχῆς. Καί γιά μᾶς τούς μικρούς καί ταπεινούς ἡ δύναμη καί ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ προσφέρεται ἀφείδωλα, πλουσιοπάροχα. Ἀπαιτεῖται ὅμως καί ἡ δική μας συνεργασία γιά νά τήν οἰκοιοποιηθοῦμε, διότι «ὁ Θεός τρέφει τά πουλιά, ἀλλά δέν ρίχνει τήν τροφή στή φωλιά τους». Ζητᾶ τήν πίστη μας ὁ Θεός, τή συνεχῆ μετάνοια καί τήν εἰλικρινῆ προσπάθειά μας γιά τήν ὑποταγή μας στό θέλημά του. «Ἄν κατορθώσεις νά μήν κοιμηθεῖς στό τιμόνι τῶν πραγμάτων αὐτῆς τῆς ζωῆς», γράφει ὁ Μέγας Βασίλειος, «θά λάβεις τή βοήθεια τοῦ ἁγίου Πνεύματος, πού μέ οὔριο ἄνεμο θά σέ μεταφέρει στό ἀκύμαντο καί ἤρεμο λιμάνι τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ». Ἕνα τέτοιο ὑπέροχο τέρμα ἀξίζει, πράγματι, κάθε ἀγρυπνία, κάθε θυσία. Δέν συμφωνεῖτε;

Στέργιος Ν. Σάκκος

 Μεγαλόπρεπο μές στήν ἁπλότητά του, σαφέστατο, ἐνθουσιαστικό, ἀλλά συγχρόνως ὑψηλότατο καί ἐλεγκτικό τό μήνυμα τοῦ μήνα μᾶς ἔρχεται ἀπό μία ἁπλή, τρυφερή ἀλλά γενναία καί ἀσυμβίβαστη μορφή, τόν νεομάρτυρα Μιχαήλ Πακνανᾶ. Τή μνήμη του τιμοῦμε μαζί μέ τή Σύναξη τῶν δώδεκα ἀποστόλων τήν τελευταία μέρα τοῦ Ἰουνίου (30/6). Ἦταν ἕνας ταπεινός ἀγράμματος νέος κι ἔζησε στήν τουρκοκρατούμενη Ἀθήνα τοῦ 18ου αἰώνα, κάνοντας μέ τό γαϊδουράκι του χρέη ἄλλοτε μεταφορέα καί ἄλλοτε πραματευτῆ.
 Μία ἀνυπόστατη κατηγορία τῶν ἀνθρώπων τοῦ βοεβόδα (=διοικητῆ) τῆς πόλεως ἦταν ἀρκετή γιά νά κλεισθεῖ ὁ Μιχαήλ στή φυλακή, ὅπου οἱ Τοῦρκοι τόν ἔδερναν ἄγρια καί τόν κακοποιοῦσαν. Ὡς μοναδική διέξοδο, γιά νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τούς καθημερινούς βασανισμούς, τοῦ πρότεινε ὁ βοεβόδας τήν ἀλλαξοπιστία. Τοῦ ὑποσχόταν ἄφθονα δῶρα, τιμές καί ἀγαθά, ἄν ἤθελε νά ἀρνηθεῖ τόν Χριστό καί νά προσκυνήσει τόν Ἀλλάχ. Θά μποροῦσε μάλιστα νά τό κάνει, λέει, χωρίς οὐσιαστικό ἀντίκρυσμα. Ἔτσι, «γιά τά μάτια» θά παρίστανε τόν μουσουλμάνο καί φεύγοντας σ’ ἄλλο τόπο θά συνέχιζε ἐκεῖ ἀνενόχλητος τή ζωή του ὡς χριστιανός. «Δέν τουρκίζω!», ἦταν ἡ ἀπάντηση τοῦ πιστοῦ νέου. Μετά ἀπό πολυήμερους τυραννισμούς ὁδηγήθηκε στόν τόπο τοῦ μαρτυρίου, κοντά στούς στύλους τοῦ Ὀλυμπίου Διός. Ὁ δήμιος, θέλοντας νά κάνει ὀδυνηρότερο τόν πόνο καί σκληρότερο τόν πειρασμό τοῦ μάρτυρα, τόν χτύπησε στό λαιμό «μέ τήν μάχαιραν διπλαριστήν», λέγει ὁ συναξαριστής, μέ τήν πλάγια πλευρά κι ὄχι μέ τήν κόψη τοῦ σπαθιοῦ. «Ἀλλ’ ὁ γενναῖος τοῦ Χριστοῦ στρατιώτης μέ θάρρος πολύ ἔλεγε πρός αὐτόν: “κτύπα διά τήν πίστιν”»!
 Ἡ χορεία τῶν νεομαρτύρων συνεχίζει τήν παράδοση τῶν πρώτων μαρτύρων καί ἡρώων τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι πράγματι καταπληκτικό τό πῶς ἀντιμετωπίζουν τά μαρτύρια οἱ ἅγιοι τῆς πίστεώς μας. Οἱ ταλαιπωρίες, οἱ κακοποιήσεις, οἱ ἀκρωτηριασμοί καί οἱ τόσοι βασανισμοί δέν τούς πτοοῦν, λές καί δέν ἐγγίζουν τό σῶμα τους ἀλλά τή σκιά τους. Ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ὁ πόθος γιά τήν ἕνωση μαζί του τούς ἐμπνέει ἀντοχή καί καρτερία, τούς γεμίζει γλυκύτητα καί χαρά. Τά δέχονται ὅλα ὄχι σάν παθήματα ἀλλά σάν παράσημα καί τιμητική διάκριση τοῦ ἀγαπημένου Κυρίου. Εἶναι ἡ ἐλάχιστη δική τους ἀνταπόδοση στή δική του ἀγάπη, πού Τόν ἀνέβασε στό σταυρό γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου.
 Ἐμεῖς, οἱ χριστιανοί τοῦ σήμερα, μεθυσμένοι ἀπό τόν καταναλωτισμό καί ἀκόρεστοι λόγῳ τοῦ εὐδαιμονισμοῦ μας, ποιά σχέση ἔχουμε μέ τό μαρτυρικό φρόνημα τῶν ἁγίων -παλαιῶν καί νεοτέρων- τῆς πίστεώς μας; Σκεφθήκαμε πώς στήν ἴδια Ἐκκλησία ἀνήκουμε καί τόν ἴδιο Θεό λατρεύουμε; «Χτύπα γιά τήν πίστη!», ἔλεγε ὁ Μιχαήλ προτείνοντας στόν δήμιο τόν νεανικό του λαιμό. Ἐγώ, ἐσύ, ἀδελφέ μου, τί θυσιάζουμε γιά τήν πίστη;

Στέργιος Ν. Σάκκος