῾Η θεραπεία τῆς θυγατέρας τῆς Χαναναίας

 ῾Η συνάντηση τοῦ ᾿Ιησοῦ μέ μιά πονεμένη Χαναναία γυναίκα, τῆς ὁποίας ἡ θυγατέρα ἦταν ἀσθενής, περιγράφεται στήν εὐαγγελική περικοπή τῆς ΙΖ´ Κυριακῆς τοῦ Ματθαίου (15,21-28). Τό σημεῖο, πού τό ἐξιστορεῖ καί ὁ εὐαγγελιστής Μᾶρκος (βλ. 7,24-30), ἔχει ἰδιαίτερη σημασία.
  Πρίν ἀπό τό ἐπεισόδιο τῆς Χαναναίας οἱ εὐαγγελιστές μνημονεύουν δύο ἄλλα ἐπεισόδια, πού ἔχουν στενή ἐσωτερική σχέση μ᾿ αὐτό. Τό ἕνα εἶναι ὅτι ὁ ᾿Ιησοῦς, ὅταν πῆγε στήν πατρίδα του, ἔκανε ἐλάχιστα σημεῖα «διά τήν ἀπιστίαν αὐτῶν» (Μθ 13,58). Τό δεύτερο εἶναι ὅτι ἤλεγξε δριμύτατα τίς πόλεις Καπερναούμ, Χοραζίν καί Βηθσαϊδά, διότι τοῦ ἔδειξαν μεγάλη ἀπιστία, παρόλο πού ὁ Κύριος παρέμεινε στίς πόλεις αὐτές τόν περισσότερο καιρό τῆς δράσεώς του καί ἔκανε ἐκεῖ τά περισσότερα σημεῖα καί κηρύγματα. Εἶπε μάλιστα ὅτι, ἄν ἔκανε τόσα σημεῖα στήν Τύρο καί στή Σιδώνα, πρό πολλοῦ οἱ ἄνθρωποι θά μετανοοῦσαν καί θά πίστευαν (Μθ 11,20-24). Μέ τήν εὐμενῆ ἀναφορά τῶν δύο πόλεων (Τύρου καί Σιδῶνος) ὁ Κύριος προετοιμάζει τίς συνειδήσεις τῶν μαθητῶν του. Μέ τό νά ἀρνεῖται νά κάνει σημεῖα στήν πατρίδα του, τούς ἀποκαλύπτει τήν ἀπιστία τῶν ᾿Ιουδαίων. ῎Επειτα ἐλέγχοντας τήν παράδοση τῶν πρεσβυτέρων, ἀποδεικνύει στούς μαθητές του ὅτι καί αὐτοί οἱ φαρισαῖοι πού θεωροῦνται ἅγιοι, ἔχουν ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τό πνεῦμα τῆς ἁγίας Γραφῆς καί προσκολλήθηκαν σέ μιά ψευτοθρησκεία (Μθ 15,1-20). ᾿Αμέσως μετά ἀπό αὐτά χειραγωγεῖ τούς μαθητές «εἰς τά μέρη Τύρου καί Σιδῶνος», γιά νά διαπιστώσουν μόνοι τους ὅτι ἤξερε ὁ ᾿Ιησοῦς τί ἔλεγε, ὅταν κατέκρινε τήν Καπερναούμ καί ἐπαίνεσε τίς δύο αὐτές πόλεις.
  Οἱ φαρισαῖοι καί γενικά οἱ ζηλωτές ᾿Ιουδαῖοι ἐκφράζονταν μέ ἀπέχθεια καί ἀποδοκιμασία ἔναντι τῶν ἀλλοεθνῶν. Τούς ἀποκαλοῦσαν ὑβριστικά «κύνας». ῾Η συντετριμμένη Χαναναία μητέρα μέ τή στάση της δίνει τήν εὐκαιρία στούς μαθητές νά διαπιστώσουν μόνοι τους, τί θησαυροί πίστεως κρύβονται ἀνάμεσα σ᾿ ἐκείνους τούς ἐθνικούς, τούς ὁποίους οἱ φαρισαῖοι περιφρονοῦσαν καί ἀπεχθάνονταν. Τό σημεῖο τῆς θεραπείας τῆς Χαναναίας κόρης λειτουργεῖ ἐπίσης ὡς προανάκρουσμα ὅτι θά ἀπολαύσουν τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί οἱ εἰδωλολάτρες, οἱ ὁποῖοι θά δεχτοῦν τόν Χριστό σωτήρα καί λυτρωτή τους.

α) ῾Ο ᾿Ιησοῦς ἀναχωρεῖ στήν παραμεθόριο περιοχή (15,21)

15,21. Καί ἐξελθών ἐκεῖθεν ὁ ᾿Ιησοῦς ἀνεχώρησεν εἰς τά μέρη Τύρου καί Σιδῶνος.
  Περιόδευε πλέον μόνιμα στή Γαλιλαία ὁ ᾿Ιησοῦς (βλ. Μθ 14,34-35· Μρ 6,54-56), ἀποφεύγοντας τά ᾿Ιεροσόλυμα ὅπου εἶχε τήν ἕδρα του τό Μ. Συνέδριο, ἡ ἡγεσία τῶν φαρισαίων. Δέν ἤθελε νά τούς προκαλεῖ. ᾿Εκεῖνοι ὅμως ἀνήσυχοι στέλνουν ἀντιπροσώπους γιά νά τόν κατασκοπεύουν. ῾Η δική τους ἐχθρότητα καί τά ἐπικριτικά σχόλια γίνονται ἡ αἰτία νά μεταβεῖ ὁ Χριστός πρός τά βόρεια σύνορα τῆς Γαλιλαίας. ῎Ηθελε νά καταφύγει σ᾿ ἕναν ἥσυχο τόπο μακριά ἀπό τούς ἐχθρούς του, νά παραμείνει ἄγνωστος καί νά καταρτίζει ἀπερίσπαστος τούς μαθητές του. ῞Οπως ὁ προφήτης ᾿Ηλίας, ἔφυγε μακριά ἀπό τόν βασιλιά τῆς πατρίδας του πού τόν καταδίωκε, ἔτσι τώρα καί ὁ Κύριος, ἀπομακρύνεται γιά λίγο ἀπό τούς ᾿Ιουδαίους καί ἔρχεται νά συναντήσει μιά ψυχή, πού ζοῦσε βέβαια στό σκοτάδι τῆς εἰδωλολατρίας, ὅμως μέσα της ἔκρυβε τή σπίθα τῆς πίστεως.
  Εἰς τά μέρη Τύρου καί Σιδῶνος: ῾Η Τύρος ἦταν ἡ πρωτεύουσα καί ἡ Σιδών ἡ συμπρωτεύουσα τῆς Φοινίκης, μιᾶς χώρας γειτονικῆς πρός τήν Παλαιστίνη. Οἱ κάτοικοί της δέν ἀνῆκαν στήν ἑβραϊκή φυλή, ἦταν εἰδωλολάτρες. Οἱ πόλεις Τύρος καί Σιδών μάλιστα ἦταν διαβόητες γιά τήν εἰδωλολατρία, τήν τρυφή καί τήν ἀσωτία τους. Οἱ προφῆτες τῆς Π. Διαθήκης τίς ἐλέγχουν μέ σφοδρότητα καί προλέγουν τίς συμφορές πού θά ἐπέλθουν πάνω τους (᾿Ιζ 28 κεφ.). Πράγματι οἱ πόλεις αὐτές τιμωρήθηκαν μέ ἐχθρικές ἐπιδρομές καί ὑπέστησαν μεγάλες καταστροφές. Τήν Τύρο τήν κυρίευσε ὁ Ναβουχοδονόσορ καί ἀργότερα ὁ Μ. ᾿Αλέξανδρος, ἐνῶ τή Σιδώνα τήν κατέκτησε ὁ Σαλμανασάρ.
  ᾿Εκτός ἀπό τή φυγή στήν Αἴγυπτο κατά τή νηπιακή του ἡλικία, ὁ Κύριος δέν εἶχε βγεῖ ἀπό τή χώρα τῆς Παλαιστίνης. Βγαίνει τώρα γιά πρώτη φορά καί πηγαίνει στή γειτονική Φοινίκη. ῞Οταν ἀπέστειλε τούς μαθητές του νά περιοδεύσουν τή χώρα, τούς εἶχε συστήσει νά μήν κηρύξουν σέ Σαμαρεῖτες ἤ ἐθνικούς, ἀλλά μόνο «πρός τά πρόβατα τά ἀπολωλότα οἴκου ᾿Ισραήλ» (Μθ 10,6). ῾Ο ἴδιος βέβαια δέν δεσμευόταν ἀπό τήν προσωρινή ἀπαγόρευση πού εἶχε θέσει στούς ἀποστόλους του. Φαίνεται ὅτι καθώς περιόδευε τά ἀκριτικά χωριά τῆς Γαλιλαίας τόν εἶχαν γνωρίσει καί κάτοικοι τῆς Φοινίκης (βλ. Λκ 6,17· πρβλ. Μθ 4,24). Κάποιοι ἀπό αὐτούς θά εἶχαν ἀπολαύσει καί τή θεραπεία ἀπό διάφορες ἀσθένειες. Αὐτοί οἱ εὐεργετημένοι μπορεῖ νά τόν εἶχαν καλέσει στή χώρα τους. ῾Ωστόσο, φτάνοντας στή Φοινίκη ὁ Κύριος δέν κήρυξε, ἀλλά, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ εὐαγγελιστής Μᾶρκος «εἰσελθών εἰς οἰκίαν οὐδένα ἤθελε γνῶναι» (7,24). Πρόκειται πιθανόν γιά τό σπίτι κάποιου εὐεργετημένου, ὁ ὁποῖος θά φιλοξένησε τόν ᾿Ιησοῦ.

β) ῾Η κραυγή μιᾶς πονεμένης μητέρας (15,22-23)

15,22. Καί ἰδού γυνή Χαναναία ἀπό τῶν ὁρίων ἐκείνων ἐξελθοῦσα ἐκραύγαζεν αὐτῷ λέγουσα· ἐλέησόν με, Κύριε, υἱέ Δαυΐδ· ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται.
Γυνή Χαναναία: Οἱ κάτοικοι τῆς Φοινίκης, ὅπως βλέπουμε καί στήν Π. Διαθήκη, λέγονται Χαναναῖοι, διότι εἶναι οἱ παλιοί κάτοικοι τῆς γῆς Χαναάν, οἱ ντόπιοι τῆς βορείου Παλαιστίνης. Στό κατά Μᾶρκον Εὐαγγέλιο ἡ γυναίκα ὀνομάζεται «῾Ελληνίς, Συροφοινίκισσα τῷ γένει» (7,26). ῞Οπως σωστά ἑρμηνεύει ὁ Ζιγαβηνός τό ῾Ελληνίς ἀναφέρεται στό θρήσκευμά της, ἦταν δηλαδή εἰδωλολάτρισσα, τό «Σύρα» στή γλώσσα, μιλοῦσε συριακά, καί τό «φοινίκισσα» στήν ἐθνικότητά της. ῾Η γυναίκα αὐτή δηλαδή ἦταν μιά ξένη, ἀλλοεθνής, ἀλλόθρησκη καί ἀλλόφυλη. ῞Οταν ἐγκαταστάθηκαν στή γῆ τῆς ἐπαγγελίας οἱ ῾Εβραῖοι καταδίωξαν τούς Χαναναίους. Γι᾿ αὐτό, ὅπως ἀναφέρεται πολλές φορές στήν Π. Διαθήκη, ὑπῆρχε μεγάλη ἔχθρα μεταξύ ῾Εβραίων καί Χαναναίων, ἡ ὁποία μάλιστα συνεχιζόταν καί στά χρόνια τοῦ Χριστοῦ.
 ᾿Από τῶν ὁρίων ἐκείνων: ῞Ορια λέμε σήμερα τά σύνορα. Στήν ἁγία Γραφή ὅμως ὅρια ὀνομάζεται καί ἡ περιοχή γύρω ἀπό τά σύνορα, δηλαδή ἡ περιφέρεια, ἡ παραμεθόριος περιοχή. ῾Ο ῾Ηρώδης π.χ. «ἀνεῖλε τούς παῖδας τούς ἐν Βηθλεέμ καί ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῆς» (Μθ 2,16), δηλαδή ἔσφαξε τά παιδιά ὅλης τῆς περιοχῆς τῆς Βηθλεέμ. ῾Η Χαναναία καταγόταν ἀπό τήν παραμεθόρια περιοχή τῆς Φοινίκης, ἦταν ντόπια Φοινίκισσα. Μόλις ἔμαθε ὅτι ἦρθε στή χώρα της ὁ ξακουστός ᾿Ιουδαῖος διδάσκαλος καί θεραπευτής ᾿Ιησοῦς Χριστός ἐξελθοῦσα ἐκραύγαζεν. Βγῆκε ἀπό τό σπίτι της γιά νά πάει νά τόν βρεῖ. Εἶχε ἀκούσει γιά τά πολλά σημεῖα καί τίς θεραπεῖες πού ἔκανε ὁ ᾿Ιησοῦς στήν Παλαιστίνη καί γεμάτη πίστη καί ἐλπίδα τρέχει νά τόν συναντήσει, γιά νά τόν παρακαλέσει νά θεραπεύσει τό παιδί της. ᾿Εκφράζει μάλιστα τήν παράκλησή της κραυγάζοντας. Τό θέαμα τῆς τραγικῆς μάνας, πού μέ βαθύ πόνο καί δυνατές φωνές ἐκλιπαροῦσε, σίγουρα κίνησε τή συμπάθεια ὅλων.
  ῾Η Χαναναία πλησίασε τόν ᾿Ιησοῦ λέγουσα· ἐλέησόν με, καί ὄχι ἐλέησε τήν κόρη μου, ὅπως θά περιμέναμε. Οἱ φιλόστοργοι γονεῖς νιώθουν κάθε πόνο καί κάθε χαρά τῶν παιδιῶν τους σάν δική τους. ῾Υπογραμμίζοντας τήν ἀλήθεια αὐτή ὁ ἅγιος Χρυσόστομος παρουσιάζει τήν Χαναναία νά λέγει στόν ᾿Ιησοῦ· «᾿Εκείνη δέν ἔχει συναίσθηση τῆς ἀρρώστιας της, ἐγώ ὅμως τήν νιώθω καί ὑποφέρω πολλαπλά, διότι γνωρίζω ὅτι εἶναι μανιακή». Δέν τόλμησε νά φέρει τή δαιμονισμένη μπροστά στόν διδάσκαλο, ἀλλά ἔρχεται ἡ ἴδια νά τόν παρακαλέσει. Εἶναι πράγματι ἀξιοθαύμαστη ἡ πίστη τῆς γυναίκας αὐτῆς καί ἡ ἀγάπη πρός τό παιδί της.
  Υἱέ Δαυΐδ: ῾Ο τίτλος υἱός Δαυΐδ ἀνήκει στόν Μεσσία ὁ ὁποῖος, σύμφωνα μέ τίς προφητεῖες, θά ἦταν ἀπόγονος τοῦ βασιλιᾶ Δαυΐδ. ῾Ο προφήτης Νάθαν εἶχε πεῖ στόν Δαυΐδ ὅτι ἀπ᾿ αὐτόν θά γεννηθεῖ κατά σάρκα ὁ Μεσσίας, τοῦ ὁποίου ὁ θρόνος θά μένει «ἕως εἰς τόν αἰῶνα» (Β´ Βα 7,13· πρβλ. Ψα 131,12). ῾Ο ᾿Ησαΐας προφήτευσε ὅτι αὐτός ὁ ἀναμενόμενος υἱός τοῦ Δαυΐδ θά ἀνορθώσει τή βασιλεία τοῦ πατέρα του (βλ. ᾿Ησ 11,10· ᾿Αμ 9,11). Στόν εὐαγγελισμό ὁ Γαβριήλ εἶπε στήν Παρθένο Μαρία γιά τόν ᾿Ιησοῦ· «καί δώσει αὐτῷ Κύριος ὁ Θεός τόν θρόνον Δαυΐδ τοῦ πατρός αὐτοῦ...καί τῆς βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος» (Λκ 1,32-33). ῾Ο λαός, πού ἔβλεπε ἀνεπίφθονα τά σημεῖα τοῦ ᾿Ιησοῦ, τοῦ ἀπέδωσε ἀνεπιφύλακτα τόν τίτλο υἱός Δαυΐδ. ῾Ως υἱό Δαυΐδ τόν ἐπευφήμησε κατά τή θριαμβευτική εἴσοδό του στά ᾿Ιεροσόλυμα καί ὁ χορός τῶν παιδιῶν στό ἱερό τοῦ Σολομῶντος (βλ. Μθ 21,9-17).
  Οἱ ᾿Ιουδαῖοι βέβαια, ἀκόμη καί οἱ ἑρμηνευτές τοῦ νόμου, δέν ὑποπτεύονταν τό πνευματικό νόημα τῆς προφητείας. Εἶχαν πλάσει μέ τή φαντασία τους μιά μεγαλοπρεπῆ εἰκόνα τοῦ Μεσσία. Τόν περίμεναν ὡς βασιλιά ἐκδικητή ὅλων τῶν ταπεινώσεων, τίς ὁποῖες ὑπέστη τό ἔθνος τους. Γι᾿ αὐτό δέν συμβιβάζονταν μέ τήν ταπεινή ἐμφάνιση τοῦ ᾿Ιησοῦ. ᾿Ακόμη καί οἱ μαθητές ἦταν ἐπηρεασμένοι ἀπό αὐτές τίς ἀντιλήψεις. Γι᾿ αὐτό περίμεναν ἀπ᾿ τόν ᾿Ιησοῦ νά ξεσηκώσει κάποια ἐπανάσταση ἐναντίον τῶν Ρωμαίων, νά κυριαρχήσει ὡς ἡγέτης καί κοντά του νά ἀναδειχθοῦν καί αὐτοί. Χαρακτηριστικό εἶναι τό αἴτημα τῶν ἀδελφῶν ᾿Ιακώβου καί ᾿Ιωάννη (Μρ 10,35-40).
  ῾Η Χαναναία δέν περιμένει νά τῆς ἀπευθύνει τό λόγο ὁ ᾿Ιησοῦς γιά νά τοῦ ἐξηγήσει τί ζητάει. Τοῦ ἀποκαλύπτει ἀμέσως τήν αἰτία τοῦ πόνου της· ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται. ῾Ο εὐαγγελιστής Μᾶρκος ἀντί ἡ θυγάτηρ μου, λέει «θυγάτριον» ἤ «παιδίον». Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ θυγατέρα τῆς Χαναναίας, ἦταν μικρῆς ἡλικίας. Τό μικρό κορίτσι κακῶς δαιμονίζεται, ὑποφέρει φοβερά ἀπό δαιμόνιο. ῾Η Χαναναία εἶχε πληροφορηθεῖ τίς πολλές θεραπεῖες τῶν δαιμονιζομένων στή γειτονική Γαλιλαία. ῎Ετσι ὅταν ἄκουσε ὅτι ὁ ᾿Ιησοῦς ἦρθε στήν πατρίδα της, ἄφησε τήν θυγατέρα της καί ἔσπευσε νά τόν συναντήσει καί νά τόν παρακαλέσει νά χαρίσει καί στό παιδί της τή θεραπεία.

15,23. ῾Ο δέ οὐκ ἀπεκρίθη αὐτῇ λόγον. Καί προσελθόντες οἱ μαθηταί αὐτοῦ ἠρώτων αὐτόν λέγοντες· ἀπόλυσον αὐτήν, ὅτι κράζει ὄπισθεν ἡμῶν.
  ῾Η στάση τοῦ ᾿Ιησοῦ ἀπέναντι στήν πονεμένη μάνα εἶναι παράδοξη καί προκλητική. Αὐτή τρέχει κοντά του καί τόν ἱκετεύει μέ τόση εὐλάβεια, ἀλλά ᾿Εκεῖνος οὐκ ἀπεκρίθη αὐτῇ λόγον, δέν τήν θεωρεῖ ἄξια οὔτε νά τῆς ἀπαντήσει.
  «Ποιόν ἄνθρωπο δέν θά σκανδάλιζε αὐτή ἡ ἀντιμετώπιση;»,ρωτᾶ ὁ ἅγιος Χρυσόστομος. ῎Ισως πολλοί ἀπό αὐτούς πού τήν ἄκουγαν νά σκανδαλίστηκαν, ἐκείνη ὅμως ὄχι.
  Καί αὐτοί ἀκόμη οἱ μαθηταί αὐτοῦ πού ἦταν ἐπηρεασμένοι ἀπό τό ἰουδαϊκό ἐθνικιστικό πνεῦμα, ἔνιωσαν κάποια συμπάθεια γιά τήν Χαναναία, τήν λυπήθηκαν. Χωρίς νά παραμερίσουν τήν ἐθνικιστική νοοτροπία τους τολμοῦν νά ζητήσουν ἀπό τόν Κύριο τήν ἱκανοποίηση τοῦ αἰτήματος μιᾶς ἀλλόφυλης εἰδωλολάτρισσας. Τοῦ λένε· ἀπόλυσον αὐτήν, ὅτι κράζει ὄπισθεν ἡμῶν· «Βοήθησέ την, γιά νά φύγει, διότι συνεχῶς μᾶς ἀκολουθεῖ καί μᾶς ἐνοχλεῖ μέ τίς κραυγές της». ῾Ο Κύριος ὅμως ἐμφανίζεται φανατικότερος καί σκληρότερος ἐθνικιστής ᾿Ιουδαῖος ἀπό τούς μαθητές του. Στή στάση του αὐτή σάν σέ καθρέφτη οἱ μαθητές μποροῦν νά δοῦν τόν ἴδιο τόν ἑαυτό τους. ῎Ετσι ὁ ᾿Ιησοῦς δίνει μάθημα αὐτογνωσίας μέ τό παράδειγμά του καί ὄχι μέ λόγια.
  ᾿Εάν ἡ Χαναναία εἰσακουόταν ἀμέσως, τότε δικαιολογημένα οἱ μαθηταί καί ὁ λαός πού ἦταν ἐκεῖ θά σκανδαλίζονταν μέ τή στάση τοῦ ᾿Ιησοῦ, ἀφοῦ γνώριζαν ὅτι ἡ γυναίκα ἦταν ἀλλογενής καί ἀλλόπιστη. ῾Ο Κύριος δέν τῆς ἀποκρίθηκε κανένα λόγο, γιά νά ἀναγκαστεῖ νά φανερώσει τήν πίστη καί τήν ἀρετή της. ῾Η σιωπή τοῦ ᾿Ιησοῦ ἀποκάλυψε τήν εὐλάβεια τῆς γυναίκας καί πρόλαβε τόν σκανδαλισμό τῶν ἄλλων.
  ῾Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις καί στή δική μας ζωή στίς ὁποῖες δέν μποροῦμε νά ἐξηγήσουμε γιατί οἱ προσευχές μας δέν παίρνουν τήν ἀπάντηση πού περιμένουμε. Νά μήν ἀπελπιζόμαστε ἀλλά νά εἴμαστε ἀπόλυτα βέβαιοι ὅτι ὁ Κύριος ἔχει ἀνεξάντλητη ἀγάπη καί εὐσπλαγχνία γιά μᾶς τά παιδιά του, καί ὅταν ἀκόμη φαίνεται ὅτι δέν ἀνταποκρίνεται στίς παρακλήσεις μας καί ἀδιαφορεῖ γιά τίς ἀνάγκες μας.

γ) ῾Ο ᾿Ιησοῦς παραμένει ἄκαμπτος στίς παρακλήσεις τῆς Χαναναίας (15,24-27)

15,24. ῾Ο δέ ἀποκριθείς εἶπεν· οὐκ ἀπεστάλην εἰ μή εἰς τά πρόβατα τά ἀπολωλότα οἴκου ᾿Ισραήλ.
  ῾Ο ᾿Ιησοῦς βάζει σέ μεγάλη δοκιμασία τήν πίστη τῆς γυναίκας. ῞Οταν ἀποφάσισε νά τῆς μιλήσει τό ἔκανε μόνο γιά νά τῆς θυμίσει τήν κατώτερη, σέ σχέση μέ τούς ᾿Ιουδαίους, θέση της. ῾Ως ἀλλοεθνής καί ἀλλόθρησκη δέν εἶχε δικαιώματα στό βασίλειο τοῦ Μεσσία, τοῦ υἱοῦ τοῦ Δαυΐδ. ῾Η ἀποστολή τοῦ ᾿Ιησοῦ καθώς καί τῶν μαθητῶν του ἀπέβλεπε στά πρόβατα τά ἀπολωλότα οἴκου ᾿Ισραήλ, στό ἔθνος τῶν ᾿Ιουδαίων στό ὁποῖο ὁ Θεός εἶχε δώσει τίς ἐπαγγελίες.

15,25. ῾Η δέ ἐλθοῦσα προσεκύνησεν αὐτῷ λέγουσα· Κύριε, βοήθει μοι.
  Καί μόνη ἡ σιωπή τοῦ Χριστοῦ ἦταν ἀρκετή γιά νά ἀποστομώσει καί νά ἀπογοητεύσει τόν καθένα· ἀκόμη περισσότερο ἡ ἀπάντησή του μποροῦσε νά ὁδηγήσει στήν ἀπελπισία. ῾Η Χαναναία ὅμως ὄχι μόνο δέν σιώπησε καί δέν ἔφυγε ἀπογοητευμένη, ἀλλά ἔγινε περισσότερο ὁρμητική καί τολμηρή· προσεκύνησεν αὐτῷ, ἔπεσε στά πόδια του (βλ. Μρ 7,25) καί τόν παρακαλοῦσε. ῞Οπως σωστά παρατηρεῖ ὁ ἅγιος Χρυσόστομος ἐμεῖς δέν ἐνεργοῦμε ἔτσι ὅταν δέν ἱκανοποιηθεῖ τό αἴτημά μας. ᾿Απομακρυνόμαστε καί μάλιστα μέ πικρία, χωρίς νά ἐπιμένουμε...῾Η γυναίκα ὅμως δέν ἔχασε τήν πίστη καί τήν ἐλπίδα της. ῞Οταν εἶδε ὅτι οἱ προστάτες της, δηλαδή οἱ μαθητές, δέν εἶχαν καμία δύναμη, ἔδειξε τήν ὡραία ἀδιαντροπιά της. Προηγουμένως ἔκραζε ἀπό πίσω τους, ἐνῶ τώρα πλησιάζει καί προσκυνεῖ τόν Κύριο.
  Τιμητικά τόν προσφωνεῖ Κύριε, ὡς υἱό Δαυΐδ, ὡς τόν ἀναμενόμενο Μεσσία, πού ἔρχεται ὄχι μόνο γιά τούς ᾿Ιουδαίους ἀλλά καί γιά τούς ἐθνικούς. Αὐτός εἶναι ἡ ἐλπίδα τοῦ ᾿Ισραήλ, ἀλλά καί ἡ προσδοκία τῶν ἐθνῶν. ῾Επομένως καί αὐτή ἔχει δικαίωμα νά ζητήσει τή βοήθεια του. Γι᾿ αὐτό ἐπιμένοντας στίς ἱκεσίες της τοῦ λέει βοήθει μοι.

15,26. ῾Ο δέ ἀποκριθείς εἶπεν· οὐκ ἔστι καλόν λαβεῖν τόν ἄρτον τῶν τέκνων καί βαλεῖν τοῖς κυναρίοις.
  ῞Οσο ἡ Χαναναία θέρμαινε τήν παράκλησή της, τόσο περισσότερο ἔμενε ἀσυγκίνητος ὁ ᾿Ιησοῦς. ᾿Αντί νά καμφθεῖ ἀπό τήν ἐπιμονή τῆς γυναίκας γίνεται πιό προσβλητικός. Τῆς ἀποκρίνεται· οὐκ ἔστι καλόν λαβεῖν τόν ἄρτον τῶν τέκνων καί βαλεῖν τοῖς κυναρίοις. ᾿Ονομάζει τούς ᾿Ιουδαίους τέκνα, ἐνῶ αὐτή τήν ἀποκαλεῖ χλευαστικά κυνάριο, σκυλάκι. ῾Η λέξη κυνάρια ἐκφράζει ὄχι μόνο τό μίσος, ἀλλά καί τήν περιφρόνηση. Οἱ ραββίνοι ἔβριζαν τούς ἐθνικούς ὡς κύνας. ᾿Αλλά καί ἀπό τή νεότερη ἱστορία ξέρουμε ὅτι οἱ Τοῦρκοι ἔβριζαν τούς χριστιανούς σάν ἀπίστους ἀποκαλώντας τους «σκυλιά». ῾Ο Θεοτόκης λέει· «Κυνάρια καλεῖ τούς ἐθνικούς διά τό ἀκάθαρτον τῆς ζωῆς αὐτῶν καί τήν τῶν εἰδώλων λατρείαν· τέκνα δέ τούς ᾿Ιουδαίους διά τήν θεοσέβειαν καί τήν εἰς αὐτούς δοθεῖσαν νομοθεσίαν· ἄρτον δέ τήν διά θαύματος εὐεργεσίαν».
  ῎Αρτος εἶναι ὁποιαδήποτε δωρεά καί εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ πού σύμφωνα μέ τή νοοτροπία τῶν ᾿Ιουδαίων ἔπρεπε νά δίνεται μόνο σ᾿ αὐτούς, ἀφοῦ αὐτοί ἦταν ὁ ἐκλεκτός λαός του, τά τέκνα του. ῾Ο Χριστός συμπεριφέρεται σάν γνήσιος φανατικός ᾿Ιουδαῖος ἐθνικιστής, πού ἔχει ὡς δόγμα ὅτι «κάθε ἀλλοεθνής εἶναι σκυλί». Τά εὐεργετικά του σημεῖα εἶναι μόνο γιά τό ἔθνος τῶν ῾Εβραίων. Οἱ μαθητές πίστευαν ὅτι οἱ Χαναναῖοι ἐξαιτίας τῆς εἰδωλολατρίας καί τῆς διαφθορᾶς τους δέν εἶχαν ἴδια δικαιώματα μέ τούς ῾Εβραίους, γι᾿ αὐτό ὁ ᾿Ιησοῦς δέν θά πρέπει νά τούς εὐεργετεῖ. ῾Ο Κύριος μέ τή συμπεριφορά του ἐκφράζει τόν ἑβραϊκό ἐγωισμό πού εἶχαν οἱ μαθητές στό βάθος τῆς ψυχῆς τους. ῎Ετσι τούς δείχνει· α) Πόσο κακό πράγμα εἶναι ἡ διάκριση τῶν ἀλλοφύλων καί β) Πόσο αὐτοί οἱ ἀλλόφυλοι εἶναι πολλές φορές καλύτεροι, ἀπό τούς ᾿Ιουδαίους καί πιό ἄξιοι τῆς θείας εὐλογίας.

15,27. ῾Η δέ εἶπε· ναί, Κύριε· καί γάρ τά κυνάρια ἐσθίει ἀπό τῶν ψιχίων τῶν πιπτόντων ἀπό τῆς τραπέζης τῶν κυρίων αὐτῶν.
  ῾Η συνετή γυναίκα δέν θυμώνει, ἀλλά παραδέχεται ὡς σωστό τό λόγο τοῦ Χριστοῦ καί χρησιμοποιεῖ τίς ἴδιες τίς λέξεις του γιά τήν ὑπεράσπισή της. Κατά τήν ὥρα τοῦ φαγητοῦ τά κυνάρια στέκονται γύρω ἀπό τό τραπέζι καί τρῶνε ἀπό τῶν ψιχίων τῶν πιπτόντων ἀπό τῆς τραπέζης τῶν κυρίων αὐτῶν. ῞Ο,τι συμβαίνει καθημερινά σ᾿ αὐτά, εἶναι δίκαιο νά γίνει καί σέ μένα, λέει ἡ Χαναναία. Γνωρίζω ὅτι ἡ τροφή εἶναι ἀναγκαία γιά τά τέκνα, ὅμως αὐτό δέν μέ ἐμποδίζει ἐμένα πού εἶμαι σκυλάκι νά πάρω τά ψίχουλα. Μέ τήν εἰκόνα αὐτή προσπαθεῖ νά ἀποσπάσει τήν εὔνοια καί τή συμπάθεια τοῦ ᾿Ιησοῦ.
  ῾Ο ἅγιος Χρυσόστομος λέει ὅτι ὁ Κύριος κρατοῦσε αὐτή τήν ἀρνητική στάση ἀπέναντι στή γυναίκα, διότι ἤθελε νά φανερώσει ὅλη τήν εὐσέβεια τῆς ψυχῆς της καί τή μεγάλη της ἀρετή. Τά λόγια του δέν ἦταν προσβλητικά, ἀλλά προκλητικά γιά νά ἀποκαλύψουν τόν κρυμμένο θησαυρό.
  «Τό μέν οὖν μή ἀποστῆναι, τοσοῦτον ἐξουδενωθεῖσαν, πίστεως ἦν· τό δέ συνομολογῆσαι κυνάριον ἑαυτήν, ταπεινώσεως· τό δέ ἀπό τῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ κατασκευάσαι συνηγορίαν, συνέσεως», ἐπισημαίνει ὁ Ζιγαβηνός. Τό ὅτι δέν ἀπομακρύνθηκε, παρότι ὁ Κύριος τήν ἐξουθένωσε, δείχνει τήν πίστη της. Τό ὅτι συμφώνησε ὅτι εἶναι κυνάριο δηλώνει τήν ταπείνωσή της, ἐνῶ τό ὅτι χρησιμοποίησε τά λόγια τοῦ Χριστοῦ ὡς ἐπιχείρημα ὑπέρ τοῦ ἑαυτοῦ της, φανερώνει τή σύνεσή της. Πιστεύει ὄχι μόνο στή δύναμη, ἀλλά καί στήν ἀγαθότητα καί τή φιλανθρωπία τοῦ Χριστοῦ, γι᾿ αὐτό δέν ἀπέκαμε, ἀλλά ἐπέμεινε νά ἐκλιπαρεῖ τή βοήθειά του. Ναί, Κύριε, συμφωνῶ ὅτι δέν εἴμαστε τά παιδιά τοῦ ᾿Αβραάμ, δέν ἔχουμε τήν πίστη, εἴμαστε σκυλιά μέσα στήν εἰδωλολατρία καί τήν ἀθλιότητά μας. Λάβε ὑπ᾿ ὄψη σου ὅμως, Κύριε, ὅτι τά παιδιά τρῶνε τούς ἄρτους καί τά φαγητά στό τραπέζι, ἀλλά κάτω ἀπό τό τραπέζι πέφτουν ψίχουλα καί τά σκυλιά τρῶνε τά ψίχουλα αὐτά. ῞Ενα ψίχουλο δός μου. Κάνε θαύματα πολλά στά παιδιά σου. Σέ μένα δῶσε μόνο ἕνα ψίχουλο· θεράπευσε τήν κόρη μου.
  ῾Ο ἀείμνηστος Κ. Καλλίνικος ἑρμηνεύοντας τό διάλογο τοῦ Χριστοῦ μέ τή Χαναναία τόν παραλληλίζει μέ τή μυστηριώδη πάλη τοῦ ᾿Ιακώβ μέ ἕναν παράδοξο ἄγγελο. ῾Ο πατριάρχης πάλευε ὅλη τή νύκτα μαζί του, μέχρις ὅτου κατόρθωσε νά νικήσει αὐτόν πού ἦταν ἰσχυρότερός του καί νά ἀποσπάσει τήν εὐλογία του. ῎Ετσι καί ἡ Χαναναία, ἁρπάζει ἀπό τό στόμα τοῦ Κυρίου τά λόγια του καί τόν νικάει μέ τό δικό του ὅπλο. Μεταβάλλει τό «ὄχι» του σέ «ναί», ἤ καλύτερα ἀποσπᾶ τό «ναί» πού εἶναι κρυμμένο κάτω ἀπό τό «ὄχι».

δ) ῾Ο ᾿Ιησοῦς βραβεύει τήν πίστη τῆς Χαναναίας (15,28)

15,28. Τότε ἀποκριθείς ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτῇ· ὦ γύναι, μεγάλη σου ἡ πίστις! Γενηθήτω σοι ὡς θέλεις. Καί ἰάθη ἡ θυγάτηρ αὐτῆς ἀπό τῆς ὥρας ἐκείνης.
  ῞Οταν ἡ γυναίκα ταπεινώθηκε τόσο πολύ μπροστά στόν Κύριο, στούς μαθητές του καί στούς ἄλλους ἰουδαίους πού πιθανόν ἦταν ἐκεῖ παρόντες, τότε ὁ ᾿Ιησοῦς ἀνοίγει τήν καρδιά του, δείχνει τά ἀληθινά αἰσθήματά του πρός τήν Χαναναία καί ἐγκωμιάζει τήν πίστη της. Γεμάτος θαυμασμό ἀναφωνεῖ· ὦ γύναι, μεγάλη σου ἡ πίστις! Μέ τέτοια δυνατή καί ζωντανή πίστη ὅ,τι θέλεις γίνεται. Γενηθήτω σοι ὡς θέλεις: Κέρδισες πράγματι τή μάχη, πέτυχες μεγάλη νίκη. ῾Η πίστη σου ἀποδείχθηκε ἰσχυρή καί ἀκλόνητη, ἄς γίνει ὅπως θέλεις.
  Στήν Κυριακή προσευχή ὁ ᾿Ιησοῦς μᾶς δίδαξε νά λέμε στόν Θεό· «Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς γενηθήτω τό θέλημά σου». Νά γίνεται ὄχι τό θέλημα τό δικό μας, ἀλλά τό δικό του θέλημα, διότι αὐτό εἶναι τό ὀρθό, τό δίκαιο, τό ἅγιο, τό σωτήριο γιά μᾶς. Στήν περίπτωση ὅμως τῆς Χαναναίας ὁ Χριστός λέγει νά γίνει τό δικό της ἀνθρώπινο θέλημα· Γενηθήτω σοι ὡς θέλεις. ῾Ο Θεός ἐκτελεῖ τό δικό μας θέλημα, ὅταν εἶναι ἅγιο καί ὅταν τοῦ τό ζητοῦμε μέ δυνατή πίστη. Αὐτός ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ πρός τή Χαναναία πού κρύβει μέσα του τή δύναμη τοῦ θαύματος, φέρνει στή σκέψη μας τή φωνή τοῦ Δημιουργοῦ πού εἶπε· «Γενηθήτω φῶς· καί ἐγένετο φῶς» (Γε 1,3).

  Καί ἰάθη ἡ θυγάτηρ αὐτῆς ἀπό τῆς ὥρας ἐκείνης: Τό δαιμόνιο βγῆκε ἀμέσως. ῾Η θυγατέρα τῆς Χαναναίας θεραπεύτηκε τελείως, ἔγινε ὑγιής καί φρόνιμη. ῾Η πίστη, ἡ ταπείνωση καί ἡ ἐπιμονή τῆς μάνας βραβεύτηκαν.
  Θαύμασε ὁ Χριστός τήν πίστη αὐτῆς τῆς γυναίκας, ὅπως καί τήν πίστη τοῦ ἑκατοντάρχου, καί τήν διατυμπάνισε. Καί οἱ δύο ἦταν ἐθνικοί καί τυπικά εἰδωλολάτρες. Τόν ἑκατόνταρχο τόν ἐπαίνεσε στά μάτια τοῦ λαοῦ, μέ τό νά πεῖ ὅτι «οὐδέ ἐν τῷ ᾿Ισραήλ τοσαύτην πίστιν εὗρον». Θέλησε μέ τή δήλωση αὐτή νά ξυπνήσει τούς ψυχρούς ᾿Ιουδαίους. Τήν Χαναναία τήν θαυμάζει, γιά νά διδάξει τούς μαθητές του. Γιά τό σκοπό αὐτό κυρίως ἔκανε καί τό ταξίδι στήν ξένη χώρα. Τό δίδαγμα ἦταν φανερό. «Εἴδατε ἀγαπητοί μαθητές, τήν ἀπιστία, εἴδατε καί τήν καταπάτηση τῆς διαθήκης τοῦ Θεοῦ ἐκ μέρους αὐτῶν πού θεωροῦνται γνήσια τέκνα τοῦ Θεοῦ καί ἀποκλειστικοί κληρονόμοι του. Δέστε τώρα καί ποιός θησαυρός πίστεως, ποιά ταπείνωση καί σύνεση καί τί ἀναμονή τοῦ υἱοῦ Δαυΐδ κρύβεται σ᾿ αὐτή τήν ἀλλοεθνή και τυπικά εἰδωλολάτρισσα γυναίκα».
  Τό δίδαγμα γιά τήν ᾿Εκκλησία εἶναι μεγάλο και βαθύ, ὁλοφάνερο καί θεμελιακό. Νά μήν ἐπηρεάζεται ποτέ οὔτε ἀπό τήν καταγωγή τῶν ἀνθρώπων, οὔτε ἀπό ἄλλα ἐξωτερικά προσόντα ἤ μειονεκτήματα, ἀλλά νά ἐνδιαφέρεται γιά τήν πίστη καί τήν ἀρετή τους. ᾿Ακόμη καί στούς πιό περιφρονημένους καί στούς πιό ἄθλιους ἀνθρώπους μπορεῖ νά ὑπάρχουν ψυχές πού ζητοῦν τή σωτηρία. Γι᾿ αὐτό τό κήρυγμα πρέπει νά τούς ἀγκαλιάζει ὅλους, χωρίς καμία διάκριση. ᾿Ακόμη καί μέσα στό βοῦρκο τῆς πιό ἀνήθικης ζωῆς, ὑπάρχουν ψυχές πού λάμπουν σάν διαμάντια πολύτιμα καί περιμένουν νά τίς πλησιάσουμε καί νά μεταδὠσουμε τό μήνυμα τοῦ εὐαγγελίου, νά τίς ὁδηγήσουμε στή σωτηρία. ῞Οπως ὁ ἥλιος ρίχνει τίς ἀκτίνες του στό ἄσπρο χιόνι ἀλλά καί στό βοῦρκο καί στή λάσπη, χωρίς νά λερώνεται, ἔτσι καί ἡ ᾿Εκκλησία ἀπευθύνει τό κήρυγμά της σ᾿ ὅλους καί καλεῖ στή σωτηρία καί τούς πιό ἁμαρτωλούς. Μιμεῖται σ᾿ αὐτό τόν ἀρχηγό της, τόν Κύριο, ὁ ὁποῖος «μή ἐκστάς τῆς φύσεως μετέσχε τοῦ ἡμετέρου φυράματος».
  Θά πρέπει ἐπίσης νά προσέξουμε νά μή δημιουργήσουμε γιά τόν ἑαυτό μας μία φαρισαϊκή ἰδέα ὅτι ἐμεῖς εἴμαστε οἱ ἐκλεκτοί τοῦ Θεοῦ καί ὑπερέχουμε ἔναντι τῶν ἄλλων. Πόσοι ἄνθρωποι θά ἦταν πολύ καλύτεροι ἀπό μᾶς ἄν εἶχαν τήν πνευματική καλλιέργεια πού εἴχαμε ἐμεῖς, ἄν εἶχαν τίς εὐκαιρίες πού ἀπολαύσαμε ἐμεῖς! Πόσες Χαναναῖες πού ἐμεῖς περιφρονοῦμε, προσελκύουν στοργικό ἐπάνω τους τό βλέμμα τοῦ Χριστοῦ!
   Στήν περικοπή αὐτή βλέπουμε ἐπίσης τόν μεγάλο πόθο τοῦ Κυρίου μας νά ἑνωθοῦν στή μία πίστη ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἀνεξάρτητα ἀπό ποῦ προέρχονται καί ποῦ ἀνήκουν. Μέ τή μία πίστη καί μία ἀγάπη, μέ τό εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ μας ὡς ὕψιστο καί αἰώνιο σύνταγμα μποροῦν οἱ ἄνθρωποι νά ἀποτελέσουν μία οἰκογένεια μέ πατέρα τόν Θεό, μιά κοινωνία μέ κυβερνήτη τό ἅγιο Πνεῦμα, μιά βασιλεία μέ βασιλιά τόν Κύριό μας ᾿Ιησοῦ Χριστό.
  Τά εὐεργετικά καί σωτήρια ἀποτελέσματα τῆς πίστεως στή ζωή μας εἶναι πολλά. ῾Η πίστη εἶναι ἕνα σωσίβιο στίς τρικυμίες καί τούς πειρασμούς πού μᾶς κυκλώνουν. Εἶναι ἕνα ἐφόδιο στίς θλίψεις, στίς δοκιμασίες καί τίς δυσκολίες πού καθημερινά συναντοῦμε. ῾Η πίστη φέρνει τόν Θεό κοντά μας. (῎Εχουμε θαυμαστά παραδείγματα ἀνθρώπων πού ἔνιωθαν κοντά τους τόν Θεό σέ σκληρές ὧρες· ὁ ᾿Ιώβ λεπρός καί ἐγκαταλειμένος στήν κοπριά, ὁ ᾿Ιωνᾶς στήν κοιλιά τοῦ κήτους, οἱ τρεῖς παῖδες στό καμίνι τοῦ Ναβουχοδονόσορα, ὁ Δανιήλ στό λάκκο τῶν λεόντων). Αὐτή ἡ πολύτιμη δύναμη τῆς πίστεως στίς μέρες μας χτυπιέται σκληρά ἀπό τήν ἀθεΐα καί τόν ὑλισμό, ἀπό τή διαφθορά καί τίς σκοτεινές δυνάμεις. Γι αὐτό μέ ἀγωνία καθημερινά νά ἐλέγχουμε τόν ἑαυτό μας, νά μή χάσουμε τήν πίστη μας. ᾿Εναγώνια νά ἀπευθύνουμε στόν Κύριο τό αἴτημα πού τοῦ ὑπέβαλαν κάποτε καί οἱ μαθητές του· «Κύριε, πρόσθες ἡμῖν πίστιν».

Στεργίου Σάκκου, Εὐαγγελικές περικοπές (βοηθήματα κυκλαρχῶν)