Στήν ἐποχή μας τή γεμάτη βιάση, δράση καί ἀνταγωνισμό μοιάζει ἴσως ἀταίριαστο τόλμημα ὁ λόγος γιά τόν «πατέρα τοῦ ἡσυχασμοῦ», τόν ἅγιο Γρη­γό­ριο Παλαμᾶ (1296 -1359). Θά ἐπιχειρήσουμε ὡστόσο τό τόλμημα ὄχι μόνο διότι τόν μήνα αὐτόν (14/11) συμπίπτει μία ἀπό τίς δύο γιορτές μέ τίς ὁ­ποῖες τιμᾶ ἡ Ἐκ­κλησία μας τόν ἅγιο Γρηγόριο Παλαμᾶ ἀρχιεπίσκοπο Θεσ­σα­λονίκης -ἡ ἄλλη γιορ­τή του εἶναι τή δεύτερη Κυριακή τῶν Νηστειῶν- ἀλλά καί διότι θεωροῦμε ὅτι τό μήνυμά του εἶναι ἀπόλυτα ἀναγκαῖο γιά μᾶς τούς σημερινούς χριστιανούς: ἡ ἀνανέωση τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς, ὥστε νά μή βουλιάζουμε στό τέλμα τῆς τυπικότητας. Σ᾽ αὐτό οὐσιαστικά ἀπέβλεπε ἡ ἡ­συχαστική κίνηση.
 Βέβαια ὁ ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς δέν ὑπῆρξε μόνον ἕνας αὐστηρός ἀ­σκητής, ἕνας ἀπομονωμένος μοναχός. Διατήρησε ἐπίσης ἄμεση σχέση μέ τήν κοινωνία τῆς ἐποχῆς του καί ὥς ἕνα βαθμό τήν ἐπηρέασε θετικά. Μέ τήν ἄρτια θεολογική του κατάρτιση καί τόν φωτισμό τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἀπέκρουσε τίς αἱρετικές πλάνες καί ἰδιαίτερα τίς κακοδοξίες τῶν λατινοφρόνων. Ἡ θεμελιώδης διδασκαλία του γιά τή διάκριση τῆς οὐσίας καί τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ καθώς καί τό ἄκτιστο φῶς ἀποτελοῦν σημεῖο ἀναφορᾶς γιά τήν ὀρθόδοξη θεολογία. Μέ τό πλούσιο θεολογικό καί συγγραφικό του ἔργο ἀλλά καί τά ἀναρίθμητα θαύματά του ὁ Γρηγόριος Παλαμᾶς ἀναδείχθηκε ἅγιος καί ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας.
  Στή διάρκεια τῆς πολυκύμαντης ζωῆς του χρειάσθηκε πολλές φορές νά ἀφή­σει τό ἡσυχαστήριό του, ὅπου ἀφοσιωνόταν στήν προσευχή, τή μελέτη καί τή συγγραφή. Ποτέ ὅμως δέν ἔχασε τήν ἐσωτερική ἐπικοινωνία του μέ τόν Θεό. Ἡ προσευχή «Κύριε, φώτισόν μου τὸ σκότος» ἀναπεμπόταν ἀδιά­λειπτα ἀπό τή θε­οφιλῆ ψυχή του. Στίς ἀλλεπάλληλες ἀναμετρήσεις του μέ τούς αἱρετικούς, στήν ποιμαντορία τῆς συμβασιλεύουσας, στίς φυλακίσεις, στίς ποικίλες περι­πέ­τειες καί ταλαιπωρίες πού ἀντιμετώπισε -ἀκόμη καί αἰχμάλωτος τῶν κουρσάρων καί τῶν Τούρκων διατέλεσε-, κατόρθωσε νά ἔχει ἀκατάπαυστη ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό.
  Μέ αὐτό τό μεγάλο δῶρο ἡ θεία χάρη βράβευσε τήν ἄσκηση, τόν ἀγώνα καί τήν προσπάθεια τοῦ Ἁγίου ὑποδεικνύοντας καί σέ μᾶς τή ζωντανή προσ­ευχή: Χωρίς νά καταργοῦμε τίς τακτές Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας, νά καλ­λι­εργοῦμε τή συνεχῆ ἐπικοινωνία μέ τόν Κύριο, πού εἶναι πανταχοῦ παρών, σέ ὅλους δίνει τή χάρη του καί μποροῦμε νά τόν ἐπικαλούμαστε κάθε στι­γμή. Ἔτσι ἀποφεύγεται ἡ ἐξοικείωση μέ τά θεϊκά πράγματα ἀλλά καί ἡ σύγ­χυση στήν καθημερινότητά μας, καθώς τό καθετί ἁγιάζεται μέσα στή ζωντανή παρουσία τοῦ Θεοῦ.

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 267