Τά ἅγια Θεοφάνια εἶναι ἀπό τίς μεγαλύτερες ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἐπωφελούμενο ἀπό τήν καθιερωμένη ἀπό τήν Πολιτεία ἀργία πλῆ­θος λαοῦ συρρέει στούς ναούς καί στή συνέ­χεια στόν τόπο ὅπου γίνεται ὁ καθαγι­α­σμός τῶν ὑδάτων. Ἀπό τήν ἑορτα­στι­­κή ἀτμόσφαιρα λείπουν πολ­λά ἀπό τά στοιχεῖα τῆς παράδοσης αἰώνων, κα­θώς ἐμεῖς ἔχουμε χάσει τό νόημα ὄχι μόνο αὐτῆς, ἀλλά κάθε ἑορτῆς τῆς Ἐκκλησίας. Ὅλα γίνονται λίγο πολύ ἐ­θιμοτυπικά, χωρίς προσπάθεια ἐμβάθυνσης, χωρίς οὐσια­στι­κή μέθεξη. Θά μποροῦσε νά ἰσχυριστεῖ κάποιος ὅτι στόν ὀρυμαγδό τῶν κοινωνικῶν μεταβολῶν πάλι καλά πού διατηρεῖται αὐ­τός ὁ, ἔστω χαλαρός, σύνδεσμος τοῦ ἐκ­κλησιαστικοῦ σώματος μέ τήν πί­στη. Γιατί πρέπει νά ἀποδεχθοῦμε ὅτι ὁ Ἕλλην, παρά τήν ἀλλοτρίωση, τήν ὁ­ποία ἔχει ὑποστεῖ λόγῳ τῆς μεθοδεύσεως τῶν κρατούντων νά τόν ἀποσπάσουν ἀπό τά πατροπαράδοτα καί νά τόν καταστήσουν πολίτη τῆς Δύσης, δηλαδή ἄθεο κοσμοπολίτη, αὐτός ἐξ­α­­­κολουθεῖ νά ἀνθίσταται. Ἀνθίσταται μάλιστα χωρίς ἐπαρκῆ τή στήριξη ἀπό τούς πνευματικούς του ποιμένες, οἱ ὁποῖοι ἐν πολλοῖς φαίνονται νά ἔ­χουν ὑποταχθεῖ στήν Πολιτεία πού σχε­δι­άζει τόν πλήρη ἀποχριστιανισμό τοῦ λα­­οῦ. Αὐ­τό μαρτυρεῖται ἀπό τήν ἄ­κρως χλιαρή ἀντίδραση στά κατά καιρούς ἀντιεκκλησιαστικά νομοθετή­μα- ­τα. Ἡ συνύπαρξη κατά τίς οὐσια­στι­κές, γιά τήν Ἐκκλησία, ἀκολουθίες ἤ ἐθιμοτυπικές, γιά τούς πλείστους πολιτικούς μας, τελετές ἀποσπᾶ μέ τά ἱλαροτραγικά στιγμιότυπα τή σοβαρότητα ἀπό τά τελούμενα καί τά ὑποβαθμίζει δραματικά!

  Θά ἰσχυριστεῖ κάποιος ὅτι αὐτά τά τραγελαφικά συμβαίνουν ἐπειδή ἀ­κό­μη δέν ἐπετεύχθη ὁ πλήρης χωρισμός τῆς Πολιτείας ἀπό τήν Ἐκ­κλησία, ὁπό­τε οἱ πολιτικοί εἶναι ἐν πολλοῖς ὑποχρεωμένοι ἀπό κάποιο πρωτόκολλο νά διαδραματίζουν ἄχα­ρο ρόλο κατά τίς ἐκκλησιαστικές ἑορτές. Καί καταγγέλλεται συνήθως ἡ διοι­κοῦ­­σα Ἐκκλησία ὅτι αὐτή στέκεται ἐμπόδιο στόν χωρισμό γιά λόγους συμφερόντων, ταπει­νῶν, ἀφήνεται νά ἐννοηθεῖ, συμφε­ρόν­των! Ἡ ἀλήθεια βέβαια εἶναι ὅτι ἡ διοικοῦσα Ἐκκλησία εἶναι ἀνήμπορη νά ἐμποδίσει τήν Πολιτεία νά προχωρήσει στήν πραγμάτωση τῆς βούλησής της, πού εἶναι ἡ περιθωριοποίηση τῆς Ἐκκλησίας. Ἄν ἀκόμη δέν ἔχει ἐπέλθει ὁ χωρισμός, αὐτό ὀφείλεται στό ὅτι καί οἱ πλέον ἄσπονδοι ἐχθροί τῆς Ἐκκλησί­ας ἀναγνωρίζουν σιωπηλά ὅτι αὐτή ἔ­χει ἀ­κό­μη ἰσχυρά ἐρείσματα στόν λαό μας. Κάνουν λοιπόν ὑπομο­νή καί ἐρ­γάζον­ται, ὥστε νά ἐπιτείνουν τόν ἐκ­μαυ­λι­σμό τῶν συνειδήσεων ἕως ὅ­του κά­ποια μελλοντική γενιά θά εἶναι «ὥ­ρι­μη» νά δεχθεῖ ὡς τετελεσμένες τίς ἀ­ποφάσεις.
  Θεοφάνια, ἡ μεγάλη γιορτή τῆς φα­νέρωσης τοῦ τριαδικοῦ Θεοῦ. Ταπεινός φάνηκε στούς ἀνθρώπους ὡς βρέφος ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ. Ταπεινός προσέρχεται στόν Ἰορδάνη, νά βαπτιστεῖ σκύβοντας τό κεφάλι μπροστά στό πλάσμα του! Δέν τόν ἀκολουθοῦν οἱ ἰσχυροί τῆς ἐποχῆς οὔτε καί πολύς λαός. Οἱ λίγοι μάρτυρες ὅμως τῆς ταπεινωτικῆς ἐκείνης κίνησης τοῦ ἀναμαρτήτου ἐπιβεβαι­ώ­­νουν τή μαρτυρία τοῦ Θεοῦ Πατέρα καί τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ὁ Χριστός μέ τό βάπτισμά του ἁγίασε τήν κτίση.
  Κατά κανόνα τήν ἡμέρα τῶν Θεοφανίων ἐπικρατεῖ ψύχος δριμύ. Καί ὅμως σέ κάθε τόπο ἀρκετοί κολυμβητές πέφτουν στή θάλασσα γιά νά πιάσουν τόν σταυρό, μέ τόν ὁποῖο ἁγιάζονται τά ὕδατα. Εἶναι αὐτό παρήγορο σημάδι. Εἶναι συγκινητικές οἱ στιγμές πού διαδραματίζονται. Ὁ κολυμβητής πού πιάνει στά χέρια του τόν σταυρό τόν ἀσπάζεται καί ἐκφράζει τόν ἐν­θουσιασμό του, ὅπως καί ὁ νικητής σέ κάποιο ὀλυμπιακό ἄθλη­μα! Ὅλοι οἱ ἄλ­λοι σπεύδουν στό μέ­ρος του καί ἀ­σπάζονται μέ τή σειρά τους τόν σταυ­ρό. Ἐξέρχονται στήν ἀκτή καί ἐκεῖ ὁ μητροπολίτης βραβεύει τόν πρῶτο μέ μεταλλικό σταυ­ρό καί στούς ὑπολοίπους προσφέρει ἀναμνηστικό δῶρο.
  Τόν ἁγιασμό τῶν ὑδάτων ἀκο­λου­θοῦν κατά κανόνα δηλώσεις στά ΜΜΕ. Φαίνεται ὅτι πολλοί ἱεράρχες υἱοθετοῦν μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου τήν «ξύλινη» γλῶσσα τῶν πολιτικῶν. Ἀ­πευθύνουν κοσμικές εὐχές καί μηνύματα ἐνδοκοσμικῆς αἰσιοδοξίας παν­­­­­τελῶς ἀθεμελίωτης, ὡσάν νά ἀ­γνοοῦν ὅτι ἐπίκεντρο τοῦ κηρύγματος τόσο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου, ὅσο καί τοῦ Κυρί­ου μας ἦταν τό «μετανο­εῖ­τε»! Ὡς κατακλείδα μάλιστα ἔχουν τήν κοσμικότατη εὐχή «χρόνια πολ­λά»!
Θλιβερές εἶναι καί οἱ δηλώσεις στά ΜΜΕ τῶν πολιτικῶν σχεδόν ὅλου τοῦ πολιτικοῦ φάσματος. Ἀπευθύνονται στόν λαό κάνοντας χρήση ἑνός ἀρρωστημένου συμβολισμοῦ περί φωτισμοῦ ἀγνοώντας προκλητικά τόν Χρι­- στό, «τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸν τὸ φωτίζον πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον».
  Ὁ λαός μπροστά στά ἔκτροπα αὐ­τά χάνει τό νόημα τοῦ λειτουργικοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χρόνου καί ἐκλαμβάνει τά πάντα ὡς κακόγουστη ἀναπα­ρά­σταση. Ποῦ ἐκεῖνα τά χρόνια τῆς εὐλογίας, τότε πού ὅλοι ἔσπευδαν ταπεινά νά ἐφοδιαστοῦν μέ τόν «μι­κρό» ἁγιασμό τῆς παραμονῆς, γιά νά ραντίσουν ὑποστατικά, στάβλους καί χωράφια; Ποῦ τά χρόνια ἐκεῖνα πού ὅλη ἡ οἰκογένεια ἔπινε ἀπό τόν «μεγάλο» ἁ­γιασμό κάνοντας τό σημεῖο τοῦ σταυ­ροῦ καί ζητώντας ἀπό τόν βαπτι­­σθέντα στόν Ἰορδάνη Χριστό πλούσιο τόν φωτισμό στόν ταπεινό καθημερινό της βίο; Σήμερα αἰσθανόμαστε αὐτάρκεις σέ φωτισμό μέ τά τόσα φῶτα τῆς τεχνολογίας. Πάλι κα­λά πού τοῦ κάνου­με τή χάρη καί ἐξ­ερχόμενοι ἀπό τή θαλ­­πωρή τῆς οἰκίας μας μεταβαίνου­με στόν τόπο τῆς «διαδικασίας». Ἡ ἀ­λαζονεία μας δέν μᾶς ἐπιτρέπει νά ἀναφωνήσουμε ὅ­πως ὁ Γκαῖτε: «Ἰδού ἐγώ μέ τόσα φῶ­τα τυφλός, τυφλός ὅ­πως καί πρῶτα»!
  Βιώνουμε βαθειά πνευματική παρακμή, τήν ὁποία ὅμως δέν ἀντιλαμβανόμαστε, ὥστε νά ἀποζητήσουμε τόν φωτισμό μας. Κλείνουμε τά αὐτιά μας στήν ἔκκληση τοῦ ταπεινοῦ Χριστοῦ: «Ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου· ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ μὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ’ ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς» (Ἰω 8,12)!
 

Ἀπ. Παπαδημητρίου