Λίγο πρίν τά Χριστούγεννα, στίς 20 Δεκεμβρίου τοῦ 1880, ἔκλεισε τά μάτια του ἕνας μεγάλος ἐθνικός εὐεργέτης πού ἡ ζωή του ὑπῆρξε πλεγμένη μέ τήν περιπέτεια καί τόν πόνο.
Μία βυζαντινή ἀρχοντική οἰκογένεια ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα στήν Κωνσταντινούπολη. Τό ὄνομά της -Δερμικαΐτη- παραπέμπει πιθανότατα στήν ἐπαγγελματική ἐνασχόληση τῶν μελῶν μέ τήν ἐπεξεργασία δερμάτων. Ἀπό τή γενιά τῶν Δρομοκαϊτῶν προῆλθαν σύμφωνα μέ ἱστορικά ἀρχεῖα ἐπιφανεῖς ἱεράρχες, πνευματικοί ἄνδρες, στρατιωτικοί, πολιτικοί καί διοικητικοί ἀξιωματοῦχοι. Στά χρόνια τῆς Ἅλωσης κάποιος ἀπόγονος φαίνεται πώς μετοίκησε στή Χίο. Ἐκεῖ, λοιπόν, στή συνοικία Ἐγκρεμός τοῦ Κάμπου γεννιέται γύρω στά 1805 ὁ Ζωρζής.
Στά ἐφηβικά του χρόνια ζεῖ τόν ἀναβρασμό τῆς ἐπανάστασης τοῦ 1821. Τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1822 ὁ πατέρας του Ἰάκωβος ἀπαγχονίζεται μαζί μέ ἄλλους χιῶτες προύχοντες. Εἶναι ἕνας ἀπό τούς χιλιάδες Ἕλληνες πού σφαγιάστηκαν στό νησί ἀπό τούς Ὀθωμανούς. Ἐννοεῖται πώς οἱ ἐπιδρομεῖς ἅρπαξαν τή μεγάλη του περιουσία, ἐνῶ ὁ νεαρός Ζωρζής αἰχμαλωτίζεται καί μεταφέρεται στήν Κωνσταντινούπολη γιά νά πουληθεῖ στά σκλαβοπάζαρα. Πλήρης ἀνατροπή τῆς ἀνειμένης δίαιτας γιά τό καλομαθημένο ἀρχοντόπουλο, βιώματα ζοφερά, παντοῦ ὁ ἐπικείμενος φόβος τοῦ βασανισμοῦ καί τοῦ θανάτου. Κι ὅμως μέσα στή σκληρή δοκιμασία ἔρχεται ἀνέλπιστα ἡ σωτηρία. Τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ εἶναι μοναδικό γιά τόν κάθε ἄνθρωπο. Τόν ἐντοπίζει στήν Πόλη ὁ θεῖος του Μιχαήλ Ἀγέλαστος, τόν ἐξαγοράζει καί τόν παίρνει ὑπό τήν προστασία του.
Ὁ Γεώργιος μαζεύει τά κομμάτια του κι ἀγωνίζεται νά ξαναχτίσει τή ζωή του ἀπό τήν ἀρχή. Ξεκινᾶ ὡς παραγιός σέ διάφορα καταστήματα. Ζεῖ μέ λιτότητα καί θαυμαστή ἐγκράτεια, μέ αἱματηρές οἰκονομίες. Ἐργατικότατος καί ἱκανότατος δέν ἀργεῖ νά ξεχωρίσει. Σιγά - σιγά προχωρᾶ, δημιουργεῖ ἕνα μικρό κεφάλαιο καί φεύγει στό ἐξωτερικό. Πλέον ἀρχίζει μέ μεγάλη ἐπιτυχία τίς δικές του ἐμπορικές δραστηριότητες στή Συρία, τήν Αἴγυπτο καί τή Γαλλία. Δέν ἄργησε νά ἀναδειχθεῖ σέ σημαίνοντα ἐμπορικό παράγοντα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς.
Στή Βηρυττό συνεργάζεται στενά μέ ἕναν ἄλλο μεγαλέμπορο, τόν Σταμάτιο Φραγκόπουλο, καί νυμφεύεται τήν ἀδερφή του Ταρσή. Ἐπεκτείνει τίς ἐπιχειρήσεις του μέχρι καί τή Μαγαδασκάρη! Στά 1859 ἔχοντας πλέον τεράστια περιουσία παύει νά ἐργάζεται ἐνεργά κι ἐγκαθίσταται γιά 12 χρόνια στή Μασσαλία. Δυστυχῶς ὅμως λόγῳ τῆς κλονισμένης ὑγείας τῆς συζύγου ἐπιστρέφουν στή Χίο, ὅπου τελικά ἡ Ταρσή ἀπεβίωσε, μᾶλλον ἀπό ἀνίατη ψυχασθένεια.
Ὁ Γεώργιος μένει μόνος, χωρίς παιδιά. Ἄν καί ἤδη εἶχε κινηθεῖ φιλάνθρωπα μέ ποικίλες δωρεές, τώρα ἀποφασίζει νά ἀφιερώσει ἐξολοκλήρου τή ζωή του σέ ἀγαθοεργίες. Αὐτή ἐξάλλου ἦταν ἡ ἐπιθυμία καί τῆς Ταρσῆς, ὅπως φαίνεται στήν κοινή τους διαθήκη. Χιλιάδες δραχμές προσφέρει ὁ Δρομοκαΐτης στό γυμνάσιο τῆς Χίου καί σέ ἄλλα κοινωφελῆ ἱδρύματα, ὅπως τό Λεπροκο- μεῖο, τό νοσοκομεῖο τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καί τό Ἀμαλίειο Ὀρφανοτροφεῖο. Ἡ μεγαλύτερη ὡστόσο ἔγνοια του, προφανῶς ὕστερα καί ἀπό τόν θάνατο τῆς συζύγου του, ἦταν νά ἀποκτήσει ἡ Ἑλλάδα κάτι πού τῆς ἔλειπε: ἕνα δημόσιο ψυχιατρικό θερα- πευτήριο. Ἀφήνει λοιπόν ἕνα μεγάλο κληροδότημα 800.000 δραχμῶν στό ἑλληνικό προξενεῖο τῆς Χίου, καθώς ἡ Χίος βρίσκεται ἀκόμη ὑπό τουρκικό ζυγό. Μάλιστα τό συνοδεύει μία πολύ συγκινητική ἐπιστολή στήν ὁποία ἐκτός ἀπό τόν πόνο τοῦ ἀνθρώπου διαφαίνεται καί ἡ πίστη ἀλλά καί ἡ ταπείνωσή του, παρά τόν πλοῦτο πού διέθετε. Γράφει, λοιπόν, τόν Νοέμβριο τοῦ 1879: «…Ἐπιθυμῶ διά τῶν ὀλίγων χρημάτων, ἅτινα μοι ἔδωκεν ὁ Θεός, νά κάμω κατά τό παρόν δύο ἔργα, τά ὁποῖα ὑποθέτω χρήσιμα διά τούς ὁμογενεῖς μου καί ἀναγκαῖα εἰς τήν Πατρίδα ἡμῶν. Ἐπιθυμῶ νά συστήσω ἕν ἰδιωτικόν Φρενοκομεῖον εἰς τάς Ἀθήνας καί νά προικίσω τό Γυμνάσιον τῆς πατρίδος μου Χίου μέ ἕν χρηματικό ποσόν, ἵνα βοηθήσω εἰς τήν διατήρησίν του…».
Ἑπτά χρόνια μετά τόν θάνατό του ἀνεγείρεται στό Δαφνί τῆς Ἀττικῆς τό «Φρενοκομεῖον Ζωρζῆ καί Ταρσῆς Δρομοκαΐτου», γνωστότερο ὡς Δρομοκαΐτειο νοσηλευτικό ἵδρυμα. Ξεκινᾶ μέ 4 κτήρια καί 110 κλίνες, ἀλλά ἀπέκτησε σύντομα τόσο καλή φήμη πού πολλοί εὔποροι Ἕλληνες παρακινοῦνται νά συνεισφέρουν γιά τήν ἐπέκταση τοῦ θεραπευτηρίου.
Ὁ Γεώργιος Δρομοκαΐτης ἀποδείχθηκε ἕνας ἄνθρωπος μεγαλόψυχος καί γενναιόδωρος μέ εὐγενῆ συναισθήματα. Μία προσωπικότητα πού μεγάλωσε μέσα στούς καπνούς τῆς Ἐπανάστασης, πού ἔζησε ἀπό κοντά τή φρίκη τῆς σφαγῆς, πού βίωσε στό πετσί του τήν αἰχμαλωσία καί τό σκλαβοπάζαρο, πού ἔχασε τόν πατέρα του κι ὅλη τήν περιουσία, βρῆκε τή δύναμη νά ἀναστηθεῖ ἀπό τή στάχτη, νά βάλει τά δυνατά του καί νά μεγαλουργήσει. Ἀλλά καί πάλι δέν λησμόνησε πώς τά χρήματα πού συσσωρεύτηκαν στά χέρια του δέν τοῦ ἀνήκουν. Ὑπῆρξε συνετός διαχειριστής τοῦ πλούτου πού ὁ Θεός τοῦ χάρισε καί φρόντισε ἁπλόχερα νά μοιράσει τήν περιουσία του μέ ἰδιαίτερη εὐαισθησία στόν τομέα τῆς ὑγείας, ἀλλά καί τῆς παιδείας. Ἕνας ἄνθρωπος πού βίωσε στήν προσωπική του ζωή τόν πόνο καί ἔζησε ἀπό κοντά τήν πολύχρονη ταλαιπωρία τῆς ἀσθε- νικῆς ψυχῆς τῆς συζύγου του ἔδωσε τό μεγαλύτερο κομμάτι τῆς περιουσίας του γιά νά συνδράμει.
Κι ἀκόμη εἶχε στήν ἔγνοια του πολύ ἔντονα καί τή μόρφωση τῆς νέας γενιᾶς, γιατί γνώριζε πολύ καλά πώς γιά τήν ἀπε- λευθέρωση τῆς Ἑλλάδας ἄλλοι ἀγωνίστηκαν μέ καριοφίλι κι ἄλλοι μέ τό κοντύλι. Ὁ ἴδιος ἀγωνίστηκε ἀπό τό δικό του μετερίζι προσφέροντας πρῶτα τήν ἴδια τήν περιπετειώδη ζωή του ὡς ὑπόδειγμα δυναμικοῦ ἀγώνα στά σκληρά χτυπήματα τῆς ζωῆς ἀλλά καί ὡς παράδειγμα εὐλαβοῦς πατριώτη πού μέ φόβο Θεοῦ πρόσφερε τεράστια ποσά γιά νά ὠφεληθοῦν οἱ συμπατρι- ῶτες του. Μακάρι καί σήμερα ὅσοι καί ὅσο δύνανται νά δείχνουν ἔμπρακτα τή φιλοπατρία τους!
Ἀγγελική Τσιραμπίδου