Ἡ ἀνθρώπινη σοφία, πού τόσο θαυμάζουμε καί ἐμπιστευόμαστε στήν ἐποχή μας, ἔχει ἀρκετά θετικά στοιχεῖα ἀλλά καί μιάν ἀνυπέρβλητη ἐγγενῆ ἀδυναμία: ἐνῶ ἱκανοποιεῖ σ᾽ ἕνα βαθμό τίς ὑλικές μας ἀνάγκες, ἀδυνατεῖ ἐντελῶς νά ἀπαντήσει στά κρίσιμα ὑπαρξιακά ἐρωτήματα τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἀλήθεια γιά τόν Θεό, τήν ζωή, τόν θάνατο, τήν ἀξιοπρέπεια, τήν σχέση μέ τόν ἄλλο δέν ἑδρεύει στόν σάρκινο νοῦ πού εἶναι ἀπό τήν φύ­ση του φτωχός, ἀλλά μόνο στό πλήρωμα τοῦ δημιουργοῦ μας, στήν σοφία τοῦ Θεοῦ.
Δέν πρόκειται γιά ἰδέες καί φιλοσοφίες. Ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ εἶναι ὕπαρξη, πρόσ­ωπο, εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Υἱός του. Σέ λίγες ἡμέρες θά γιορτάσουμε τήν γέννησή του, δη­λαδή τήν ἔνσαρκη εἴσοδό του στόν κόσμο μας. Ἡ φάτνη του θά γίνει καί πάλι σχολεῖο καί θά προσ­κληθοῦμε ὅλοι νά σπουδάσουμε τά πολύτιμα μαθήματά της.
Τά μαθήματα αὐτά εἶναι κυρίως δύο. Τό πρῶτο μᾶς διδάσκει ὅτι τά Χριστούγεννα φανερώνουν τήν πεμπτουσία τῆς θεϊκῆς ἀγάπης. Οἱ ἄνθρωποι μετά τήν πτώση μας στήν Ἐδέμ παραδοθήκαμε στήν ἐξουσία τοῦ θανάτου. Δέν ὑπῆρχε ὁδός διαφυγῆς, διότι ἀπό τήν στιγμή πού ἀρνηθήκαμε τόν Θεό, τήν πηγή τῆς ζωῆς, ὅλες οἱ διέξοδοι ἔκλεισαν. Τό λάθος μας ἦταν τραγικό καί ὀλέθριο, ἀποτελοῦσε ὅμως πλέον μιά ζο­φε­ρή καί ἀδυσώπητη πραγματικότητα. Στήν κατάσταση αὐτή ἐπιχειρήσαμε νά ἀντι­τά­ξουμε τά προσόντα μας, τήν γνώση, τήν εὐφυΐα, τήν δύναμή μας. Δημιουργήθηκαν ἔτσι οἱ ποικίλοι πολιτισμοί, πού στήν οὐσία τους δέν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπό ἀπόπειρες τοῦ ἀνθρώπου νά νικήσει τήν φθορά. Μάταια ὅμως· δέν πετύχαμε τίποτε. Τότε, στό ἀποκορύφωμα τῆς ἀθλιότητάς μας, κι ἀφοῦ δέν ὑπῆρχε ἄλλος τρόπος, ἐπενέβη λυ­τρωτικά ὁ ἅγιος Θεός. Ἤμασταν ἀπέναντί του ἀντάρτες, ὑβριστές καί ἀπόβλητοι, κι ὅμως ὁ Κύριος ἀγνόησε τήν βλασφημία μας καί ὅλος στοργή ἀποφάσισε νά μᾶς σώσει. Ἀλλά τί συγκλονιστικό! Πόσο ἀδιανόητο! Ἐνῶ θά περίμενε κανείς νά τό κάνει αὐτό μέ μιά ἐντολή του, ἀκολούθησε ἕναν πολύ ὀδυνηρό καί ταπεινωτικό γι᾽ αὐτόν δρόμο. Ἔγινε ἄνθρωπος. Ντύθηκε τήν φύση μας κι ἔκρυψε ὅλη του τήν δόξα σ᾽ ἕνα σαρκίο. Ὁ ἄπειρος ἔκανε ἑαυτό του τό μηδέν. Αὐτός πού εἶναι ὑπερούσιος καί δημιουργός τῶν πάντων, ἔγινε σάρκα καί αἷμα καί ὅ,τι ἄλλο ἀποτελεῖ τόν ταλαίπωρο ἄνθρωπο, ὥστε νά μπορέσει ὁ ἄνθρωπος νά τόν κοινωνήσει καί νά μπολιαστεῖ μέ τήν ἀτελεύτητη ζωή του. Πόσο ἀκατάσχετα καί σκανδαλωδῶς μᾶς ἀγαπᾶ!
Τό δεύτερο μεγάλο μάθημα τῆς φάτνης εἶναι ὅτι ὁ Θεός σέβεται, ἐπίσης σκαν­δα­λωδῶς, τήν ἐλευθερία μας. Εἴπαμε προηγουμένως ὅτι θά μποροῦσε νά μᾶς σώσει μέ μία ἐντολή του -θά ἦταν τόσο ἐντυπωσιακό καί μεγαλειῶδες! Κι ὅμως δέν τό ἔκανε· προτίμησε νά ὑποστεῖ τόν εὐτελισμό τῆς ἐνανθρώπησης. Ἀκόμη, ἐνῶ εἶναι ὁ βασιλιάς τῶν ἀγγέλων καί ὅλου τοῦ σύμπαντος, γεννήθηκε ἀπό μιάν ἄσημη κόρη μέσα σ᾽ ἕνα σταῦλο καί τήν πρώτη νύχτα τῆς ζωῆς του κοιμήθηκε μέσα σ᾽ ἕνα παχνί. Κι ἔπειτα, μολονότι ὁ Κύριος τῶν κυρίων, ἀπογράφτηκε σάν δοῦλος τοῦ Καίσαρα καί στήν συνέχεια ἔφυγε κυνηγημένος στήν Αἴγυπτο γιά νά γλυτώσει ἀπό τήν ὀργή τοῦ Ἡρώδη. Γιατί ὅλα αὐτά; Γιατί δέν χρησιμοποίησε τήν θεϊκή του δύναμη ἀλλά ἐπέλεξε νά ὑπομείνει τίς ταπεινώσεις τῆς ἀνθρώπινης ἀδυναμίας καί μάλιστα τίς πλέον ἐξου­θενωτικές; Διότι πολύ ἁπλά δέν ἤθελε μέ κανένα τρόπο νά ἐπιβληθεῖ στόν ἄνθρωπο καί νά καταργήσει τήν ἐλευθερία του. Ἄν φανερωνόταν μέ τήν παντοδυναμία του, θά ὑπέτασσε τούς πάντες. Ποιός θά τόν ἀρνιόταν; Ἔτσι ὅμως ὁ ἄνθρωπος θά ἔπαυε νά εἶναι ἄνθρωπος. Διότι τό κύριο χαρακτηριστικό τοῦ ἀνθρώπου, αὐτό πού τόν κάνει ἄνθρωπο καί τόν ξεχωρίζει ἀπό τά ζῶα, αὐτό πού ἀποτελεῖ πάνω του τήν σφραγίδα τῆς θείας εἰκόνας, εἶναι τό δῶρο τῆς ἐλευθερίας. Νά πλησιάζει ὁ ἄνθρωπος τόν Θεό ὄχι χειραγωγημένος ἀπό τήν δύναμη καί τήν γνώση πού δέν μπορεῖ νά ὑπερβεῖ, ἀλλά ἁπλῶς ἐπειδή τό θέλει, ἔτσι, χωρίς καμιά προϋπόθεση καί καταναγκασμό.
Νά λοιπόν ἡ ἀνεκτίμητη σοφία πού καρπωνόμαστε ἀπό τό σχολεῖο τῶν Χριστουγέννων: ὅτι ὁ Θεός ἀγαπᾶ τόν ἄνθρωπο πέρα ἀπό κάθε ὅριο καί ὅτι ἀπό τό νά θίξει τήν ἐ­λευθερία του, προτιμᾶ νά θυσιαστεῖ. Ἔτσι ἄλλωστε θριάμβευσε καί ἡ Ἐκκλησία του, μέ τό κήρυγμα αὐτῆς τῆς ἀγάπης καί τῆς ἐλευθερίας. Ἐξάλλου εἶναι μαρτυρημένο καί ἀπό τήν ἱστορία: ὅσες φορές οἱ Χριστιανοί ἀπευθύνθηκαν στόν κόσμο μ᾽ αὐτές τίς δύο προδιαγραφές, τόν κέρδισαν. Ὅσες φορές προσπάθησαν νά κυριαρχήσουν, νά ἐκμεταλλευτοῦν καί νά ἐξουσιάσουν, τόν παρέδωσαν στήν κόλαση τοῦ σκανδάλου.
Ἐμεῖς ἄραγε τί θά κάνουμε; Θά σπουδάσουμε μέ ἐπιμέλεια αὐτές τίς δύο ἀλήθειες; Κι ἄν ναί, θά προσπαθήσουμε νά τίς μετουσιώσουμε καί σέ ζωή καί ἐμπειρία; Εἶναι δύσκολο νά ἀγαπᾶς ξεπερνώντας τά ὅριά σου καί νά στέκεσαι ἐκστατικός μπροστά στήν ἐλευθερία τοῦ ἄλλου. Κάτι τέτοιο συνεπάγεται περιπέτειες, πόνο καί ἀκροβασία πάνω ἀπό τό χάος. Ὅμως ταυτόχρονα εἶναι καί ὄμορφο καί σέ κατα­ξι­ώ­νει, διότι σέ συμμορφώνει μέ τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ καί σέ ἀναδεικνύει οὐρανοδρόμο, πολίτη τῆς βασιλείας του.
Ἡ ἐπιλογή εἶναι δική μας.
Εὐλογημένα Χριστούγεννα!

Εὐάγγελος Ἀλ. Δάκας