Στόν ἀργαλειό τοῦ χρόνου ὥρα τήν ὥρα, λεπτό τό λεπτό οἱ θεοφιλεῖς ψυ­χές ὑφαίνουν μέ ἐπιμέλεια τό ἔνδυμα γιά τούς γάμους τοῦ Ἀρνίου. Στίς ἀντάρες τῶν και­ρῶν συνάσσουν φιλόπονα καρπούς γιά τήν αἰωνιότητα. Καί σάν βρεθοῦν στήν ἱε­ρή παλαίστρα τοῦ μαρτυρίου ἐπιδεικνύ­ουν ὑπέροχη παρρησία καί ἀνδρεία ἀκατάβλητη.
Τέτοιες ψυχές, ἀληθινά ἐλεύθερες καί θαυμαστά γενναῖες, ξεπηδοῦν ἀπό τά συναξάρια τῆς Ἐκκλησίας μας κάθε ἐποχῆς.
Μία εὐσεβής μάνα μέσα στήν παγωνιά τῆς εἰδωλολατρίας στίς ἀρχές τοῦ 4ου αἰ. μ.Χ. σπέρνει στίς ψυ­χές τῶν παιδιῶν της τόν σπόρο τῆς πίστης στόν Χριστό. Ὁ ἄ­γρι­ος βοριάς τοῦ διωγμοῦ τοῦ Διοκλητι­ανοῦ θά χτυπήσει ὁρμητικά καί τό δικό της ἁγιασμένο σπιτικό, μά δέν θά καταφέρει νά τό ξεθεμελιώσει. Συλλαμβάνεται ἡ εὐσεβής χήρα Ἀ­θανασία καί ὁδηγεῖται στόν ἄρχοντα μαζί µέ τίς τρεῖς κόρες της: τή Θεοδότη, τή Θεοκτίστη καί τήν Εὐδοξία. Σπεύδουν τότε γιά νά ἐνισχύσουν τίς ἀδύναμες γυναῖκες στόν δύσκολο στίβο τῆς ὁμολογίας δύο γενναῖοι χριστιανοί ἄν­δρες, ὁ Κύρος καί ὁ Ἰωάννης.
Ὁ Ἰωάννης ἀπό τήν Ἔδεσσα τῆς Μεσοποταμίας συνδέθηκε μέ ἱερή φι­λία μέ τόν Κύρο στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου. Οἱ δύο γιατροί δοσμένοι ἀπό τή νιό­τη τους στόν Χριστό, ἑνώνονται στόν κοι­νό ἀγώνα τῆς προσφορᾶς καί τῆς ἱεραποστολῆς. Ἀκούραστοι διακονοῦν τόν πό­νο τόν ἀνθρώπινο πού δέν ἔχει τελειωμό. Σκύβουν πάνω ἀπό τίς ἀσθένειες τοῦ σώματος μά καί τίς πληγές τῆς ψυχῆς, πού εἶναι θαρρεῖς πιότερο βαθειές καί ὀδυνηρές. Δίπλα στά θαυμαστά σημεῖα πού ἐνεργεῖ δι᾽ αὐ­τῶν ὁ Θεός ἐπιτελεῖται τό πιό τρανό θαῦμα: τά μάτια τῶν εἰδωλολατρῶν ἀνοίγουν καί, πίσω ἀπό τούς ἀνάργυρους ἰατρούς, ἀντικρίζουν τόν μεγάλο ἰατρό τῶν ψυχῶν καί τῶν σω­μά- των, τόν ἐσταυρωμένο Λυτρωτή. Ἡ θυσία τῶν δύο ἰατρῶν εἶναι τό πρῶτο δυνατό κή­ρυ­γμα πού τό δέχονται γεμάτοι εὐ­γνω­μοσύ­νη. Κατηχοῦνται καί βαπτίζονται, γίνον­ται μέλη στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ.
Οἱ δύο ἱεραπόστολοι τῆς Ἐκκλησίας ἔχουν ὑψηλή ἀποστολή καί τήν ἐνίσχυση τῶν ὑποψήφιων μαρτύρων. Ἔτσι καί τώρα στέκουν φιλάδελφα καί στοργικά πλάι στίς γυναῖκες πού δέχονται σκληρές ἀπειλές γιά νά ἀρνηθοῦν τήν πίστη τους. Ἀκοῦν μέ θαυμασμό τή χή­ρα μάνα νά ἐνισχύει τίς κόρες της στό μαρτύριο λέγοντας πώς   ἡ σωματική ὡραιότητα εἶναι πρόσκαιρη, φθαρ­­­τή καί ἀπατη­­λή. Τά πολλαπλά καί φοβερά βασανιστή­ρι­α δέν λυγίζουν καμιά τους! Τίς ἔ­χει κερδίσει ὁ πόθος τοῦ αἰ­ώ­νιου Νυμφίου.
31 Ἰανουαρίου τοῦ 292 µ.Χ. λαμβάνουν ὅ­λες τους τό στέ­φος τοῦ μαρτυρίου. «Μή­τηρ ἀρίστη, καὶ τριὰς θυγα­τέρων». Καθώς τίς μνημονεύουμε, μακα­ρί­ζουμε τήν ἁγιασμένη ἀγκαλιά τῆς μά­νας κι εὐχόμαστε νά ἀνασταίνει ὁ Θεός τέτοιες μητέρες στούς χαλεπούς καιρούς μας, νά κάνει τίς μητρικές ἀγκαλιές παρτέρια ὁλάνθιστα μέ λούλουδα ἐκλεκτά πού θά εὐωδιάζουν στά μονοπάτια τῶν ἀνθρώπων καί θά στολίζουν τίς γωνιές τοῦ Παραδείσου.
Τήν ἴδια μέρα ὁ θάνατος μέ ἀποκεφαλισμό χαρίζει τό ἔνδοξο στεφάνι τοῦ μαρτυρίου καί στούς δύο φίλους ἀνάργυρους ἰατρούς. «Τὰς χαμαιζήλους ἡ­δονὰς συμπατοῦντες, πρὸς μαρτυρίου θεῖον ὕψος περιφανῶς ἐπήρθησαν ἐν χά­ριτι».
Τά µαρτυρικά τους σώματα τά ἔθαψαν οἱ χριστιανοί μέ τιμή, συγκλονισμό καί δέος. Ἕναν αἰώνα ἀργότερα, τό 400 µ.Χ. ἐπί βασιλέως Ἀρκαδίου καί πα­τρι­άρχου Ἀλεξανδρείας Θεοφίλου, ὁ πανάγαθος Θεός φανέρωσε τά τίμια λείψανα τῶν μαρτύρων καί ἔγινε ἡ ἀνακομιδή τους. Μέ ἱερή χαρά οἱ πιστοί προσέρχονταν γιά νά ἀποδώσουν τιμή στούς ἁγίους Μάρτυρες καί λάμβαναν τή χά­­­ρη τῶν ἰά­σεων. Ὁ ἅ­γι­ος Σω­φρό­νι­ος πα­τρι­άρχης Ἰε­ρο­σολύμων κα­ταθέτει καί τό θαῦ­μα πού συνέ­βη στόν ἴ­διο ὅ­ταν, εὑ­ρισκό­μενος στήν Ἀλεξάν­­δρεια τό 620 µ.Χ., προσβλήθηκε ἀπό ἀνίατη ἀ­σθέ­νει­α τῶν ὀ­- φ­θαλ­μῶν. Κατέφυ­γε στόν ναό τῶν Ἁ­γί­ων στήν κω­µόπολη Ἀµ­που­κίρ καί θε­ρα­πεύθηκε ἀ­μέ­σως θαυμα­στά. Μέ πολλή εὐγνω­μο­σύνη ὁ Ἅ­γιος κατέγραψε τό γεγονός αὐτό μαζί μέ ἄλλα 70 θαύματα τῶν ἁ­γίων ἀναργύρων Κύρου καί Ἰωάννη καί συνέταξε ἐγκώμιο πρός τιμήν τους.
 Τιμώντας κι ἐμεῖς τή μνήμη τους στίς 31 Ἰανουαρίου σκύβουμε εὐλαβικά νά ἀ­φήσουμε μπροστά τους τίς ἀσθένειες τῆς ψυχῆς, τήν ἀδύναμη πίστη μας, τή νωθρή μας ἀγάπη καί δεόμαστε νά μᾶς ἀγγίξουν ἀφυπνιστικά καί νά μᾶς ὁδηγήσουν τόν νέο χρόνο στή σθε­ναρή ὁμολογία τοῦ ὀνόματος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μέσα ἀπό τή θυσιαστική προσφο­ρά στόν ἄνθρωπο.

Ἰχνηλάτης