Πόσες φορές διαπιστώσαμε πως οι συνδυασμοί μικρογεγονότων στην καθημερινότητά μας κρύβουν μέσα τους μεγάλα μηνύματα. Αρκεί να έχουμε δέκτες ανοιχτούς για να τους προσλάβουμε!
   Απρίλιος 2020 εν Ελλάδι… η εργασία πλέον εδώ και καιρό για κάποιους συνεχίζεται κάτω από αυστηρά μέτρα, για άλλους έχει παύσει πλήρως, ενώ για αρκετούς πραγματοποιείται πλέον από το σπίτι… Στην τελευταία περίπτωση εντασσόμαστε και οι εκπαιδευτικοί. Μετά από αρκετές εβδομάδες έχουμε εξοικειωθεί πλέον μικροί και μεγάλοι με την ηλεκτρονική μας τάξη κι επικοινωνούμε όσο πιο ζεστά και ζωντανά μπορούμε με τους μαθητές μας… Αυτό αποτελεί μία από τις πάμπολλες συμβουλές που λάβαμε από τις προϊστάμενες αρχές, αλλά αναμφίβολα μια τέτοια ενθαρρυντική στάση πηγάζει από την καρδιά του καθενός μας αυθόρμητα προς όλα τα παιδιά μας.
  Χθες, λοιπόν, σχεδίασα μια επαναληπτική δραστηριότητα για τους πιο μικρούς μου μαθητές, τα πρωτάκια του γυμνασίου. Αγαπάμε ιδιαιτέρως την Οδύσσεια, καθώς είναι ένα περιπετειώδες ναυτικό παραμύθι που μας ταξιδεύει σε άλλους κόσμους φανταστικούς! Αντλούμε καίρια μηνύματα ζωής από τον σοφό μας ποιητή που εδώ και χιλιάδες χρόνια παραμένει το πιο συναρπαστικό αναγνωστικό στη χώρα μας!
  Επέλεξα αυτή τη φορά να ξαναδούμε και να εμπεδώσουμε καλύτερα το περιστατικό με την περιπέτεια στο νησί των Κυκλώπων. Το πάθημα του Πολύφημου πάντα προκαλεί εντύπωση και εγείρει ζωηρές συζητήσεις. Παρακολουθήσαμε πολύ σύντομα και ένα βίντεο όπου ο πολυμήχανος Οδυσσέας αποκρύπτει την αληθινή του ταυτότητα πίσω από ένα πλαστό όνομα: Ουδείς! Με λένε «Κανείς». Πρώτη αντίδραση των παιδιών ως συνήθως το γέλιο και σχόλιο επαινετικό για την εξυπνάδα του ήρωά μας. Πραγματικά με αυτή την τόσο ευφυή απάντηση σε συνδυασμό με το υπόλοιπο σχέδιο ο Οδυσσέας κατάφερε να νικήσει το γιγάντιο τέρας και να γλιτώσει από τα χέρια του. Συμπεράναμε, λοιπόν, πως το «ουδείς» ήταν εξαιρετική έμπνευση, δείγμα ευστροφίας. Αποτέλεσε τη βάση της επιτυχίας του σχεδίου, το θεμέλιο για τη σωτηρία τη δική του και των λιγοστών συντρόφων.
  Αποχαιρέτησα τους μαθητές με ένα πλατύ χαμόγελο στην οθόνη, κουνώντας εγκάρδια το χέρι μέχρι να αποχωρήσει και ο τελευταίος. «Κλείδωσα» την τάξη κι έκλεισα τον υπολογιστή. Αρκετά με τις οθόνες, σκέφτηκα. Αύριο πάλι. Τώρα ας μελετήσω κάτι ωφέλιμο. Πλησίασα στη βιβλιοθήκη και με μια γρήγορη ματιά επέλεξα ένα πνευματικό βιβλίο με την ευχή να με στηρίξει αυτές τις δύσκολες μέρες. Άνοιξα στη μέση περίπου κι έσκυψα να διαβάσω μια ομιλία του γέροντα Ζαχαρία που θα με συντρόφευε εκείνο το μεσημέρι… έμεινα άναυδη! Διάβαζα και ξαναδιάβαζα τις πρώτες αράδες της σελίδας… Ο γέροντας από το Έσεξ μεταφέρει διδαχές τού προσφάτως αγιοκαταταχθέντος γέροντα Σωφρονίου Σαχάρωφ. Συνέχισα μέχρι τέλος του κεφαλαίου.
  Ο ρώσος πατέρας της ορθόδοξης εκκλησίας συμβούλευε πως για μια ανάβαση στον ουράνιο θρόνο της δόξης είναι ανάγκη να προηγηθεί πρώτα μια κατάβαση μετανοίας και δακρύων, όπως το είχε διδαχθεί ο ίδιος από τον δικό του γέροντα, τον άγιο Σιλουανό. Να επιμείνω στην αυτομεμψία. Να γίνω «ουδείς», να ταπεινώσω τον εαυτό μου, να τον τοποθετήσω κάτω από όλους τους αδελφούς, να ζήσω ως «κανένας». Επαναλάμβανε συχνά πυκνά αυτή την αγιοπνευματική ορολογία… επιτακτική ανάγκη να ζήσω ως «ουδείς». Το τοποθετεί ως κλειδί που θα εξοντώσει το τέρας του εγωισμού μέσα μου, το πνεύμα της υπερηφανείας.
  Έμεινα να συλλογίζομαι πως ο παντογνώστης Κύριος που ετάζει νεφρούς και καρδίας διάβασε πέρα ως πέρα την εσωτερική μου ανάγκη και μου α-πάντησε τόσο εύγλωττα. Κι αν εγώ επεσήμανα στους μικρούς μαθητές μου ότι είναι δείκτης εξυπνάδας η ιδέα του Οδυσσέα να αυτοαποκαλεστεί «ουδείς», καλούμαι τώρα εγώ με τη σειρά μου ακολουθώντας τις νουθεσίες του γέροντα να αξιολογήσω την πνευματική ευφυία των αγωνιστών της πίστεως που έζησαν με αυτό το όνομα πάνω σε αυτή τη γη και εξήλθαν από το σπήλαιο των παθών σεσωσμένοι νικητές.
  Ενδεικτικό παράδειγμα ασκητή που βίωνε αυτό το «ουδείς» και το δίδασκε ποικιλοτρόπως αναφέρεται στο γεροντικό ο αββάς Ζαχαρίας. Στην επίμονη παράκληση του αββά Μακαρίου να του πει ένα ρήμα ζωής, ένα λόγο ωφελείας ο πεπειραμένος ασκητής άρχισε να κλαίει… ο συνομιλητής όμως ικέτευε για λόγο. Τότε, έβγαλε το μοναχικό του σκούφο τον έριξε κάτω κι άρχισε να τον τσαλαπατά επίμονα. Στην απορία του Μακαρίου εξήγησε. Αν δεν αποδυθούμε το εγώ μας κι αν δεν το «πατήσουμε» κάτω, δε θα γίνουμε ποτέ αληθινοί μοναχοί.
  Το μήνυμα αυτής της εποπτικής διδασκαλίας είναι σίγουρα για κάθε πιστό… να γίνω «ουδείς», να τοποθετήσω όχι γνωσιολογικά αλλά υπαρξιακά τον εαυτό μου υποκάτω πάντων των αδελφών, να γίνω χαλί, υποπόδιο κάτω από τα πόδια τους, να δω και να σεβαστώ τον κόπο των άλλων, να θαυμάσω τον όποιο αγώνα τους, να εμπνευστώ από τα χαρίσματά τους… αν σταθερά ομολογώ τη μηδαμινότητά μου τότε βρίσκομαι στο χώρο της αλήθειας. Κι αυτή η αλήθεια της αθλιότητάς μου είναι υγιής. Δεν με ρίχνει σε απελπισία, αλλά με ρίχνει στα γόνατα για εκτενή προσευχή μετανοίας κι από εκεί… με ρίχνει στην αγκαλιά του Χριστού.
  Βέβαια, υπάρχει μια διαφορά… στον πανάρχαιο μύθο ο ήρωας μεταχειρίστηκε τον δόλο και προσποιήθηκε πως έχει το όνομα «ουδείς», ενώ στη χριστιανική ζωή το βίωμα αυτό της συνεχούς σμίκρυνσης έχει ισχύ μόνο στο πλαίσιο της γνησιότητας και της ειλικρίνειας. Τότε οδηγεί στην όντως ζωή, είναι η πλέον αληθινή αλήθεια και μακάριοι όσοι έχουν πνευματικό IQ για να το συλλάβουν!
  Να γίνω ουδείς … να πάψω να είμαι «εγώ», γιατί όλοι λίγο ή πολύ φιλοξενούμε μέσα μας έναν υπερόπτη Λουδοβίκο, γι’ αυτό και κινούμαστε ή σκε-φτόμαστε λες και το κράτος ή ο κόσμος όλος να είμαι εγώ. Αυτό το καταραμένο «εγώ» το φορώ καμαρωτά κορόνα στο κεφάλι μου… Μάλλον αυτός είναι ο πιο επικίνδυνος κοροναϊός και είναι επιτακτική ανάγκη να τον ρίξω κάτω και να τον ποδοπατήσω… όπως μας συμβουλεύει ο γέροντας. Με το «ουδείς» σώζω την ψυχή μου αλλά και τους συντρόφους - αδελφούς γύρω μου! Αντίθετα, κάθε φορά που επιλέγω τη φοβερή αμαρτία του εγωισμού που μέσα της φέρει πάντα τα ανομήματα, βλάπτω όχι μόνο τον εαυτό μου, αλλά μολύνω επικίνδυνα και το περιβάλλον μου και κατ’ επέκταση λειτουργώ καταστροφικά για όλο το γένος του Αδάμ….
  Ποτέ δεν φανταζόμουν πως τελειώνοντας την ηλεκτρονική διδασκαλία με τους μαθητές μου κι αφού χάρηκα για τις ηθικές προεκτάσεις που πήρε το μάθημα και για τις συμβουλές που τους έδωσα στο τέλος πως θα μου έστελνε τόσο εύγλωττο ερμηνευτικό υπόμνημα ο ουρανός…. Λοιπόν, από όποια ερμηνευτική πλευρά κι αν το πιάσω, συμφέρει να αγωνιστώ να ζήσω ως «ουδείς».

Αγγελική Τσιραμπίδου

Φιλόλογος