Τήν 1η Ἰανουαρίου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τή μεγάλη δεσποτική γιορτή τῆς περιτομῆς τοῦ Κυρίου μας, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ ἕναν ἀκόμη χρυσό κρίκο στή μεγάλη ἁλυσίδα τοῦ θεϊκοῦ σχεδίου τῆς σωτηρίας μας.
   Ὑπομένοντας τήν περιτομή ὁ Κύρι­ος τήν ὄγδοη μέρα ἀπό τή γέννησή του ἐ­­ξετέλεσε μέ ἀκρίβεια τήν ἐντολή τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου. Ἦταν ἡ πρώτη ἐντολή πού τήρησε· καί συνέχισε κατά τήν ὑπόλοιπη ἐπίγεια ζωή του -ὡς γνήσιος εὐσεβής Ἰουδαῖος- νά τηρεῖ ὅλες τίς διατά­ξεις τοῦ Νόμου. Παρακολουθοῦμε στίς δι­ηγήσεις τῶν Εὐαγγελίων, δωδεκαετής ἀ­­κό­μη, νά ἀνεβαίνει μαζί μέ τή μητέρα του καί τόν Ἰω­σήφ στά Ἰεροσό­λυ­μα γιά νά ἐκπλη­ρώσει τίς τελετουργικές καί λατρευτικές του ὑποχρεώσεις (βλ. Λκ 2,41-51), σέ ὅλες τίς με­γάλες ἑ­­ορ­τές -Πάσχα, Πεντηκοστή, Σκηνοπηγία- νά προ­σ­­έρ­χε­ται μαζί μέ τούς μαθητές του στόν Ναό (βλ. Μθ 21,23· Μρ 11,15-Λκ 19,45· Ἰω 7,14).
  Γιατί τά ἔκανε ὅλα αὐτά ὁ Κύριος; Ἔδωσε ὁ ἴδιος τήν ἀπάντηση (Μθ 3,14-15), ὅταν πῆγε νά βαπτισθεῖ στόν Ἰορδάνη ποταμό καί ὁ Ἰωάννης ὁ Πρό­δρο­μος τόν ἐμπόδισε λέγοντας· «ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με;». Τότε ὁ Κύριος τοῦ ἀ­πάντησε: «οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡ­μῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην» (Μθ 3,15). «Ἔτσι πρέπει νά γίνει, γιά νά ἐκ­πλη­ρώσω κάθε δικαιοσύνη· καί τή χαρι­σμα­τική ὑποχρέωση πού ἔχω ἀπέναντί σου νά δεχθῶ τό βάπτισμά σου, διότι ἐσύ ἐκτάκτως καί χαρισματικά ἐμφανί­σθη­κες στόν Ἰσραήλ ὡς πρόδρομος τοῦ Μεσσία, ἀλλά καί ἀπέναντι στόν θε­σμικό ἰουδαϊσμό νά ἐκ­πληρώσω ὅλες τίς ὑποχρε­ώσεις καί τίς διατάξεις τοῦ Νόμου».
   Μά γιατί ἔπρεπε νά τίς ἐκπληρώσει ὅλες; Γιατί ἐκπληρώνοντας ἱστορικά ὁ Κύριος κάθε μία ἀπό τίς 613 διατάξεις τοῦ Νόμου, θεολογικά τίς ὁλοκλήρωνε καί τίς ἀκύρωνε. Κάθε μία ἀπ᾿ αὐτές τίς διατάξεις ἦταν μιά ἀφορμή γιά νά προσ­εγγίσει ὁ Ἰουδαῖος τόν Θεό. Ἦταν, θά λέ­­γαμε, ἕνα παράθυρο ἤ μία πόρτα γιά νά ἐπικοι­νω­νεῖ μέ τόν Θεό. Ὁ Κύριός μας ὡς κα­λός σπιτονοικοκύρης ἔρχεται καί, καθώς πρόκειται νά ἐγκαταλείψει τό σπίτι τοῦ ἰουδαϊσμοῦ γιά πάντα, κλεί­νει μία-μία τίς πόρτες, ἀσφαλίζει ἕνα-ἕνα τά παραθύρια, γιά νά ἀφήσει μόνο μία πόρ­τα ἀνοιχτή, ἀπό τήν ὁποία θά μπο­ροῦν πλέον οἱ ἄνθρωποι νά προ­σ­εγ­­γίζουν τόν Θεό: τόν ἑαυτό του.
   Αὐτός εἶναι πλέον ἡ θύρα, ὅπως ξεκάθαρα τό δίδαξε (βλ. Ἰω 10,9), καί μό­νο ὅποιος περάσει ἀπ᾿ αὐτή τή θύρα θά σω­θεῖ. Ἕνας εἶναι ὁ τρόπος γιά νά συν­αντήσει κανείς καί νά δεῖ τόν Θεό. Τόν συναντᾶ καί τόν βλέπει στό πρό­σωπο τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅ­πως ὁ ἴ­διος τό ἀποκάλυψε: «ὁ ἑω­­ρακὼς ἐμὲ ἑώρακε τὸν πατέρα» (Ἰω 14,9).
   Ἀξιοσημείωτο ἐπίσης εἶναι ὅτι σέ ὅ­λο τό τελετουργικό τῆς παλαιᾶς θρη­σκείας δίνεται ἰδιαίτερη ἔμφαση στήν ὄγδοη ἡ­μέρα. Δέν ἦταν μόνον ἡ πε­ρι­τομή πού γινόταν τήν ὄγδοη ἡμέρα.
✎Τήν ὄγδοη ἡμέρα ὁλοκλη­ρώ­θη­κε ὁ καθαγιασμός τοῦ Ἀαρών καί τῶν υἱῶν του, καί ἡ ἴδια τάξη καθιε­ρώθηκε γιά τόν καθαγιασμό ὅλων τῶν ἀρχιε­ρέ­ων καί ὅ­σων θά ὑπηρετοῦσαν στή λα­τρεία τοῦ Θεοῦ.
✎Τήν ὄγδοη ἡμέρα προσφέ­ρον­ταν τά ζῶα γιά θυσία, σύμφωνα μέ τόν νόμο τῶν πρωτογεννημάτων.
✎Τήν ὄγδοη ἡμέρα ὁλοκληρώ­νον­ταν καί ὅλες οἱ ὑποχρεώσεις τοῦ Ἰου­δαίου, προκειμένου νά καθαρισθεῖ καί νά εἶναι ἄμεμπτος μπροστά στόν Κύ­ριο.
✎Ἡ ὄγδοη ἡμέρα ἦταν, ἀκόμη, ἡ πιό λαμπρή γιά τίς μεγάλες ἑορτές τοῦ ἰουδαϊσμοῦ.
   Αὐτήν ἀκριβῶς τήν ὄγδοη ἡμέρα, τήν ὁποία διαλέγει ὁ Θεός στήν Παλαιά Διαθήκη γιά νά κλείσει καί νά σφραγίσει τήν ἱερότητα τῆς ἑβδομάδος πού προ­ηγήθηκε καί νά ἀνοίξει τήν καινούργια ἑβδομάδα, αὐτή τήν ὄγδοη ἡμέρα ἤ μᾶλλον τήν πρώτη ἡμέρα τῆς ἑβδο­μά­δος πραγματοποιεῖ ὁ Κύριός μας τήν ἀ­νάστασή του. «Τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων» (Λκ 24,1· Ἰω 20,1) ἀναστήθηκε ὁ Κύριος. Ἀλλά αὐτή «ἡ μία τῶν σαββάτων», ἡ πρώτη ἡμέρα τῆς ἑβδο­μάδος, ἦταν συγχρόνως καί ἡ ὄγδοη ἡμέρα τῆς προηγούμενης ἑβδομάδος, πού σφράγισε, κατήργησε καί ἀπέ­πεμ­ψε ὁριστικά τήν ἑβδομάδα τῶν Παθῶν, τήν ἑβδομάδα τοῦ μίσους, τῆς κακίας καί τῆς προδο­σί­ας. Μέ τήν ἀνάστασή του ὁ Κύριος ἔκλεισε τόν χρόνο τοῦ παρόντος αἰῶ­νος γιά τήν ἀνθρωπότητα καί ἄνοιξε τή νέα ἐποχή, τήν ὄγδοη ἡμέρα τῶν ἐ­σχάτων, πού εἶναι ἀδιά­δο­χος καί ἀνέσπερος: τήν ἐποχή τῆς ἀ­να­στάσεως καί τῆς αἰωνιότητος.
   Μέτοχοι αὐτῆς τῆς νέας ἐποχῆς, τῆς θεόσδοτης σωτηρίας, μποροῦν νά γίνουν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Πῶς; Μέ τήν προσωπική μας περιτομή· ὄχι ὅμως τήν περιτομή τῆς σαρκός ἀλλά τῆς καρ­διᾶς, ὄχι τήν περιτομή τοῦ Νόμου ἀλλά τῶν προφητῶν. Ὁ προφήτης Ἰερεμίας ξεκάθαρα παραγγέλλει: «Περιτμήθητε τῷ Θεῷ ὑ­μῶν καὶ περιτέμνεσθε τὴν σκληροκαρδίαν ὑμῶν» (Ἰε 4,4). «Κάντε περιτομή γιά τόν Θεό σας καί βγάλτε ἐπάνω ἀπό τήν καρδιά σας τό σκληρό περίβλημα μέ τό ὁποῖο τήν ἔχετε περιβάλει καί μένει ἀ­πείθαρχη στίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ».
   Σέ μᾶς ἡ περιτομή τῆς καρδιᾶς πρα­γματοποιήθηκε ἀπό τό Πνεῦμα τό ἅγιο μέ τό Μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος. Χρειάζεται ὅμως ἀπό μέρους μας ἐπα­γρύ­πνηση καί ἀγώνας νά κρατοῦμε μα­κριά ἀπό τήν καρδιά μας κάθε σκληρό περίβλημα πού ἡ λογική, ἡ κοσμική νο­οτρο­πία καί τά πάθη ζητοῦν νά τήν πε­ριβά­λουν.
   Γνωρίζουμε ὅτι δέν εἶναι ὅλα τά μέ­ταλλα κατάλληλα γιά νά συλλάβουν τή λεπτή ἠλεκτρομαγνητική ἀκτινοβολία. Χρειάζεται νά ὑποστοῦν κατάλληλη ἐ­πεξεργασία, γιά νά γίνουν εὐαίσθητα καί νά συλλαμβάνουν αὐτά πού στέλνει ὁ πομπός. Ἔτσι καί ἡ ἀνθρώπινη καρ­διά, προκειμένου νά μπορέσει νά συλ­λάβει τά λεπτά οὐράνια μηνύματα τοῦ Πνεύματος, χρειάζεται νά ἀπομακρύνει ἀπό πάνω της ὅλα τά σκληρά στοιχεῖα τῆς ἁμαρτίας, ὥστε νά μποροῦν νά ἐνεργοποιηθοῦν τά πιό λεπτά καί εὐ­αίσθητα μέρη της. Αὐτός ἄς εἶναι ὁ ἀγώνας μας τήν καινούργια χρονιά! Ὁ Κύριος ἐπιθυμεῖ καί ζητᾶ τήν περιτομή τῆς καρδιᾶς μας.

Ἀθανάσιος Παπαρνάκης

Ἀναπληρωτής Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.

"Ἀπολύτρωσις", Ἰαν-Φεβρ. 2021