Σέ χρόνους δίσεκτους γιά τό Γένος μας, στό ζοφερό σκοτάδι τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς, ἔμψυχα λυχνάρια μέ φῶς ἀναστάσιμο ἀ­να­δείχθηκαν οἱ Νεομάρτυρες. Ἀχτίδες ἀπό τό φῶς τῆς ἡρωικῆς βιοτῆς τους καί τῆς σθεναρῆς ὁμολογίας τους ἄς καταυγάζουν τίς ψυχές μας, καθώς τιμοῦμε φέτος τά διακόσια χρόνια ἀπό τήν ἐθνική μας παλιγγενεσία.
  Στήν Κωνσταντινούπολη τοῦ 16ου αἰώνα, πε­ρί­που ἑκατό χρόνια μετά τήν Ἅλωση, στά πολυτε­λῆ παλάτια τῶν Τούρκων κινεῖται ἄνετα ἕνας νε­αρός Ρωμιός, περιζήτητος ράπτης, μέ εὐγενικούς τρόπους καί ἐξαιρετική ἱκανότητα στήν τέ­χνη του. Ὁ Δούκας ἀ­πό τή Μυτιλήνη, μέ λεβεντιά καί σε­μνό­τητα, μέ ἐξαιρετική σω­μα­τική ὡραιότητα ἀλ­λά καί θαυ­μαστή ψυ­χική ὀμορφιά, ἀ­γα­πᾶ τίς Ἀκολουθίες τῆς Ἐκ­κλησίας καί ζεῖ στήν πολύβουη Πόλη μέ ἐγκράτεια καί ἐλεημοσύνη.
  Τό βλέμμα μιᾶς ἀρχόντισσας Τουρκάλας τόν περιεργάζεται μέ πάθος σατανικό. Τί πιό ἄκοπο τρόπαιο ἀπό ἕ­ναν δοῦλο, τί πιό εὔκολο θήραμα στά δίχτυα τῆς ἀκολασίας ἀ­πό ἕναν σκλάβο; Τά δῶρα τῆς χανούμισσας φθάνουν στό ἐρ­γαστήρι τοῦ Δού­κα γιά νά τόν προκαλέσουν στήν ἁ­μαρτία. Ἡ θρασύ­τα­τη καί ἀ­σύστολη Ὀθωμανή θυμίζει τή γυναίκα τοῦ Πετε­φρῆ. Μά κι ὁ νεαρός χρι­στια­νός ζωντανεύει τήν ἱστορία τοῦ Ἰωσήφ τοῦ Πάγκαλου, γιά νά βεβαιώνει πώς ὁ αἰώ­νιος Θε­ός ἀ­να­δεικνύει μέ­σα στούς ὅποι­ους καιρούς ἀν­δρεί­ους ἀ­γω­νιστές στό ἄ­θλη­μα τῆς εὐ­σέβειας καί τῆς ἁγνότητας.
  Κάνει τό σημεῖο τοῦ σταυ­ροῦ ὁ Δούκας, αὐτό πού ἀπό μι­κρό παιδί ἀ­ποτε­λοῦσε τήν καταφυγή καί τό ὅπλο του. Ἀ­πομακρύνεται ἀπό τό ἀρ­χον­τικό τῆς οἰκογένειας, δέν λογαριάζει τά κέρ­δη καί τίς ἀπολαβές. Ἀπό ὅλα τά πλού­τη πιό πάνω στέκει γι᾽ αὐτόν ὁ ἀτίμητος θησαυρός τῆς πίστης στόν ζωντανό Θεό. «Ἰωσὴφ τοῦ παγκάλου τῆς ψυχῆς τὴν εὐγένειαν, οἷα νεανίας ὡ­ραῖος μιμησάμενος, τυράννων τὸ θράσος ἐπάτησεν».
  Ἡ «νέα Αἰγυπτία» κατά τήν ἀπουσία τοῦ συζύγου της ὁδηγεῖ τά βήματά της ἡ ἴδια στό ἐργαστήριο τοῦ Δούκα γιά νά τόν δελεάσει μέ τίς προτάσεις της καί τά αἰσχρά της λόγια. Τόν καλεῖ νά ἀρ­νηθεῖ τήν πίστη του καί νά ἔρθει στό παλάτι. Καί εἶναι τόσο τό πάθος της, πού τοῦ λέει ὅτι καί χριστιανός ἀκόμα νά μείνει, αὐτή θά τοῦ ἐξασφαλίσει θέ­ση στό ἀρ­χοντικό της, ἀρκεῖ νά ἔχει παράνομες σχέσεις μαζί της. Ἡ ἐπίσκε­ψη τῆς πλούσιας γυναίκας καταλήγει σέ ἐκβιασμό: «Ἄν δέν κάνεις ὅπως σοῦ εἶ­πα, νά ξέρεις, θά χάσεις τή ζωή σου».
  Ἀμετάθετη εἶναι ἡ ἐπιλογή τοῦ Δού­­κα νά ἀντισταθεῖ στίς πονηρές προ­τά­σεις τῆς ἀκόλαστης ἀρχόντισσας. Τά μηνύματά της, τά δελεάσματα καί τά δῶρα προσκρούουν στήν ἀταλάντευτη ἀπόφασή του νά μείνει ἀφοσιωμένος στίς θεϊκές ἐντολές. Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης σημειώνει χαρακτηριστικά: «Ὁ δὲ εὐλογημένος Δούκας, ἔχοντας τὸν ἐγκάρδιον ἔ­ρω­τα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ μέ­σα εἰς τὴν καρδίαν του, εἰς οὐδὲν ἐ­λόγια­σε τῆς μαινάδος τὰς κολακείας καὶ τοὺς φοβερισμούς. Οὔτε ἐπῆγε πλέ­ον εἰς τὸ παλάτι της».
  Τότε καταχθόνιο μίσος καί πόθος ἐκ­δίκησης πλημμυρίζουν τήν καρδιά καί τή σκέψη τῆς Ἀγαρηνῆς καί ἡ σα­τα­νική πλεκτάνη ὀργανώνεται γρήγο­ρα. Ὀργισμένη ἀπευθύνεται στόν βεζί­ρη ἀντιστρέφοντας τήν πραγματικότητα καί συκοφαντώντας τόν Δούκα γιά ἀνηθικότη­τα, ἀπαιτώντας νά ἀλλαξοπιστήσει, ἀλ­λιῶς νά θανατωθεῖ πα­ραδει­γ­μα­­­­τι­κά.
  Ὁ χριστιανός ράπτης μπρο­στά στόν δικαστή ὁμολογεῖ ἀποφασιστικά τήν πίστη στόν Ἰησοῦ Χριστό. Κανείς δέν ζη­τᾶ νά ἐξακριβώσει  τήν ἀλήθεια τῆς κατηγορίας. Τί ἀξία ἔ­χει ἄλλωστε στήν ἀπέραντη ὀθωμανική αὐτοκρατορία ἡ ζωή ἑνός δούλου; Κι ὅμως, πάνω σέ τοῦτον τόν ἀνυπεράσπιστο κατηγορούμενο χαμηλώνει ὁ οὐρανός. Οἱ ἀγ­γε­λι­κές δυνάμεις περιστοιχίζουν ἐνι­σχυ­τι­­κά τόν ἀνδρεῖο ἀ­θλητή τῆς πίστης.
  Ἀπάνθρωπα τά βασανιστήρια καταρρακώνουν τό σῶμα τοῦ πιστοῦ χριστιανοῦ πού κρύβει μία ψυχή σάν τό διαμάντι πολύτιμη καί ἀ­κατάβλητη. Στίς 24 Ἀπρι­λίου 1564 ὑ­πομένει ἀκλόνητος τό τελευταῖο φρι­κτό μαρτύριο. Οἱ βάναυσοι δή­μιοι τόν γδέρνουν ζωντανό καί πετοῦν τό δέρ­μα του στή θάλασσα. Τόν κρεμοῦν στά τσιγκέλια, γιά νά ὁλο­κλη­ρω­θεῖ ἐκεῖ ἡ ζωντανή θυσία τοῦ ἑαυτοῦ του στόν ἀθλοθέτη Κύριο καί νά φθάσει κοντά του ντυμένος μέ τόν αἱ­μάτινο χιτώνα τοῦ μαρτυρίου. «Δούκας ὁ ράπτης ἐκδαρεὶς δορὰν ὅ­λην, ἔρραψεν αὐτῷ ἱμάτιον φωσφόρον».
  Ἀνάβουμε εὐλαβικά κερί στή μνή­μη τοῦ γενναίου νεομάρτυρα καί ἱκετεύ­ουμε ἡ πρεσβεία του νά στηρίζει τούς νέους πού ἀγωνίζονται καί σήμε­ρα στόν στίβο τῆς ἀρετῆς καί τῆς ἐγκράτειας, γιά νά ἀνα­δει­κνύ­ον­ται τροπαιοῦ­χοι νικητές ὅπως ἐκεῖνος!

Ἰχνηλάτης

"Ἀπολύτρωσις", Ἀπρ. 2021