Ὅταν πρωτοῆρθε στά μέρη μας ἐ­κεῖνος ὁ ξένος ὁδοιπόρος, ὅλα ἦταν κά­τω ἀπ᾽ τήν κοσμοκράτειρα Ρώμη. Τό ἀρ­χαῖο κλέος εἶχε σβήσει. Ὁ ἑλληνικός κόσμος πήγαινε νά τελειώσει -εἶχε ἄλ­λω­στε διανύσει 2.000 περίπου χρόνια πο­λυκύμαντης ἱστορικῆς πορείας. Ὁ Παῦ­λος βρῆκε τότε τούς Ἕλληνες κατείδωλους, κατάκοπους καί κατάδικους στή Ρωμαιοκρατία. Ἕνα ἔθνος σέ ἐ­πι­θα­νά­τιο ρόγχο. Ὅλα ὅμως ἄλλαξαν στήν ἀ­κροποταμιά τῶν Φιλίππων. Ἐ­κεῖνο τό ποτάμι ἔγινε ἡ κολυμβήθρα τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Βαπτίστηκε στά νερά τῆς πίστε­ως καί ἠγέρθη ἐκ τῶν νε­κρῶν. Ἦ­ταν ἡ πρώτη νεκρανάσταση στήν πορεία τοῦ Γένους.
  Ἡ πρώην ρωμαϊκή ἐπαρχία εἶναι τώ­ρα τό κέντρο τῆς οἰκουμένης καί ντύνεται βασιλική πορφύρα γιά τά ἑπόμενα χίλια χρόνια. Ἡ ἄλλοτε κραταιά Ρώμη πέφτει στά χέρια τῶν Γερμανῶν βαρβάρων, ἡ δούλη Ἑλλάς λαμπρή αὐ­το­κρα­τορία: ἡ αὐτοκρατορία τῆς Βασι­λεύ­ου­­σας, τῆς ἁγια-Σοφιᾶς, τῶν ἁγί­ων Πατρι­αρχῶν καί τῶν εὐσεβῶν βασιλέων. Τά λάθη τῆς αὐτοκρατορίας; Καταστροφικά. Οἱ σκιές της; Ἀνεπίτρε­πτες. Οὔτε ὅμως τό ἕνα οὔτε τό ἄλλο μποροῦν νά ἀκυρώσουν τό τόσο φῶς πού σκόρπισε. Τό φῶς τῶν μεγάλων ἑλ­λήνων πατέρων. Τό φῶς τῶν ἱε­ραπο­στολῶν. Γότθοι, Καυκάσιοι, Κου­μάνοι, Πετσενέγοι, Ἀφρικανοί, Μοραβοί, Σλάβοι, Βούλγαροι, Ρῶσοι, Κοῦρ­δοι, Πέρσες, Μογγόλοι -μέχρι τή μα­κρινή Κίνα ἔφτασε αὐτό τό φῶς.
  29 Μαΐου 1453. Ἡ Πόλη ἔπεσε. Εἶ­χε πέσει ὅμως πο­­λύ πιό πρίν στούς Φράγ­κους. Με­τρᾶμε λάθος τίς σκλαβιές -ἴ­σως γιατί τίς συνηθίσαμε. Μιλᾶμε μόνο γιά Τουρκοκρατία, ξεχνώντας ὅτι τό Γέ­νος κόντεψε νά χαθεῖ ἐξίσου μέσα στή Λατι­νοκρατία, πού ἦταν ἐπίσης σκληρή, ἐκ­δικητική καί ἐπικίνδυνη. Λατινοκρατία πρῶτα καί Τουρκοκρατία μετά ἤ καί μαζί. Ὁ Ἑλληνισμός ξανά ἕνα κερί πού τρεμοσβήνει. Μπορεῖ νά κρατηθεῖ μιά τόση δά φλογίτσα 500 χρόνια; Μπορεῖ. Τήν κράτησαν οἱ δάσκαλοι τοῦ Γένους μέ τήν ἀγρύπνια τους κι οἱ νεομάρτυ­ρες μέ τήν ὁμολογία τους. Ἦταν ἕνα καινούργιο βάπτισμα. Αὐτή τή φορά μέσα στήν κολυμ­βήθρα τῶν δακρύων καί τοῦ αἵματος. Ἡ δεύτερη νεκρανάσταση στήν πορεία τοῦ Γένους πού με­τρᾶ πλέον στήν ἱ­στορία του 2.000 χρό­νια μέσα στήν Ἐκ­κλησία.
  Ὑπάρχουν λαοί πού δέν εἶδαν, ἀλ­λά ἄκουσαν ἀπό ἄλλους γιά τήν Ἀνάσταση καί πίστεψαν. Μακάριοι! Ὑ­πάρχουν ὅ­μως καί λαοί πού εἶδαν μέ τά μά­τια τους, ἄκουσαν μέ τ᾽ αὐτιά τους τόν Λό­γο τῆς ζωῆς καί ψηλάφησαν μέ τά χέρια τους τόν τύπον τῶν ἥλων Του πάνω στό σῶμα τῆς ἱστορίας τους. Λα­οί ἐκλεκτοί ἤ τραγικοί, ἀναλόγως! Γι᾽ αὐτούς τούς λαούς ὁ Ἀναστάς δέν εἶ­ναι μόνον νεκρεγέρτης γιά τήν προσωπική ζωή τῶν ἀνθρώπων τους. Εἶναι καί ἐθνεγέρτης.
  Μπροστά μας μιά νέα καμπή. Ὅλα τά σημάδια δείχνουν μιά ὥρα παραπικρασμοῦ καί μεγάλης ἀποστασίας ἀπό μᾶς. Καί ἴσως μιά ὥρα μεγάλης ἀποδοκιμασίας γιά μᾶς.
  Γι᾽ αὐτό, ἄς γίνει ξανά ἱκετευτική ἡ φωνή μας: «Παῦλε ἀπόστολε, βοήθησον ἡμῖν». Γιά μιά ἀκόμα φορά. Μᾶς ξέρεις. Μᾶς θυμᾶσαι; Εἴμαστε οἱ Ἕλ­λη­νες. Τό ὀρθόδοξο ἔθνος τῶν Ἑλλήνων. Ναί, ἐκεῖνοι οἱ ἴδιοι πού βρῆκες τότε ἡμιθανεῖς δίπλα στό ποτάμι...

Ζ.Γ.

"Ἀπολύτρωσις", Μάιος 2021