Κείμενο
4. Καὶ ἐγένετο λόγος Κυρίου πρός με·
5. πρὸ τοῦ με πλάσαι σε ἐν κοιλίᾳ ἐπίσταμαί σε καὶ πρὸ τοῦ σε ἐξελθεῖν ἐκ μήτρας ἡγίακά σε, προφήτην εἰς ἔθνη τέθεικά σε.
6. Καὶ εἶπα· ὦ δέσποτα Κύριε, ἰδοὺ οὐκ ἐπίσταμαι λαλεῖν, ὅτι νεώτερος ἐγώ εἰμι.
7. Καὶ εἶπε Κύριος πρός με· μὴ λέγε ὅτι νεώτερος ἐγώ εἰμι, ὅτι πρὸς πάντας, οὓς ἐὰν ἐξαποστείλω σε, πορεύσῃ, καὶ κατὰ πάντα, ὅσα ἐὰν ἐντείλωμαί σοι, λαλήσεις·
8. μὴ φοβηθῇς ἀπὸ προσώπου αὐτῶν, ὅτι μετὰ σοῦ ἐγώ εἰμι τοῦ ἐξαιρεῖσθαί σε, λέγει Κύριος.
9. Καὶ ἐξέτεινε Κύριος τὴν χεῖρα αὐτοῦ πρός με καὶ ἥψατο τοῦ στόματός μου, καὶ εἶπε Κύριος πρός με· ἰδοὺ δέδωκα τοὺς λόγους μου εἰς τὸ στόμα σου.
10. ἰδοὺ καθέστακά σε σήμερον ἐπὶ ἔθνη καὶ ἐπὶ βασιλείας ἐκριζοῦν καὶ κατασκάπτειν καὶ ἀπολλύειν καὶ ἀνοικοδομεῖν καὶ καταφυτεύειν.
Μετάφραση
4. Τότε ἀπευθύνθηκε σέ μένα λόγος Κυρίου:
5. «Πρίν ἐγώ σέ πλάσω στήν κοιλιά (τῆς μητέρας σου) σέ γνώριζα πολύ καλά καί πρίν νά βγεῖς ἐσύ ἀπό τή μήτρα σέ ξεχώρισα, σέ κατέστησα προφήτη στά ἔθνη».
6. Καί εἶπα: «Ὦ δέσποτα Κύριε, νά, ἐγώ δέν ξέρω καλά νά μιλῶ, διότι εἶμαι πολύ νέος».
7. Καί μοῦ εἶπε ὁ Κύριος: «Μή λέγεις ὅτι ἐγώ εἶμαι πολύ νέος, διότι θά πορευτεῖς σέ ὅλους ὅσους ἐγώ σέ στείλω, καί θά μιλήσεις σύμφωνα μέ ὅλα ὅσα σοῦ παραγγείλω.
8. Μήν τούς φοβηθεῖς, διότι μαζί σου εἶμαι ἐγώ, γιά νά σέ γλυτώνω, λέγει ὁ Κύριος».
9. Καί ἅπλωσε ὁ Κύριος τό χέρι του σ’ ἐμένα καί ἄγγιξε τό στόμα μου καί μοῦ εἶπε ὁ Κύριος: «Νά, ἔδωσα τά λόγια μου στό στόμα σου.
10. Νά, σέ ἐγκατέστησα σήμερα στά ἔθνη καί στά βασίλεια, γιά νά ξεριζώνεις καί νά κατασκάπτεις καί νά καταστρέφεις καί νά ἀνοικοδομεῖς καί νά καταφυτεύεις».
῾Ο παντογνώστης Θεός, πρίν ἀκόμη γεννηθεῖ ὁ κάθε ἄνθρωπος, προγνωρίζει ὅλη τήν πορεία τῆς ζωῆς του. Γνωρίζει ποῦ καί πῶς θά χρησιμοποιήσει τόν καθένα, πρίν ἀκόμη τόν δημιουργήσει! Διάλεξε, λοιπόν, τόν ᾿Ιερεμία γιά προφήτη, διότι διέκρινε τούς ἅγιους πόθους του, τήν γεμάτη πίστη καί ἀγάπη πρός τόν Θεό καρδιά του. Καί τόν κατάλληλο καιρό τοῦ ἀπηύθυνε τήν ἰδιαίτερη κλήση, νά κηρύξει τά προστάγματά του. Ὁ προφήτης δέν ἦταν ὑποχρεωμένος νά ἀποδεχθεῖ τήν κλήση. Μποροῦσε νά τήν ἀρνηθεῖ, ὅπως ἀρνήθηκε ὁ πλούσιος νέος τό κάλεσμα τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Θεός προγνωρίζει ἀλλά δέν προκαθορίζει, δέν ἀναγκάζει κανέναν.
῾Ο ᾿Ιερεμίας ἀντιλαμβάνεται τό βάρος τῆς τιμῆς καί τῆς εὐθύνης τοῦ ἔργου πού ὁ Θεός τοῦ ἀναθέτει. Νιώθει ἀνάξιος καί ἀκατάλληλος νά τό ἐπωμισθεῖ. Χωρίς νά ἀντιστέκεται στό θεῖο κάλεσμα ἀπό ἔλλειψη ὑπακοῆς καί ἀφοσιώσεως στόν Κύριο, καταθέτει ὡστόσο τίς δυσκολίες του: δέν διαθέτει εὐχέρεια καί δύναμη λόγου, δέν ἔχει φτάσει κἄν στό ὅριο ἐνηλικίωσης· γιά τούς ᾿Ισραηλίτες ἦταν τό τριακοστό, ἐνῶ ὁ Ἰερεμίας ἦταν μόλις 23 ἐτῶν.
῾Η ἀπάντηση τοῦ προφήτη δείχνει τήν ταπεινοφροσύνη του, πού εἶναι βασική προϋπόθεση γιά τήν διακονία στό ἔργο τοῦ Θεοῦ. ῾Η ἱερουργία τοῦ θείου λόγου θά πρέπει νά προξενεῖ δέος σέ ὅλους ὅσοι καλοῦνται νά τήν ἀναλάβουν. Δέν ἀρκοῦν οἱ κατά κόσμον ἱκανότητες καί οἱ τίτλοι. Οἱ πιστοί διάκονοι τοῦ κηρύγματος ἔχουν πάντοτε συναίσθηση τῆς ἀνεπάρκειας καί τῆς ἀδυναμίας τους.
῾Ο Κύριος ἐνισχύει τόν ᾿Ιερεμία, λέγοντάς του ὅτι δέν θά κάνει τίποτε ἄλλο παρά νά ἐκτελεῖ μέ ἀκρίβεια τίς ἐντολές του. Ἐπιπλέον, τοῦ ὑπόσχεται ὅτι θά εἶναι ὁ Ἴδιος μαζί του. Βέβαια, ἡ ὑπόσχεση αὐτή δέν σημαίνει ὅτι ὁ προφήτης θά εἶναι ἀπαλλαγμένος ἀπό ταλαιπωρίες καί βάσανα. Διότι τότε δέν θά εἶχε καμία ἀξία ἡ ἀποδοχή τῆς κλήσεως. Ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ θά τόν βοηθᾶ νά ὑπερνικᾶ τίς δυσκολίες, ὥστε νά κηρύττει ἀνεμπόδιστα τόν θεῖο λόγο.
Μέ τήν συμβολική πράξη τήν ὁποία κάνει στήν συνέχεια ὁ Θεός δίνει θάρρος στόν φοβισμένο νεαρό καί τόν βεβαιώνει ὅτι ὁ πραγματικός προφήτης δέν κηρύττει δικά του λόγια, ἀλλά γίνεται στόμα Θεοῦ. Αὐτή τήν ἀλήθεια εἶναι ἀνάγκη νά ἔχει συνεχῶς κάθε κήρυκας τοῦ εὐαγγελίου στήν σκέψη του. Δέν εἶναι οὔτε νομοθέτης οὔτε κριτής, παρά μόνο στόμα Θεοῦ. Δέν ἔχει, ἑπομένως, κανένα δικαίωμα νά ἀλλοιώνει τό εὐαγγέλιο προσθέτοντας ἤ ἀφαιρώντας (βλ. Μθ 5,18) ἀνάλογα μέ τά δικά του κριτήρια ἤ τίς ἀντιλήψεις τῆς ἐποχῆς του.
Τό προφητικό βιβλίο τοῦ Ἰερεμία χωρίζεται σέ τέσσερα μέρη:
α. Προφητεῖες πρός τούς ᾿Ιουδαίους (κεφ.1-25): Ὁ προφήτης ἐλέγχει τήν ἀποστασία τοῦ λαοῦ καί τῶν ἀρχόντων καί προλέγει τήν ἐπικείμενη καταστροφή καί αἰχμαλωσία.
β. Προφητεῖες κατά τῶν ἐθνῶν (κεφ. 26-32): ᾿Επεκτείνεται ὁ ἔλεγχος καί ἡ προφητική ἀπειλή πρός τούς γειτονικούς ἐχθρικούς λαούς καί ἔπειτα πρός ὅλα τά ἔθνη τῆς γῆς. ῾Ο ἔλεγχος πρός τά ξένα ἔθνη φανερώνει ἔμμεσα ὅτι ὁ Θεός ἐνδιαφέρεται καί γιά τούς εἰδωλολάτρες. ᾿Αποτελεῖ μιά ἀμυδρή προφητεία γιά τήν λύτρωση πού θά χαρίσει ὁ Μεσσίας σέ ὅλο τόν κόσμο.
γ. Προφητεῖες γιά τόν Μεσσία (κεφ. 33-40): ῾Ο ᾿Ιερεμίας προαναγγέλλει ὅτι θά ἔλθει στόν κόσμο ὁ Μεσσίας ὡς σωτήρας ἀλλά καί ὡς κριτής. Προφητεύει, δηλαδή, καί τήν πρώτη καί τή δεύτερη παρουσία του.
δ.῾Ιστορικό μέρος (κεφ. 41-52): i) ῾Η κατάκτηση τῆς ᾿Ιερουσαλήμ (κεφ. 41-46), ii) τά γεγονότα μετά τήν καταστροφή καί ἡ μεταφορά τοῦ προφήτη στήν Αἴγυπτο (κεφ. 47-51), iii) ἐπίλογος (κεφ. 52).
Στέργιος Ν. Σάκκος