Ξημερώματα 20ῆς Ἰουλίου 1974, Σάβ­βατο, ὥρα πέντε καί μισή. Ἡ τουρκική εἰσβολή στήν Κύπρο, μέ τήν ὀνο­μασία «Ἀττίλας», εἶναι πλέον πραγμα­­τι­­κότητα. Ἀντηχοῦν οἱ σειρῆνες πολέμου. Τουρκικά σκάφη ἀποβιβάζουν δυνάμεις καί ἐπιτίθενται στήν Κερύνεια καί στή Λευκωσία. Ἐχθρικά ἀεροσκάφη καί ἑλικόπτερα ἐπιχειροῦν ρήψεις ἀλε­ξι­πτω­τιστῶν.
 Τήν ἑπόμενη μέρα, ἡ Ἑλλάδα ἀποφασίζει νά στείλει στρατιωτική βοήθεια. Τό βάρος τῆς εὐθύνης σηκώνει ἡ Α΄ Μοίρα Καταδρομῶν μέ διοικητή τόν ταγματάρχη Γεώργιο Παπαμελετίου.
  Ἀποστολή τῆς Μοίρας ἦταν ἡ ἄ­μυ­να τῶν νησιῶν τοῦ Αἰγαίου. Δέν ἦταν εἰδικά ἐκπαιδευμένη γιά νά σταλεῖ στήν Κύπρο. Γι’ αὐτό ὁ Παπαμελετίου ξαφνιάζεται, ὅταν παίρνει ἐντολή γιά μιά τελείως διαφορετική ἀποστολή. Πε­τοῦν γιά τή μαρτυρική Κύπρο 15 Noratlas, μικρά εὐέλικτα ἀεροπλάνα, μέ σβηστά φῶτα πλεύσης, γιά νά μή γίνουν ἀντιληπτά ἀπό τίς τουρκικές δυνάμεις. Ἡ ἐπιχείρηση ὀνομάζεται «Νίκη».
  Τό δυστύχημα εἶναι πώς οἱ κύπριοι χειριστές τῶν ἀντιαεροπορικῶν δέν ἔ­χουν ἐνημερωθεῖ γιά τήν ἄφιξη τῶν ἑλ­ληνικῶν ἐνισχύσεων. Ἔχουν πάρει δια­φορετική πληροφόρηση πώς τουρκικά ἀεροπλάνα θά προσπαθήσουν νά καταλάβουν τό ἀεροδρόμιο τῆς Λευκωσί­ας. Ἔτσι οἱ Κύπριοι ἀρχίζουν νά κτυ­ποῦν τά Noratlas. Εὔστοχα χαρα­κτη­ρίστηκε τούτη ἡ ἐπιχείρηση «ἀποστολή αὐτοκτονίας». Καταρρίπτουν τό ἕνα ἑλ­ληνικό ἀεροπλάνο καί χτυποῦν κι ἕνα δεύτερο. Ὁ ἀπολογισμός τραγικός: 30 κομάντος καί 4 πιλότοι σκοτώνονται ἀπό φίλια πυρά.
  Ὁ κύπριος χειριστής ἀντιαεροπορικοῦ πυροβόλου Γ. Καλογήρου διηγεῖ­ται:
  «Γύρω στίς 3.30´ τό πρωί ἀκούσαμε φωνές: “Μή χτυπᾶτε, μή χτυπᾶτε, εἶναι ἑλληνικά!”. Κάπως ἀργά ὅμως. Ἐμεῖς σωριαστήκαμε κάτω, κλαίγαμε. Γιατί νά μᾶς τό κάνουν αὐτό; Γιατί νά μᾶς ποῦν ὅτι εἶναι τουρκικά καί νά χτυπήσουμε τά ἑλληνικά;».
  Στό μεταξύ τό Noratlas, ὅπου βρίσκεται ὁ Παπαμελετίου, πλησιάζει στό ἀεροδρόμιο τῆς Λευκωσίας. Μαθαίνει γιά τόν δυσάρεστο ἀπολογισμό. Τό «Νί­κη 4» ἔχει καταρριφθεῖ. Σκοτώθηκαν ὅ­λοι. Ὁ μοναδικός ἐπιζῶν ἀπό τή μοι­ραία πτήση εἶναι ὁ Ζαφειρίου Ἀθανάσιος. Τό «Νίκη 6» ἔχει χτυπηθεῖ. Μέ τί κουράγιο θά ἐνημερώσει τούς στρα­τιῶ­τες του, πού ἔχασαν πάνω ἀπό 30 συ­να­δέλφους τους; Μέ δυσκολία τοῦ βγαίνουν οἱ λέξεις:
  «Ἔπεσε ἕνα ἀεροπλάνο. Τό γεγονός εἶναι σοβαρό, γιατί εἶναι οἱ φίλοι σας, οἱ συνάδελφοί σας, οἱ στρατιῶτες μας...».
Τό ἀπόγευμα κηρύσσεται ἐκεχειρία.
  23 Ἰουλίου. Ὁ Παπαμελετίου προβλέπει πώς οἱ Τοῦρκοι θά ἐκμεταλλευθοῦν τήν ἀνακωχή καί θά ἐπιχειρήσουν κατάληψη τοῦ ἀεροδρομίου. Σέ λίγο μεγάλη τουρκική δύναμη κινεῖται πρός τό ἀεροδρόμιο. Πάραυτα διατάσσει τούς τρεῖς λόχους τῆς Μοίρας του ν’ ἀ­κροβολιστοῦν. Ἐπικεφαλῆς τῶν ἑλ­λη­νικῶν δυνάμεων τοῦ ἀεροδρομίου εἶναι ὁ κρητικός ταγματάρχης Β. Μανουρᾶς.
  «Τά πολυβόλα κάνανε γερή ζημιά. Κείνη τή στιγμή τά γεγονότα τρέχουν τόσο γρήγορα, πού συναισθήματα δέν ὑπάρχουν. Προσέχεις πῶς θά ἐπιφέρεις τό καλύτερο ἀποτέλεσμα... Ἐμεῖς δέν ἐπιτεθήκαμε στούς Τούρκους. Οἱ Τοῦρ­κοι ἐπιτέθηκαν σ’ ἐμᾶς. Ἐμεῖς δέν πήγαμε νά σκοτώσουμε. Δέν πήγαμε νά βλάψουμε κανέναν. Οἱ Τοῦρ­κοι πῆγαν νά βλάψουν», τονίζει ὁ ὑπολοχαγός Κολοκοτρώνης, πού πολεμᾶ μέ τούς κομάντος του ἀπό τήν ταράτσα τοῦ ἀεροδρομίου.
  «Ἐκτιμώντας τά γεγονότα, ὅπως ἐξελίχθηκαν, κατέληξα στό συμπέρασμα ὅτι οἱ δυνάμεις τοῦ Ο.Η.Ε. διέταξαν τότε “Παύσατε πῦρ”, γιά νά σώ­­σουν τούς Τούρκους. Διαπίστωσαν προ­­­­φα­νῶς ὅτι θά τούς ἐξολοθρεύαμε ὅ­λους. Ἄν ἤθελαν νά προσφέρουν τίς καλές τους ὑπηρεσίες, θά ἔπρεπε νά εἶχαν κάνει νωρί­τερα τήν κίνηση αὐτή καί ὄχι μετά, πού διαπίστωσαν τά ἀποτελέσματα αὐτῆς τῆς μάχης», διατρανώνει λεβέντικα ὁ Παπαμελετίου.
  «Ἔχει ἔρθει τό τάγμα τοῦ Ο.Η.Ε. νά παραλάβει τό ἀεροδρόμιο, γι’ αὐτό νά φύγετε ἐσεῖς», ἀπευθύνεται ὁ ὑπολο­χα­γός τοῦ Ο.Η.Ε. στόν Παπαμελετίου.
  Ἐκεῖνος ἀρνεῖται. Ἕλληνες ἀξιωματικοί τόν πιέζουν νά παραδώσει τό ἀεροδρόμιο στίς δυνάμεις τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν. Παρά τόν κίνδυνο νά περάσει στρατοδικεῖο, ἀποφασίζει νά μήν ὑποκύψει στίς πιέσεις. Ὑποψιάζεται ὅτι ὁ Ο.Η.Ε. σχεδιάζει νά καθυστερήσει τήν παραλαβή, ἔτσι ὥστε στό ἐνδιάμεσο νά εἰσβάλουν οἱ Τοῦρκοι μέ τίς σημαῖες τους καί νά τό καταλάβουν.
  «Ἡ ἀπάντησή μου ἦταν ἀρνητική, ἐπειδή οἱ τουρκικές δυνάμεις ἐξακολουθοῦσαν νά εἶναι πολύ κοντά στό ἀ­εροδρόμιο, ἐνῶ θά ἔπρεπε νά εἶχαν ἀ­πο­μακρυνθεῖ μετά τήν κατάπαυση τοῦ πυ­ρός. Μόλις θά φεύγαμε ἐμεῖς, οἱ Τοῦρ­κοι θά ἔμπαιναν μέσα πρίν ἀπό τό τάγμα τοῦ Ο.Η.Ε. Εἶχα ἀρχίσει νά ἀμφιβάλλω γιά τίς καλές προθέσεις του. Διαισθάνθηκα ὅτι ἕνα παιχνίδι παιζόταν μπροστά στά μάτια μου, πού δέν μοῦ ἄρεσε», ἐξιστορεῖ ὁ διοικητής.
 Χάρη στήν ἀπόφασή του νά μή φύγουν, ἄν δέν παραδώσουν κανονικά τό ἀεροδρόμιο, πετυχαίνει τόν στόχο του. Τελικά πα­ραδί­δει ὁ ἴδιος τό ἀεροδρόμιο στούς κυανόκρανους. Οἱ ἄν­δρες τοῦ Ο.Η.Ε. καταλαμβάνουν τίς θέσεις τῶν Ἑλλήνων. Μέχρι σήμε­ρα παραμένει ὑπό τόν ἔλεγχο τῆς εἰρηνευτικῆς δύναμης τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν.
  Στή δεύτερη φάση τοῦ «Ἀτ­τίλα» ὁ Παπαμελετίου μέ τούς κομάντος του καταστρέφουν οὐ­λαμό τουρκικῶν ἁρ­μά­των κι ἀνακόπτουν τήν πορεία τῶν Τούρ­κων δυτικά τῆς Λευκωσίας.
  Ὅταν, ὡστόσο, ἐπιστρέφει στήν Ἑλ­λάδα ἡ ἐναπομείνασα Μοίρα, δέν σημειώνεται καμία τιμητική ὑποδοχή ἡρώων. «Εἶχα κρατήσει κάτι πιό σημαντικό», ἔλε­γε μέ καμάρι ὁ διοικητής, «τόν σεβασμό καί τήν ἐκτίμηση τῶν ἀνδρῶν τῆς μονάδας μου».
  Στά 87 του χρόνια ὁ θρυλικός διοικητής φεύγει ἀπό τή ζωή. Χάρη στήν ἀ­συμβίβαστη στάση του κράτησε ἕνα μέ­ρος τῆς Λευκωσίας ἐλεύθερο. Συγ­κι­νημένος ὁ δήμαρχος Ἀσπροπύργου, ὅταν ἔκανε τά ἀποκα­λυπτήρια τῆς προτομῆς του, εἶ­πε:
  «Ἕνας ἀληθινός ἥρωας, πού ἔ­σω­σε τήν ἀξιοπρέπεια τῆς Ἑλλάδας, πρό­τυ­πο καί ὑπό­δειγ­μα στήν κοινωνία, για­τί εἶχε πάν­τα στήν ψυχή του τήν Ἑλ­λά­δα».

Ἑλληνίς

"Ἀπολύτρωσις", Ἰουν.-Ἰουλ. 2021