Στό ἱερό εἰκονοστάσι τῆς Ἐκκλησίας προβάλλουν ἀπό τά χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας τά ματωμένα ράσα ἐ­κλεκτῶν κλη­ρικῶν ἀλλά καί τά λευκά κρίνα σε­μνῶν παρθένων, ἀναδύονται μορφές σεβάσμιων ἀνδρῶν ἀλλά καί μι­κρῶν παι­διῶν. Ἀνάμεσά τους στέκει κι ἕνας δεκατετράχρονος ἔφηβος, τόν ὁ­ποῖο εὐλαβικά τιμᾶ ἡ Ἐκκλησία μας στίς 20 Δε­κεμβρίου.
Γεννήθηκε ὁ Ἰωάννης στίς ἀρχές τοῦ 17ου αἰώνα, τότε πού ἡ χιλιοβασα­νισμένη πατρίδα μας στέναζε κάτω ἀπό τόν βαρύ ζυγό τῆς τουρκικῆς δουλείας. Πατρίδα του τό γραφικό χωριό Μαρίαις (σήμερα Μαριές) τῆς Θάσου, ὅπου ἀνα­τράφη­κε μέσα σέ μία οἰκογένεια θεμελιωμένη ἀσάλευτα στήν πίστη τοῦ Χρι­­στοῦ.
Στά ἄγουρα χρόνια τῆς ἐφηβείας φθά­νει στήν Κωνσταντινούπολη μέ τή βοήθεια κάποιων συμπατριωτῶν του γιά νά μάθει μία τέχνη. Δίπλα σ᾽ ἕναν χριστια­νό ράφτη, πού ἔχει τό ἐργαστήριό του στόν Γαλατά, δουλεύει μέ φιλότιμο, ἐρ­γατικότητα καί ἐπιμέλεια.
Μιά χειμωνιάτικη μέρα ἀψηφᾶ τό τσου­χτερό κρύο καί τρέχει πρόθυμα νά ἐξυπηρετήσει τό ἀφεντικό του καί νά ἀ­γοράσει κλωστές ἀπό ἕνα μεγάλο κα­τά­στημα. Ἐκεῖ ὁ ἑβραῖος ἔμπορος ἐπιχειρεῖ νά τόν ξεγελάσει, ἀποσπώντας του περισσότερα χρήματα καί ὄχι μόνο τό ἀντίτιμο γιά τά ὑλικά πού ἀγόρασε. Ὁ Ἰωάννης μέ τό καθαρό μυαλό του ἀντι­λαμ­βάνεται τήν ἀδικία καί ἀντιδρᾶ. Ὁ πονηρός Ἑβραῖος ὀργίζεται μέ τό παιδί πού κατάφερε νά ξεσκεπάσει τήν πονηριά καί τήν ἀτιμία του. Τότε, γιά νά τό ἐκδικηθεῖ, βρίσκει εὐκαιρία τήν ὥρα πού ὁ Χότζας βρισκόταν στόν μιναρέ καί κατηγορεῖ μέ δυνατή φωνή τόν Ἰωάννη ὅτι βρίζει τήν πίστη τῶν μουσουλμάνων. Ἀ­γριεμένοι οἱ Τοῦρκοι πού τό ἀκοῦν, ἁρ­πάζουν τόν νεαρό Ἰωάννη καί χτυ­πώ­ντας τον ἀλύπητα τόν ὁδηγοῦν στόν Βεζίρη μέ τήν κατηγορία ὅτι ἐξυβρίζει τήν πίστη τους. Τό ἁγνό παιδί φωνάζει μέ δύναμη πώς ὅλα αὐτά εἶναι ψεύτικες συκοφαντίες τοῦ Ἑβραίου. Ἀλλά ποιός δίνει ση­μα­σία σ᾽ ἕνα ἄγνωστο χριστιανόπουλο; Ποιός ἀκούει τή φωνή του; Ποιός ὑπο­λο­γίζει τή γνώμη του; Στήν ὀθωμανική αὐτοκρατορία βασιλεύει τό ψέμα, ἡ βία καί ἡ ἀδικία.
Τό βλέμμα τοῦ Βεζίρη, καθώς ἀντικρίζει τό γενναῖο παλληκαράκι τοῦ Χριστοῦ, ἐντυπωσιάζεται ἀπό τό ὡραῖο πα­ράστημά του καί τό καθάριο βλέμμα του. Τί λεβεντόκορμα νιάτα ἔχουν οἱ χριστιανοί ραγιάδες! Μεγάλη ἡ νίκη του ἄν τό κάνει νά ἀλλαξοπιστήσει.
– Ἔλα νά γίνεις Τοῦρκος, νά γλυτώσεις τή ζωή σου καί νά σ’ ἔχω κοντά μου, νά σέ τιμήσω καί νά σέ πλουτίσω. Ἄφησε τήν πίστη σου κι ἔλα στή δική μας!
Ἐλπίζει πώς αὐτό θά εἶναι εὔκολο, ἀφοῦ τό παιδί βρίσκεται μακριά ἀπό τήν οἰκογένειά του, μόνο καί ἄγνωστο στή μεγάλη πόλη, κυκλωμένο ἀπό μουσουλμάνους καί τζαμιά. Μέ τέχνη καί μαεστρία, χρησιμοποιώντας γλυκόλογα καί ὑποσχέσεις, προσπαθεῖ ὁ Βεζίρης νά δελεάσει τό νεαρό ἀγόρι. Καί ὅσα τοῦ ὑπόσχεται δέν εἶναι λίγα. Πλούτη καί δόξα καί ἄνετη ζωή.
Τό μικρό Ἑλληνόπουλο ὅμως πού στέ­κει ἀπέναντί του κουβαλᾶ μέσα στήν καρδιά του ὅλο τό μεγαλεῖο τῆς Φυλῆς. Τό θήλασε μαζί μέ τό γάλα ἀπό τήν εὐσεβέστατη μητέρα του, πού πρῶ­το μέλημά της εἶχε νά γαλουχήσει τά παιδιά της μέ τά ἀθάνατα νάματα τῆς Ὀρθοδοξίας. Τό βίωσε στό παράδειγμα τοῦ πατέρα, τοῦ τίμιου ἀγωνιστῆ τῆς βιοπάλης. Τοῦ κόσμου ὅλου τά βασίλεια δέν ἀξίζουν τίποτα μπροστά στόν δικό του πλοῦτο, τόν θησαυρό τῆς ἀληθινῆς πίστης.
- Δέν πρόκειται ν᾽ ἀρνηθῶ ποτέ τόν γλυκύτατό μου Ἰησοῦ Χριστό, ἀκόμα κι ἄν μοῦ κάνετε μύρια βάσανα, ἀκόμη κι ἄν μοῦ χαρίσετε ὁλόκληρο τό βασίλειό σας, ἀπαντᾶ μέ ἅγια παρρησία ὁ ἁ­γνός ἔφηβος.
Μέσα στό βλέμμα του κλείνει τή σε­μνή περηφάνια ὅλων τῶν πνευματικῶν ἀγωνιστῶν, πού μέσα στούς αἰῶ­νες στά­­θηκαν ἀλύγιστοι μπροστά στήν ὕλη καί στά φθαρ­τά ἀγαθά αὐτοῦ τοῦ κόσμου.
Τότε ὁ Βεζίρης πεισμωμένος διατάζει τόν ἀποκεφαλισμό του. Ὁδηγοῦν  τόν Ἰωάννη στήν ἀγορά, στήν τοποθεσία «Τσαρσί τῶν γουναράδων», μπροστά στό λουτρό καί τόν παραδίδουν στόν δήμιο. Ἴσως τό μικρό παιδί φοβηθεῖ καί ἀλλαξοπιστήσει, ὁπότε θά μπο­ροῦ­σαν νά ἐξευτελίσουν τήν πίστη τῶν χρι­στιανῶν δημό­σια μέσα στήν ἀγορά...
Ὁ δήμιος τόν ἀναγκάζει μέ τή βία νά γονατίσει. Θέ­λο­ντας νά τόν ἐκφοβίσει καί νά ξυπνήσει μέ­σα του τόν πανικό τοῦ θανάτου, κατεβάζει τό σπαθί καί τόν χτυ­πᾶ στόν τράχηλο κόβοντάς τον σαδιστι­κά λίγο-λίγο. Βλέποντας ὅμως ὅτι ὁ ἡρωικός ὁ­μολο­γη­τής δέ­χε­ται τό μαρτύριο μέ χαρά καί ἀγαλλίαση, κατεβάζει μέ ὁρμή τό σπαθί καί τόν ἀποκεφαλίζει. Εἶ­ναι 20 Δεκεμβρίου τοῦ 1652.
Ἡ ὀθωμανική αὐτοκρατορία καί τά ὄργανά της δέν σεβάστηκαν ἕνα ἀνήλικο παιδί. Ἡ θρησκεία τους δέν προστατεύει τή ζωή, δέν διδάσκει τή δικαιοσύνη, δέν ἐμπνέει τή σωφροσύνη. Ἕνα ἀνίσχυρο, φτωχό ραφτόπουλο ταπείνω­σε τή δύνα­μη τῆς βίας καί τήν ἰσχύ τῆς τυραννί­ας! Ἀληθινά ἐλεύθερος ὁ Ἰωάννης πέτα­ξε ἀπό τή γῆ τῆς σκλαβιᾶς στή χώρα τῆς ἐ­λευθερίας τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ.
Τή νύχτα, εὐσεβεῖς χριστιανοί πῆραν τό ἅγιο λείψανο καί τό ἐνταφίασαν μέ συγκίνηση καί τιμή.
Τόν βίο τοῦ Ἁγίου συνέγραψε ὁ διευθυντής τῆς Πα­τριαρχικῆς Ἀκαδημίας Κων­­­σταντινουπόλεως Ἰω­άν­νης Καρυοφύλλης καί ὁ λόγιος Μελέτιος Συρίγου.
Ἡ εἴδηση τοῦ μαρτυρικοῦ τέλους τοῦ δεκατε­τρά­χρονου Ἰωάννη ἔφθασε στήν πατρίδα του καί σέ κάθε γωνιά τῆς Ρωμιοσύνης, φέρ­νοντας στούς ραγιάδες ἀφυπνιστικό μή­­νυμα ἀφοσίωσης στά πάτρια τῆς Φυλῆς. Σήμερα στό χω­­­­ριό του εἶναι χτισμέ­νη στή μνή­μη του μία γραφική ἐκ­κλη­σία. «Σεμνύ­νεται νῦν Θά­σος, ἡ πατρὶς φί­λη, Σὲ Μάρ­τυρα πλουτοῦσα. Ὤ πλούτου ξέ­νου!».
Καθώς πορευόμαστε στή φάτνη τῆς Βηθλεέμ, γιά νά προσκυνήσουμε τόν Θεό πού γίνεται γιά τή σωτηρία μας «παιδίον νέον», ἄς δι­δα­χθοῦμε ἀπό ἕναν νέο, τόν ἡρωικό Ἰωάννη, πού προσφέρει στόν ἐναν­θρω­πή­σαντα Θεό τήν ὕπαρξή του ὅλη ζωντανή θυσία! Κι ἄς ἐπιθυμήσουμε κι ἡ δική μας προσφορά στό θεῖο Βρέφος νά εἶναι ἡ ὁλοκληρωτική ἀφοσίωση «ἄχρι τέλους».

Ἰχνηλάτης