Ἡ φιλόστοργη μητέρα μας, ἡ Ἐκκλησία, ἰδιαίτερα αὐτή τήν περίοδο, πού μπαίνουμε πρός τόν χειμώνα, μέ τά ἀναγνώσματά της καλλιεργεῖ τήν ἀγάπη στίς καρδιές μας. Διδάσκει τήν ἐλεημοσύνη, τήν εὐσπλαγχνία καί τή φιλανθρωπία, πού εἶναι ἀναγκαῖα, γιά νά βοηθηθοῦν πονεμένοι ἄνθρωποι, ἀλλά καί ἀπαραίτητα γιά τή σωτηρία μας. Σήμερα στήν παραβολή πού ἀκούσαμε (Λκ 12,16-21) ὁ Κύριος ὀνομάζει ἕναν πλούσιο ἄφρονα, δηλαδή τρελό. Γιατί; Ἐμεῖς θά λέγαμε ὅτι εἶναι ἐπιτυχημένος καί εὐτυχισμένος ἄνθρωπος. Κι ὅμως ὁ Κύριος τόν ὀνομάζει τρελό. Οἱ ἅγιοι πατέρες μᾶς ἐξηγοῦν τούς λόγους.
Πρῶτος λόγος. Ἡ γῆ του «εὐφόρησεν». Τόσο μεγάλη εἶναι ἡ εὐφορία τῶν κτημάτων του πού δέν ξέρει ποῦ νά συνάξει τούς καρπούς. Ὑποφέρει, χάνει τόν ὕπνο του καί σκέπτεται ποῦ θά ἀποθηκεύσει τόσα ἀγαθά. Κι ὅμως ὑπάρχουν πάρα πολλές ἀποθῆκες ἄδειες. Εἶναι τά στομάχια τῶν πτωχῶν, τά σώματα τῶν γυμνῶν, τά σπίτια τῶν ταλαιπώρων ἀνθρώπων. Καί μάλιστα πολλοί ἀπό αὐτούς ἴσως εἶναι ἄνθρωποι πού δουλεύουν καί φροντίζουν γιά τήν περιουσία του. Καί ἐνῶ δέν ἔχει ποῦ νά βάλει τή σοδειά του, τούς ἀδικεῖ μέ ἕνα ψευτομισθό.
Δεύτερος λόγος. Βγάζει ἀπόφαση: «καθελῶ μου τὰς ἀποθήκας καὶ μείζονας οἰκοδομήσω». Καί ἄν, πλούσιε, τήν ἄλλη χρονιά εἶναι ὑπερδιπλάσια ἡ εὐφορία, τί θά κάνεις; Θά γκρεμίσεις καί τίς καινούργιες ἀποθῆκες γιά νά κτίσεις ἀκόμα μεγαλύτερες; ῏Ω τρέλα!
Τρίτος λόγος. Δέν ὑπολογίζει τήν αἰωνιότητα. Εἶναι μεγάλο τό θέμα αὐτό, ἀδέλφια μου: Τί σχέση ἔχω μέ τήν αἰωνιότητα, μέ τήν ἀληθινή ζωή γιά τήν ὁποία μέ ἔπλασε καί μέ προόρισε ὁ Θεός; ῎Αν δέν μέ ἀπασχολεῖ αὐτό τό ὕψιστο δῶρο τοῦ Θεοῦ, μέ τό ὁποῖο μέ προίκισε, εἶμαι τρελός, μέ μεγάλο βαθμό τρέλας. Πρέπει νά λάβω τά μέτρα μου γιά νά θεραπευθῶ.
Τέταρτος λόγος. Δέν σκέφτεται ὅτι ὑπάρχει θάνατος. Λέγει στήν ψυχή του· «ψυχή, ἔχεις πολλὰ ἀγαθὰ κείμενα εἰς ἔτη πολλά· ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου». Ὑπάρχει τίποτε βεβαιότερο τοῦ θανάτου; «Οὐδὲν τοῦ θανάτου βεβαιότερον καὶ οὐδὲν τῆς ὥρας τοῦ θανάτου ἀδηλότερον». Εἶναι ὑπερβέβαιον ὅτι θά πεθάνει καί μάλιστα χωρίς νά πάρει μαζί του τίποτε, παρά μόνον τά ἔργα του, εἴτε ἀγαθά εἴτε κακά. Καί γι᾽ αὐτά θά κριθεῖ· «Τοὺς γὰρ πάντας ἡμᾶς δεῖ φανερωθῆναι ἔμπροσθεν τοῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα κομίσηται ἕκαστος... πρὸς ἃ ἔπραξεν εἴτε ἀγαθὸν εἴτε κακόν» (Β´ Κο 5,10). Ἕνας πού δέν σκέπτεται αὐτή τή βεβαία βεβαιότητα καί δέν τή λαμβάνει ὑπ᾽ ὄψιν του στά σχέδιά του, εἶναι ἄνθρωπος συνετός καί μυαλωμένος; Εἶναι τρελός. Εἶναι ἄφρων.
Πέμπτος λόγος. Τέλος, εἶναι τρελός, διότι δέν σκέπτεται ὅτι δέν εἶναι μόνος στόν κόσμο αὐτό.
Ἰδιαίτερα ὅμως θέλω νά μείνω σ᾽ αὐτό πού ἀκοῦμε νά λέγει ὁ ἴδιος: «ψυχή, ἔχεις πολλὰ ἀγαθὰ κείμενα εἰς ἔτη πολλά, φάγε, πίε, εὐφραίνου». Ἀκοῦτε τρέλα ἀνθρώπου; Μ᾿ αὐτά τρέφεται ἡ ψυχή, ταλαίπωρε; ῾Η ψυχή τρέφεται μέ ἀλήθειες, μέ ἰδέες, μέ τά λόγια τοῦ Θεοῦ, μέ τά μυστήρια τῆς σωτηρίας. Αὐτά εἶναι ἡ τροφή τῆς ψυχῆς. Ὁ Χριστός μας, ὅπως προσφέρει τά ἀγαθά γιά νά ζήσουμε σωματικά, ἔχει καί τόσα ἀγαθά γιά νά ζήσει ἡ ψυχή μας. Πίστη, ἀγάπη, ἐλπίδα, ἐλεημοσύνη, φιλανθρωπία, νά τά τρόφιμα, τά ἀγαθά μέ τά ὁποῖα μπορεῖ νά τραφεῖ ἡ ψυχή σου καί νά ζήσει, ὄχι ἔτη πολλά, ἀλλά ἔτη αἰώνια.
Οἱ πατέρες μας διδάσκουν ὅτι ὁ Θεός πού εἶναι οἰκτίρμων ἔπλασε καί τόν ἄνθρωπο σπλαγχνικό, φύτευσε μέσα στήν ὕπαρξή μας τή συμπάθεια. Γι᾽ αὐτό, ὅταν δέν φροντίζουμε νά χορτάσει ὁ συνάνθρωπός μας ὅπως χορταίνουμε ἐμεῖς, νά ντυθεῖ ὅπως ντυνόμαστε, δέν ἀγαποῦμε δηλαδή τόν πλησίον ὅπως τόν ἑαυτό μας, τότε ἔχουμε ὑποστεῖ ἐκτροπή τοῦ προορισμοῦ μας, μία μεγάλη διαστροφή στήν ὕπαρξή μας.
Λέγει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος: Ὁ Κύριος θά σᾶς δικάσει καί θά σᾶς καταδικάσει, διότι αὐτά πού σπαταλᾶτε «πατρῷα ἐστι», εἶναι τοῦ πατέρα τῶν ὀρφανῶν, τῶν πεινασμένων. Ναί, σᾶς τά ἐμπιστεύθηκε ὁ Θεός πατέρας ὅπως ἕνας ἐμπιστεύεται τά χρήματα τοῦ κράτους στόν ταμία γιά νά τά δώσει σ᾿ αὐτούς πού τά δικαιοῦνται. Σᾶς τά ἐμπιστεύθηκε, πλούσιοι ἄφρονες, γιά νά τά διοχετεύσετε καί νά τά δώσετε στά παιδιά τοῦ Θεοῦ, τοῦ πατέρα πού σᾶς τά χορήγησε καί θά σᾶς ζητήσει κάποτε τόν λογαριασμό.
᾿Αδελφοί μου, δέν εἶναι ἄφρων μόνο ὁ πλούσιος τῆς παραβολῆς, εἴμαστε καί πολλοί ἀπό μᾶς ἄφρονες. Ἄν ἐξετάσουμε καλά τόν ἑαυτό μας καί βάλουμε τό χέρι στήν καρδιά, θά δοῦμε τί σπατάλες κάνουμε, τί περιττά ἀγοράζουμε! Σκεφθήκαμε ὅτι γιά ὅλα αὐτά θά κριθοῦμε; Νά τό σκεφθοῦμε ὅτι ἐγώ εἶμαι ὁ ἄφρων καί μιλάει γιά μένα ὁ Κύριος, καί νά πάρω σήμερα τήν ἀπόφαση νά πῶ τέρμα στίς σπατάλες, τέρμα στίς ἀγορές. Θά περιορισθῶ, θά ζήσω λιτά, οὕτως ὥστε νά βοηθήσω ὅσο μπορῶ. ῎Ετσι θά λύσω τό πρόβλημα τοῦ ἑαυτοῦ μου, νά μή χαρακτηρίζομαι τρελός, ἀλλά θά βοηθήσω καί τόν ἀδελφό μου πού ὑποφέρει. Μέ αὐτόν τόν τρόπο, ἀδέλφια μου, νά ἑτοιμαστῶ νά γιορτάσω τά Χριστούγεννα. Τόν Χριστό μας, Αὐτόν πού μέ τρέφει μέ τόν λόγο του καί τό αἷμα του, Αὐτόν πού ἑτοίμασε γιά μένα αἰώνια βασιλεία, τόν πτωχό Ἰησοῦ πού γεννήθηκε μέσα στόν στάβλο, νά τόν φιλοξενήσω στό σπίτι μου, νά τόν ντύσω, νά τόν θρέψω στό πρόσωπο τοῦ ἀδελφοῦ μου.
Στ. Ν. Σάκκος
Κυ 20-11-2005, ἱ. ν. Ἀναλήψεως τοῦ Σωτῆρος, Φίλυρο