Τή γιορτάζουμε κάθε μέρα, καθώς τή μιλοῦμε καί τή χαιρόμαστε, καθώς τή διαβάζουμε καί ἐν­θουσιαζόμαστε. Εἶναι ἡ ἑλληνική γλώσσα, πού ἐδῶ καί ἕξι χρόνια ἀπέκτησε τή δική της ἐπίσημη γιορτή. Συμβολικά ἐπιλέχθηκε ἡ 9η Φεβρουαρίου*, ἡμέρα κοίμησης τοῦ Διονύσιου Σολωμοῦ. Ἐφόσον πρόκειται γιά τόν ἐθνι­κό μας ποιητή, προσιδιάζει ἡ σύναψη τῆς γιορτῆς σ’ αὐτή τή σημαίνουσα μέ­ρα Μνήμης ἑνός προσώπου πού ἀ­νέδει­ξε μέ τούς στίχους του τήν ἔκτακτη γοητεία τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας.
  Τιμητικές ἐκδηλώσεις ὀργανώνονται ἀπό ποικίλα ἐκπαιδευτικά ἱδρύματα στήν Ἑλλάδα καί στό ἐξωτερικό, σέ πανεπιστήμια πού διαθέτουν τμήματα ἐκ­μάθησης ἑλληνικῆς γλώσσας, ἐνῶ πα­ράλληλα βλέπουν τό φῶς δημοσιεύματα πού ὑπογραμμίζουν τόν πρωταγωνιστικό ρόλο τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας μέσα στίς χιλιετίες.
  Πραγματικά, μόνον εὐφροσύνη καί σεμνό καύχημα ἀφήνει στόν νοῦ καί στήν καρδιά ἡ ἀνασκόπηση τῆς πορείας αὐ­τῆς τῆς τόσο ξεχωρι­στῆς στήν ὑφήλιο γλώσσας. Δέν ἀποτελεῖ μονό­πλευ­ρη πεποίθηση τῶν Ἑλλήνων, ἀλλά βεβαιώνεται ἀπό πολλούς ξένους ἐπιστήμονες καί διανοητές σύγχρονους καί παλαιότερους πώς ἡ γλώσσα ἡ ἑλληνική ἀποτελεῖ τή βάση τοῦ εὐρωπαϊκοῦ καί κατ’ ἐπέκταση τοῦ παγκόσμιου πολιτισμοῦ. Στάθηκε, ἀπό τήν ἀρχαιότητα ὥς σήμε­ρα σέ μία ἀδιάσπαστη συνέχεια, ἐκεῖνος ὁ φορέας πού μεταβίβασε στούς λαούς ἐπιστημονικές θεωρίες, βαθύτατους φιλοσοφικούς στοχασμούς, ἀριστουργη­μα­τικά λογοτεχνικά ἔργα, ὑψηλές ἔν­­­­νοι­ες πάσης φύσεως...
  Ἡ ἑλληνική γλώσσα παρέχει ἀπέρα­ντες δυνατότητες λεξιπλασίας καί μάλιστα μέ ἐξαιρετικά λεπτές νοηματικές ἀποχρώσεις. Μπροστά σ’ αὐτή τή συ­ναρ­­παστική ἀλήθεια, ὁ Γκοντφρουά Ἑρ­μάν, γάλλος μεταφραστής, ὁμολογεῖ: «Πό­σες φορές μεταφράζοντας δέν ἀνέκραξα ὅπως ὁ Ρονσάρ: Πόσο εἶμαι περίλυπος πού ἡ γλώσσα ἡ Γαλλική δέν δημιουργεῖ λέξεις ὅπως ἡ Ἑλληνική... ὠ­κύμορος, δύσποτμος, ὀλιγοφρονεῖν...». Πράγματι, ὁμηρικές λέξεις, ὅπως τό ἐξ­αίσιο «εἰνοσί­φυλ­λον Νήριτον», δύσκολα ἀποδίδονται καί χάνει τήν πρωταρχική αἴ­γλη τους μέσα στίς ἀναλυτικές ἐπεξηγήσεις.
  Μοναδική κι ἀσύγκριτη γιά τήν ἀδιάσπαστη συνέχεια μέσα στίς χιλιετίες. Ἀ­πίθανη, ἀπεριόριστη στήν πλαστικότητά της. Ἀλλά καί γλώσσα μουσικότατη, μέ ἐκ­φραστικές δυνατότητες πού τείνουν πρός τήν τελειότητα τοῦ λόγου. Γι’ αὐτό καί ἡ Ἕλεν Κέλερ, ἡ γνωστή τυφλή καί κωφάλαλη ἀμερικανίδα συγγραφέας, δή­λωνε: «Ἄν εἶναι ἀλήθεια ὅτι τό βιολί εἶ­ναι τό τελειότερο μουσικό ὄρ­γα­νο, τό­τε τά Ἑλληνικά εἶναι τό βιολί τῆς σκέψης». Κι ὁ Νικηφόρος Βρεττάκος ἀ­­­πο­τύ­πωσε πολύ ποιητικά τήν ἀδιαμφι­σβήτητη μελωδικότητα τῆς Ἑλληνικῆς: «...ἄν τυχόν κάπου ἀνάμεσα στούς γαλάζιους διαδρόμους συναντήσω ἀγγέλους, θά τούς μιλήσω Ἑλληνικά, ἐπειδή δέν ξέρουνε γλῶσσες. Μιλᾶνε μεταξύ τους μέ μουσι­κή».
  Σχετικά μέ τήν ὡραιότητα τῆς Ἑλληνικῆς ὁ Κάρολος Φωριέλ, γάλλος καθηγητής στό πανεπιστήμιο τῆς Σορβόννης, μέσα ἀπό ἐνδιαφέρουσες συγκρίσεις καταθέτει: «Ἡ Ἑλληνική ἔχει ὁμοιογένεια σάν τή Γερμανική, εἶναι ὅμως πιό πλούσια ἀπό αὐτή. Ἔχει τή σαφήνεια τῆς Γαλλικῆς, ἔχει ὅμως μεγαλύτερη ἀ­κριβολογία. Εἶναι πιό εὐλύγιστη ἀπό τήν Ἰταλική καί πολύ πιό ἁρμονική ἀπό τήν Ἱσπανική. Ἔχει δηλαδή ὅ,τι χρειάζεται γιά νά θεωρηθεῖ ἡ ὡραιότερη γλώσ­σα τῆς Εὐρώπης». Καί ὁ Λουίς Χοσέ Ναβάρο, ἀντιπρόεδρος στό ἐκπαιδευτικό πρό­­γραµµα «Εὐρωκλάσσικα» τῆς Ε.Ε., ἐκ­φράζει τόν ἐνθουσιασμό του: «Ἡ ἑλ­λη­νική γλώσσα δέν εἶναι ἁπλῶς µία γλώσ­­σα. Γιά µένα εἶναι σάν κοσµογονία». Ὅ­ταν τέτοιες καταθέσεις προέρ­χο­νται ἀπό ξένους ἐπιστήμονες ἐξειδι­κευμέ­νους πάνω σέ γλωσσικά ζητήματα, ἐπιρρωνύουν τή γενική αἴσθηση τῶν φυσι­κῶν ὁμιλητῶν πώς πρόκειται γιά μία γλώσ­σα ἀπαράμιλλα χαρισματική.
  Καί γάλλοι λεξικογράφοι ἐπίσης, ὅ­πως οἱ Ζάν Μπουφαρτίγκ καί Ἄννα-Μα­ρία Ντελριέ, οἱ ὁποῖοι ἀσχολοῦνται συ­στηματικά μέ σύνθεση, παραγωγή, προθήματα, ἐ­πιθήματα, θαυμάζουν τήν ἀ­κριβολογία καί τήν ἀέναη ἐπικαιρότητα τῆς Ἑλληνικῆς. Διαθέτει τίς πιό σύγχρονες λεξιλογικές ἐπιλογές σήμανσης τοῦ σημαινο­μένου: «Ἡ ἐπιστήμη βρίσκει ἀσταμάτητα νέα ἀντικείμενα ἤ ἔννοιες. Πρέπει νά τά ὀ­νομάσει. Ὁ θησαυρός τῶν ἑλληνικῶν ριζῶν βρίσκεται μπροστά της, ἀρκεῖ νά ἀντλήσει ἀπό ἐκεῖ. Θά ἦ­ταν πολύ περί­εργο νά μή βρεῖ αὐτές πού χρειάζεται».
  Ἡ οἰκουμενικότητα τῆς Ἑλληνικῆς ἀποτυπώνεται καί στά λόγια τοῦ Θεοδώρου Μπροῦνερ, ἱδρυτῆ καί διευθυ­ντῆ τοῦ TLG (Thesaurus Linguae Graecae): «Σέ ὅποιον ἀπορεῖ γιατί ξοδεύτηκαν τό­σα ἑκατομμύρια δολάρια γιά τήν ἀπο­θη­σαύριση τῶν λέξεων τῆς Ἑλληνικῆς, ἀπαντοῦμε: Μά πρόκειται γιά τή γλώσ­σα τῶν προγόνων μας καί ἡ ἐπαφή μέ αὐτούς θά βελτιώσει τόν πολιτισμό μας».
  Θά μπορούσαμε νά παραθέσουμε δεκάδες ἀκόμη θέσεις πολλῶν διακε­κρι­μένων, πού βεβαιώνουν μέ τεκμήρια τήν ἀσυναγώνιστη ἀξία τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας σέ διεθνές ἐπίπεδο. Ἴσως ὅ­μως δέν ἔχουν τόση σημασία στήν παροῦσα φάση οἱ δηλώσεις τῶν ξένων διανοούμενων ὅσο ἡ δική μας στάση ἀ­πέναντι σέ αὐτό τόν θησαυρό. Πρόκειται γιά ἕνα ἀπό τά πολλά δῶρα τοῦ Θεοῦ στήν Ἑλ­λάδα. Ἄς μήν ξεχνᾶμε τήν κορυφαία τι­μή νά ἔχει χρησιμοποιηθεῖ ἡ ἑλληνική γλώσσα γιά τή συγγρα­φή τῆς Καινῆς Δια­θήκης. Τόσο ὁ θεό­πνευστος λόγος ὅ­σο καί ἡ ἑρμηνεία του καί τά ἑκατοντάδες πατερικά κείμενα βρῆκαν στήν Ἑλληνική τόν λεξιλογικό καί ἐννοιολογικό πλοῦτο ἀπό­δοσης τῶν πιό ὑψηλῶν θεολογικῶν νο­η­μάτων. Λοιπόν, χαρά μας καί τιμή νά εἴμαστε φυσικοί ὁμιλητές της... νά εἶναι ἡ μητρική μας. Ἄς μήν εἶναι μονάχη ἔ­γνοια τοῦ ποιητῆ στίς ἀμμουδιές τοῦ Ὁμήρου, ἀλλά καί ἔ­γνοια καθενός μας νά τή φυλάξουμε καί νά τήν κληροδοτήσουμε λαμπερή καί πλήρη στίς ἐπερχόμενες γενιές τοῦ κόσμου. Χρειαζό­μαστε τήν ὀμορφιά της!

Ἀγγελική Ἀ. Tσιραμπίδου, Φιλόλογος

"Ἀπολύτρωσις", Φεβρ. 2023

* Ἐπισημοποιήθηκε μέ τήν ὑπ. ἀριθμ. 17889 κοινή ἀπόφαση τῶν Ὑπουργῶν Ἐσωτερικῶν, Ἐξωτερικῶν καί Παιδείας, Ἔρευνας καί Θρησκευμάτων (ΦΕΚ Β´ 1384/24/04/2017)