Ἔχει ἀνατείλει ὁ 19ος αἰώνας στόν οὐρανό τῆς ἀνθρωπότητας καί μαζί του ἀχνοφέγγει ἡ ποθητή λευτεριά γιά τό ταλαίπωρο Γένος τῶν Ἑλλήνων. Μέσα στή σκλάβα ἑλληνίδα γῆ ἀλλά κι ἔξω ἀπ᾽ αὐ­τήν ἐλεύθερες ψυχές προετοιμάζουν μέ φρόνη­μα αὐταπάρνησης, μέ δάκρυ καί πόνο, μέ θυσία καί ἀνιδιοτέλεια τόν μεγάλο ξεσηκωμό. Βάσεις ἀκλόνητες καί προπύργια ἄσειστα πού στηρίζουν τήν προσπάθεια στέκουν οἱ ἀρχιερεῖς, οἱ ἁπλοί ἱερεῖς καί οἱ μοναχοί τῆς ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας.
  Στήν ἡρωική Μακεδονία μας, στήν περιοχή τῆς Πιερίας ὁ Μελέτιος Κυριακός, ἐπίσκοπος Κίτρους ἀπό τό 1815, στέκει στό ἅγιο μετερίζι του μέ ζῆλο καί ἐνθουσιασμό ἀλλά καί μέ σύνεση καί σωφροσύνη. Διακρίνεται γιά τόν ἀδάμαστο χαρακτήρα του καί τήν εὐστροφία του. Σεμνός καί ἀφιλοχρήματος ἐμφυσᾶ τήν ἐμπιστοσύνη στούς βασανισμένους ραγιάδες καί κερδίζει τήν ἀγάπη τους. Κατά τή διάρκεια τῆς ἐπισκοπείας του, γιά λόγους ποιμαντικούς μεταφέρει τήν ἕδρα τῆς μητροπόλεως ἀπό τό Κίτρος στόν Κολινδρό, ἀπό ὅπου πιθανῶς εἷλ­κε καί τήν καταγωγή του. Σποριάς ἀκούραστος φυτεύει τόν ζωογόνο λόγο τοῦ Θε­οῦ καί σπέρνει συνάμα τόν σπόρο τῆς ἀγάπης γιά τή λευτεριά. Καλλιεργεῖ τόν λαό καί ἰδιαίτερα τή νεότητα. Μέ θαυμαστή αὐταπάρνηση συγκεντρώνει τά παιδιά καί τούς νέους. Τούς μιλᾶ μέ ἐν­θου­- σιασμό γιά τήν ἔνδοξη ἱστορία τοῦ Γένους πού καρτερεῖ «τό ποθούμενο» καί τούς διδάσκει ὁ ἴδιος τόν θούριο τοῦ Ρή­γα. Ἀναρριπίζει τή φλόγα τῆς ἐθνικῆς συνείδησης πού ἀργόσβηνε κάτω ἀπό τή στάχτη τῆς μακροχρόνιας σκλαβιᾶς.
  Στή φλογερή καρδιά του καί στήν ἔ­μπονη προσευχή του ἐμπιστεύονται τά μέλη τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας τήν ἀγωνία γιά τήν ἐπιτυχία τῆς Ἐπανάστασης. Ἁ­γνοί, εὔποροι πατριῶτες παραδίδουν στά ἔμπιστα χέρια του χρήματα γιά τό μεγάλο ξεσηκωμό τοῦ Γένους.
  Ὁ Μελέτιος ἀπό τό 1819 ἑδρεύει στή Θεσσαλονίκη, διότι ὁ οἰκεῖος μητροπολίτης Ἰωσήφ ἀπουσίαζε στήν Κωνσταντινούπολη ὡς μέλος τῆς Πατρι­­­αρχικῆς Ἱε­ρᾶς Συνόδου. Καί στόν λυχνοστάτη τῆς Συμβασιλεύουσας θά στα­θεῖ λαμπά­δα ἀ­ναμμένη νά λειώνει στήν προσευχή καί στήν προσφορά, θυσία στό μανουάλι τοῦ Γένους γιά τόν Θεό καί τήν πατρίδα. Ἐνισχύει τούς βασανισμένους ραγιάδες, ἐ­μπνέει τήν ἐλπίδα στούς ἀ­γω­νιστές, καλ­λιεργεῖ κλίμα ἑνότητας καί ἀλληλεγγύης.
  Στήν ἁγιοτόκο πόλη διοικητής εἶναι ὁ Γιουσούφ μπέης, ἄνδρας βάναυσος, καί τυραννικός μέ μίσος θανάσιμο γιά τούς χριστιανούς. Ἀντίθετα, ὁ ἱεροδικαστής (μουλάς) τῆς Θεσσαλονίκης Χαϊρουλάχ κρατᾶ στάση ἤπια καί φιλάν­­θρω­πη ἀπέναντί τους.
  Μάρτιος τοῦ 1821. Ξημερώνει ἡ πολυπόθητη, τραγουδημένη ἄνοιξη τῆς Φυλῆς. Ἀνάβει ἡ Ἑλληνική Ἐπανάστα­ση στήν Πελοπόννησο. Ἡ φλόγα της μεταδίδεται διαδοχικά σ’ ὅλα τά διαμε­ρίσματα τῆς χώρας. Μεταλαμπαδεύεται καί στή Μακεδονία, ὅπου ἡ βαρβαρότητα τῶν Τούρκων ξεπερνᾶ κάθε ὅριο. Εἶναι οἱ μεγάλες ὧρες τοῦ ἔ­θνους τῶν Ἑλ­λήνων πού θά ποτιστοῦν μέ ποταμούς αἱμάτων.
  Ἡ κατάσταση στή Θεσσαλονίκη γίνεται δραματική.
  Ὁ Μελέτιος πληροφορεῖται ὅτι ὁ μη­τροπολίτης Ἰωσήφ μαζί μέ τούς ἄλ­λους ἕξι συνοδικούς ἀρχιερεῖς βρίσκονται φυλακισμένοι ἀπό τίς ἀρχές τοῦ Μαρτίου. Μαθαίνει τή μαρτυρική θανή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη Γρηγορίου τοῦ Ε´ στίς 10 Ἀπριλίου. Ἡ ἄφατη ὀ­δύ­νη τῆς καρδιᾶς του γίνεται δάκρυ δέησης καί ἱκεσίας στόν ἐσταυρωμένο Κύ­ριο. Πόση πίστη χρειάζεται, ἀλήθεια, γιά νά μπορεῖς νά ἀτενίζεις πίσω ἀπό τά καρφιά καί τόν πόνο τοῦ Σταυροῦ τή δόξα τῆς ἀνάστασης!
Μάιος τοῦ 1821, οἱ σπίθες τῆς Ἐπανάστασης φου­ντώνουν στή Χαλκιδική. Ὧρες σκληρές! Οἱ δεῖ­κτες τοῦ ρολογιοῦ τῆς Ἱστορίας μετροῦν τά λεπτά πο­τι­σμένα μέ αἷμα.
Ὁ ἄγρυπνος φρουρός τῆς χριστιανικῆς Θεσσαλονίκης γνωρίζει πολύ καλά τήν αἱμοβόρα διάθεση καί τήν ἐκδικητικότητα τοῦ Γιουσούφ μπέη, ἀλλά δέν σκέφτεται οὔτε μιά στιγμή νά ἐγκαταλείψει τήν πόλη καί τό ποίμνιο πού τοῦ ἔχει ἐμπιστευτεῖ ἡ Ἐκκλησία.
  Ἡ ὄμορφη νύμφη τοῦ Θερμαϊκοῦ μετατρέπεται σέ ἕνα ἀπέραντο σφαγεῖο. Τό ἁγνό χριστιανικό αἷμα κυλᾶ ἄ­φθονο στούς δρόμους καί στά στενο­σόκακα. Οἱ βάναυσοι Ἀγαρηνοί δέν λυποῦ­νται οὔτε τά μικρά παιδιά, δέν σέβονται οὔτε κι αὐτές τίς γυναῖκες πού ἐγκυμονοῦν. Φω­νές γοερές, θρῆ­νοι, βογγητά ἀντηχοῦν μέρα καί νύχτα στά σπίτια καί στούς δρόμους. Ἡ ἐκδικητική μανία τοῦ αἱμοδιψῆ Γιουσούφ ξεσπᾶ πάνω στόν καλό ποιμένα τῆς πόλης, τόν Μελέτιο, ὁ ὁ­ποῖος θεωρεῖ­ται ὑποκινητής τῆς Ἐπα­νάστασης καί συλλαμβά­νεται ἄμε­σα μαζί μέ τόν ἐφημέριο τοῦ ἁ­γί­ου Μη­νᾶ, τόν παπα-Γιάννη. Στά μπου­­ντρούμια τοῦ Κανλί Κουλέ (Λευκοῦ Πύρ­γου), ὅ­που φυλακίζεται ὁ ἡρωικός ἐπίσκοπος, στηρίζει μέ τήν παρουσία του τούς χριστιανούς. Μετά τά βασανι­στή­ρια τῆς φυλάκισής του, ὁ ἀρχιερέας τοῦ Χριστοῦ παραδίδεται στόν μα­νια­σμέ­νο τουρ­κικό ὄχλο, ὁ ὁποῖος τόν ἀ­παγχό­νι­σε καί τόν κατακρεούργησε στήν κεντρική ἀγορά τῆς πόλης, τό Καπάνι (κο­ντά στή σημερινή Πλατεία Ἀριστοτέλους).
  Ὁ ἱερομάρτυρας, ἐπίσκοπος Κίτρους Μελέτιος, πίστεψε στό θαῦ­μα τῆς ἐ­θνι­κῆς μας παλιγγενεσίας, τό ὑπηρέτησε μέ ὅλες του τίς δυνάμεις καί τό πότισε μέ τό ἴδιο του τό αἷμα.
  Ἡ ἁγιασμένη μνήμη του τιμᾶται τή 18η Μαΐου, ἡμέρα τῆς μαρτυρι­κῆς του τελειώσεως. «Ὑπὲρ Χριστοῦ γὰρ τὸ αἷμα ἐξέχεε, Θεσσα­- λο­νίκης φοινίξας τὸ ἔδαφος· δι’ ὃ ἅπαντες τιμῶμεν αὐτὸν ἐν ᾄ­σμασι, αὐτοῦ ἐ­ξιστοροῦντες τὰ θαυμά­σια». Ἡ πόλη τῆς Κατερίνης μέ εὐ­γνω­μοσύνη ἔχει θεμελιώσει ἱερό ναό στό ὄνομά του.
  Ἡ μορφή τοῦ ἁγίου Μελετίου βρίσκεται ἁγιογραφημένη σέ κε­ντρι­κή θέση στή φορητή εἰκόνα τῶν Νεομαρτύρων τῆς Θεσσαλονίκης, πού ὑπάρχει ἀναρτημένη στόν ἱερό ναό τοῦ Ἁγίου Δημητρίου. Μᾶς ἀ­τενίζει μέ ἐλπίδα καί προσ­δοκία νά μιμηθοῦμε τό ἦθος καί τήν ἀ­γωνι­στι­κό­τητά του, νά φυλάξουμε τήν παρα­καταθήκη τῆς θυσίας του. Στίς κρίσι­μες ὧρες τοῦ αἰώνα μας, νά στα­θοῦ­με μαχητές τῆς ἐλευθερίας, πι­­στεύοντας στό θαῦμα, μέ τό βλέμ­­μα στραμμένο στόν ἀναστημένο Νικητή!

Ἰχνηλάτης

"'Απολύτρωσις", Μάϊος 2024