Ὁ προφήτης Ἠσαΐας χαρακτηρίζεται στήν ἐκκλησιαστική μας παράδοση ὡς «πέμπτος εὐαγγελιστής», διότι περιγράφει μέ πολλές λεπτομέρειες τό πρόσωπο καί τό ἔργο τοῦ ἀναμενόμενου στήν Παλαιά Διαθήκη Μεσσία-Χριστοῦ. Ὁ Ἠσαΐας ἔζησε τόν 8ο αἰώνα (765-700 π.Χ.). Καταγόταν ἀπό τή φυλή τοῦ Ἰούδα καί ἀνῆκε στίς ἀνώτερες κοινωνικές τάξεις τῆς Ἰερουσαλήμ μέ πρόσβαση στή βασιλική αὐλή. Ἦταν ἔγγαμος, εἶχε μεγάλη μόρφωση, βαθιά θεολογική γνώση, πίστη στόν Θεό καί γνώριζε πολύ καλά τίς παραδόσεις τοῦ λαοῦ του. Ὅλα αὐτά ἀποτυπώνονται πολύ ζωντανά στό βιβλίο του, ὅπου καταγράφονται οἱ λόγοι καί τά ὁράματά του.
Στήν ἑνότητα τῶν κεφαλαίων 24-27, τά ὁποῖα ὀνομάζονται «Ἀποκάλυψη τοῦ Ἠσαΐα», περιέχονται ὁρισμένες προφητεῖες, πού ἀφοροῦν στά ἔσχατα τῆς ἱστορίας. Τότε πού θά γίνει ἡ κρίση ὅλων τῶν ἐθνῶν, ἡ ἀπώλεια τῶν ἀσεβῶν καί ἡ σωτηρία τῶν εὐσεβῶν ἀπό τόν Ἰσραήλ καί ὅλους τούς λαούς. Στήν ἑνότητα πού προηγεῖται (κεφ. 13-23) προφητεύεται ἡ καταστροφή τῶν γειτονικῶν ἐθνῶν τοῦ Ἰσραήλ (Βαβυλωνίων, Μωαβιτῶν, Συρίων, Αἰθιόπων, Αἰγυπτίων, Ἰδουμαίων, Ἀράβων, Τυρίων), ἐνῶ στήν ἑνότητα πού ἀκολουθεῖ (κεφ. 28-35) προφητεύεται ἡ ὅμοια αὐστηρή κρίση καί τοῦ ἴδιου τοῦ Ἰσραήλ.
Στό κεφάλαιο 24 προαναγγέλλεται ἡ γενική κρίση ὅλων τῶν ἐθνῶν καί κάθε ἕνα ἀπό τά τρία ἑπόμενα κεφάλαια περιέχει ἕνα δοξολογικό ἆσμα, πού θά ψάλουν ὅσοι δίκαιοι λυτρώθηκαν ἀπό τό κακό. Διότι κατά τήν κρίση ἐκείνη, ὁ Θεός ὡς ὁ ἀπόλυτος κυβερνήτης τοῦ κόσμου καί τῆς ἱστορίας θά ἐξαλείψει κάθε μορφή κακίας μέ τήν ὁποία οἱ ἄνθρωποι μολύνουν τή δημιουργία καί προκαλοῦν πόνο ὁ ἕνας στόν ἄλλο. Εἶναι ἕνας πανανθρώπινος πόθος, ὁ ὁποῖος ἐνισχύεται ὅσο περισσότερο τό κακό γίνεται ἰσχυρότερο στήν ἀνθρώπινη ἱστορία, καθώς καμιά ἀνθρώπινη δύναμη δέν εἶναι σέ θέση νά τό ἀντιμε- τωπίσει. Μέ πλούσια γλώσσα, παραστατικές εἰκόνες, διεισδυτικές παρατηρήσεις, καί πάντοτε σέ μία οἰκουμενική προοπτική, ὁ Ἠσαΐας περιγράφει μέ ἀνάλογα χρώματα τόσο τήν καταστροφή ὅσο καί τή λύτρωση, πού θά ἐπικρατήσει στόν κόσμο μετά τήν τελική παρέμβαση τοῦ Θεοῦ. Εἶναι πολύ ἐνδιαφέρο- ντα τά στοιχεῖα πού χρησιμοποιεῖ γιά νά κάνει τίς περιγραφές του, ἰδιαιτέρως ὅσες ἀφοροῦν στή σωτηρία.
Στό πρῶτο ἆσμα ὁ προφήτης χαιρετίζει τήν ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ νά ἀποκαταστήσει τήν τάξη στόν κόσμο ὡς «βουλὴν ἀρχαίαν καὶ ἀληθινήν», πού τή ἔλαβε, δηλαδή, ἀπό ἀρχαιοτάτων χρόνων καί τήν ἔθεσε σέ λειτουργία μέσα στήν ἱστορία ὡς ἕνα θεῖο σχέδιο γιά τήν σωτηρία τοῦ κόσμου. Χρησιμοποιεῖ τήν εἰκόνα ἑνός γιορτινοῦ δείπνου πού στήνεται στή Σιών, ὅπου βρίσκεται ἡ ἕδρα τοῦ βασιλείου τοῦ Θεοῦ. Οἱ συμμετέχοντες ἑορτάζουν ἕνα σπουδαῖο γεγονός: Τήν ὁλοκληρωτική ἐξάλειψη τοῦ θανάτου ἀπό τόν κόσμο, ἀφοῦ «κατέπιεν ὁ θάνατος ἰσχύσας, καὶ πάλιν ἀφεῖλε Κύριος ὁ Θεὸς πᾶν δάκρυον ἀπὸ παντὸς προσώπου» (25,8).
Στό δεύτερο ἆσμα τό δῶρο γίνεται πιό συγκεκριμένο. Ἀφοῦ οἱ εὐεργετημένοι παραδίδονται ἐξ ὁλοκλήρου καί μέ εὐγνωμοσύνη στήν κυριαρχία τοῦ εὐεργέτη τους Θεοῦ μέ τά λόγια: «Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν, πάντα γὰρ ἀπέδωκας ἡμῖν. Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, κτῆσαι ἡμᾶς, Κύριε, ἐκτός σου ἄλλον οὐκ οἴδαμεν, τὸ ὄνομά σου ὀνομάζομεν» (26,12-13), ὁμολογοῦν τήν ἐλπίδα ἀπόλαυσης τῆς νέας πραγματικότητας πού ἐπικρατεῖ πλέον στόν κόσμο: «ἀναστήσονται οἱ νεκροί, καὶ ἐγερθήσονται οἱ ἐν τοῖς μνημείοις, καὶ εὐφρανθήσονται οἱ ἐν τῇ γῇ» (26,19). Ἡ κατάλυση τοῦ θανάτου δέν εἶναι ἁπλῶς μία ἀφηρημένη ἀναφορά, ἀλλά ἕνα συγκεκριμένο γεγονός ἀνάστασης τῶν νεκρῶν ἀπό τά μνήματα καί μή ἀναστρέψιμη ἐπαναφορά τους στή ζωή.
Στ ό τρίτο ἆσμα προστίθεται καί ἕνα τρίτο στοιχεῖο. Ὅλοι οἱ διασκορπισμένοι στίς χῶρες τοῦ θανάτου (Ἀσσυρία, Αἴγυπτο) θά συγκεντρωθοῦν «καὶ προσκυνήσουσι τῷ Κυρίῳ ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ ἅγιον ἐν Ἰερουσαλήμ» (27,13), πού θά γίνει πλέον τό παγκόσμιο κέντρο τῆς λατρείας τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ.
Εἶναι προφανές ὅτι γιά τά παραπάνω τό μόνο γεγονός στήν παγκόσμια ἀνθρώπινη ἱστορία, πού ἀνταποκρίνεται πλήρως σέ ὅλα ὅσα περιγράφει ὁ προφήτης, εἶναι ἡ διήγηση τοῦ βίου τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καί ἀσφαλῶς ὁ προφήτης δέν γνώριζε ἀνθρωπίνως τί θά συνέβαινε στή ρωμαϊκή Ἰουδαία, οὔτε διαμορφώθηκαν οἱ διηγήσεις ἔτσι ὥστε νά ταιριάξουν στίς προφητικές περιγραφές. Ὁ «συμβιβασμὸς» (βλ. Πρξ 16,10) δηλαδή ἡ σύνδεση καί ἡ κατανόση ἔγινε ἀργότερα, ὅταν ξαναδιαβάστηκαν τά προφητικά κείμενα, ἔχοντας ἤδη κατά νοῦ τή ζωή τοῦ Κυρίου. Κατανόησαν τότε ὅλοι ὅτι αὐτήν ἀκριβῶς τή δόξα εἶδε ὁ προφήτης ἐν Πνεύματι ἁγίῳ καί κατέγραψε στά κείμενά του. Τήν ἴδια ἀκριβῶς δόξα μπορεῖ κανείς σήμερα νά διαπιστώσει μέ τά μάτια του, ἐπισκεπτόμενος τόν ἄδειο τάφο τοῦ Κυρίου μας στό ὄρος Σιών. Χριστός Ἀνέστη!
Ἀθ. Παπαρνάκης
"Ἀπολύτρωσις", Μάϊος 2024
ΤΟ ΚΑΝΑΛΙ ΜΑΣ
