Τήν Πρωτοχρονιά τοῦ 1913 τό θωρηκτό-καταδρομικό τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας «Χαμηδιέ» διασχίζει τόν Ἑλλήσποντο μέσα σέ σφοδρή θαλασσοταραχή. Μέ συνθῆκες χαμηλῆς ὁρατότητας καί δίχως νά ἐντοπιστεῖ ἀπό τά ἑλληνικά ἀντιτορπιλικά, ξανοίγεται πρός τίς Κυκλάδες. Τή νύχτα τῆς 2ας Ἰανουαρίου προσεγγίζει μέ συσκότιση τή Σύρο. Τό πρωί βομβαρδίζει τό λιμάνι τῆς Ἑρμούπολης, μέ ἀποτέλεσμα τό ἀγκυροβολημένο πλωτό νοσοκομεῖο «Μακεδονία» νά τυλιχθεῖ στίς φλόγες καί νά βυθιστεῖ.
Τό τόλμημα τοῦ «Χαμηδιέ» ταράσσει τήν ἑλληνική κυβέρνηση. Ἐκτιμᾶ πώς μόνο τό θωρακισμένο καταδρομικό «Ἀβέρωφ» μπορεῖ νά ἀναμετρηθεῖ μαζί του. Μέ τήν κυβερνητική ἐκτίμηση διαφωνεῖ ὁ εὐφυής, ὁ διορατικός ναύαρχος Παῦλος Κουντουριώτης. Διαβλέπει πώς οἱ κινήσεις τοῦ «Χαμηδιέ» εἶναι κινήσεις ἀντιπερισπασμοῦ ἔξυπνα σχεδιασμένες ἀπό τό τουρκικό ναυτικό ἐπιτελεῖο, μέ στόχο νά ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τήν περιοχή τῶν νησιῶν τοῦ βορειοανατολικοῦ Αἰγαίου κυρίως τό ἑλληνικό θωρηκτό «Ἀβέρωφ» πρός καταδίωξη τοῦ «Χαμηδιέ»· καί τότε ἀπρόσκοπτα νά ἐξέλθει ἀπό τά Στενά τῶν Δαρδανελλίων στό Αἰγαῖο ὁ τουρκικός στόλος καί νά καταναυμαχήσει τά ὑπόλοιπα ἐκεῖ ἑλληνικά πολεμικά πλοῖα. Εἶναι πραγματικότητα πώς οἱ Τοῦρκοι τρέμουν τό «Ἀβέρωφ» καί τό ἀποκαλοῦν «σεϊτάν παπόρ» (διαβολοκάραβο).
Ἡ ἐπιμονή τοῦ ναυάρχου, πώς ὅλο αὐτό τό σκηνικό ἀποτελεῖ παγίδα, πείθει τήν κυβέρνηση. Ἔτσι δέν διατάσσει τήν καταδίωξη τοῦ «Χαμηδιέ» καί τό «Ἀβέρωφ» παραμένει στή θέση του.
Τά ξημερώματα τοῦ Σαββάτου τῆς 5ης Ἰανουαρίου, ὁ τουρκικός στόλος βέβαιος ὅτι ὁ ἀντιπερισπασμός πέτυχε, προβάλλει ἄνετος ἀπό τά Στενά τῶν Δαρδανελλίων. Οἱ Τοῦρκοι ἐξέρχονται γιά τή ρεβάνς. Θέλουν νά πάρουν ἐκδίκηση γιά τήν προηγούμενη ταπεινωτική ναυτική ἥττα τους (ναυμαχία τῆς Ἕλλης 3 Δεκεμβρίου 1912) ἁρπάζοντας τά βορειοανατολικά νησιά τοῦ Αἰγαίου ἀπό τά ἑλληνικά χέρια. Κατευθύνονται, λοιπόν, ὁλοταχῶς στόν Μοῦδρο, τή ναυτική βάση τῆς Λήμνου, ἀποφασισμένοι νά τήν ἀνακαταλάβουν.
Τήν ἔξοδο τῶν Τούρκων ἀντιλαμβάνεται τό ἑλληνικό ἀνιχνευτικό «Λέων». Πάραυτα ὁ ναύαρχος Κουντουριώτης ἐνημερώνεται καί στέλνει ἀπό τό θωρηκτό «Ἀβέρωφ» τό ἀκόλουθο σῆμα στά πλοῖα του: «Ὁ ναύαρχος εὔχεται καλήν ἡμέραν εἰς γενναῖα ἐπιτελεῖα καί πληρώματα».
Τό «Ἀβέρωφ» ἐκπλέει ἀπό τό λιμάνι τοῦ Μούδρου. Ἔξω ἀπό τή Λῆμνο ἀνταμώνουν οἱ δύο ἀντίπαλοι. Οἱ Τοῦρκοι πανικοβάλλονται μπρός στή θέα τῆς ἑλληνικῆς ναυαρχίδας πού τούς περίμενε πάνοπλη, ἐνῶ οἱ ἴδιοι ἔτρεφαν ἐλπίδες πώς καταδίωκε κάπου μακριά τό «Χαμηδιέ». Γρήγορα ὁ ἐχθρός ἀλλάζει πορεία πρός νότο. Συμπλέει πρός αὐτή τήν κατεύθυνση καί ὁ ἑλληνικός στόλος. Πρό τῆς κρίσιμης στιγμῆς τηλεγραφεῖ ὁ ναύαρχος Κουντουριώτης στά πληρώματα: «Ὑπενθυμίζομεν τό σῆμα τῆς 3ης Δεκεμβρίου. Τό πᾶν ἐξαρτᾶται ἀπό τήν σημερινήν ἡμέραν διά τήν ἀγαπητήν μας Ἑλλάδα. Φανῆτε λέοντες!».
Γύρω στίς 11.30 τό πρωί, πρῶτα τά ὀθωμανικά πλοῖα μέ τά πυροβόλα τους χτυποῦν κατά τῶν ἑλληνικῶν. Τά πυρά τους ὅμως ἀποδεικνύονται ἄστοχα. Τό ἑλληνικό πυροβολικό ἀνταποδίδει μέ καταιγιστικά πυρά εὔστοχα. Ἡ τουρκική ναυαρχίδα «Μπαρμπαρόσσα» καίγεται χτυπημένη ἀπό τό «Ἀβέρωφ», ἐνῶ τό θωρηκτό «Μεσσουδιέ» χτυπιέται στοχευμένα ἀπό τά θω- ρηκτά μας «Ψαρά» καί «Ὕδρα», μέ ἀποτέλεσμα νά βγεῖ ἀπό τή γραμμή σκεπασμένο ἀπό καπνούς. Ἀναμφίβολα ὁ ὀθω- μανικός στόλος παρουσιάζει σημάδια κάμψης. Τό ἠθικό του κατατσακίζεται, ὅταν μία ὀβίδα σημαδεύει τόν ἱστό τοῦ φλεγόμενου «Μπαρμπαρόσσα», ρίχνοντάς τον κάτω μαζί μέ τήν ἐμβληματική του σημαία.
Οἱ πυρκαγιές δημιουργοῦν πανικό στούς Τούρκους. Ὁ ἀρχηγός τους πλοίαρχος Ταχήρ διατάσσει: «Πίσω στά Στενά!». Ἄτακτα καί ταχύτατα ὑποχωροῦν πρός τά Δαρδανέλλια. Ὁ ἑλληνικός στόλος κατά διαταγή τοῦ Κουντουριώτη τούς καταδιώκει μέχρις ἐσχάτων. Τά πυροβόλα τοῦ «Ἀβέρωφ» στρέφονται κατά τοῦ θωρηκτοῦ «Τουργκούτ», πού βρίσκεται στήν οὐρά τοῦ τουρκικοῦ στόλου. Τό «Τουργκούτ» πλήττεται καίρια· ἀρχίζει νά γέρνει ἐπικίνδυνα, ἐνῶ τό κατάστρωμά του τυλίγεται στίς φλόγες.
Μέ κομμένα τά φτερά τό τουρκικό ναυτικό τρέπεται σέ φυγή καί «κλείνεται» στά Δαρδανέλλια μέ χτυπημένα τά τρία θωρηκτά του, μέ βαριές ζημιές καί 190 νεκρούς. Ἀντίθετα οἱ Ἕλληνες μετροῦν ἀσήμαντες ζημιές καί μόνον ἕναν τραυματία! Στή νίκη αὐτή τόν βασικότερο ρόλο ἔπαιξε ἡ εὐστοχία τοῦ πυρός τοῦ ἑλληνικοῦ ναυτικοῦ.
Ὁ ὑπουργός τῶν ὀθωμανικῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων Ναζήμ πασάς δηλώνει στό ὑπουργικό συμβούλιο: «Ὁ στόλος ἔπραξεν ὅ,τι ἦτο δυνατόν. Δυστυχῶς οὐδέν δυνάμεθα πλέον νά ἀναμένωμεν ἀπό αὐτόν».
Μέ νικητήριους παιάνες, θριάμβους, χαρές, ζητωκραυγές ἀνέτειλε ἡ νέα χρονιά γιά τήν Ἑλλάδα. Ἡ περιφανής ναυμαχία τῆς Λήμνου στόν Α´ Βαλκανικό Πόλεμο μέ πρωταγωνιστή τό θρυλικό «Ἀβέρωφ» εἶναι καθοριστική. Ἡ θαλασσοκρατορία στό Αἰγαῖο ἀνήκει πλέον δικαιωματικά στούς Ἕλληνες. Τά τουρκικά πολεμικά πλοῖα ἐγκλωβίζονται στά Δαρδανέλλια. Ξημέρωναν τά Ἅγια Θεοφάνια κι ὕστερα ἀπό πολύχρονη δουλεία τά αἰγαιοπελαγίτικα νερά θά καθαγιάζονταν.
Ἔπειτα ἀπό τέτοιους τιτάνιους ἀγῶνες τῶν Ἑλλήνων στό Αἰγαῖο Πέλαγος, πού κατοχυρώθηκαν μέ ἐπίσημες συνθῆκες, πῶς τολμᾶ σήμερα ἡ Τουρκία νά ἐμφανίζεται προκλητική καί ἀδιάλλακτη, καταπατώντας αὐθαίρετα συμφωνίες καί συμβάσεις, τό Διεθνές Δίκαιο τῆς Θάλασσας; Καί πῶς ψευδόμενη σπέρνει παντοῦ τήν προπαγάνδα περί ἀλυτρωτισμοῦ, περί «Γαλάζιας Πατρίδας», ὅτι τάχα τά νησιά μας ἦταν κάποτε τουρκικά, ἀλλά τώρα τά κατέχουν οἱ Ἕλληνες, καί πρέπει ὁπωσδήποτε ἡ ἴδια νά τά ἀπελευθερώσει; Κι ἐνῶ ἡ Ἑλλάδα ἔχει ὅλα τά νόμιμα δικαιώματα μέ τό μέρος της ὡς πρός τήν κυριαρχία της στό Αἰγαῖο, ζεῖ πλέον διαρκῶς μέ τήν ἀπειλή τοῦ «casus belli» (αἰτία πολέμου) ἀπό τή γείτονα χώρα.
Ἑλληνίς
"Ἀπολύτρωσις",
Τεῡχος Ἰανουαρίου 2025
ΤΟ ΚΑΝΑΛΙ ΜΑΣ
