Ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἀποτελεῖ τό πλέον ἀντιλεγόμενο ἱστορικό πρόσωπο στήν παγκόσμια Ἱστορία. Βρέφος ἀκόμη προσκυνήθηκε τόσο ἀπό τους ἄσημους βοσκούς, ὅσο καί ἀπό τούς ἐπιφανεῖς μάγους τῆς Ἀνατολῆς. Πίσω τους ὅμως καιροφυλακτοῦσε ὁ Ἡρώδης ζητώντας τή ζωή του. Βέβαια ἐκεῖνος δέν πέτυχε τό σκοπό του καί ἦταν τά νήπια της Βηθλεέμ πού ἐξοντώθηκαν στήν ἄφρονα ἐκείνη ἐκκαθάριση.
Ὁ Ἡρώδης μέ ἀνθρώπινα κριτήρια εἶχε κάποιο ἐλαφρυντικό γιά τήν αἱμοσταγῆ ἐκείνη ἐνέργειά του. Ἦταν ἀπόλυτος ἄρχων καί ἐπληροφορεῖτο ξαφνικά ὅτι ἐμφανίστηκε διεκδικητής τοῦ θρόνου του. Ἄλλωστε ἀκόμη καί οἱ νομοδιδάσκαλοι τοῦ Ἰσραήλ ὡς ἐγκόσμιο ἄρχοντα ἀνέμεναν τόν μεσσία.
Στό πέρασμα τῶν χρόνων δέν ἔλειψαν οἱ μέ ποικίλους τρόπους διῶκτες τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Πρῶτοι, ὅταν ἀκόμη βίωνε ὡς θνητός, οἱ νομοδιδάσκαλοι τοῦ Ἰσραήλ πού προαναφέραμε. Αὐτοί ἀπό φθόνο Τόν παρέδωσαν στή ρωμαϊκή ἐξουσία, στήν ὁποία ἄσκησαν πίεση, ὥστε νά ἐπιτύχουν τή θανατική Του καταδίκη.
Κάθε ὀρθολογικά σκεπτόμενος ἄνθρωπος ἔπρεπε νά δέχεται ὅτι μέ τόν σταυρικό θάνατο ἡ «ὑπόθεση Ἰησοῦς» θά εἶχε τεθεῖ στό ἀρχεῖο τῆς Ἱστορίας καί τό πρόσωπο θά ἀποτελοῦσε τό πολύ πηγή ἐμπνεύσεως γιά κάποιους ρομαντικούς λογοτέχνες καί καλλιτέχνες. Ὅμως συνέβη στήν πραγματικότητα μιά πραγματική ἀνατροπή. Ἀμέσως ἄρχισε ἀπηνής διωγμός ἐναντίον ἐκείνων πού εἶχαν τό θάρρος νά εὐαγγελίζονται τήν ἀνάστασή Του καί τή βασιλεία Του, βασιλεία πού, σύμφωνα μέ τό κήρυγμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, δέν εἶναι ἀπό τοῦτο τόν κόσμο. Θά μποροῦσαν οἱ διῶκτες, ὀρθολογικά σκεπτόμενοι, νά ἐκλάβουν τούς μαθητές του ὡς ἀλαφροήσκιωτους ἤ σαλεμένους ἀπό τόν πόνο τοῦ χωρισμοῦ ἀπό τόν δάσκαλό τους καί νά τούς παραδώσουν στή χλεύη τοῦ λαοῦ. Ὅμως, ἀντίθετα, κίνησαν διωγμό, μαρτυρία τῆς δεινῆς θέσεως στήν ὁποία βρίσκονταν. Βέβαια θά μποροῦσε νά ἰσχυριστεῖ κάποιος ὅτι ὁ διωγμός τῶν Ἰουδαίων κινήθηκε ὑπό τό ψυχολογικό βάρος τῆς ἐνοχῆς γιά τό θάνατο ἑνός ἀθώου. Ἔχουμε δηλαδή, ὄχι βέβαια ἐλαφρυντικό, ἀλλά κάποια ἐξήγηση.
Ὁ διωγμός ὅμως ξέφυγε ἀπό τά πλαίσια τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ καί τή σκυτάλη ἀνέλαβε ἡ ρωμαϊκή ἐξουσία, ἡ κοσμοκρατορική, ἡ ἄκρως ἀνεκτική ἔναντι τῆς πληθώρας τῶν θεοτήτων, τίς ὁποῖες ἐνέταξε στό λατρευτικό πάνθεο παράλληλα μέ τήν ἔνταξη στίς τάξεις τῶν λεγεώνων ὁπλιτῶν διαφόρων ἐθνοτήτων. Καί ἐδῶ προβάλλεται κάποια ἐξήγηση: Οἱ «ἀντικοινωνικοί» πρῶτοι πιστοί τοῦ σταυρωμένου Ναζωραίου ἀρνοῦνταν νά δεχθοῦν τή θεότητα τοῦ αὐτοκράτορα. Ἀλλά αὐτό δέν ἦταν πρωτοφανές. Καί οἱ ἰουδαῖοι ἐπέμεναν στήν ὕπαρξη ἑνός μόνον Θεοῦ, ἰδιαιτερότητα πού εἶχε γίνει ἐν πολλοῖς σεβαστή ἀπό τό πλῆθος τῶν κατακτητῶν μέ σπάνιες ἐξαιρέσεις, ὅπως ἐκείνη τοῦ Ἀντιόχου Δ΄, τοῦ ἐπικληθέντος Ἐπιφανοῦς. Ἡ σκληρότητα, ἡ ἀγριότητα τῶν διωγμῶν ἐπί τρεῖς περίπου αἰῶνες οὔτε ἐλαφρυντικά ἔχει οὔτε σοβαρή ἐξήγηση. Ἡ ρωμαϊκή ἐξουσία δέν φαινόταν νά διατρέχει κανέναν κίνδυνο ἐκ μέρους τῶν πιστῶν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Στό τέλος τῶν αἰώνων τῶν διωγμῶν οἱ πιστοί στόν Ἰησοῦ Χριστό ἐξανάγκασαν τή ρωμαϊκή ἐξουσία νά ἀναγνωρίσει τό αὐτονόητο, ἀκόμη καί γιά τόν ἀρχαῖο κόσμο: τό ἐλεύθερο τῆς λατρείας. Πολλοί πανηγυρίζουν στό γεγονός αὐτό τό θρίαμβο τῆς πίστεως καί ὄντως εἶναι. Ἡ ἐντυπωσιακή αὔξηση τοῦ ἀριθμοῦ τῶν πιστῶν ἐν μέσῳ ἀπηνῶν διωγμῶν· ἡ προσέλευση στό μαρτύριο ἀνθρώπων τῆς ἐξουσίας, ταγμένων στή διεκπεραίωση τῆς ἐξοντώσεως τῶν χριστιανῶν, στρατιωτικῶν, δικαστικῶν καί δημίων, δέν ἐπιδέχεται οὐδεμία σοβαρή κοινωνιολογική ἐξήγηση. Ὅμως οἱ Ἡρῶδες δέν ἐξαλείφθηκαν. Ἀπεναντίας εἰσῆλθαν στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἔχοντας πλέον τήν εὐχέρεια νά συνεχίσουν τό διωγμό ἀπό μέσα.
Οἱ διωγμοί πού ἀκολούθησαν εἶχαν δυό μορφές: Ἡ πρώτη ἦταν οἱ αἱρέσεις, μέσῳ τῶν ὁποίων σχίστηκε ὁ ἄρραφος χιτώνας τῆς Ἐκκλησίας, κάτι πού εἶχαν ἀποφύγει νά πράξουν οἱ στρατιῶτες γιά τό χιτώνα τοῦ Χριστοῦ κάτω ἀπό τό σταυρό. Ἄνθρωποι φέροντες τό πνεῦμα τῆς φιλοσοφίας τοῦ ἀρχαίου κόσμου καί ἀδυνατώντας νά κατανοήσουν τό μήνυμα τῆς φάτνης ἐπιδόθηκαν σέ ἄκαρπο ἀγώνα φιλοσοφικῆς ἐπένδυσης τῆς νέας πίστεως ἀρνούμενοι τήν Ἀποκάλυψη. Ἡ δεύτερη ἦταν ἡ ἐκκοσμίκευση. Μέσῳ αὐτῆς ἐπιδιώχθηκε ἡ ταύτιση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ μέ τά βασίλεια τοῦ κόσμου τούτου. Κενοδοξία, ἀπληστία, πάθος κυριαρχίας, καταδυνάστευση, ἐκμετάλλευση τοῦ ἀδυνάτου, διωγμοί κατά ἀντιφρονούντων σπίλωσαν τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ πρῶτος διωγμός ὁδήγησε στήν πολυδιάσπαση τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Ὁ δεύτερος ὁδήγησε στήν ἀντίδραση πρός τήν Ἐκκλησία του. Καί ὅταν ἦρθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου ὁ Χριστός κάθισε ἐκ νέου στό ἑδώλιο τοῦ νέου Πιλάτου προκειμένου νά ἀπολογηθεῖ, ὄχι βέβαια γιά δικά του ἐγκλήματα, ἀλλά γιά ἐγκλήματα ἐκείνων πού ἔφεραν τό ὄνομα χριστιανός. Καί οἱ νέοι κριτές δέν εἶναι σάν τόν Πιλάτο πού ἀναζητοῦσε τρόπο νά ἀθωώσει τόν Χριστό, ὥσπου ἀπόκαμε κάτω ἀπό τίς πιέσεις καί τίς ἀπειλές τῶν ἐμπαθῶν διωκτῶν του. Αὐτοί ἔχουν προαποφασισμένη τήν καταδίκη του, ὅπως τότε ὁ Ἡρώδης. Δέν παρουσιάζουν στό δικαστήριο τό τί ἐδίδαξε καί ἔπραξε ὁ κατηγορούμενος. Τίς ἀδυναμίες τῶν βαπτισμένων στό ὄνομά του προβάλλουν μέ ἰδιαίτερη χαιρεκακία ὡς ἀπόδειξη τῆς ἀποτυχίας τοῦ Χριστοῦ. Καί δέν σταματοῦν ἐδῶ οἱ κατήγοροι. Περιφρονώντας τήν Ἱστορία προβάλλουν στόν Χριστό καθετί πού διαστροφικοί νόες συνέλαβαν καί ἐξακολουθοῦν νά συλλαμβάνουν προκειμένου νά πλήξουν τό κατεξοχήν πρόσωπο τῆς Ἱστορίας. Καί μεῖς, οἱ φέροντες τό ὄνομα χριστιανός, καθηλωμένοι στά πάθη μας ἐπιχειροῦμε κατά καιρούς νά ἐλαφρύνουμε τή θέση του ὄχι μέ τά πνευματικά ὅπλα πού μᾶς προσέφερε ἀφειδῶς, ἀλλά μέ τά ἄλλα πού διαχρονικά κατέχει ἡ κοσμική ἐξουσία. Θεωροῦμε ὅτι τά θέματα πίστεως διεκπεραιώνονται διά τῆς κοσμικῆς ἰσχύος, ὅπως ὁ Πέτρος στόν κῆπο τῆς Γεσθημανῆ!
Ἴσως πρέπει νά λαλήσει καί γιά μᾶς ὁ πετεινός, ὥστε νά κλάψουμε καί μετανιωμένοι νά πάρουμε τό δρόμο τοῦ πρωτομάρτυρα Στεφάνου, ὁ ὁποῖος λιθοβολούμενος ζήτησε ἀπό τόν οὐράνιο Πατέρα νά μή λογαριάσει τήν ἁμαρτία τῶν διωκτῶν του. Ἡ καλή μαρτυρία καί τό μαρτύριο εἶναι τά μόνα μέσα ὄχι γιά τόν ἀφανισμό τῶν Ἡρωδῶν ἀλλά γιά τό μετασχηματισμό τους σέ μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ.
Ἀπόστολος Παπαδημητρίου
ΤΟ ΚΑΝΑΛΙ ΜΑΣ
