Τό διαβόητο τάγμα τῶν Ἰησουιτῶν φέρει τήν εὐθύνη γιά τίς ἀπαράδεκτες, ἕως καί ἐγκληματικές, ἐνέργειες κατά τῆς Ὀρθοδοξίας. Εἶναι γνωστό ὅτι οἱ Ἰησουίτες βελτίωσαν τίς πολυπλόκαμες βάσεις προσηλυτισμοῦ καί προπαγάνδας σέ ὅλα τά σημαντικά κέντρα τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας ἀπό τήν ἐποχή τῶν διομολογήσεων (1673), καθώς ἐξασφάλισαν προνομιακή μεταχείριση.
 Στίς ἀρχές τοῦ 18ου αἰώνα εἶχε ὁλοκληρωθεῖ τό δίκτυό τους στόν ἑλληνικό χῶρο. Ἔτσι τό Βατικανό ἐγκαθιστοῦσε στήν Ἀνατολή τούς Ἰησουίτες καί τούς Καπουτσίνους μοναχούς, γιά νά προσηλυτίσουν τούς Ἕλληνες, τούς ὁποίους ἀποκαλοῦσαν «σχισματικούς». Ἀδίστακτοι καί κυνικοί οἱ μισσιονάριοι, κατέφευγαν στίς ὠμές πιέσεις καί στούς ἐκβιασμούς ἐναντίον τῶν Ἑλλήνων, ἐπιστρατεύοντας ὄχι μονάχα τήν εὔνοια τῆς τουρκικῆς ἐξουσίας ἀλλά καί τούς ὁμόδοξούς τους πειρατές πού λυμαίνονταν τό Αἰγαῖο, ἐνῶ παράλληλα καρπώνονταν μερίδιο ἀπό τό πλιάτσικο τῶν πειρατειῶν (σπίτια, χρήματα, κοσμήματα, προσφορές). Ἔγραφε χαρακτηριστικά ὁ πρόξενος τῆς Βενετίας στή Σινιορία τό 1652: «Αὐτοί οἱ Ἰησουίτες πατέρες δέν ἐνδιαφέρονται τόσο γιά τίς ψυχές ὅσο γιά τά πουγγιά τους».
 Μέσα ἀπό τίς πηγές πού ἀναφέρονται στή δράση τους ἀποκαλύπτεται ἡ ἐπιρροή τήν ὁποία ἀσκοῦσαν στούς Φαναριῶτες, καθώς ἐπίσης καί οἱ πανοῦργες μέθοδοι μέ τίς ὁποῖες διεισέδυαν στό πατριαρχεῖο, ἀποσκοπώντας στόν προσεταιρισμό ἐπιφανῶν Ἑλλήνων, λαϊκῶν καί κληρικῶν. Ἀκόμη καί μέ τόν πατριάρχη προσπαθοῦσαν νά δημιουργήσουν στενές σχέσεις, γιά νά προσεγγίσουν εὐκολότερα τούς Ἕλληνες καί νά προωθήσουν τήν προπαγάνδα τους. Ὁ ἄγγλος περιηγητής John Covel ἀποκαλύπτει τήν ὕπουλη δραστηριότητα τῆς γαλλικῆς διπλωματίας, καθώς καί τῶν Ἰησουιτῶν γιά τήν ἀνάρρηση στόν πατριαρχικό θρόνο ἀνθρώπων τῆς ἐπιρροῆς τους. Ἡ ἐξαγορά καί ἡ συκοφαντία ἀποτελοῦσαν τίς κυριότερες μεθόδους τῶν σκοτεινῶν συναλλαγῶν τοῦ 17ου αἰ. στήν Πόλη.
 Ἐπιπλέον, τό 1643 ἕνας ἐξωμότης Χιώτης, ὁ Πανταλέων, ἵδρυσε στήν Κωνσταντινούπολη σχολή τῶν Ἰησουιτῶν, ἡ ὁποία ἀποδείχτηκε πολύ δραστικό ὅπλο στά χέρια τους κατά τῶν Ὀρθοδόξων, ἀφοῦ ἀπό ἐκεῖ ἀποφοίτησαν καί ὀρθόδοξοι ἱερωμένοι. Γι’ αὐτό καί οἱ μισσιονάριοι δήλωναν αὐτάρεσκα: «Οἱ ἕλληνες γονεῖς στέλνουν μέ εὐχαρίστηση τά παιδιά τους στά σχολεῖα μας». Ἀκόμη καί σ’ αὐτό τό Ἅγιο Ὄρος προσπάθησαν νά ἐγκαθιδρυθοῦν, χωρίς ὅμως ἀποτέλεσμα.
 Τή μεγαλύτερή της ὅμως ἐπιτυχία εἶχε ἡ Ἑταιρεία στό Αἰγαῖο. Ἐνδεικτικά ἀναφέρω ὅτι στή Νάξο δέν δίσταζαν νά καταφεύγουν σέ ἀνοιχτή προπαγάνδα καί σέ σατανικές σκηνοθεσίες γιά τόν ἐπηρεασμό τῶν κατοίκων. Οἱ ἴδιοι ὁμολογοῦσαν ὅτι ἀπέδιδε καρπούς ἡ προσέλευσή τους κάθε Κυριακή στίς ἑλληνικές ἐκκλησίες καί τό κήρυγμά τους πού ἀκολουθοῦσε μετά τή θεία Λειτουργία. Τίς μεγάλες γιορτές οἱ Ἕλληνες συνέρρεαν ὁμαδικά νά ἐξομολογηθοῦν στούς Ἰησουίτες, ἐνῶ ντελάληδες τούς προσκαλοῦσαν νά παρακολουθήσουν τίς θρησκευτικές ὁμιλίες τῶν φραγκοπαπάδων. Στή Σαντορίνη κατάφεραν μέ εἰδική προσταγή τοῦ σουλτάνου νά ἐκδοθεῖ ἀφορισμός ἀπό τόν πατριάρχη καί νά ἐπιβληθεῖ πρόστιμο στούς δύο ἐπισκόπους πού δέν παραχωροῦσαν στούς Ἰησουίτες τόν ἱερό ναό τῆς Κυρᾶς τῆς Ἐπισκοπῆς. Γιά τήν Ἀστυπάλαια γράφει ὁ Ἰησουίτης Richard ὅτι φιλοξενήθηκε ἀπό τόν μητροπολίτη Σίφνου, ὁ ὁποῖος τοῦ πρότεινε νά ἱερουργήσει μαζί του. Τοῦ ἔδωσε μάλιστα καί ἄδεια νά ἐξομολογήσει καί ἐκεῖνος ἐπιδόθηκε σέ προσηλυτισμό, ὅπως ὁ ἴδιος ὁμολογεῖ στό χρονικό του.
 Παρά τή συντονισμένη μεθοδική καί ὕπουλη προσηλυτιστική ἐκστρατεία τῶν πολύπειρων Ἰησουιτῶν, θαυμαστή ὑπῆρξε ἡ πνευματική ἀντίσταση τοῦ λαοῦ. Οἱ περισσότεροι Ρωμιοί διατηροῦσαν τή θρησκευτική καί τήν ἐθνική, τή ρωμαίικη δηλαδή, συνείδηση. Τό 1707 μάλιστα ὁ πατριάρχης Γαβριήλ μέ ἐγκύκλιό του σύστηνε στούς Ὀρθοδόξους τῶν νήσων τοῦ Αἰγαίου νά μή δέχονται τούς δυτικούς ἱεραποστόλους, τούς ὁποίους ἀποκαλοῦσε ψεῦτες καί διαφθορεῖς τῶν ψυχῶν.
 Τό τάγμα τῶν Ἰησουιτῶν βαρύνεται ἐπίσης γιά τήν ἄγρια πολεμική καί τίς ὕπουλες ἐνέργειες εἰς βάρος τοῦ πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κυρίλλου Λουκάρεως. Ὁ ἱκανότατος καί πολύ μορφωμένος ἅγιος Κύριλλος -ἑορτάζει στίς 27 Ἰουνίου- ἔγινε πατριάρχης σέ μιά περίοδο πού ὁ ὀρθόδοξος Ἑλληνισμός κινδύνευε ἀπό πραγματικό ἀφανισμό. Ἔδωσε τιτάνιο ἀγώνα γιά τήν Ἐκκλησία καί τό Γένος μας. Τόλμησε ὅμως νά ἐλέγξει τούς Ἰησουίτες γιά τήν προπαγάνδα τους κατά τῆς Ὀρθοδοξίας καί τό διαβρωτικό τους ἔργο: «Γυρεύουσι (οἱ Ἰησουίτες) τὸν χαλασμόν μας καὶ τὸν ἀφανισμὸν τοῦ Πατριαρχείου καὶ ὅλης τῆς ἐκκλησίας τῶν Γραικῶν», δήλωνε μέ πόνο. Γιά τόν λόγο αὐτό οἱ πρεσβεῖες τῶν καθολικῶν χωρῶν καί οἱ ραδιουργίες τῶν Ἰησουιτῶν τόν πολέμησαν λυσσωδῶς.
 Εἶχε ἱδρύσει τό πρῶτο ἑλληνικό τυπογραφεῖο στήν Κωνσταντινούπολη τό 1627. Ἡ ὀργή ὅμως τῶν Ἰησουιτῶν τό μετέτρεψε σέ ἄχρηστα σίδερα. Τριάντα ὀχτώ χρόνια πάλεψε μέ ἐσωτερικούς καί ἐξωτερικούς ἐχθρούς. Σύρθηκε στίς φυλακές, ὑπέστη ἐξορίες, πέρασε ἕναν πραγματικό Γολγοθᾶ, αὐτός «ὁ Μωυσῆς τοῦ τουρκοκρατούμενου Γένους», ὅπως τόν χαρακτήρισε ὁ Κ. Σαρδελῆς. Πέντε φορές τόν κατέβασαν ἀπό τόν θρόνο καὶ πέντε φορὲς μὲ τὴν ψῆφο τοῦ κλήρου καὶ τὴ συμπαράσταση τοῦ ὀρθόδοξου λαοῦ ἀποκαταστάθηκε πάλι σ᾽ αὐτόν. Τόν κατήγγειλαν ὅμως ὅτι ἑτοίμαζε ἐπανάσταση τῶν Ἑλλήνων. Οἱ Τοῦρκοι τόν ἔκλεισαν σέ κάποιο φρούριο τοῦ Βοσπόρου καί στίς 27 Ἰουνίου 1638 τόν στραγγάλισαν. Γιά αὐτόν τόν πατριάρχη, πού εἶναι ὁ πρῶτος ὁ ὁποῖος πέθανε μέ μαρτυρικό θάνατο, ὁ Κωνσταντῖνος Παπαρρηγόπουλος σημειώνει: «Οὐδέποτε ἴσως τό ἀξίωμα τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριάρχου ἀνεδείχθη λαμπρότερον ἤ ἐπί Κυρίλλου Α΄ τοῦ Λουκάρεως ἐπί δώδεκα περίπου ἔτη ἐκ διαλειμμάτων πατριαρχήσαντος».
 Σήμερα πῶς ἔχει ἡ κατάσταση;
 Ἀντί ἄλλης ἀπαντήσεως παραθέτω ἕνα ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο τοῦ πρώην Ἰησουίτη καί νῦν μεταστραφέντος στήν Ὀρθοδοξία π. Γεωργίου Πάπ. Μᾶς μεταφέρει τό κλίμα τοῦ οἰκουμενιστικοῦ «Ἰνστιτούτου γιά τήν Ἕνωση τῶν Χριστιανῶν», τοῦ ὁποίου ὑπῆρξε μέλος: «Σήμερα ἔχουμε μία νέα μέθοδο», ἐξήγησε ὁ π. Γαβριήλ Savici, ἕνας εἰσηγητής στό Ἰνστιτοῦτο. «Εἶναι ὁ ὀρθόδοξος φίλος σας ἐδῶ; Ὄχι! Ὡραῖα, μπορῶ τότε νά μιλήσω εἰλικρινῶς. Σήμερα, ἀκολουθοῦμε τήν οἰκουμενική μέθοδο και εἴμαστε ἐνάντια στίς μεταστροφές. Λοιπόν, ἐάν μία ἡμέρα ὁ ὀρθόδοξος φίλος σας ἐρχόταν σέ μένα καί μοῦ ἔλεγε πώς εἶχε μεταστραφεῖ ἀπό τή σοφία τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ,ἐγώ πάλι θά τοῦ ἀρνιόμουν νά τόν συμβουλέψω νά τό κάνει. Νά ἐπέστρεφε στήν Κωνσταντινούπολη, ὥστε νά ἀνέβαινε στά ἀνώτατα ἀξιώματα τῆς Ἱεραρχίας. Ὅταν ἔφτανε στόν ἀνώτατο δυνατό βαθμό, τότε, κατά τήν ἄποψή μου, θά ἔπρεπε νά γινόταν Ρωμαιοκαθολικός μαζί μέ τό ποίμνιο του!» (βλ. «Why I converted to the Orthodox faith», Eptalofos S.A. ,1991, σελ 81-82).
 Ὁ νοῶν νοείτω!

Εὐδοξία Αὐγουστίνου
Φιλόλογος-Θεολόγος