Α΄
Μελέτες καί ἔρευνες, μετρήσεις καί στατιστικές ἐπισημαίνουν καί ἐπιβεβαιώνουν τή βλαπτική ἐπίδραση τοῦ καπνίσματος στήν ὑγεία. Ἐξάλλου καί οἱ ἑταιρεῖες καπνοῦ ὑποχρεώνονται νά τό σημειώνουν στίς συσκευασίες τους ἀλλά καί οἱ τεράστιες ἀφίσες πού διαφημίζουν διάφορες μάρκες τσιγάρων διακηρύττουν: «Τό ὑπουργεῖο ὑγείας προειδοποιεῖ ὅτι τό κάπνισμα βλάπτει σοβαρά τήν ὑγεία». Νεώτερη μάλιστα ὑπουργική ἀπόφαση (3730/2008) ἀπαγορεύει τό κάπνισμα σέ δημόσιους χώρους, μεταφορικά μέσα καί μονάδες παροχῆς ὑπηρεσιῶν ὑγείας. Ὡστόσο, τό κάπνισμα ἀποτελεῖ μία πολύ ἐκτεταμένη, σχεδόν γενικευμένη συνήθεια. Συχνά ἀρχίζει ἀπό τήν ἐφηβική καί τήν παιδική ἀκόμη ἡλικία καί πολύ συχνά οἱ νέοι ἀλλά καί μεγάλοι ρωτοῦν: «Ἀφοῦ εἶναι κάτι πού μέ εὐχαριστεῖ τό κάπνισμα, γιατί ἀπαγορεύεται»;
Ἡ ἀπάντηση στό ἐρώτημα αὐτό ἔχει πολλές παραμέτρους.
Καταρχήν, ποιός εἶπε ὅτι μποροῦμε καί ἔχουμε τό δικαίωμα νά κάνουμε κάθε τί πού μᾶς εὐχαριστεῖ; Καί ποιός λογικός καί ὥριμος ἄνθρωπος τοποθετεῖ τήν εὐχαρίστηση πάνω ἀπό τήν ὠφέλεια; Ὅταν κάτι μέ βλάπτει καί μέ φθείρει, θά τό ἀποφύγω, ὅσο κι ἄν μέ εὐχαριστεῖ. Διαφορετικά, αὐτοκαταστρέφομαι.
Ἔπειτα, τό κάπνισμα ὑπάγεται στίς συνήθειες ἐκεῖνες πού δείχνουν ἀδύναμη θέληση καί συγχρόνως βλάπτουν τήν ὑγεία τοῦ ἀνθρώπου. Ἐκεῖνος πού ἐπιχειρεῖ νά μελετήσει τό θέμα, μέ εἰλικρίνεια καί μέ ὁδηγό τό λόγο τοῦ Θεοῦ, μέσα στό πάθος αὐτό μπορεῖ νά διακρίνει φοβερές δυνάμεις τοῦ κακοῦ πού ἀντιμάχεται τόν ἄνθρωπο. Νά ἀναγνωρίσει ἕναν δείκτη πού δείχνει πόσο ὕπουλα μπορεῖ ἡ ψυχή νά κλαπεῖ, ἕνα μέτρο πού μετρᾶ πόσο θανατερά μπορεῖ ἡ ψυχή νά αἰχμαλωτισθεῖ. Ἄν θελήσουμε νά ἀνεβοῦμε κλιμακωτά τίς ἀποτρόπαιες ἐνδείξεις αὐτοῦ τοῦ πάθους, περνώντας ἀπό τίς βασικές ἠθικές ἀρχές ὥς τίς ὑψηλότερες δογματικές ἀντιλήψεις τῆς χριστιανικῆς μας πίστεως θά ἐπισημάνουμε τά ἑξῆς:
1. Τό κάπνισμα εἶναι σπατάλη. Δεδομένου ὅτι ἕνα πακέτο τσιγάρα κοστίζει 3 - 3,5 εὐρώ, ἕνας καπνιστής πού καπνίζει 20-30 τσιγάρα ἡμερησίως, ξοδεύει σχεδόν 1.500-2.000 εὐρώ ἐτησίως γιά τήν ἱκανοποίηση τοῦ πάθους του. Δηλαδή καίει ἄσκοπα τά λεφτά του. Ἀλλά αὐτό εἶναι τό λιγότερο.
2. Τό κάπνισμα εἶναι δουλεία. Ὅπως ὅλα τά πάθη, ὑποτάσσει τόν ἄνθρωπο στούς δικούς του νόμους καί τόν ὑποτάσσει τυφλά. Τόν καθιστᾶ ἀνίκανο νά δεῖ τόν γκρεμό πού χάσκει μπροστά του καί πρός τόν ὁποῖο ὁδηγεῖται, ἀνήμπορο νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τά δεσμά του. Δέν θέλει πιά, κι ὅταν θέλει δέν μπορεῖ νά ἀντισταθεῖ. «ᾯ τις ἥττηται τούτῳ καί δεδούλωται» (Β΄ Πέ 2,20), διακηρύσσει ὁ ἀπόστολος Πέτρος διαγράφοντας ἔτσι τό χῶρο τῆς πνευματικῆς δουλείας. Ἔχεις νικηθεῖ ἀπό τό κάπνισμα; Εἶσαι δοῦλος τοῦ καπνίσματος• τό κάπνισμα εἶναι ὁ ἀφέντης σου. Καί τό χειρότερο, ὁ καπνιστής δέν ὑποδουλώνεται στό τσιγάρο μόνο φρονηματικά, ἀλλά καί ὀργανικά. Τό σῶμα του, ὁ ὀργανισμός του, τά κύτταρά του γίνονται ἕρμαια τῆς συνήθειας πού ἐξουδετερώνει πλέον τόν ἡγεμόνα νοῦ. Ἔτσι, ὁ ὑποδουλωμένος στό κάπνισμα, ἄν κάποια στιγμή θελήσει νά ἀγωνισθεῖ, θά ἔχει νά παλέψει ὄχι μόνο μέ τήν ψυχική του ροπή, ἀλλά καί μέ τή βιολογική του ἀνάγκη, δημιουργήματα καί τά δύο μιᾶς ἄρρωστης συνήθειας.
3. Τό κάπνισμα εἶναι αὐτοκτονία. Ὅπως ἀποδεικνύουν ἰατρικές ἔρευνες, τό κάπνισμα προκαλεῖ 25 ἀπειλητικές γιά τήν ζωή ἀσθένειες καί εἶναι μείζων παράγοντας κινδύνου γιά 16 κύριες αἰτίες θανάτου ἀνθρώπων ἡλικίας ἄνω τῶν 65 ἐτῶν. Συγκεκριμένα τό κάπνισμα προκαλεῖ: στεφανιαία νόσο, καρκίνο τοῦ πνεύμονα, τοῦ φάρυγγα, τοῦ λάρυγγα, τῆς οὐροδόχου κύστης, χρόνιες ἀποφρακτικές πνευμονοπάθειες, ἀγγειακές παθήσεις ἐγκεφάλου κ.ἄ.
Σύμφωνα μέ τίς στατιστικές, τό 90% ὅλων τῶν θανάτων ἀπό καρκίνο τοῦ πνεύμονος, τό 25% τῶν θανάτων ἀπό καρδιαγγειακές παθήσεις καί τό 75% τῶν θανάτων ἀπό χρόνια βρογχίτιδα ὀφείλονται εὐθέως στό κάπνισμα. Ὁ Παγκόσμιος Ὀργανισμός Ὑγείας ὑπολογίζει ὅτι σέ παγκόσμιο ἐπίπεδο ἔχουμε 10.000 θανάτους ἡμερησίως. Μέ κάθε τσιγάρο πού καπνίζει ὁ καπνιστής ἀφαιρεῖ ἕνα λεπτό καί εἰκοσιπέντε δευτερόλεπτα ἀπό τήν ζωή του.
4. Τό κάπνισμα εἶναι ρύπανση. Πρίν λίγα χρόνια παγκόσμιο συνέδριο μέ θέμα «Περιβάλλον καί ὑγεία» εἶχε ἀποφανθεῖ ὅτι «οἱ ἀντιδράσεις τῶν πλείστων ἀτμοσφαιρικῶν ρυπάνσεων εἶναι ἀμελητέες σέ σύγκριση μέ τό κάπνισμα, τήν τρομερή αὐτή ἐθελοντική ρύπανση. Ὅταν μιλοῦμε γιά βιομηχανική ρύπανση ἐνῶ ἀνεχόμαστε τή δηλητηρίαση ἀπό τόν καπνό, εἶναι περίπου σάν νά πρότεινε κανείς νά ἀδειάσει μέ τό κουταλάκι ἕνα πλοῖο, γιά νά τό ἐμποδίσει νά βυθιστεῖ. Πρέπει νά ποῦμε σέ κάθε καπνιστή ὅτι δέν διακινδυνεύει μόνο τή δική του ζωή, ἀλλά θά ἔχει ἀσφαλῶς εἰς βάρος τῆς συνειδήσεώς του τή βαρειά ἀρρώστια ἤ καί τόν θάνατο ἑνός τουλάχιστον συνανθρώπου του σέ μερικές δεκαετίες».
5. Τό κάπνισμα εἶναι καί παιδοκτονία. Ὁ καπνιστής δέν σκοτώνει μόνο τόν ἑαυτό του. Σκοτώνει καί τά παιδιά του. Τά καταστρεπτικά ἀποτελέσματα τοῦ καπνοῦ ἐκδηλώνονται ἀκόμη καί πρό τῆς γεννήσεως. Ἡ μέλλουσα μητέρα πού καπνίζει μπορεῖ νά ὁδηγηθεῖ σέ πρόωρο τοκετό, μέ ὅλα τά προβλήματα πού αὐτό συνεπάγεται γιά τό βρέφος. Ἐπιπλέον, τά παιδιά τῶν καπνιστῶν κατά τό πρῶτο ἔτος τῆς ἡλικίας τους ὑπόκεινται στόν κίνδυνο νά προσβληθοῦν ἀπό βρογχίτιδα καί πνευμονία σέ ποσοστό διπλάσιο ἀπό ὅ,τι τά παιδιά τῶν μή καπνιστῶν. Καί ὅσα βρέφη προσβληθοῦν ἀπό αὐτές τίς λοιμώξεις, κατά τόν ὑπόλοιπο χρόνο τῆς ζωῆς τους εἶναι περισσότερο εὐάλωτα στά νοσήματα τοῦ ἀναπνευστικοῦ συστήματος.
Ὁ καπνιστής, λοιπόν, προξενεῖ προβλήματα ὄχι μόνο στόν ἑαυτό του ἀλλά καί στό φυσικό περιβάλλον καί σέ ὅλο τό οἰκογενειακό, τό ἐργασιακό καί τό εὐρύτερο κοινωνικό περιβάλλον του. Μέ τόν καπνό πού ἐκπνέει τούς καθιστᾶ ὅλους παθητικούς καπνιστές, μέ ἀπειλητικές συνέπειες γιά τήν ὑγεία τους. Σύμφωνα μάλιστα μέ πρόσφατες ἔρευνες, τό παθητικό κάπνισμα ἔχει ἤδη βλάψει τίς ἀρτηρίες δεκατριάχρονων παιδιῶν. Καί νά σημειωθεῖ ὅτι τό 59% τῶν Ἑλλήνων, στήν πλειονότητά τους παιδιά, εἶναι παθητικοί καπνιστές.
Ἀλλά δέν σταματᾶ ἐδῶ τό κακό πού προξενεῖ τό κάπνισμα. Τή σοβαρότερη ζημία θά τήν ἐκθέσουμε σέ ἑπόμενο τεῦχος.
Φώτιος