Πρίν κλείσει τόν κύκλο τῶν ἡμερῶν του ὁ Ἰούνιος, προβάλλει τή μορφή τοῦ κορυφαίου ἀποστόλου Παύλου. Ἀπό τή γιγάντια προσωπικότητα αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ ὁποίου ἡ λαλιά ἀκούστηκε ὅπου φυτρώνει ἡ ἐλιά -δηλαδή σ᾿ ὅλη τήν περιοχή πού βρέχεται ἀπό τή Μεσόγειο- ἕνα μονάχα στοιχεῖο θά σχολιάσουμε, τό ὄνομά του. Τό παραδίδει ἡ ἱστορία μέ τρεῖς μορφές: Σαούλ, Σαῦλος, Παῦλος.
 Αὐτά τά τρία ὀνόματα ἀποκαλύπτουν τρία ξεχωριστά προσόντα: τήν ἰουδαϊκή καταγωγή καί θρησκεία, τήν ἑλληνική παιδεία καί διανόηση, τή ρωμαϊκή ὑπηκοότητα. Τοῦτα τά προσόντα μαζί μέ τά ἄλλα ἐξαιρετικά φυσικά χαρίσματα τοῦ Παύλου, τά ὁποῖα ἐπένδυσε τό ἅγιο Πνεῦμα, τοῦ ἐξασφάλισαν τίς προϋποθέσεις γιά νά ἀνταποκριθεῖ στήν κλήση τοῦ Θεοῦ «τέθεικά σε εἰς φῶς ἐθνῶν», νά ὑποτάξει «πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον... εἰς τήν ὑπακοήν τοῦ Χριστοῦ».
 Ὑψηλότερη βαθμίδα γιά τήν προσέγγιση στόν Θεό, ἀπό ἐκείνη στήν ὁποία ἀνέβαζε τόν ἄνθρωπο ἡ ἰουδαϊκή θρησκεία, δέν ὑπῆρχε. Καί ὁ Σαούλ εἶχε τό προνόμιο νά ἀνήκει στόν περιούσιο, στόν ἐκλεκτό λαό τοῦ Θεοῦ. «Ἑβραῖος ἐξ Ἑβραίων» καί μάλιστα ζηλωτής φαρισαῖος κατεῖχε τήν ἀποδεκτή λατρεία, τίς ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ καί τίς προφητεῖες γιά τόν ἀναμενόμενο Μεσσία. Ὅλα αὐτά, μάλιστα, τά δίδασκε ὡς ραββίνος.
 Λόγιος, κάτοχος τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καί παιδείας καθώς εἶχε γεννηθεῖ στήν πολυάνθρωπη καί ἐμπορική Ταρσό τῆς Κιλικίας, ὅπου κυριαρχοῦσε ὁ Ἑλληνισμός, ὁ Σαούλ ἐξελληνίσθηκε. Αὐτό δηλώνει τό ὄνομά του Σαῦλος. Ἡ ἑλληνική γλώσσα ἦταν τότε παγκόσμια καί ἡ ἑλληνική διανόηση εἶχε ἤδη δώσει τά καλύτερα δείγματά της. Μέ τό ἐφόδιο αὐτό ὁ Σαῦλος εἶχε πρόσβαση ὄχι μόνο στούς Ἑβραίους καί στούς προσηλύτους, πού ἔρχονταν στή συναγωγή, ἀλλά καί σ᾿ ὅλο τόν πολιτισμένο κόσμο.
 Ὁ τίτλος τοῦ ρωμαίου πολίτη, περιζήτητος γιά τήν ἐποχή, ἔδωσε στόν Παῦλο τή δυνατότητα νά κινεῖται μέ ἄνεση μέσα στήν ἀπέραντη ρωμαϊκή αὐτοκρατορία. Ἐν ὀνόματι τῆς ρωμαϊκῆς του ὑπηκοότητας ἀπολαμβάνει τήν ἰδιαίτερη φροντίδα τοῦ ρωμαίου χιλιάρχου στά Ἰεροσόλυμα καί σώζεται ἀπό τόν ἑβραϊκό φανατισμό στό δικαστήριο τῆς Καισάρειας, ὅπου «Καίσαρα ἐπικαλεῖται». Ἔτσι κατορθώνει νά ἁλιεύσει ψυχές γιά τόν Χριστό ἀκόμη καί ἀπό τήν «Καίσαρος οἰκίαν».
 Στά τρία ὀνόματα τοῦ Παύλου τυπικά ἀλλά καί οὐσιαστικά συμφιλιώνονται, ἐξαγνίζονται καί ἀξιοποιοῦνται οἱ τρεῖς μεγάλες δυνάμεις τῆς ἐποχῆς του: Ἰουδαϊσμός, Ἑλληνισμός, ρωμαϊκή ἐξουσία. Ὅ,τι καλό ὑπῆρχε σ᾿ αὐτές τό ἀξιοποίησε καί τό ἔθεσε στήν ὑπηρεσία τῆς ἀνθρωπότητας ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν καί ἡ Ἐκκλησία. Ἄν ἤθελε νά τό θυμηθεῖ καί νά τό προσέξει αὐτό ἡ σύγχρονη Εὐρώπη, θά ἔπρεπε νά ζητήσει συγγνώμη ἀπό τόν πνευματικό της πατέρα. Νά πετάξει τά «σκύβαλα», πού στό πέρασμα τῶν εἴκοσι αἰώνων σώρευσε, καί νά ξαναγυρίσει στήν πίστη ὅπου ἐκεῖνος τήν ὁδήγησε. Αὐτό θά ἦταν τό πιό θετικό βῆμα γιά τήν πραγματική εὐημερία καί τήν ἀληθινή ἑνότητα τῶν λαῶν.

Στέργιος Ν. Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 57 (2002) 123

᾿Ανταγωνιστική στό ἔπακρο ἡ ἐποχή μας· καθημερινό θέμα οἱ ἐπιλογές, οἱ διαγωνισμοί, οἱ ἐξετάσεις σέ ὅλα τά ἐπίπεδα. ᾿Από τόν μαθητή-ὑποψήφιο τῶν ἀνωτέρων καί ἀνωτάτων σχολῶν, μέχρι τόν ἐνήλικα πού ζητᾶ νά προσληφθεῖ σέ κάποια ὑπηρεσία ἤ ἑταιρεία, ὅλοι ἔχουν τήν ἔγνοια ν᾿ αὐξήσουν τά προσόντα, νά συγκεντρώσουν τά μόρια πού θά τούς ἐξασφαλίσουν τήν ἐπιθυμητή ἐκλογή. Μά ἄς στρέψουμε τήν προσοχή μας σέ μία προσωπικότητα πού συγκέντρωνε πάνω της τέτοια προσόντα καί διέθετε τέτοιες προϋποθέσεις, ὥστε νά ἀξιωθεῖ τῆς ἐπιλογῆς τοῦ Θεοῦ. Πρόκειται γιά τόν ἀπόστολο Παῦλο, τόν ὁποῖο ὁ ἴδιος ὁ Κύριος χαρακτήρισε «σκεῦος ἐκλογῆς».
    Γοητευμένος ἀπό τήν ἱερή αὐτή προσωπικότητα, μία ἄλλη μεγάλη μορφή τῆς ᾿Εκκλησίας, ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος, πού αὐτοχαρακτηρίζεται «ἐραστής τοῦ Παύλου», στήν πρώτη ἀπό τίς ἑπτά ἐγκωμιαστικές ὁμιλίες του γιά τόν ἀπόστολο γράφει· «Δέν θά ἦταν κανείς ἐκτός πραγματικότητος, ἄν ὀνόμαζε τήν ψυχή τοῦ Παύλου λειμώνα ἀρετῶν καί πνευματικό παράδεισο· τόσο πολύ ἀνθοβολοῦσε μέσα στή χάρη, ἀποδεικνύοντας τήν προαίρεση τῆς ψυχῆς του ἰσάξια τῆς χάριτος πού τοῦ δόθηκε».
     Πίσω ἀπό τήν ὄντως μεγάλη ψυχή  τοῦ Παύλου διακρίνεται ἡ θαυμαστή συνεργασία τῆς φύσεως, τῆς προαιρέσεως καί τῆς θείας χάριτος. ῾Η φύση εἶναι ἡ πρώτη ὕλη τήν ὁποία πρέπει νά ἐπεξεργασθεῖ σωστά ἡ προαίρεση τοῦ καθενός μέ τήν ἑκούσια ἄσκηση. Τήν ἀνθρώπινη προσπάθεια θά ἐπενδύσει στή συνέχεια ἡ θεία χάρη, ἡ ὑπέροχη αὐτή δύναμη ἡ «τά ἀσθενῆ θεραπεύουσα καί τά ἐλλείποντα ἀναπληροῦσα», πού εἶναι ἀπαραίτητη γιά τή συγκρότηση τῶν ἀληθινά μεγάλων, τῶν ἁγίων μορφῶν.
    Μέσα στήν Καινή Διαθήκη, ἡ ὁποία κατά τό μεγαλύτερο μέρος της γράφτηκε ἀπό ἤ γιά τόν ἀπόστολο Παῦλο, προβάλλει μεγαλόπρεπα ἡ ἡγετική φυσιογνωμία του. Τίς ἡγετικές του ἱκανότητες ἐπέδειξε ὁ ἀπόστολος ἤδη στήν πρό Χριστοῦ ζωή του, στήν ἐκτός τῆς ᾿Εκκλησίας δράση του. Μέσα στήν ᾿Εκκλησία τά χαρίσματά του ἀξιοποιήθηκαν καί αὐξήθηκαν, καθώς διατέθηκαν στήν ὑπηρεσία τοῦ εὐαγγελίου.
    «Καί ᾿Ιουδαῖος ὤν, τά ὑπέρ τήν ἀξίαν ἐποίει δεσμεύων, ἀπάγων, δημεύων», σημειώνει ὁ χρυσορρήμονας. Γνωρίζουμε τόν Σαῦλο ὡς ἕνα ἀπό τά ζωηρότερα μέλη τῆς ἰουδαϊκῆς κοινωνίας,  πού ἀντιλήφθηκαν πολύ νωρίς τόν κίνδυνο τόν ὁποῖο διέτρεχε ὁ ᾿Ιουδαϊσμός ἀπό τή νέα θρησκεία τοῦ ᾿Ιησοῦ. Διορατικός καί ὀργανωτικός, ὁρμητικός καί ἀνήσυχος παρατηρεῖ τίς κινήσεις τῶν χριστιανῶν. Βλέπει νωθρούς  καί  κοντόφθαλμους τούς ἡγέτες τοῦ λαοῦ του, τούς ἀρχιερεῖς καί γραμματεῖς, καί κρίνει πώς πρέπει νά πάρει στά χέρια του τήν ὑπόθεση. ᾿Αξιώνει νά τόν ἐξουσιοδοτήσουν, ὥστε νά ἡγηθεῖ καταδιωκτικοῦ σώματος. Δέν πρέπει νά χαθεῖ χρόνος γιά τήν ἐνασχόληση μέ μεμονωμένα πρόσωπα. Στρατολογεῖ ἐπίλεκτα μέλη. Προγραμματίζει νά ἐγκατασταθεῖ στή Δαμασκό, τήν πρωτεύουσα τῆς Συρίας, ἀπ᾿ ὅπου θά ἐξαπολύσει τά ὄργανά του. Αὐτή τή μέθοδο θά χρησιμοποιήσει κι ἔπειτα ὡς κυνηγός ψυχῶν γιά τόν Χριστό ὁ ἀπόστολος. Θά στήσει τή βάση του σέ μεγάλα κέντρα. ᾿Εκεῖ θά ἱδρύσει τίς πρῶτες ἐκκλησίες κι ἀπό ἐκεῖ θά ἐξαποστείλει ἱεραποστόλους καί διδασκάλους, γιά νά κηρύξουν τό εὐαγγέλιο, νά ἐπεκτείνουν καί νά ἑδραιώσουν τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
    Τόν συναντοῦμε ἀργότερα ὡς ἀπόστολο πλέον τοῦ Κυρίου στήν πρωτεύουσα τοῦ ἑλληνορωμαϊκοῦ κόσμου, στό «κλεινόν ἄστυ», τήν ᾿Αθήνα. Κάθε ᾿Ασιάτης στή θέση του θά ἔνιωθε μειονεκτικά. ῎Οχι ὅμως ὁ Παῦλος. Αὐτός γνωρίζει νά ἀξιοποιεῖ τήν κάθε εὐκαιρία γιά νά μιλήσει γιά τόν ᾿Ιησοῦ καί τήν ἀνάσταση. Μεταβάλλει σέ ἄμβωνα τό ἐπισημότερο βῆμα τῆς πολιτικῆς, φιλοσοφικῆς καί δικαστικῆς ζωῆς τῶν ᾿Αθηναίων, τόν ῎Αρειο Πάγο! Κι ἔχει τό κήρυγμά του εὐλογημένα ἀποτελέσματα, τίς ἀπαρχές τῆς ἐκκλησίας τῶν ᾿Αθηνῶν.
    Πέρασαν χρόνια, κι ὁ Παῦλος μεταφέρεται πάνω σέ ἕνα πλοῖο δέσμιος ἀπό τήν Καισάρεια τῆς Παλαιστίνης στή Ρώμη, τήν πρωτεύουσα τῆς αὐτοκρατορίας κι ὅλου τοῦ κόσμου. Μαζί του ταξιδεύουν κι ἄλλοι δέσμιοι, ἐνῶ ἕνα στρατιωτικό ἄγημα μέ διοικητή τόν ἑκατόνταρχο ᾿Ιούλιο τούς συνοδεύει. ῾Ο ταλαιπωρημένος δέσμιος ἐπιβάλλεται στόν ἑκατόνταρχο ᾿Ιούλιο. ᾿Αλλά καί ὁ καπετάνιος τοῦ πλοίου κι ὅλο τό πλήρωμα καί οἱ εἰδωλολάτρες ἐπιβάτες ἀναγνωρίζουν τήν ξεχωριστή προσωπικότητά του, πού συνδύαζε τό δυναμισμό μέ τήν ἁγιότητα, τήν εὐφυΐα μέ τή σεμνότητα, τήν ἐπιβολή μέ τήν ἁπλότητα. ῾Ο ἄσημος φυλακισμένος ἀποδεικνύεται οὐσιαστικά καπετάνιος γιά τό πλοῖο καί ἑκατόνταρχος γιά τό στράτευμα.
    ῞Οπου κι ἄν βρισκόταν ὁ Παῦλος, καί σέ χώρους ἔξω ἀπό τήν ᾿Εκκλησία, θά τοποθετοῦνταν ἀσφαλῶς στή θέση τοῦ ἀρχηγοῦ. ῏Ηταν μία προσωπικότητα ἄριστα συγκροτημένη, πολυτάλαντη καί ἡγετική. ῏Ηταν μία σπάνια φυσιογνωμία καί δέν θά ἦταν, βέβαια, ἐφικτό νά τόν μιμηθεῖ ὁ καθένας. Καθώς ὅμως τιμοῦμε τή μνήμη του, ἀξίζει ν᾿ ἀκούσουμε τήν προτροπή τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου, πού τόν ἀγάπησε καί τόν μιμήθηκε στά μέτρα τῶν δικῶν του δυνατοτήτων· «Σπουδάσωμεν πρός τόν ἐκείνου ζῆλον ἐλθεῖν, ἵνα δυνηθῶμεν καί τῶν αὐτῶν ἀγαθῶν ἐπιτυχεῖν»! ᾿Εξάλλου, ὅλοι μας εἴμαστε ἐκλεκτοί Θεοῦ ὡς μέλη τοῦ σώματός του, τῆς ἁγίας ᾿Εκκλησίας του.
    ῾Η ἐποχή μας, εἶναι γεγονός, δέν διακρίνεται γιά τόν θρησκευτικό ζῆλο. ῎Αλλα πρότυπα θαυμάζει ὁ σημερινός ἄνθρωπος καί γι᾿ ἄλλες ἐπιδιώξεις μοχθεῖ. Συνήθως ἀναλώνεται σέ ἐνδογήινες ἐπιλογές, οἱ ὁποῖες καί συχνά τόν ἀπογοητεύουν. ῾Ωστόσο, ὅσοι πιστοί, δέν πρέπει νά παρασυρόμαστε ἀπό τό ρεῦμα τοῦ κόσμου. Εἴμαστε διαλεγμένοι ἀπό τόν Κύριο! Μποροῦμε καί ὀφείλουμε ὅλοι νά παραδειγματισθοῦμε ἀπό τόν ἀπόστολο Παῦλο, αὐτό τό ἐξαιρετικό «σκεῦος ἐκλογῆς» τοῦ Θεοῦ. ῞Οπου ὁ καθένας μας βρίσκεται, ὅπου τόν ἔταξε ὁ Θεός, νά γίνουμε μιμητές τοῦ Παύλου. Παράδειγμα γιά ὅλους ὁ φλογερός ζῆλος του. Νά θερμανθεῖ καί ἡ δική μας καρδιά ἀπό ἀγάπη πρός τόν Κύριο! Πόσο διαφορετική θά γίνει τότε ἡ ζωή μας!

Στέργιος Ν. Σάκκος