Ὕμνοι κι ἐγκώμια πολλά ἔχουν γραφεῖ γιά τόν ἅγιο τοῦ Ὀκτωβρίου, τόν «συμπολίτη πολιοῦχο» τῆς Θεσσαλονίκης ἅγιο Δημήτριο. Ἀπό τόν πατριάρχη τῆς Κωνσταντινουπόλεως Φώτιο μέχρι τούς ἁγίους ἀρχιεπισκόπους Θεσσαλονίκης Γρηγόριο Παλαμᾶ καί Συμεών καί τόν ἐπίσης Θεσσαλονικέα πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Φιλόθεο Κόκκινο, πού ἔχει συντάξει κανόνα στόν ἅγιο, ἕνα πλῆθος ἐκκλησιαστικῶν ἀνδρῶν καί ἄλλων ἐπιφανῶν προσώπων, ὅπως π.χ. ὁ αὐτοκράτορας Λέων Στ΄ ὁ Σοφός καί ὁ χρονογράφος Ἰωάννης Καμενιάτης ἐγκωμίασαν καί ἐξύμνησαν τόν μυροβλύτη ἅγιο. Τό συντομότερο ὅμως καί ἐκφραστικότερο ἐγκώμιο, πού εἶναι συγχρόνως καί τό πιό βαρυσήμαντο, ἀφοῦ φέρει τήν ἐπικύρωση αὐτοῦ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, εἶναι τό ἐγκώμιο πού καταγράφεται προφητικά στήν Καινή Διαθήκη.
   Φαίνεται παράδοξο καί ἀσφαλῶς ἀπίθανο ὅτι ἡ Καινή Διαθήκη, πού γράφτηκε τόν 1ο μ.Χ. αἰώνα, εἶναι δυνατόν νά κάνει λόγο γιά τόν Δημήτριο, πού ἔζησε στό μεταίχμιο τῶν 3ου καί 4ου μ.Χ. αἰώνα. Εἶναι, ἐντούτοις, ἀληθινό ὅτι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἔχει αἰώνια ἰσχύ κι ἀγκαλιάζει τόν κάθε ἄνθρωπο τῆς κάθε ἐποχῆς. Εἰδικά δέ ὁ πιστός, ὅπως ντύνεται τόν Χριστό κατά τό Βάπτισμα, ἔτσι τηρώντας τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ διαποτίζεται μέ τή χάρη τοῦ θείου λόγου.
   Μέ τήν ἔννοια αὐτή μποροῦμε νά βροῦμε στήν Καινή Διαθήκη τή ζωή τοῦ κάθε χριστιανοῦ, ὁ ὁποῖος βέβαια ζῆ σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ἔχει πυξίδα τῆς πορείας καί κανόνα τῆς ζωῆς του τόν κανόνα τοῦ εὐαγγελίου. Ἐξάλλου, εἶναι γνωστό πώς ἕνα ἀπό τά βιβλία τῆς Καινῆς Διαθήκης, οἱ Πράξεις τῶν ἀποστόλων, περιέχει ἀκριβῶς σελίδες ἀπό τό ἡμερολόγιο τῆς ζωῆς τῆς πρώτης Ἐκκλησίας. Ἐκεῖνοι πού στό πέρασμα τῶν αἰώνων κρατοῦν ἀναλλοίωτη καί καθοδηγητική στή ζωή τους τήν πίστη τῆς πρώτης Ἐκκλησίας, μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι δυνάμει περιέχονται στό βιβλίο τῶν Πράξεων, διότι σπάζουν τό φράγμα τοῦ χρόνου καί πολιτογραφοῦνται στήν αἰωνιότητα.
  Ἐκτός ὅμως ἀπό τή γενική ἐφαρμογή πού βρίσκει στή ζωή τοῦ ἁγίου Δημητρίου ὁ λόγος τῆς ἁγίας Γραφῆς, ὑπάρχει μία συγκεκριμένη μαρτυρία, ὅπου εὔφημα μνημονεύεται τό ὄνομά του. Περιέχεται στήν Γ' Ἐπιστολή τοῦ ἁγίου εὐαγγελιστῆ Ἰωάννη.
 Ὁ μαθητής τῆς ἀγάπης ἀπευθυνόμενος στόν πρεσβύτερο Γάιο γράφει· «Δημητρίῳ μεμαρτύρηται ὑπό πάντων καί ὑπ᾿ αὐτῆς τῆς ἀληθείας· καί ἡμεῖς δέ μαρτυροῦμεν, καί οἴδατε ὅτι ἡ μαρτυρία ἡμῶν ἀληθής ἐστι» (Γ' Ἰω 12). Μέ τά λόγια αὐτά ὁ ἀπόστολος προφανῶς συστήνει ἕναν ἀπό τούς μαθητές ἤ συνεργάτες του ὀνομαζόμενο Δημήτριο.
   Τό ὄνομα εἶναι τό μόνο στοιχεῖο πού κατέχουμε γιά τόν Δημήτριο, τόν χριστιανό τοῦ 1ου αἰώνα. Ἡ πληροφορία ὅμως τοῦ ἁγίου Ἰωάννη καθίσταται ἡ καλύτερη καί ἡ πιό οὐσιαστική σύσταση γιά τό ἄξιο αὐτό μέλος τῆς Ἐκκλησίας, πού «μεμαρτύρηται ὑπό πάντων». Καταθέτουν γι᾿ αὐτόν καλή μαρτυρία ὅλοι: ὁ Θεός καί οἱ ἄνθρωποι, χριστιανοί καί μή, καί μάλιστα ὁ ἴδιος ὁ ἀπόστολος Ἰωάννης, τοῦ ὁποίου τή μαρτυρία ἐπιβεβαιώνει καί προσυπογράφει ὅλη ἡ Ἐκκλησία.
   Τό καλό ὄνομα πού ἔχει ὁ Δημήτριος στήν κοινωνία εἶναι ὁ ἀπόηχος τῆς τίμιας καί ἅγιας ζωῆς του, ἡ ἀναγνώριση τῆς κόσμιας καί θεοπρεποῦς διαγωγῆς του, πού μεταφράζει στόν κόσμο τό νόμο καί τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἐπιγραμματικά θά λέγαμε ὅτι ζῆ «ἐν ἀγάπῃ καί ἀληθείᾳ», ὅπως καί ἡ ἴδια ἡ Ἀλήθεια -ὁ Θεός καί ἡ Ἐκκλησία του- ἐπιβεβαιώνει.
 Αὐτά τά στοιχεῖα τῆς ταυτότητας τοῦ ἀγνώστου μας Δημητρίου τῶν ἀποστολικῶν χρόνων μποροῦμε νά ποῦμε μέ βεβαιότητα ὅτι ἐφαρμόζονται ἄριστα στή γνωστή μας ζωή καί δράση τοῦ θεσσαλονικέα ἁγίου Δημητρίου.

    Δέν χαράχτηκε τό ὄνομα τοῦ Δημητρίου σέ κάποιο ἀπό τά λεγόμενα «θαύματα τοῦ κόσμου». Ὁ ἴδιος ὅμως ἀποτελοῦσε τό μεγαλύτερο θαῦμα. Ἄνθισε σάν ἕνα ὁλόαγνο λουλούδι στή διεφθαρμένη κοινωνία τῆς ἐποχῆς του καί ἄναψε φῶς καθοδηγητικό μέ τήν παρθενική ζωή του.
    Δέν γέμισε τίς ἀποθῆκες του μέ τά ἀγαθά τῆς γῆς, θησαύρισε ὅμως στήν καρδιά του τό λόγο τοῦ Θεοῦ κι αὐτό τό θησαυρό μοίρασε στόν ταλαίπωρο καί πονεμένο κόσμο.
    Δέν ντύθηκε τηβέννους καί αὐτοκρατορικές πορφύρες. Μέ τόν ταπεινό διδασκαλικό τρίβωνά του ἐνέπνευσε ψυχές, πού τίς ἔβγαλε ἀπό τό σκοτάδι τῆς ἄγνοιας καί τῆς πλάνης καί τίς ὁδήγησε στήν ὁδό τῆς αἰώνιας Ἀλήθειας.
    Δέν κατεύθυνε σέ πεδία μαχῶν ἐξοπλισμένες στρατιές. Χειραγώγησε ὅμως πλήθη χριστιανῶν, γιά νά συντρίψουν τίς σκοτεινές δυνάμεις καί νά ἀναδειχθοῦν νικητές στόν «καλόν ἀγῶνα τῆς πίστεως» (Α΄ Τι 6,12).

  Ἡ ζωή του μία συνεχής μαρτυρία τῆς ἀφοσίωσής του στόν Θεό, σφραγίστηκε μέ τό μαρτύριό του. Κι αὐτό εἶναι πού τοῦ δίνει παρρησία ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Ἔτσι ὁ μεγαλομάρτυς Δημήτριος παραμένει ἀνά τούς αἰῶνες ὁ στοργικός σκεπαστής καί φρουρός τῶν πιστῶν.
   Ὡς φίλος τοῦ Θεοῦ πρεσβεύει σ᾿ αὐτόν γιά ὅλους τούς ἀδελφούς του, τά παιδιά τοῦ Θεοῦ. Κι ἐκεῖνοι μαρτυροῦν γι᾿ αὐτόν τήν καλή μαρτυρία. Καταθέτουν ὑπέρ τοῦ Δημητρίου ὅλοι. Μπρός στήν ἀνθοστολισμένη εἰκόνα του συναντῶνται πλήθη χριστιανῶν: συμπολίτες του καί γενικά χριστιανοί Ἕλληνες ἀλλά καί Βούλγαροι καί Σέρβοι καί Ρῶσοι. Ὅλος ὁ χριστιανικός κόσμος ἀναγνωρίζει τιμή κι εὐγνωμοσύνη στόν μάρτυρα τοῦ Χριστοῦ.
   Κάθε εὐσεβής ψυχή στέκει μέ σεβασμό καί εὐλάβεια μπρός στήν ἁγία προσωπικότητα τοῦ μυροβλύτη ἁγίου Δημητρίου. Μυριάδες εὐλαβεῖς νέοι ἀλλά καί ὥριμοι χριστιανοί στίς δυσκολίες πού συναντοῦν ἐπαναλαμβάνουν μέ ἐμπιστοσύνη στόν «σωζοπολίτη» ἅγιο τήν ἱκεσία τοῦ μάρτυρα μαθητῆ του, τοῦ Νέστορα: «Θεέ τοῦ Δημητρίου, βοήθει μοι!».
   Ἑκατοντάδες ναοί ὑψώνονται πρός τιμήν του. Τό ὄνομά του φέρουν χιλιάδες ἀνθρώπων. Ἀλλά καί πολλές κωμοπόλεις, χωριά, δρόμοι καί πλατεῖες κάνουν γνωστό στά πέρατα τῆς οἰκουμένης τό ἄξιο τέκνο τῆς Θεσσαλονίκης, τόν φωτισμένο διδάσκαλο καί κατηχητή τῆς Νύμφης τοῦ Θερμαϊκοῦ ἀλλά καί λαμπρό μάρτυρα τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Ὁ μήνας τῆς γιορτῆς του, ὁ Ὀκτώβριος, παίρνει τό ὄνομά του· Ἁι-Δημήτρη τόν ὀνομάζει ὁ λαός. Ὅλα αὐτά -καί πόσα ἄλλα, μυστικά ψυχῶν εὐλαβῶν- ἀπαρτίζουν τή λαμπρή μαρτυρία τῆς ἀνά τούς αἰῶνες Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ γιά τό ἐκλεκτό της τέκνο, τόν ἅγιο Δημήτριο. Μαρτυρεῖ, τέλος, γιά τόν Δημήτριο ὁ ἴδιος ὁ Θεός τῆς ἀληθείας. Καί εἶναι ἡ μαρτυρία του ἔνδοξη καί αἰώνια, ὁλοφάνερη καί ἀδιαμφισβήτητη. Διότι ὁ Κύριος τοῦ οὐρανοῦ ἀντιδόξασε τόν πιστό δοῦλο του καθιστώντας τον συνεργό του στήν πνευματική ἀναγέννηση τῆς Θεσσαλονίκης. Μένει στήν ἱστορία ὡς ὁ κατηχητής καί δάσκαλος τοῦ εὐαγγελίου, πού μιμούμενος τόν πρῶτο δάσκαλο τῆς Θεσσαλονίκης, τόν ἀπόστολο Παῦλο, καί τόν μαθητή ἐκείνου Τιμόθεο, πότισε μέ τά νάματα τοῦ θείου λόγου τήν πόλη. Διέλυσε μέ τό φῶς τοῦ Χριστοῦ τά σκότη τῆς εἰδωλολατρίας καί ἀπομάκρυνε τήν πλάνη τῶν αἱρέσεων. Ἀλλά καί ἐξακολουθεῖ νά δοξάζει ὁ Θεός τόν Δημήτριο μέχρι σήμερα, χαρίζοντάς τον πολιοῦχο στή γενέτειρά του καί εἰσακούοντας τίς πρεσβεῖες του γιά ὅλους τούς χριστιανούς.

Στέργιος Ν. Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 55 (2000) 197-199

Στολισμένη μέ τά γιορτινά της τό μήνα αὐτό ἡ πόλη τῆς Θεσσαλονίκης ἀναπολεῖ μνῆμες ἱερές, γεμάτες χάρη καί χαρά· τήν ἀπελευθέρωσή της ἀπό τόν τουρκικό ζυγό, τή διάσωσή της ἀπό τρομερό σεισμό, τή συμμετοχή της στό ἡρωικό ἔπος τοῦ 1940. Ὅλα αὐτά, ὅπως καί πολλά ἄλλα περιστατικά τῆς μακραίωνης ἱστορίας της, συνδέονται ἄμεσα μέ τόν εὐγενῆ βλαστό της, τόν πολιοῦχο της ἅγιο Δημήτριο. Γι᾿ αὐτό, δικαιολογημένα ὁ Ὀκτώβριος, ὁ μήνας τοῦ Ἁγίου, εἶναι ὁ πιό ἐπίσημος στή ζωή τῆς πόλεως.
  Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας, κατανοώντας τήν ἀνάγκη μας γιά στηριγμό καί συνεπικουρία στήν καθημερινή ζωή, μᾶς προσφέρει πλοῦτο πολύτιμο καί δωρεά μυριάκριβη τούς ἁγίους τῆς πίστεως. Εἶναι οἱ μεγάλοι μας ἀδελφοί, πού προπορεύθηκαν καί ἔτρεξαν πρίν ἀπό μᾶς τό δρόμο. Στεφανωμένοι τώρα καί ἔνδοξοι στή θριαμβεύουσα Ἐκκλησία, ὑμνοῦν καί εὐχαριστοῦν τόν ἅγιο Θεό καί συγχρόνως δέν παύουν νά νοιάζονται καί νά προσεύχονται γιά μᾶς, τά μέλη τῆς στρατευομένης.
 Εἶναι οἱ ἅγιοι οἱ εὐλογημένοι συνεργοί τοῦ Θεοῦ καί δικοί μας πρεσβευτές πρός Αὐτόν. Ὁ πανάγαθος καί παντοδύναμος Θεός, πού δημιούργησε τά σύμπαντα μέ τόν πανσθενουργό λόγο του, γιά τή δημιουργία τῆς καινῆς κτίσεως, τῆς Ἐκκλησίας, ζήτησε καί πῆρε συνεργάτες. Εἶναι ὅλοι οἱ προφῆτες καί οἱ δίκαιοι τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, οἱ ἀπόστολοι καί οἱ ἅγιοι τῆς Καινῆς Διαθήκης, οἱ πατέρες, οἱ διδάσκαλοι καί οἱ ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας, οἱ μάρτυρες, οἱ ὅσιοι, οἱ ὁμολογητές. Εἶναι γενικά οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ σέ κάθε ἐποχή, μέ κορυφαία τήν πρώτη καί μοναδική στή χορεία τῶν συνεργατῶν τοῦ Θεοῦ, τήν Παναγία Μητέρα του, πού ἔγινε καί δική μας μητέρα, ἐλπίδα, σκέπη, προστασία καί «πρεσβεία θερμή» πρός τόν Κύριο.
  Βεβαίως μόνο στόν τριαδικό Θεό ἀνήκει ἡ λατρεία. Ἐκεῖνον λατρεύουμε καί σέ Κεῖνον ἐμπιστευόμαστε ὄχι μόνο τή σωτηρία ἀλλά καί κάθε λεπτομέρεια τῆς ζωῆς μας· τίς πίκρες καί τίς χαρές, τά βάσανα καί τίς ἐπιτυχίες, τίς ἀγωνίες καί τίς ἐλπίδες μας. Εἶναι ἀποκαλυπτικό καί ἐνδιαφέρον ὅτι στούς οὐρανούς ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ μεγάλος Ἀρχιερέας «ἐντυγχάνει (= προσεύχεται) ὑπέρ ἡμῶν» (Ρω 8,34· Ἑβ 7,25). Ὁ Κύριος, πού ἐδῶ στή γῆ προσευχόταν στόν οὐράνιο Πατέρα καί δίδαξε στούς μαθητές του τό μάθημα τῆς προσευχῆς (Λκ 11,1-13), καί στόν οὐρανό προσεύχεται γιά μᾶς. Εὐδοκεῖ ὅμως ὁ πανάγαθος Κύριος νά ἔχει συνεργάτες καί συμμέτοχους στήν προσευχή τούς ἁγίους μας.
 Οἱ χριστιανοί προσκυνοῦμε τιμητικά, ὄχι λατρευτικά, τούς ἁγίους τῆς πίστεώς μας καί τούς τιμοῦμε μέ τήν ἀνέγερση ναῶν στό ὄνομά τους, μέ πανηγυρικούς ἑορτασμούς τῆς ἐπετείου τῆς κοιμήσεώς τους. Ζητοῦμε τήν πρεσβεία τῶν ἁγίων πρός τόν Κύριο καί ἀναθέτουμε σ᾿ αὐτούς νά τοῦ μεταφέρουν τά αἰτήματά μας. Ὄχι διότι ἔχει ἀνάγκη βοηθῶν ὁ Κύριος, ἀλλά διότι ἔτσι θέλει καί τούς ἁγίους νά τιμᾶ καί ἐμᾶς νά οἰκοδομεῖ. Ὅπως σημειώνει ὁ Μέγας Βασίλειος, μέ τίς τιμές πού τούς προσφέρουμε οἱ ἅγιοι «λαμπρόν τόν ἀρραβῶνα καρποῦνται», προαπολαμβάνουν τή μέλλουσα δόξα. Ἀλλά κι ἐμεῖς ὠφελούμαστε, διότι ἡ ἀγάπη μας πρός τούς ἁγίους «ἀπόδειξιν ἔχει τῆς πρός τόν κοινόν Δεσπότην εὐνοίας». Ἀποδεικνύει ὅτι κι ἐμεῖς λατρεύουμε τόν διο Κύριο πού λάτρευαν ἐκεῖνοι.
 Ἡ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας νά τιμοῦμε τούς ἁγίους δέν εἶναι ἀνθρώπινη ἐπινόηση· πηγάζει ἀπό τήν ἁγία Γραφή. Ἤδη στήν Παλαιά Διαθήκη εἶναι φανερή ἡ εὔνοια τοῦ Θεοῦ πρός τόν «φίλον» του Ἀβραάμ καί τούς ἄλλους δικαίους, τῶν ὁποίων εἰσακούει τίς αἰτήσεις. Καί εὐαρεστεῖται ὁ Κύριος, ὅταν οἱ ἄνθρωποι ἀγαποῦν καί τιμοῦν τούς φίλους του. «Ἐμοί δέ λίαν ἐτιμήθησαν οἱ φίλοι σου, ὁ Θεός» (Ψα 138,17), ἀναφωνεῖ ὁ ψαλμωδός.
 Στήν Καινή Διαθήκη ὁ Κύριος βεβαιώνει τούς ἀποστόλους του ὅτι «ὁ δεχόμενος ὑμᾶς ἐμέ δέχεται» (Μθ 10,40). Καί γιά ὅλους τούς πιστούς του, τούς «μικρούς καί ἐλαχίστους» στή γῆ, λέγει ὅτι οἱ ἄγγελοί τους στόν οὐρανό βλέπουν διά παντός τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ (Μθ 18,10). Ἀποτελοῦν, δηλαδή, οἱ ἅγιοι στή θριαμβεύουσα Ἐκκλησία μία ἱερή παράταξη, σάν ἐκείνη τῶν ἀγγέλων. Οἱ ἄγγελοι ὡς «λειτουργικά πνεύματα» λατρεύουν καί ὑμνοῦν ἀκατάπαυστα τόν Θεό, ἀλλά καί ἀποστέλλονται ἀπ᾿ Αὐτόν πρός διακονία τῶν ἁγίων τῆς στρατευομένης Ἐκκλησίας (Ἑβ 1,14). Παρόμοια καί οἱ ἅγιοι ὄχι μόνο δοξολογοῦν καί εὐχαριστοῦν τόν Κύριο, ἀλλά καί προσεύχονται γιά τούς ἐπί γῆς ἀδελφούς τους.
 Χαρακτηριστικές εἰκόνες διασώζει στήν Ἀποκάλυψη ὁ εὐαγγελιστής καί ἀπόστολος Ἰωάννης: Στό ἐπουράνιο θυσιαστήριο οἱ ἅγιοι ἀκατάπαυστα προσεύχονται γιά τήν ἔλευση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ στή γῆ. Οἱ προσευχές τους ἑνώνονται μέ τίς προσευχές τῶν πιστῶν τῆς γῆς, μαζί μέ τούς ὁποίους ἀπαρτίζουν τό σῶμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καί εἶναι ὁ διος ὁ Ἰησοῦς Χριστός αὐτός πού ἐγγυᾶται καί ἐξασφαλίζει τήν ἐπικοινωνία μεταξύ στρατευομένης καί θριαμβεύουσας Ἐκκλησίας.
 Ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ἐξάλλου, ὑπόσχεται ὅτι «δόξα καί τιμή καί εἰρήνη παντί τῷ ἐργαζομένῳ τό ἀγαθόν» (Ρω 2,10). Ὁ δέ ἀπόστολος Ἰάκωβος διαβεβαιώνει ὅτι «πολύ ἰσχύει δέησις δικαίου ἐνεργουμένη» (5,16). Στίς δύο τελευταῖες περιπτώσεις, βέβαια, ὁ λόγος εἶναι γιά τούς πιστούς τῆς γῆς. Ἐξυπακούεται ὅμως ὅτι τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τούς ἁγίους τοῦ οὐρανοῦ. Πρίν δοξασθοῦν στόν οὐρανό, οἱ ἅγιοι ἔζησαν στήν ἐπί γῆς στρατευομένη Ἐκκλησία. Συνδέθηκαν μέ τούς ἄλλους πιστούς, τούς ἀγάπησαν, προσευχήθηκαν γι᾿ αὐτούς καί ζήτησαν τίς δικές τους προσευχές. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος, παραδείγματος χάριν, κατ᾿ ἐπανάληψιν διαβεβαιώνει τούς παραλῆπτες τῶν Ἐπιστολῶν του ὅτι τούς μνημονεύει στίς προσευχές του καί ζητᾶ νά κάνουν καί ἐκεῖνοι τό ἴδιο γι᾿ αὐτόν. Μπορεῖ κανείς νά διανοηθεῖ ὅτι στόν οὐρανό, ὅπου βλέπει τόν Κύριο «πρόσωπο πρός πρόσωπον», ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν ἔπαυσε νά τοῦ ἀναφέρει τά προβλήματα τῶν ἐπί γῆς ἀδελφῶν του;
 Τή διδασκαλία τῆς ἁγίας Γραφῆς διασαφηνίζει καί ἐφαρμόζει ἡ πράξη τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ διδαχή τῶν ἁγίων πατέρων μας. Ἀπό τούς πρώτους ἤδη αἰῶνες οἱ χριστιανοί τελοῦσαν τίς μνῆμες τῶν ἁγίων καί μέ πίστη ἀνέθεταν σ᾿ αὐτούς τά αἰτήματά τους. Εἶναι ὁ τέλειος τρόπος ἐπικοινωνίας· ἡ στρατευομένη Ἐκκλησία νά τελεῖ τίς μνῆμες τῶν ἁγίων τῆς θριαμβεύουσας καί ἡ θριαμβεύουσα Ἐκκλησία νά προσεύχεται καί νά ἀναφέρει στόν Κύριο τά αἰτήματα τῆς στρατευομένης.
 Τήν εὐαρέσκεια τοῦ Κυρίου στήν προσευχή τῶν ἁγίων ἀποδεικνύουν περίτρανα τά ἱερά λείψανά τους: τό φῶς πού ἐκπέμπουν, γιά νά κινητοποιήσουν τούς χριστιανούς γιά τήν εὕρεση καί περισυλλογή τους· τό μύρο πού ἀναβλύζουν, γιά νά τούς βεβαιώσουν γιά τή γνησιότητά τους· τά σημεῖα πού ἐπιτελοῦνται μέ τή χάρη τους. Εὐδοκεῖ ὁ ἅγιος Θεός νά ἐπιτελεῖ σημεῖα μέ τά ἱερά λείψανα καί τίς πρεσβεῖες τῶν ἁγίων του, καί ἔτσι ἐκείνους τούς τιμᾶ, ἀλλά κι ἐμᾶς μᾶς ἐνισχύει στόν ἀγώνα τῆς ζωῆς. Στό γάμο τῆς Κανᾶ ὁ Κύριος, παρ᾿ ὅλο πού εἶπε στήν Παρθένο Μητέρα του «οὔπω ἥκει ἡ ὥρα μου», ἔλαβε ὑπόψιν τήν αἴτησή της γιά τό πρόβλημα πού ἀντιμετώπιζαν οἱ ἄνθρωποι, καί μετέβαλε τό νερό σέ κρασί. Παρόμοια, κι ὅταν ἡ Παναγία μας ἤ κάποιος ἅγιος μεταφέρει στόν Κύριο κάποιο αἴτημά μας, Ἐκεῖνος δέν ἀδιαφορεῖ.
  Εὔλογα, λοιπόν, σέ κάθε περίσταση τῆς ἱστορίας της ἡ Θεσσαλονίκη ἐπικαλεῖται τόν πολιοῦχο της ἅγιο Δημήτριο: «Δεῦρο, μάρτυς Χριστοῦ, πρός ἡμᾶς, σοῦ δεομένους συμπαθοῦς ἐπισκέψεως...». Ἀλλά καί ὅλοι οἱ χριστιανοί ἔχουμε τό δικαίωμα καί τό προνόμιο νά ἐπικαλούμαστε τή βοήθεια τῶν ἁγίων στίς δεήσεις μας πρός τόν Κύριο: «Ταῖς τῶν ἁγίων σου πρεσβείαις, ὁ Θεός, σῶσον ἡμᾶς»!
 

Στέργιος Ν. Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 59 (2004) 196-198

 Στήν πόλη πού γεννήθηκα ὁ ἀγέρας τῆς θάλασσας σμίγει μέ τήν εὐωδιά τῶν ἁγίων. Καί τήν πλέρια φυσική ὀμορφιά τή συναγωνίζεται ἡ ἀπαράμιλλη πνευματική ὡραιότητα τῶν φίλων τοῦ Θεοῦ. Ἡ παρουσία τους ὁλοζώντανη συντροφεύει τούς ἀγωνιστές τοῦ πνεύματος καί τούς ψιθυρίζει τά ἀνείπωτα μυστικά τοῦ οὐρανοῦ. Ἁγιοτόκος ἡ Θεσσαλονίκη στό χθές καί στό σήμερα. Λουλούδια ἀμάραντα τοῦ κήπου τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας ἀπό τόν 4ο αἰώνα οἱ τρεῖς παρθενομάρτυρες ἀδελφές Ἀγάπη, Εἰρήνη καί Χιονία. Τίς συναντῶ στήν ὁδό «ΤΡΙΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ», ἀνηφορίζοντας πρός τήν Καλλιθέα, καί στό γραφικό ἐκκλησάκι ἐκεῖ κοντά, τό ἀφιερωμένο στή μνήμη τους. Τίς ἀντικρύζω στό ναό τοῦ πολιούχου μεγαλομάρτυρα, ὅπου εἰκονίζονται στό βουνό τοῦ Χορτιάτη νά προστατεύουν τήν πόλη πού ἁπλώνεται μπρός τους. Ἀσπάζομαι τό χέρι τους πού κρατᾶ τό σταυρό καί ἀτενίζω τό πρόσωπό τους ὅπου λάμπει ἡ ὀμορφιά τῆς νεότητας. Ἡ ζωή τους ἄνθισε στίς ἀείζωες πηγές τῆς ἀλήθειας τοῦ Χριστοῦ. Ἡ οἰκογένειά τους, πού ἦταν ἀπό τίς ἐπιφανεῖς τῆς πόλεως, εἶχε ἀσπαστεῖ τό σωτήριο κήρυγμα τῆς πίστεως. Στήν ὡραία ὥρα τῆς ζωῆς, τήν ὥρα τῆς νιότης, χάρισαν στόν Χριστό τήν ἐλευθερία καί τή θέλησή τους. Τά δῶρα τοῦ κατ’ εἰκόνα προσφορά στόν Δωρεοδότη, γιά νά ἀντιπροσφέρει Ἐκεῖνος τήν καταξίωση τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης, ὁδηγώντας την στό καθ’ ὁμοίωσιν. Οἱ τρεῖς ἀδελφές ἐντάχθηκαν σέ Ἀδελφότητα χριστιανῶν νέων, στήν ὁποία ἔφεραν καί τά πολύτιμα βιβλία τους δημιουργώντας μιά πλούσια βιβλιοθήκη. Στήν εὐλογημένη κοινή ζωή οἱ ἀφιερωμένες ψυχές προσεύχονταν μέρα καί νύχτα, μελετοῦσαν τήν ἁγία Γραφή καί ἐλεοῦσαν τούς ἀδύναμους ἀδελφούς μέ τά πλούτη τους καί τά πλούτη τῆς καρδιᾶς τους. Πόσο νά πλησίασε ἡ ψυχή τους στόν οὐρανό καί πόσο νά λαχτάρησε τό ἄρρητο κάλλος του, γιά νά τίς ἐμπιστευθεῖ ὁ Θεός τό μέγιστο χάρισμα, «τό ὑπέρ Χριστοῦ πάσχειν»! Αὐτό πού ζητεῖται ἀπό τούς πολύ ἐκλεκτούς: ἡ θυσία τοῦ αἵματος. Ἦταν τό 304 μ.Χ. ὅταν στάθηκαν μπροστά στόν διοικητή Δουλκήτιο, καί ἐντυπωσίασε ὅλους ἡ νιότη τους ἡ πανέμορφη καί ἄλκιμη, μά πιότερο ἡ σθεναρή τους ὁμολογία: «Θεῷ ζῶντι πεπιστεύκαμεν καί οὐ βουλόμεθα τήν συνείδησιν ἡμῶν ἀπολέσαι».
  Ἡ καταδικαστική ἀπόφαση ὅρισε τόν διά πυρᾶς θάνατο γιά τίς δύο μεγαλύτερες ἀδελφές. «Φλόγα φέρουσαι ἄϋλον τῆς Χριστοῦ ἀγάπης Ἀγάπη καί Χιονία τό πῦρ ὑπήνεγκαν ὥσπερ ἄσαρκοι». Ἡ Εἰρήνη δοκιμάστηκε στή φωτιά τῶν πειρασμῶν τῆς ἁγνότητας. Τήν ἔρριξαν σέ κακόφημο οἶκο μέ ἁμαρτωλές γυναῖκες. Ἡ νεαρή κόρη μέ τή δύναμη τῆς προσευχῆς φύλαξε μέσα στό βοῦρκο τά κρίνα τῆς ἁγνότητας ὁλόλευκα. Οἱ ἄγγελοι περιφρούρησαν τή χιονοφεγγόφωτη στολή τῆς ψυχῆς της. Κι ὅταν ἀνακοινώθηκε ἡ ἀπόφαση τοῦ δικαστηρίου, ἡ Εἰρήνη εἰσῆλθε εἰρηνικά στή φωτιά καί προσέφερε ζωντανή θυσία τά νιάτα της στόν λατρευτό Νυμφίο, νά τά φυλάγει Ἐκεῖνος ἄφθαρτα στό δικό του αἰώνιο παρόν.
 Τά βιβλία τους κάηκαν ὅλα. Κάηκαν καί κεῖνες, ἀλλά ἡ φλόγα τῆς θυσίας τους ἄφησε πίσω τους γραμμένο τό Εὐαγγέλιο μέ ἕναν ἄλλο τρόπο, δυνατό καί ἀνεξίτηλο.
 Μαζί μέ τά ἀνοιξιάτικα λουλούδια στίς 16 Ἀπριλίου, μέσα στήν κατάνυξη τοῦ Θείου Πάθους καί στήν προσμονή τῆς λαμπροφόρας Ἀνάστασης, τίς γιορτάζει ἡ Ἐκκλησία μας, καί οἱ πιστοί τιμοῦμε εὐλαβικά «Θεσσαλονίκης τά ἀμάραντα ἄνθη καί ἱερά καλλωπίσματα». Στό ματωμένο λαμπάδιασμα τῶν σωμάτων τους ἀντιφέγγει ὥς σήμερα τό μεγαλεῖο τοῦ σταυροῦ, πού τό σημειώνει ἡ ζωή τῶν ἀκολουθούντων «τῷ Ἀρνίῳ ὅπου ἄν ὑπάγῃ», καί ἀστράφτει ἡ αἰώνια δόξα τῆς Ἀνάστασης.

 Ἰχνηλάτης