Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής καί ἡ ὁλότητα χώρου καί χρόνου Β´
Ἡ ὕλη καί ἡ ὁλότητα χώρου καί χρόνου

Πῶς σχετίζεται ἡ ὁρατή ὕλη μέ τό ἀόρατο στούς ὀφθαλμούς μας χωροχρονικό συνεχές; Το θέμα αὐτό ἐρευνήθηκε ἀπό τόν Einstein μέ τή Γενική Θεωρία τῆς Σχετικότητας (ΓΘΣ), στήν ὁποία ἐξετάζεται ἡ φύση τῆς βαρύτητας, πού εἶναι μία θεμελιώδης ἰδιότητα τῆς ὕλης. Συμπεραίνει ὅτι κάθε μορφή ὑλοενέργειας (ὑπενθυμίζουμε ὅτι ἡ ὕ­λη καί ἡ ἐνέργεια εἶναι ἰσοδύναμες κατά τήν Εἰδική Θεωρία τῆς Σχετικότητας) καμπυλώνει τόν χωροχρόνο. Ὁ τετραδιάστατος χωροχρόνος δέν εἶναι ὁ ἴδιος σέ ὅλο τό σύμπαν, ἀλλά μεταβάλλεται (καμπυλώνεται) ἀπό τήν παρουσία τῆς ὕλης. Στή ΓΘΣ τά βαρυτικά πεδία τοῦ Νεύτωνα (γιά τά ὁποῖα παλαιότερα ὑπέθεταν ὅτι διαδίδονται ἀ­καριαῖα μέσα σέ ὅλο τό σύμπαν) δέν ἰσχύουν, καί ὑποκαθίστανται ἀπό τά βαρυτικά κύματα, πού διαδίδονται μέ ταχύτητα ἡ ὁποία εἶναι μέν πολύ μεγά­λη (ταχύτητα τοῦ φωτός), εἶναι ὅμως πεπερασμένη. Κάθε τοπική μεταβολή στήν πυκνότητα τῆς ὑλοενέργειας σέ μία περιοχή τοῦ σύμπαντος  διαδίδεται ὡς κύμα παντοῦ μέ τά βαρυτικά κύμα­τα. Γενικά, ἡ ὕλη ὑπαγορεύει στόν χωροχρόνο πῶς νά καμπυλώνεται, καί ὁ χωροχρόνος ὑπαγορεύει στήν ὕλη πῶς νά κινεῖται.
Ἐκτός ἀπό τίς ἐπιστημονικές ἀποδείξεις πού παρέχει ἡ ΘΣ γιά τήν ὀρθότητα τῆς ὁλότητας τοῦ χώρου καί τοῦ χρόνου τοῦ ἁγίου Μαξίμου, ἄλλοι τομεῖς τῆς Φυσικῆς συνηγοροῦν ἐπίσης σέ αὐτό. Ἡ Κβαντική Θεωρία Πεδίου καί ἡ Κοσμολογία (πού περιλαμβάνει τή Μεγάλη Ἔκρηξη - Big Bang) μᾶς διδάσκουν ὅτι ὁ χῶρος, ὁ χρόνος καί ἡ ὕλη ἀναδύθηκαν ταυτόχρονα μέσα ἀ­πό κβαντικό κενό στό ὁποῖο δέν ὑ­πῆρ­χε οὔτε ἕνα πρωτόνιο ἤ νετρόνιο ἤ οἱ φυσικές δυνάμεις (ἐξάλλου, αὐτή ἡ ἄ­ποψη συνάδει ἀπόλυτα μέ τή ρήση ὅτι ὁ Θεός «ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι παραγα­γὼν τὰ σύμπαντα» καί «ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι πλάσας με»). Κα­τά συνέπεια, ἡ προέλευση τοῦ χώ­ρου καί τοῦ χρόνου εἶναι κοινή, γεγονός πού συνάδει μέ τήν ὁλότητά τους. Ἐ­δῶ πρέπει νά ὑπο­γραμ­μίσουμε ὅτι αὐ­τή ἡ ὁλιστική ἀντίληψη ἐνυπάρχει στόν φυσικό κόσμο ἐδῶ καί 14 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου (ἀπό τήν ἐ­ποχή τῆς Μεγάλης Ἐκρήξεως μέχρι καί σήμερα) καί διέπει ὅλο τό γιγαντιαῖο σέ μέγεθος καί πολυπλοκότητα σύμπαν. Ὅλα τά προαναφερθέντα συνηγοροῦν στήν ὕπαρξη ἑνός (καί μόνον ἑνός) ἰ­θύνοντος νοός, τοῦ ὁποίου ἡ ὁλιστική ἀντίληψη δεσπόζει τοῦ σύ­μπαντος ἀπό τό πρῶ­­το δευτερόλεπτο τῆς Δημι­ουρ­γίας, καί γιά τόν ὁ­ποῖο τά πάντα, ἤτοι ἡ ὕλη (στήν ὁ­ποία περιλαμβάνονται ὄχι μόνο τά ὑλικά σωματίδια μέ μάζα, ἀλλά καί οἱ μή ὁ­ρατές φυσικές δυνάμεις, ὅ­πως π.χ. ἡ βαρύτητα κ.ἄ.), ὁ χρό­νος καί ὁ χῶρος ἀποτελοῦν μία μεγαλειώδη ὁ­λότητα.
Ἄν καί ἡ ἀνωτέρω ὁλιστική ἀντίλη­ψη διέπει καθετί πού ὑπάρχει στό σύ­μπαν (συμπεριλαμβανομένων, προφα­νῶς, καί τῶν ἀνθρώπων), εἶναι ὅμως δυσπρόσιτη στή λογική τοῦ αἰσθητοῦ κόσμου τοῦ πεπερασμένου ἀνθρώπου. Σέ ἑπόμενα τεύχη θά δοῦμε τά παράδοξα (ἤ «παράλο­γα» γιά τή λογική μας) φαινόμενα, τά ὁποῖα προ­έρ- χονται ἀπό τήν ὕπαρξη τῆς χω­ροχρονικῆς ὁλότητας, κα­θώς ἐπίσης καί τίς συ­­νέπει­ες πού ἔχουν γιά τόν τρό­πο μέ τόν ὁποῖο ἐ­μεῖς ἀντιλαμβανόμαστε τόν φυσικό κό­σμο, ἤτοι τίς ψευ­δαι­σθήσεις στίς ὁ­ποῖες μπο­ρεῖ νά μᾶς ὁδηγήσει ὁ αἰσθητός μας κόσμος!

Παντελεήμων  Καραφίλογλου
ἀφ. Καθηγητής Κβαντικῆς
Χημείας Α.Π.Θ.