Κινητοποιήθηκε ὁλόκληρος ὁ κρατικός μηχανισμός, γιά νά κατασταλεῖ «τό κίνημα τοῦ Παπουλάκου». Οἱ ἀντικείμενοι δέν μποροῦσαν νά πλησιάσουν τόν Ἁγιοπατέρα, διότι ὁ λαός, πού κρεμόμενος ἀπό τά χείλη του τόν ἀκολουθοῦσε παντοῦ, εἶχε γίνει ὁ ἀκοίμητος φρουρός του. Ἐπαναλήφθηκε αὐτό πού συνέβη μέ τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό, τόν ὁποῖο δέν μποροῦσαν νά τόν συλλάβουν οἱ ἀρχιερεῖς καί οἱ φαρισαῖοι φοβούμενοι τόν ὄχλο. Καί τώρα ἡ ἀγάπη τοῦ λαοῦ ἔφερνε σέ ἀδιέξοδο τήν ἐξουσία. Ἔτσι, ὅταν κάποτε ὁ Χριστοφόρος πῆγε νά κηρύξει στήν Καλαμάτα, ἕνα πλῆθος λαοῦ τόν συνόδευε ἀποτελώντας ἕνα ζωντανό τεῖχος γύρω του. Πανικοβλήθηκαν οἱ κρατοῦντες κι ἔσπευσαν μέ ἰσχυρή στρατιωτική δύναμη, διαδίδοντας τό ψέμα ὅτι ὁ Παπουλάκος μπῆκε στήν Καλαμάτα μέ δύο χιλιάδες ἔνοπλους γιά νά κάνει ἐπανάσταση. Νόμιζαν ὅτι ἔτσι νομιμοποιεῖται ἡ δική τους βία, πού βέβαια ἔμενε ἀτελέσφορη.
Ὡστόσο, ἐκεῖ πού ἀποδείχθηκε ἀδύναμο τό σπαθί τῆς ἐξουσίας δούλεψε ὁ δόλος καί ἡ προδοσία κι ἔφεραν τό ποθούμενο ἀποτέλεσμα. Ἕνας ἀπό τούς πιό ἔμπιστους φίλους τοῦ Παπουλάκου, ὁ Παπαβασίλαρος, σάν ἄλλος Ἰούδας ὀργάνωσε σατανική πλεκτάνη γιά τή σύλληψη τοῦ ἁγίου διδασκάλου ἀντί 6.000 δραχμῶν. Μετά ἀπό σύντομη φυλάκιση καί ἀπομόνωση στό Κάστρο τοῦ Ρίου, ὁ Ἁγιοπατέρας ὁδηγήθηκε στό δικαστήριο. Ὅταν τόν ρώτησε ὁ πρόεδρος «Ποιόν διορίζεις συνήγορόν σου;», ἐκεῖνος ἀτάραχος ἀπάντησε: «Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ συνήγορός μου». Ἐνῶ ἡ Κυβέρνηση τοῦ ἔδωσε ἀμνηστία, ἡ Ἱερά Σύνοδος τόν παρέπεμψε γιά περαιτέρω πειθαρχικό ἔλεγχο καί τόν ἐξόρισε στήν ἱερά μονή Προφήτου Ἠλιοῦ Θήρας ἀρχικά καί κατόπιν στήν ἱερά μονή Παναχράντου στήν Ἄνδρο, σέ κελλί πού τό φρουροῦσε μονίμως ἕνας ἀστυνομικός. Στά ἑπτά χρόνια πού ἔμεινε ἐκεῖ ὁ Χριστοφόρος δέν ἔπαυσε καί μέσα ἀπό τό κιγκλίδωμα τῆς φυλακῆς νά κηρύττει, γιά νά καθαρίσει τό νησί ἀπό τά ἀποκαΐδια τοῦ Καΐρη, πού πρίν λίγα χρόνια εἶχε σπείρει τίς κακοδοξίες του μέ κέντρο τό Ὀρφανοτροφεῖο τῆς Ἄνδρου, καί νά οἰκοδομεῖ τά πλήθη πού ἀπό παντοῦ συνέρρεαν. Εἶναι δέ χαρακτηριστικό τῆς ἐπίδρασης πού ἀσκοῦσε ἡ ἁγιότητά του τό γεγονός ὅτι μετά τόν θάνατο τοῦ Παπουλάκου ὁ φρουρός του δέν θέλησε νά ἐπιστρέψει στόν κόσμο· ἐκάρη μοναχός καί πῆρε τό ὄνομα ἐκείνου!
Τό 1854 ἐπισκέφθηκε τή μονή ὁ νεοχειροτονηθείς μητροπολίτης Ἄνδρου Μητροφάνης Οἰκονομίδης ἀπό τά Καλάβρυτα. Ὁ Παπουλάκος τόν γνώριζε καλά, γι᾽ αὐτό μόλις τόν εἶδε ἀνέκραξε μέ πόνο καί εἰλικρίνεια: «Καί σύ, Μῆτρο, ἔγινες Δεσπότης; Θά προκόψει ἡ Ἐκκλησία!». Ὁ Δεσπότης ὀργισμένος ὕψωσε τή ράβδο του, τοῦ ἐπέφερε συντριπτικά χτυπήματα καί διέταξε νά τόν φυλακίσουν στό πιό ὑγρό καί σκοτεινό κελλί τῆς μονῆς, ἐνῶ δέν ἔπαυσε νά συκοφαντεῖ τόν γέροντα ὡς ὑβριστή τοῦ βασιλιᾶ. Ὅπως ἀποκάλυψε ὁ Παπουλάκος στόν δικηγόρο Ν. Σαρίπολο πού τόν ἐπισκέφθηκε, ὁ ἐπίσκοπος βαρυνόταν μέ τή βαρύτατη κατηγορία τῆς σιμωνίας. Εἶχε ἀγοράσει τήν ἐπισκοπή μέ χρήματα, τά ὁποῖα ἐπρόκειτο νά συγκεντρώσει ἀπό τό ποίμνιο.
Στήν ἀπομόνωση τοῦ κελλιοῦ ὁ ἀσκητής ἱεραπόστολος καί μάρτυρας τῆς εὐαγγελικῆς ἀλήθειας, ἀφοῦ ἑτοιμάσθηκε ὁσιακά, παρέδωσε τό πνεῦμα του τό βράδυ τῆς 18ης πρός 19η Ἰανουαρίου 1861. Ὁ λαός τόν θρήνησε σάν ἅγιο καί τόν ἔκλεισε βαθιά μέσα στήν καρδιά του.
Ὅπως ὅλοι οἱ ἄξιοι δουλευτές τῆς ἀλήθειας, προφῆτες κι ἀπόστολοι, πατέρες καί διδάσκαλοι μέ πρῶτο τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό, ἔτσι καί ὁ Χριστοφόρος ἀναδείχθηκε «σημεῖον ἀντιλεγόμενον». Δέχθηκε τό θυμίαμα τοῦ θαυμασμοῦ καί τῆς εὐλάβειας τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά καί τά καταιγιστικά πυρά τοῦ φθόνου καί τῆς κακίας τους. Ἀγαπήθηκε καί μισήθηκε, μακαρίσθηκε ὡς ἅγιος ἀλλά καί συκοφαντήθηκε ὡς ἀγύρτης καί λαοπλάνος. Ὡστόσο, σήμερα, μιάμιση ἑκατονταετία μετά τήν κοίμησή του, πού κατακάθισε ὁ κουρνιαχτός καί καταλάγιασαν τά πάθη, ἀναγνωρίζεται ἡ ἱερότητα τῆς μορφῆς του καί ἡ σπουδαιότητα τῆς προσφορᾶς του. Λειτουργεῖ εἰδικό Ἰνστιτοῦτο, τό ὁποῖο ὑπό τήν προεδρία τοῦ πανοσιολογιότατου ἀρχιμανδρίτη π. Νεκταρίου Πέττα διοργάνωσε καί πανελλήνιο ἐπιστημονικό συνέδριο μέ θέμα τήν ἐνδιαφέρουσα αὐτή προσωπικότητα. Κινοῦνται μάλιστα καί διαδικασίες γιά τήν ἀναγνώρισή του ὡς ἁγίου*. Ἐνισχύεται ἔτσι καί ἐπιβεβαιώνεται αὐτό πού εἶχε γράψει ὁ διευθυντής τοῦ περιοδικοῦ «Ἥλιος» Ἰωάννης Πασσᾶς: «Ἄν καί ἐφημερίδες τῆς ἐποχῆς καί βραδύτερον ὁ Μπάμπης Ἄννινος ἐμφανίζουν τόν Παπουλάκον περισσότερον δημαγωγόν παρά ὅσιον, ἄλλοι μεταγενέστεροι μελετηταί, μείζονος κύρους, διετύπωσαν ριζικῶς διαφόρους γνώμας καί ἀποκατέστησαν τόν Παπουλάκον εἰς τήν θέσιν ἑνός τῶν κυριωτέρων ἐκπροσώπων τοῦ θρηκευομένου λαοῦ». Ἀναφέρω ὡς κατακλείδα μερικές ἀπό τίς γνῶμες αὐτές:
Κατά τήν ἐκτίμηση τοῦ ἀρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου: «Ἀσχέτως ἀπό τινας ὑπερβολάς ὁ Παπουλάκος ἐνεφορεῖτο ὑπό ζήλου ἁγνοῦ, ὑπῆρξε δέ διά τοῦ ἁπλοϊκοῦ μέν, ἀλλά ζωηροτάτου καί ὑπερθερμουργοῦ ἐμπνεομένου θρησκευτικοῦ ἐνθουσιασμοῦ τοῦ λαϊκοῦ κηρύγματός του ὠφελιμώτατος, ἰδίως εἰς τήν Πελοπόννησον καί τήν Μάνην, ἔνθα σπουδαίως συνετέλεσεν εἰς τήν κατάπαυσιν τοῦ ἀγρίου ἐθίμου τῆς διά αἵματος ἐκδικήσεως». Παρόμοια ἐκφράσθηκαν καί οἱ ἀείμνηστοι Παναγιώτης Τρεμπέλας καί ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος. Ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἀμερικῆς Μιχαήλ ἐξάλλου χαρακτήρισε τόν Ἁγιοπατέρα «ἐμπνευσμένην φυσιογνωμίαν μεγάλου ἀνθρώπου τοῦ λαοῦ, τόν ὁποῖον μικροί ἄνθρωποι κατέχοντες μεγάλας θέσεις παρεξηγήσαντες ἠθέλησαν νά παρουσιάσουν ὡς φανατικόν θρησκόληπτον, ἐπικίνδυνον διά τό καθεστώς καί τήν δημοσίαν τάξιν».
Τέλος, ὁ μητροπολίτης Φλωρίνης Αὐγουστῖνος Καντιώτης πρίν ἀπό πενήντα περίπου χρόνια ἔγραφε: «Ὁ τόσος χρόνος δέν ἐστάθη ἱκανός νά ἐξαλείψει τήν μνήμην τοῦ ὀνόματός του. Ὁ Παπουλάκος... καί σήμερα φωνάζει· Ὀρθόδοξοι χριστιανοί! Δέν λυπεῖσθε νά βλέπετε ἐπί ἕνα αἰῶνα καί πλέον τήν μητέρα σας, τήν Ἐκκλησίαν, αἰσχράν τοῦ κράτους ὑπηρέτριαν εἰς τά ἄνομα καί ἀντικανονικά θελήματά του; Ἐμπρός. Ἀγωνισθεῖτε, μικροί καί μεγάλοι... "Στήκετε καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις" τῆς Ὀρθοδοξίας (Β´ Θε 2,15)!».
Ἡ σταθερότητα καί ἡ σύσφιξη τῶν δεσμῶν μας μέ τήν ἑλληνορθόδοξη παράδοση, ἡ γνώση καί βίωση τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος στή γραμμή τῶν ἁγίων πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ἡ παρακαταθήκη τοῦ Παπουλάκου. Κι εἶναι, στ᾽ ἀλήθεια, ἰδιαίτερα ἐπίκαιρη καί ἄκρως ἀναγκαία στούς σημερινούς καιρούς τῆς ἰσοπεδωτικῆς μαζoποίησης πού ἐπιφέρει ἡ παγκοσμιοποίηση καί ὁ Οἰκουμενισμός.
Στέργιος Ν. Σάκκος
"'Απολύτρωσις",
Τεῡχος Νοεμβρίου 2024
* Τό ἄρθρο γράφτηκε τό 2011. Τό ἐπαναδημοσιεύουμε λόγῳ τῆς ἐπικαιρότητάς του, καθώς τήν 29η Αὐγούστου τ.ἔ. τό Οἰκουμενικό μας Πατριαρχεῖο κατέταξε τόν Χριστοφόρο Παναγιωτόπουλο στίς δέλτους τῶν ἁγίων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
ΤΟ ΚΑΝΑΛΙ ΜΑΣ
