Ἄς τούς μιμηθοῦμε! Κι ἄν ὄχι στά ἄλλα, τουλάχιστον στήν ταπείνωση καί τή μετάνοια, πού ἄλλαξε τή ζωή τους. Τά μεγάλα καί ὑψηλά κατορθώματα τῶν ἁγίων ἀποστόλων ἴσως δέν μποροῦν ὅλοι νά τά μιμηθοῦν· ἁρμόζουν στούς μεγάλους. Ἡ μετάνοια ὅμως πού ὁδηγεῖ στή διόρθωση ἁρμόζει κυρίως σέ μᾶς, πού καθημερινά πέφτουμε σέ πολλά παραπτώματα...
 Εἶναι ἀνάγκη, βέβαια, νά προηγηθεῖ ἡ ἐπίγνωση τῶν ἁμαρτημάτων μας... Ἀκόλουθός της θά καταφτάσει ἡ αὐτομεμψία. Συνοδός αὐτῆς εἶναι ἡ κατά Θεόν λύπη. Ἡ συντριβή τῆς καρδιᾶς, ἡ ἐξαγόρευση καί ἡ θερμή προσευχή θά ἔλθουν ἀμέσως νά τίς συναντήσουν.  Ἀναπόσπαστο μέλος μιᾶς τέτοιας συνοδίας εἶναι ἡ ὑπόσχεση τῆς ἀποχῆς ἀπό τίς κακίες. Νά, τί εἶναι μετάνοια...

Γρηγορίου Παλαμᾶ, Εἰς τήν ἑορτήν
τῶν ἁγίων καί κορυφαίων ἀποστόλων
Πέτρου καί Παύλου, ΕΠΕ 10,216-218
    

 Εἶναι ἀνάγκη, ἀδελφοί, νά ἔχει ὁ καθένας σας πνευματικό πατέρα, νά προσέρχεται μέ πίστη, νά ταπεινώνεται ἐνώπιόν του καί νά καταθέτει κάτω ἀπό τό πετραχήλι τά πονηρά πάθη τῆς καρδιᾶς του. Κι ἔπειτα νά δεχθεῖ τή θεραπεία καί νά ξεριζώσει τά ἀγκάθια τῆς ἁμαρτίας πού ὁ ἴδιος ἔθρεψε μέ τήν ἐμπαθῆ καί φιλήδονη ζωή... Μέ τή συγχώρηση καί τήν εὐλογία τοῦ πνευματικοῦ ἔρχεται ἡ γλυκειά καταλλαγή, ἡ συμφιλίωση μέ τόν Κύριο, πού χάρη στό ἀφάνταστο πέλαγος τῆς φιλανθρωπίας του ἔκλινε τούς οὐρανούς καί κατέβηκε στή γῆ... Κανείς μή στερήσει ἀπό τόν ἑαυτό του αὐτή τήν ἀρχή τῆς μετάνοιας. ῎Αν δέν ἀγγίξεις τήν ἀρχή τῶν ἀρετῶν, πῶς θά προχωρήσεις στό καλύτερο;
 ᾿Ιδιαίτερα αὐτή τήν περίοδο ἀξίζει νά προσέλθουμε μέ ζῆλο στό μυστήριο τῆς ᾿Εξομολόγησης. Διότι αὐτή ἡ Σαρακοστή λειτουργεῖ ὡς προκαθάρσιο, καθώς μᾶς ὁδηγεῖ στήν ἑορτή τῆς κατά σάρκα Γεννήσεως τοῦ Κυρίου μας ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ... ῎Αν χωρίς τήν ἐξομολόγηση καί τή μετάνοια δέν εἶμαι ἄξιος οὔτε κἄν τά θεῖα λόγια νά ὑποδεχθῶ, πῶς θά λάβω αἷμα καί σῶμα Χριστοῦ, ἄν πρῶτα δέν καθαρισθῶ μέ τό μυστήριο; Πῶς νά κατοικήσει ὁ ᾿Αναμάρτητος σέ σῶμα καταχρεωμένο μέ ἁμαρτίες;
 

ΓρηγορίουΠαλαμᾶ,
Περὶ τῶν ἁγίων καὶ φρικτῶν τοῦ Χριστοῦ Μυστηρίων, ΕΠΕ 11,398-400.
 

(᾿Απόδοση ᾿Αγγελική Τσιραμπίδου, φιλόλογος)

   ῾Ο ναός αὐτός εἶναι ὁμοίωμα ἐκείνου τοῦ τάφου· μᾶλλον ἀνώτερος ἀπό ὁμοίωμα, εἶναι σχεδόν ἐκεῖνος ὁ ἴδιος τάφος. Διότι φιλοξενεῖ τό σῶμα τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ... ῞Οποιος, λοιπόν, προστρέχει στόν ὄντως θεῖο καί θεοδόχο αὐτόν τάφο καί στέκεται μέ ἀγάπη καί παραμένει ἐδῶ μέχρι τό τέλος, συγκεντρώνοντας τό νοῦ του καί ἀνυψώνοντάς τον πρός τόν Θεό, ὄχι μόνο θά ἀκούσει τά λόγια τῆς θεόπνευστης Γραφῆς σάν τή φωνή τῶν ἀγγέλων πού κηρύττουν τήν ᾿Ανάσταση, ἀλλά μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς του -ἤ καί μέ τά σωματικά ἀκόμη- θά δεῖ τόν ἴδιο τόν Κύριο. Πραγματικά, ἐκεῖνος πού μέ πίστη θωρεῖ τή μυστική τράπεζα καί τόν ἄρτο τῆς ζωῆς πού εἶναι πάνω της τοποθετημένος, ἀντικρύζει τόν ἐνυπόστατο Λόγο τοῦ Θεοῦ, πού γιά μᾶς σαρκώθηκε καί κατασκήνωσε ἀνάμεσά μας. Κι ἀξιώνεται ὄχι μόνο θεατής ἀλλά καί κοινωνός του νά γίνει, καθώς Τόν παίρνει κάτοικο στήν καρδιά του καί πληρώνεται μέ τή θεία του χάρη...
   ῞Οταν ὁ λογισμός στρέφεται γύρω ἀπό τά θεῖα πράγματα καί ἐντρυφᾶ στήν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ κυριαρχώντας στίς σαρκικές ἐπιθυμίες καί ἀποκρούοντας τούς σαρκικούς λογισμούς, ἡ χάρη τοῦ ἁγίου Πνεύματος παραλαμβάνει ἤρεμη τήν ψυχή καί τῆς χαρίζει τή γεύση τῶν μελλοντικῶν μυστικῶν δωρεῶν, πού κανείς ἐμπαθής ἤ ἀμελής δέν γεύθηκε... ῾Η γεύση αὐτή εἶναι ἀρραβώνας. ῾Η καρδιά πού δέχεται αὐτούς τούς ἀρραβῶνες γίνεται πνευματική καί προγεύεται τή σωτηρία της.

Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Εἰς τό ὄγδοον ἑωθινόν Εὐαγγέλιον, ΕΠΕ 9, 590-595.
(᾿Απόδοση Βασιλική Τάτση, φιλόλογος)