Ἡ ἀπογραφή, γεγονός ἰδιαίτερα ταπεινωτικό κατά τήν ἐποχή τῆς γέννησης τοῦ Κυρίου, συγκινεῖ τούς ὑμνογράφους τῆς Ἐκκλησίας καί τούς δίδει τήν ἀφορμή νά ἐμβαθύνουν στό μυστήριο τῆς ἐνανθρώπησης. «Ἐγένετο δέ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἐξῆλθε δόγμα παρά Καίσαρος Αὐγούστου ἀπογράφεσθαι πᾶσαν τήν οἰκουμένην» (Λκ 2,1), σημειώνει ὁ ἱερός εὐαγγελιστής. Κι ὁ ὑμνωδός, συγκλονισμένος μπρός στό σχέδιο πού κατέστρωσε γιά τή σωτηρία μας ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ὑμνολογεῖ μέ βαθειά κατάνυξη τή θεία εὐσπλαγχνία:
 "Δούλου φορέσαι σχῆμα ἠθέλησας, ὅπως με τῆς δουλείας τοῦ πονηροῦ λυτρώσῃ· ὑμνολογῶ σου τό εὔσπλαγχνον...".
 Ἡ ἀρχαία ἀπογραφή δέν ἦταν ἁπλῶς ἡ καταμέτρηση τοῦ πληθυσμοῦ μιᾶς χώρας. Οἱ ἀπογραφόμενοι τότε λογίζονταν ὡς δοῦλοι τοῦ αὐτοκράτορα. Ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός γεννήθηκε ὡς δοῦλος, καί ἡ πρώτη ὑποχρέωση τῆς ζωῆς του ἦταν νά ἐξαγοράσει τόν ἑαυτό του γιά ἕνα χρόνο! Ὁ βασιλεύς τῶν βασιλευόντων καί κύριος τῶν κυριευόντων δηλώθηκε κατά τήν ἀπογραφή ὡς μέρος τῆς περιουσίας τοῦ Αὐγούστου! «Ἄνω ἐλεύθερος, καί κάτω ἐνυπόγραφος· ἄνω Υἱός καί κάτω δοῦλος... ἄνω προσκυνούμενος καί κάτω φορολογούμενος», ἀναφωνεῖ ὁ Μ. Ἀθανάσιος. Μᾶς γονατίζει ἡ θεία κένωση! «Πρός σέ ὀρθρίζω», ψάλλει ἡ Ἐκκλησία, «τόν δι᾿ εὐσπλαγχνίαν σεαυτόν τῷ πεσόντι κενώσαντα ἀτρέπτως, καί δούλου μορφήν ἐκ Παρθένου φορέσαντα».
 Γιατί, ἄραγε, θέλησε ὁ Κύριος νά ὑπομείνει μιά τέτοια ταπείνωση; Γιά νά χαρίσει σέ μᾶς τίς πνευματικές συνέπειες τῆς ἀπογραφῆς του. Οἱ ὕμνοι τονίζουν ὅτι ὁ παμβασιλεύς Χριστός ἀπογράφηκε ὡς δοῦλος τοῦ Αὐγούστου,

•  γιά νά μᾶς ἐλευθερώσει ἀπό τή δουλεία τῆς ἁμαρτίας:

 «Ἐν δούλοις τῷ Καίσαρος δόγματι ἀπεγράφης πειθήσας, καί δούλους ἡμᾶς ἐχθροῦ καί ἁμαρτίας ἠλευθέρωσας, Χριστέ...»,

•  γιά νά μᾶς ἀπογράψει στό βιβλίο τῆς ζωῆς:

 «Ἀπεγράφης Καίσαρος θεσμῷ θέλων ἀπογράψασθαι βίβλῳ ζωῆς, παμβασιλεῦ, τόν ἄνθρωπον...»,   

•  γιά νά μᾶς ἐπιγράψει μέ τό δικό του ὄνομα ὡς χριστιανούς:

 «Ἀπεγράφημεν οἱ λαοί τῷ δόγματι τοῦ Καίσαρος· ἐπεγράφημεν οἱ πιστοί ὀνόματι Θεότητος σοῦ τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ ἡμῶν...».
 Ἑκούσια, λοιπόν, ὁ Κύριος ἀπογράφηκε στά φορολογικά βιβλία τοῦ Αὐγούστου, ὥστε νά πληρώνει χρηματικό φόρο. Ἄς θελήσουμε μέ τή σειρά μας οἱ πιστοί νά πληρώνουμε ἰσόβια σ᾿ Αὐτόν, τόν μονοκράτορα τῆς καρδιᾶς μας, φόρο πίστεως καί ἀγάπης.

Σ. Καρακασίδου
Δρ. Θεολογίας