Ἡ λαμπρή μέρα τῆς λευτεριᾶς καί τῆς ἐνσωμάτωσης στή μητέρα Ἑλ­λάδα ἀνέτειλε γιά τά ἡρωικά Δωδεκάνησα στίς 7 Μαρτίου 1948. Μέ πατριωτικό παλμό γιορτάζεται ἡ τρα­νή ἐπέτει­ος κά­θε χρόνο σέ τοῦτες τίς ἐσχατιές τῆς ἑλληνι­κῆς γῆς, στό ἔν­δοξο προπύργιο τῶν ἀ­γώνων τῆς Φυ­λῆς. Συνάμα τήν ἴδια ἡ­μέρα τιμοῦνται πανηγυρικά ὅλοι οἱ δω­­δεκανήσιοι ἅ­γιοι, ἀπόστολοι, ὅ­σιοι, μάρτυρες καί νεομάρτυρες. Μία ἱερή ὁλόφωτη σύναξη, πού μαρτυρεῖ τήν πα­ρου­σία τῶν χριστιανῶν στήν εὐλο­γημένη γῆ τῶν Δωδεκανήσων στό διάβα τῶν αἰώνων καί ἐνισχύει τούς πνευματικούς ἀγωνιστές κάθε ἐ­ποχῆς. Ὁ σπόρος τῆς ἀλήθειας πού φύτευσε τό χέρι τῶν ἀποστόλων Παύλου καί Ἰωάννη ἔδω­σε καρποφορία μεστή καί εὔχυμη.

 Ὅσιοι καί ἀσκητές πού δέν συμβιβάζονται μέ τό πεπερα­σμένο, νοσταλγοί τοῦ οὐρανοῦ λατρεύ­ουν τόν Θεό μέσα στήν παν­ώρια φύση τῶν ἑλληνι­κῶν νησιῶν. Ὁ ὅσιος Χριστόδουλος (11ος αἰ.) πού ἔ­χτι­σε τή μονή τοῦ ἁγίου Ἰω­άννου τοῦ Θεολόγου, ὁ ὅσιος Λεόντιος ὁ θαυματουργός (12ος αἰ.), ὁ Γεράσιμος ὁ Βυζάντιος (18ος αἰ.), μέ τήν ὁσιακή ζωή τους ἁγίασαν στήν Πάτμο. Ὁ Ἰ­ω­άννης ὁ Καρπάθιος (7ος αἰ.), ὁ ὅ­σιος Σάββας ὁ ἐν Καλύμνῳ (20ός αἰ.) συνασκητής καί διακονητής τοῦ ἁγίου Νεκταρίου, τό ἱερό λείψανο τοῦ ὁποίου φυλάγεται στήν Κάλυμνο, ὁ ὅσιος Γρηγόριος Γραβανός ὁ Νισύριος (19ος αἰ.), μέλος τοῦ κινήματος τῶν Κολλυβάδων. Ξερι­ζωμένος ἀπό τό Ἅ­γιο Ὄ­ρος, ἀσκή­τευ­σε καί κήρυξε στήν Πάτ­μο καί στούς Λειψούς. Ἡ ἀρετή καί ἡ ἄ­σκη­σή του ἀκτινο­βο­λοῦ­σαν σ’  ὅ­λα τά νησιά καί ἀνέπαυε χιλιάδες ψυχές ὡς ἄριστος πνευματικός. Ὁ Πλάτων Ἀϊβαζίδης ὁ Πά­τμιος (20ός αἰ.). Μοναχός στή Μο­νή τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, κατά τή διάρκεια τῶν σπου­δῶν του στήν Κωνσταντι­νού­πολη γνώρισε τόν Γερμανό Καραβαγγέλη, Μη­τροπολίτη Καστοριᾶς καί μετέπειτα Ἀμασείας Πόντου, τόν ὁποῖο καί ἀκο­λού­­θησε. Ἐκεῖ κρεμάστηκε ἀπό τούς Τούρκους τό 1921.
 Ὁ ἅγιος Φανούριος ὁ νεοφανής (13ος αἰ.), πού τόν ἀποκάλυψε ὁ Θεός ὡς δῶρο οὐράνιο τόν 16ο αἰώνα, στή Ρόδο. Στήν εἰκόνα, πού θαυματουργικά βρέθηκε, ὁ Ἅγιος παρουσιαζόταν ὡς στρατιώτης, κρατώντας σταυρό καί λαμπάδα ἀναμμένη καί γύρω ἀπό τή μορφή του εἰκονίζονταν τά μαρτύριά του.
 Πλάι στούς ὁσίους, συντονίζουν τό βῆμα οἱ ἡρωικοί νεομάρτυρες, πού σάν ἄνθη ἐαρινά προβάλλουν μέσα στήν παγωνιά τῆς Τουρκοκρατίας καί ἀντιφεγγίζουν μέ τή γενναία ὁμολογία τους τή λάμψη τῶν πρώτων μαρτύρων.
 Ὁ Μακάριος ὁ Καλογερᾶς, ὁ ἐθνοδι­δάσκαλος (18ος αἰ.), ὁ ἱδρυτής τῆς Πατμι­άδας Σχολῆς, ἡ ὁποία διαδραμάτισε ση­μαντικό ρόλο στή διαπαιδαγώγηση τῶν ὑπόδουλων Ἑλλήνων. Ὁ ἱερομάρτυς Εὐ­θύμιος Μητροπολίτης Ρόδου (16ος αἰ.), εὐσεβής καί ἄγρυπνος ποιμένας, τόν ὁ­ποῖο συνέλαβαν οἱ Τοῦρκοι καί ἀνασκολόπισαν μαζί μέ ἄλλους κληρικούς καί κοινοτικούς παράγοντες τῆς Ρόδου. Οἱ προσκυνητές τοῦ τάφου του εὐεργετοῦν­ται μέ πλῆθος θαυμαστῶν σημείων. Οἱ πέντε ὁσιομάρτυρες στούς Λειψούς (16ος αἰ.), πού πότισαν τό χῶμα καί τά βράχια τῶν Δωδε­κανή­σων μέ τό αἷμα τους, βρίσκοντας μαρτυρικό τέλος ἀπό τούς τούρκους δυνάστες. Ὁ μεγαλομάρτυρας Κωνσταν­τῖνος ὁ Ὑδραῖος (†1800) πού ξέ­πλυ­νε τήν ἄρνη­ση ὑπομένοντας φρικτά βασανιστήρια στή Ρόδο, ὁ Ἰωάννης ὁ Ναύ­κληρος (†1732) πού κάηκε ζωντανός ἀπό τούς Τούρκους, ὁ Νικήτας ὁ Νισύριος (†1669) πού μαρτύρησε στά δεκάξι του χρόνια, ὁ Χρῆστος ὁ κηπουρός ὁ ἐκ Πρεβέζης (†1668), πού ὁμολόγησε τόν Χριστό καί ὑπέστη φοβερά βασανιστήρια στήν Κῶ.
 Ἀτέλειωτος τοῦτος ὁ χορός, στεφα­νω­μένος μέ τό φῶς τῆς αἰωνιότητας, μᾶς περιστοιχίζει στίς 7 Μαρτίου, καθώς ἡ καρ­- διά κάθε Ἕλληνα στρέφεται στά αἱ­μα­τοβαμμένα Δωδεκάνησα. Οἱ ἅγιοι καί οἱ μάρ­τυρες «φαιδρές λαμπάδες τοῦ Χριστοῦ», ἀκάματοι πρεσβευτές στόν  θρόνο τοῦ Θεοῦ ἀλλά καί ἐγγυητές τῆς αἰώνιας νίκης τῶν πιστῶν τῆς στρατευομένης ἐκ­κλησίας.

Ἰχνηλάτης

 Μέσα στή θλίψη καί τήν ὀδύνη πού τόν πλημμύρισε, ὅταν στή δική του ἀφοσίωση ἡ γυναίκα του τοῦ ἀνταπέδωσε τό πικρό ποτήρι τῆς ἀπιστίας, ὁ ταπεινός Παῦλος εἶδε ἀνοιγμένη ἐμπρός του ἀπό τό χέρι τοῦ Θεοῦ μιά πόρτα σωτήρια. Τή διάβηκε μέ χαρά καί πῆρε τό δρόμο γιά κεῖ πού τόν ὁδηγοῦσε ἡ καρδιά του, ἡ ἀγαπῶσα τόν Θεό.

 Ἔφθανε ὡς τήν πόλη του ἡ φήμη τῆς «καινῆς πολιτείας» πού ὑψωνόταν πάνω στήν καυτή ἄμμο τῆς ἐρήμου, ἐκεῖ πού σπίτι δέν μποροῦσε νά κτισθεῖ. Ἦταν μιά θαυμαστή ἀλήθεια πώς στόν τόπο, πού οὔτε λουλούδι δέν μποροῦσε νά φυτρώσει, ἀνθοβολοῦσε ἕνα πνευματικό περιβόλι ἀπό κάποιους ἀναζητητές τοῦ ἀπόλυτου, οἱ ὁποῖοι πάλευαν μέ πόθο καί πάθος νά συζεύξουν στήν καρδιά τους τή γῆ μέ τόν οὐρανό. Ἐπιβεβαιωνόταν γιά ἄλλη μιά φορά πώς ὁ ἰσχυρότερος πόλος ἕλξης εἶναι ἡ ἁγιότητα, καθώς ὁ εὐλογημένος ἀναχωρητής, πού πάλευε χρόνια μέ τό διάβολο καί εἵλκυε τή χάρη τοῦ Θεοῦ, «ἐπόλιζεν» τήν ἔρημο.

 Ὁ Παῦλος, κι ἄς ἦταν πιά στά 60 του χρόνια, ζήτησε νά ἀρχίσει μιά νέα ζωή δίπλα στόν Μέγα Ἀντώνιο. Στόν πολύπειρο ἀσκητή, πού ἦταν ἐπιφυλακτικός, ὁ Παῦλος πρόσφερε καρδιά ὁλοπρόθυμη στήν καλλιέργεια καί στήν ὑπακοή, πού ἔπεισε τόν γέροντα Ἀντώνιο νά τόν δεχθεῖ κοντά του. Ἡ εὐγνωμοσύνη του γιά τοῦτο τό μέγιστο δῶρο ξεσποῦσε σέ δοξολογική καί εὐφρόσυνη ἀνταπόδοση πρός τόν Θεό καί τούς ἀδελφούς.

 Στή σιωπή τῆς ἐρήμου ὁ φιλόθεος Παῦλος ἔσκυψε βαθιά μέσα του, ἀνακάλυψε τόν ἑαυτό του καί ἀντίκρυσε μέ παρθενικά μάτια τόν πλησίον του. Οἱ ροές τῶν δακρύων, ὄμβροι ζωηφόροι, ἄρδευαν τή γῆ τῆς ψυχῆς κι ἄνθιζε ἐντός του ἡ χαρά τοῦ πένθους. Ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, κυριακό δώρημα στούς «ταπεινούς τῇ καρδίᾳ», τοῦ προσφερόταν ἁπλόχερα κι αὐτός μέ τή σειρά του σκόρπιζε τά ἀγαθά της σέ ὅποιον τόν πλησίαζε. Κι ἁπλωνόταν ἡ φήμη τῆς ἁπλῆς φιλάγαθης ψυχῆς του κι ὅλο καί πιό πολλοί ἔρχονταν κοντά του νά γευθοῦν τή γλυκύτητα τῆς ταπεινοφροσύνης, νά ἀναπαυθοῦν στόν πλατυσμό τῆς ἁπλότητάς του.

 Κατέβηκαν οἱ ἄγγελοι νά ἐνισχύσουν τόν πνευματικό ἀγωνιστή, πού ποθοῦσε γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ νά νικᾶ τά πάθη, νά ἀντιπαλεύει τόν αἰώνιο ἐχθρό μέ ἄσκηση σκληρή καί προσευχή ἀδιάλειπτη. Πλησίασαν καί οἱ δαίμονες, νά ριχτοῦν νά τόν νικήσουν. Συνάντησαν ὅμως ἀντίσταση σθεναρή ἀπό τήν τρυφερή ἁπλότητα τοῦ Παύλου. Σάν τοῦ νεροῦ τήν ἁπαλή δύναμη πού λειαίνει τίς πέτρες καί σκάβει τούς βράχους, τῆς ἁπλότητας ἡ δύναμη κατατρόπωσε τούς δαίμονες. Ὁ Κύριος, πού «φωτιεῖ καί συνετιεῖ νηπίους», χάριζε στόν ταπεινό του δοῦλο τήν κραταιά του δύναμη. Φοβισμένοι ἀπό τήν ἁπλή ψυχή τοῦ ἁγίου οἱ δαίμονες τράπηκαν σέ φυγή καί ὁμολόγησαν: «Ἡ ἁπλότητα καί ἡ ταπείνωση τοῦ Παύλου μᾶς διώχνει μακριά. Δέν βρίσκουμε τόπο ἐδῶ νά κατοικήσουμε».

 Ἡ μητέρα Ἐκκλησία κράτησε στό συναξάρι της τά ἡρωικά παλαίσματα τοῦ παιδιοῦ της καί τιμᾶ τή μνήμη του στίς 7 Μαρτίου. Φύλαξε τό ὄνομά του μέ τήν προσωνυμία πού κλείνει τό σύνολο τῶν ἀρετῶν του: Παῦλος ὁ ἁπλοῦς. Στό ἀτέρμονο ταξίδι τῶν ψυχῶν μας γιά τήν τελειότητα ἡ ἁγία μορφή του σηματοδοτεῖ τήν ἁπλότητα καί τήν ταπεινοφροσύνη, τίς ἀρετές, πού μᾶς ἀποθέτουν μέ ἀσφάλεια στήν ἀγκαλιά τοῦ οὐράνιου Πατέρα.