Κυριακή, 20 Ιούλιος 2014 03:00

Ποιό σπίτι τοῦ Κεμάλ;

spiti KemalΣτίς 19 Μαΐου 2010, ἡμέρα μνήμης τῆς γενοκτονίας τῶν 353.000 Ἑλλήνων τοῦ Πόντου καί τοῦ ξεριζωμοῦ 1.500.000 ὁμοεθνῶν μας ἀπό τίς πανάρχαιες ἑλληνικές κοιτίδες, στίς πανελλήνιες ἐξετάσεις οἱ ὑποψήφιοι ἐξετάζονταν στό μάθημα τῆς Νεοελληνικῆς Λογοτεχνίας, στό διήγημα τοῦ Γ. Ἰωάννου «Στοῦ Κεμάλ τό σπίτι». Δέν θά ἀσχοληθῶ μέ τόν συγγραφέα οὔτε μέ τό κείμενό του. Ἐπικεντρώνομαι μόνον στό ἄν τό λεγόμενο σπίτι τοῦ Κεμάλ ἦταν πράγματι δικό του. Μεταφέρω μαρτυρίες κυρίως ἀπό τήν πομακική ἐφημερίδα τῆς Θράκης «Ζαγάλισα», ἡ ὁποία ἐπιχείρησε μεγάλη ἔρευνα γιά τό θέμα αὐτό καί διαθέτει πολλά τεκμήρια στά ἀρχεῖα της (βλ. τεῦχος 35, Νοέμβριος 2009).
 Ἡ μαρτυρία τῆς Χρυσαυγῆς: Ὁ Κεμάλ γεννημένος σέ ἕνα μικρό χωριό ἔξω ἀπό τό Λαγκαδᾶ, τή Χρυσαυγή (παλαιότερα Σαρίγερ) - καί ὄχι τή Θεσσαλονίκη - ἔβοσκε μέχρι τά ὀκτώ του περίπου χρόνια ἀγελάδες καί πρόβατα στούς γύρω λόφους! Ἐκεῖ ὁ γιός τοῦ Ἀλβανοῦ Ἀλῆ Ριζά καί τῆς Τουρκομακεδόνισσας Ζουμπεϊντέ Χανούμ φοίτησε στό δημοτικό σχολεῖο. Ἦταν ἕνα συνηθισμένο παιδί τῆς ἐποχῆς του. Ὅμως -ἄγνωστο γιά ποιούς λόγους - ἡ μητέρα του τόν πῆρε καί ἐγκαταστάθηκαν στή Θεσσαλονίκη. Μέχρι τό 1911 ζοῦσε καί ἡ γριά μαμή, ἡ Φατμέ Χανούμ, πού εἶχε παρευρεθεῖ στή γέννα του.
 Τό 1922, ὅταν οἱ χριστιανοί ἀνατολικοθρακιῶτες πρόσφυγες πρωτοῆρθαν στή σημερινή Χρυσαυγή, οἱ Τοῦρκοι τοῦ χωριοῦ δέν εἶχαν φύγει ἀκόμα. Ἀποχωροῦσαν σταδιακά· μετά ἀπό ἕνα περίπου χρόνο ἔφυγε καί ἡ τελευταία οἰκογένεια. Στό διάστημα αὐτό τῆς συγκατοίκησης χριστιανῶν προσφύγων καί ντόπιων μουσουλμάνων οἱ τελευταῖοι ἀποκάλυψαν στούς Ἕλληνες τά σχετικά μέ τήν ἱστορία τοῦ Κεμάλ στοιχεῖα. Στίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 1920 ὁ τουρκικός ἐθνικισμός δέν εἶχε προλάβει νά δημιουργήσει τό μύθο ὅτι ὁ Κεμάλ γεννήθηκε στή Θεσσαλονίκη. Ἔτσι ἦταν πολύ φυσικό νά ὁμολογοῦν τίς ἀλήθειες πού γνώριζαν.
 Στό σπίτι, πού γεννήθηκε ὁ Κεμάλ στή Χρυσαυγή, ἐγκαταστάθηκε ἡ οἰκογένεια τοῦ πρόσφυγα ἀπό τήν ἀνατολική Θράκη Ἀνδρέα Στάθη (πέθανε τό 1979), ὁ ὁποῖος ἀργότερα ἔγινε πρόεδρος τοῦ χωριοῦ. Οἱ συγχωριανοί του ἀστειευόμενοι, λόγῳ τῆς ἐγκαταστάσεώς του στό ἐν λόγῳ σπίτι, τόν ἀποκαλοῦσαν μέ τό παρατσούκλι «Κεμάλ»! Τό σπίτι, φτωχό, χτισμένο ἀπό πέτρες καί πλιθιά βρισκόταν στήν ἄκρη τοῦ χωριοῦ πολύ κοντά σέ ἄλλα δύο καί μακριά ἀπό τό τζαμί. Ἦταν διώροφο, μέ δυό δωμάτια στόν ἐπάνω ὄροφο καί κάτω τό χαγιάτι. Εἶχε καί αὐλή. Μέχρι τίς ἀρχές τοῦ 1980 οἱ τοῖχοι του σώζονταν σέ ὕψος μισοῦ περίπου μέτρου.
 Ἡ πραγματικότητα αὐτή ἐπιμελῶς ἀποσιωπήθηκε ἀπό τόν τουρκικό μεγαλοϊδεατισμό. Παρουσίασαν τόν Κεμάλ γεννημένο στήν μεγάλη πόλη τῆς Θεσσαλονίκης, ἡ ὁποία ἤκμαζε στά Βαλκάνια τήν ἐποχή έκείνη, καί ὄχι σέ ἕνα ἄγνωστο φτωχό χωριουδάκι ἔξω ἀπό τό Λαγκαδᾶ.
 Μαρτυρίες Τούρκων: Τοῦρκοι πρόσφυγες, πού ἔφυγαν μέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν ἀπό τό παλιό Σαρίγερ γνώριζαν τήν ἀλήθεια. Παρά τήν προπαγάνδα, ἔρχονταν πρίν τό 1981 κυρίως γιά προσκύνημα στόν ἀληθινό τόπο γέννησης τοῦ Μουσταφᾶ Κεμάλ. Ἕνας ντόπιος, ὁ ἀγελαδοβοσκός Κωνσταντίνος Γιαμουτζῆς, γνώστης καλός τῆς ἀληθινῆς ἱστορίας ξεναγοῦσε τούς ἐπισκέπτες στά ἐρείπια τοῦ σπιτιοῦ. Ἀργότερα ἄρχισαν νά ἔρχονται καί λεωφορεῖα ἀπό τήν Τουρκία μέχρι τό καλοκαίρι τοῦ 2007. Πολλοί ἐπισκέπτες Τοῦρκοι γνωρίζουν καλά τήν ἀλήθεια καί τήν ἐπιβεβαιώνουν. Μάλιστα, κάποιος Τοῦρκος ἀπό τή Σμύρνη, προσκύνησε, φίλησε τό χῶμα καί εἰς ἀνάμνηση πῆρε πέτρες ἀπό τά θεμέλια τοῦ σπιτιοῦ. Ὅταν ρωτήθηκε ἐάν θα έπισκεπτόταν καί τό σπίτι στή Θεσσαλονίκη, ἀπάντησε: «Αὐτό εἶναι ψέμα. Ντροπή πού ἄλλαξαν τόν τόπο γέννησης τοῦ Μουσταφᾶ Κεμάλ. Προσβάλλουν τή μνήμη του. Δέν θά ἐπισκεφτῶ τό ψευτο-σπίτι τῆς Θεσσαλονίκης».
 Τό ἔτος 1981, μέ ἀφορμή τά 100 χρόνια ἀπό τή γέννηση τοῦ Μουσταφᾶ Κεμάλ, ἐπισκέφθηκε τήν τότε κοινότητα Χρυσαυγῆς ὁ τοῦρκος πρόξενος Θεσσαλονίκης μαζί μέ τόν γραμματέα του καί τουρκικό τηλεοπτικό συνεργεῖο (βλ. ἐφημ. «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΒΟΡΡΑΣ», 10 Μαΐου 1981). Ὁ ἴδιος παρακάλεσε τούς κατοίκους νά τοῦ ὑποδείξουν τό ἀκριβές σημεῖο γέννησης τοῦ Μουσταφᾶ Κεμάλ. Στάθηκε μέ σεβασμό καί τό ἀπαθανάτισε φωτογραφίζοντάς το πληθωρικά. Σέ κάποια στιγμή ἀποκάλυψε στούς ἕλληνες συνοδούς του: «Γνωρίζω ὅτι αὐτή εἶναι ἡ ἀλήθεια, ἀλλά εἶναι δύσκολο νά τό παραδεχθοῦμε ἐπίσημα καί καταλαβαίνετε τό λόγο...». Προθυμοποιήθηκε μάλιστα νά χρηματοδοτήσει τήν ἀνέγερση μουσείου, τό ὁποῖο θά συντελοῦσε στήν ἀνάπτυξη καί προβολή τοῦ χωριοῦ.
 Μία διαμαρτυρία: Τό 1981 ἐπίσης οἱ βουλευτές Νικήτας Βενιζέλος καί Κ. Μπαντουβάς, μέ ἐρώτησή τους στό ἑλληνικό ὑπουργεῖο ἐξωτερικῶν, ἀμφισβήτησαν ἐπίσημα τή θεωρία ὅτι τό σπίτι δίπλα στό τουρκικό προξενεῖο Θεσσαλονίκης εἶναι αὐτό στό ὁποῖο γεννήθηκε ὁ Κεμάλ· ἐπικαλοῦνταν μάλιστα μαρτυρία τῆς ἀδελφῆς του, τῆς Μακμπουλέ, ἡ ὁποία διασώθηκε σέ τουρκικές βιβλιογραφικές πηγές (Aydemir κτλ).
 Ἑλληνική ὀσφυοκαμψία: Εὔλογο, λοιπόν, τό ἐρώτημα: Γιατί τό ἑλληνικό κράτος δέχθηκε ὡς πόλη γέννησης τοῦ Κεμάλ τή Θεσσαλονίκη καί συγκεκριμένα τό σπίτι τῆς ὁδοῦ Ἁγίου Δημητρίου, δίπλα στό τουρκικό προξενεῖο; Τήν ἀπάντηση μᾶς τή δίνει τό κλίμα τῆς ἑλληνοτουρκικῆς προσέγγισης πού ἐπικρατοῦσε τή δεκαετία τοῦ 1930 μέ τίς πολλές ὑπερβολές καί μεγαλοστομίες μεταξύ τῶν ἑλληνικῶν (κυρίως) καί τουρκικῶν κυβερνήσεων. Ὁ τουρκικός ἐθνικισμός -μέ τήν ἀνοχή τοῦ ἰδίου τοῦ Κεμάλ- εἶχε ἤδη ἀνακηρύξει ὡς πόλη γέννησής του τή Θεσσαλονίκη· δέν θά ἦταν εὐγενικό ἐκ μέρους τῆς Ἑλλάδος νά ἀπομυθοποιήσει τό σενάριο. Δέν θά εἶχε ἄλλωστε καμία σημασία γιά τά δεδομένα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης.
 Τό 1934 ἡ ἑλληνική κυβέρνηση ἀνάρτησε ἔξω ἀπό τό σπίτι μία πινακίδα μέ τήν ἐπιγραφή: «Ἐδῶ γεννήθηκε ὁ Μουσταφά Κεμάλ». Τό 1937 ἡ κυβέρνηση τοῦ Ἰωάννη Μεταξᾶ σέ μία συμβολική κίνηση πρός τή «φίλη» Τουρκία ἔδωσε ἐντολή στό δῆμο Θεσσαλονίκης νά τό ἀγοράσει ἀπό τούς Ἕλληνες πού τό κατοικοῦσαν, τήν οἰκογένεια Σεραφειμίδου, οἱ ὁποῖοι ἦταν ἔμποροι ὑποδημάτων. Οἱ ἰδιοκτῆτες ἀρνήθηκαν νά τό πουλήσουν, προφανῶς γιά λόγους ἐθνικῆς εὐαισθησίας· τότε τό κράτος προχώρησε στήν ὑποχρεωτική ἀπαλλοτρίωσή του… Στή συνέχεια ὁ δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κ. Μερκουρίου ἐνημέρωσε ἐπίσημα μέ ἐπιστολή του τήν κυβέρνηση τοῦ Ἰσμέτ Ἰνονού ὅτι χαρίζει τό σπίτι στό τουρκικό κράτος. Τό 1938, ὅταν πέθανε ὁ Κεμάλ, ἡ ὁδός Ἀποστόλου Παύλου, κάθετη στήν ὁδό Ἁγίου Δημητρίου, μετονομάστηκε ἐπί Μεταξᾶ καί δημαρχίας Κοσμόπουλου (πατρός), μέ ἀπόφαση τοῦ δημοτικοῦ συμβουλίου σέ ὁδό Κεμάλ Ἀτατούρκ. Μόλις τό 1955 ξαναπῆρε καί πάλι τό παλιό της ὄνομα. Στίς μέρες μας ἐπανέρχεται τό ἴδιο ζήτημα.
 Ἡ ἑλληνική κυβέρνηση, ἄν καί γνώριζε τήν ἀλήθεια, ἐπιδίωκε μέ τήν κίνηση αὐτή νά κολακεύσει τόν ἴδιο τόν Κεμάλ, προφανῶς γιατί διαισθανόταν ἐμπλοκή στόν ἐπικείμενο πόλεμο. Ἡ ἐπίσημη ἀναγνώριση τοῦ σπιτιοῦ θά ἔκλεινε ὁριστικά τό ζήτημα. Ἡ ὅλη ὑπόθεση θυμίζει μᾶλλον φαρσοκωμωδία μέ τή συμβολή τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους.
 Ἡ διαχείριση: Οἱ Τοῦρκοι μετά τήν ἀνέλπιστη ἑλληνική δωρεά, ἐξόπλισαν τό «μαϊμού–σπίτι» μέ «μαϊμού» ἔπιπλα - ἀπομιμήσεις ἀπό τά ἀνάκτορα Ντολμᾶ Μπαχτσέ καί Τόπ Καπί τῆς Κωνσταντινούπολης. Ἀκόμα καί… ροῦχα τοῦ Κεμάλ ἐκθέτουν στό μουσεῖο δίνοντας τήν ἐντύπωση στόν σημερινό ἐπισκέπτη ὅτι τά ἐκθέματα χρησιμοποιήθηκαν μέσα στό συγκεκριμένο σπίτι ἀπό τόν ἴδιο, κι ἄς μήν τά ἀκούμπησε ποτέ.
 Ὁ Κεμάλ καί ἡ μητέρα του ἀσφαλῶς συγκάλυψαν τήν ἀπάτη. Ἄλλωστε, τί θά μποροῦσαν νά κάνουν; Νά ἀρνηθοῦν τέτοιο δῶρο; Νά διακηρύξουν, δηλαδή, ὅτι δέν γεννήθηκε σ’ αὐτό τό σπίτι, ἀλλά σέ ἄγνωστο χωριό τοῦ Λαγκαδᾶ, σέ ἕνα χωριατόσπιτο βουτηγμένο στίς λάσπες; Αὐτό θά μείωνε τήν εἰκόνα καί τήν ἱστορία τοῦ μεγάλου ἡγέτη τῆς σύγχρονης Τουρκίας καί ἐξολοθρευτῆ τοῦ ποντιακοῦ ἑλληνισμοῦ.
 Ἰδεολογική λειτουργία: Τό «μαϊμού»-σπίτι ἐπιτελεῖ ἔκτοτε μία σημαντική ἰδεολογική λειτουργία. Γιά τόν τουρκικό ἐπεκτατισμό εἶναι τό σημαντικότερο ἱστορικό ἀξιοθέατο τῆς Θεσσαλονίκης, πού συμβάλλει στήν τόνωση τοῦ ἐθνικοῦ φρονήματος τῶν «Τούρκων» ἐπισκεπτῶν. Σέ αὐτό κατευθύνονται συστηματικά πλέον σχολεῖα καί σύλλογοι ἀπό τή Θράκη, προκειμένου νά προωθεῖται ἀκόμη περισσότερο ὁ ἐνσυνείδητος ἐκτουρκισμός τῶν Πομάκων. «Μόνο πού τό προσκύνημα εἶναι σέ μαϊμού-μέρος…»
 Καί ἡ «Ζαγάλισα» καταλήγει: «Οἱ Πομάκοι, ὅταν ἐπισκεπτόμαστε τή Θεσσαλονίκη πρέπει νά γνωρίζουμε τήν ἀλήθεια. Πρέπει νά πάψουμε νά τρῶμε κουτόχορτο στό ρόζ ψευτόσπιτο! Εἶναι προτιμότερη μία βόλτα στό λούνα πάρκ τῆς Θεσσαλονίκης!».

Εὐ. Αὐγουστίνου
Φιλόλογος-Θεολόγος
Κατηγορία Μικρασία - Πόντος
 pontioi Πέρα στή μακρινή Κολχίδα τοῦ Ἰάσονα, τά ἀνυπόταχτα, ἄγρια βουνά τοῦ Πόντου, ἀγέραστα καί πάντα θαλερά, ρίχνουν βαρύ τόν ἴσκιο τους στό διάβα τῆς ἱστορίας.
 Πάνω τους σημάδεψε ἀνεξίτηλο τό πέρασμά του ὁ Ἑλληνισμός ἀντάμα μέ τήν Ὀρθοδοξία. Αἰώνιοι, πέτρινοι ὄγκοι στέκουν ἐκεῖ κι ὁριοθετοῦν τήν πολυτάραχη, πολύχρονη ἱστορία τοῦ Πόντου.
 1453! Ὁ θρῆνος γιά τήν ἅλωση τῆς Πόλης ἔφτασε ὥς τά μαυροθαλασσίτικα ἀκρογιάλια: Νά ἠλί ἐμᾶς, νά βάϊ ἐμᾶς πάρθεν ἡ Ρωμανία, μοιρολογοῦν τά ἐγκλησίας κλαῖγνε τά μοναστήρια.
 Θρήνησε, ἔσκυψε τό κεφάλι ὁ λαός, μά δέν ὑποτάχθηκε. Κράτησε τήν ψυχή του ἀδούλωτη. Κι ἦταν αὐτή ἡ καρτερία τῆς ψυχῆς του ἡ πρώτη οὐσιαστική ἀντίσταση στόν τοῦρκο δυνάστη. Κορυφαία ἐκδήλωση αὐτῆς τῆς ἀντίστασης στάθηκε τό θρυλικό ἀντάρτικο. Θρησκεία, οἰκογένεια, τιμή καί πατρίδα, ἀξίες αἰώνιες, ἀνεκτίμητες ἔκαναν ὥστε νά προβάλει στό διάσελο τῆς ἱστορίας μιά νέα, ἄγρια καί τραχειά κλεφτουριά ὡς συνέχεια ἐκείνης τῆς ἐπανάστασης τοῦ 1821.
 Ὁ συγγραφέας Δημ. Ψαθᾶς στό ἔργο του «Γῆ τοῦ Πόντου» χαρακτηρίζει τόν ἔνοπλο αὐτό ἀγώνα ὡς «ἕνα ἔπος γραμμένο ἀπό μεγάλο ποιητή πού χάθηκε τό μεγαλύτερό του μέρος» (σελ. 365). Ὅ,τι περισώθηκε, ὡστόσο, σκιαγραφεῖ τό σύνολο.
 Σέ πολλά σημεῖα τῆς ἱστορικῆς αὐτῆς σελίδας θά μποροῦσε κανείς νά σταθεῖ. Θά προτιμήσουμε ὅμως νά ρίξουμε μιά ματιά στά κεμαλικά χρόνια, τότε πού ἡ ἐπανάληψη τῶν διωγμῶν ἔγινε ἀγριότερη ἀπό πρῶτα καί τά βουνά γέμισαν ἀπό τούς πόντιους ἀντάρτες καί τίς μαῦρες ζίπκες τους. Γύρω τους μαζεύονται τά ἄοπλα γυναικόπαιδα. Φοβοῦνται, κι ὄχι ἄδικα, πώς ἡ παραμονή τους στά χωριά ἤ στίς πόλεις τους εἶναι ἐκ τῶν προτέρων καταδικασμένη. Ἡ σκιά τῶν ὁπλισμένων αὐτῶν πατριωτῶν τούς ἀναπτερώνει τήν «ἀποσταμένη ἐλπίδα». Εἶναι ἄνισος ὁ ἀγώνας, μά δέν εἶναι οὔτε ἡ πρώτη οὔτε κι ἡ τελευταία φορά πού ἡ φυλή μας ἀναμετριέται μέ κολοσσούς.
 Ὁ Δημ. Ψαθᾶς στό προαναφερθέν ἔργο του παρατηρεῖ: «Ἐξ αἰτίας τοῦ πλήθους τοῦ τούρκικου στρατοῦ πολλές φορές οἱ ἀντάρτες βρισκόντουσαν κυκλωμένοι, κι ὅμως δέν εἶχαν μόνο τήν ἔγνοια πῶς νά ξεφύγουν, ἀλλά νά βγάλουν πρῶτα ἔξω ἀπό τόν κλοιό τά γυναικόπαιδα. Δέν ἔχει νά ἀναφέρει πολλά τέτοια παρόμοια ἡ ἱστορία μας. Μόνο τό Μεσολόγγι καί τό Σούλι» (σελ. 364-365).
 Ὁ Παῦλος Τσαουσίδης, παλιός ὁπλαρχηγός στόν Πόντο, πού ἔφτασε στήν ἐλεύθερη Ἑλλάδα μέ τήν ἀνταλλαγή κι ἔζησε στήν Ἔδεσσα, δίνει τίς ἑξῆς ἐνδιαφέρουσες πληροφορίες στίς ἀνέκδοτες διηγήσεις του: «Ἡ περιοχή ὅπου ἤμουν ἀρχηγός τομέως ἦταν τό πέμπτο τμῆμα Τόπ-Τσάμ μέ ἀρχηγό τόν Ἀναστάσιο Παπαδόπουλο. Ἤμασταν περίπου χίλιοι ὁπλίτες καί πολλές χιλιάδες ἄμαχος πληθυσμός. Κρατούσαμε μιά ἔκταση περίπου 25 χιλιόμετρα. Κάθε τμῆμα ἄνοιγε χαρακώματα, ὅπου φύλαγαν οἱ ὁπλίτες, καί στά βάθη τῶν βουνῶν χτίζαμε καλύβες ὅπου σιγουρεύαμε τά γυναικόπαιδα... Ὁ ὁπλισμός μας ἦταν λειανοντούφεκα... Δέν εἴχαμε ἀπό πουθενά καμιά βοήθεια, ἐκτός ἀπό τά λίγα τρόφιμα καί σκεπάσματα πού ᾿παίρναν φεύγοντας οἱ οἰκογένειες μαζί τους. Ἀπίστευτες ἦσαν οἱ διαφορές τῶν ἀντίμαχων δυνάμεων. Τύχαινε, δηλαδή, ὄχι σπάνια, δέκα καί μόνο ἀντάρτες νά πολεμοῦν μ᾿ ἑκατοντάδες Τούρκους κι ὡστόσο νά τά βγάζουν πέρα, κρατώντας μακριά ἀπ᾿ τά χαρακώματά τους τά λεφούσια. Ἴσως γιατί ξέραν ὅτι τό λύγισμά τους θά σήμαινε ὄχι μονάχα τόν δικό τους ἀφανισμό, ἀλλά καί τή σφαγή τῶν γυναικῶν καί τῶν παιδιῶν τους». Κι ὁ Δημ. Ψαθᾶς στή «Γῆ τοῦ Πόντου» καί πάλι συνοψίζει: «Ἄγριες, πεισματικές, παράξενες οἱ μάχες πού δινόντουσαν, γιατί ἐνῶ κροτάλιζαν τά πολυβόλα καί βροντοῦσαν τά κανόνια, κι ἐνῶ οἱ μαυροφορεμένοι ἐκεῖνοι ἄντρες, κολλημένοι ἐπάνω στά βράχια τους -ἕνα μέ τίς πέτρες-, σημάδευαν καί ρίχναν, λίγο παρά πίσω χιλιάδες γυναικόπαιδα προσεύχονταν μέ ἀγωνία ἤ ψέλνανε ἤ ἔκλαιγαν, σάν ἕνας συγκλονιστικός χορός ἀρχαίας τραγωδίας πού ἔγραψε ὁ πιό τραγικός ἀπ᾿ ὅλους τούς ἀρχαίους ποιητές» (σελ. 370). Κι ὁ προαναφερθείς ὁπλαρχηγός Π. Τσαουσίδης συμπληρώνει: «Εἴχαμε καί ὁρισμένα μέρη προσευχῆς σέ κάθε τμῆμα. Ἐνῶ ἡ μάχη συνεχιζόταν, ὁ ἄμαχος πληθυσμός μέ τούς παπάδες προσευχότανε κάνοντας παρακλήσεις στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο».
 Τό ἀντάρτικο τοῦ Πόντου, ἔκφραση τῆς ἀδούλωτης ἑλληνικῆς ψυχῆς πού «ζυγόν δέν ὑπομένει», «προσέφερε πολλά καί ἀπό γενικότερη ἄποψη, ἀφοῦ ὁ Κεμάλ ἀναγκαζόταν νά στέλνει καί νά ἀπασχολεῖ πολύ στρατό στά βουνά, τήν ὥρα πού εἶχε ἀνάγκη στό μέτωπο κι ἀπό τόν τελευταῖο στρατιώτη», ὑπογραμμίζει ὁ Δημ. Ψαθᾶς (σελ. 370).
 Ἀλλά καί σέ μᾶς τούς Νεοέλληνες τοῦ 21ου αἰώνα ἔχει σπουδαῖα μηνύματα νά στείλει. Σιωπηλοί κάποτε καί ξεχασμένοι ἥρωες καί μάρτυρες, πού βάδισαν «ὁδούς σκληράς», «θλιβόμενοι, στενοχωρούμενοι, ἀπορούμενοι, διωκόμενοι, καταβαλλόμενοι» (πρβλ. Β΄ Κο 4,8), «ἐν φυλακαῖς, ἐν αἰχμαλωσίαις, ἐν πικραῖς δουλείαις» μά ἀλύγιστοι, στέκουν ὡς νεότεροι ὁδοδεῖκτες στήν ἐθνική καί τήν προσωπική μας πορεία. Πέρα στή μακρινή Ἀνατολή τ᾿ ἀγέραστα καί πάντα θαλερά βουνά τῆς πατρώας γῆς στέλνουν τά δικά τους μηνύματα στό διάβα τῆς ἱστορίας.
 Μουρατίδου Ἐλισάβετ
Θεολόγος
 
 
Κατηγορία Μικρασία - Πόντος
Τετάρτη, 18 Μάιος 2016 03:00

Περί Γενοκτονιῶν ὁ λόγος

mnimio Ζοῦμε σέ μία ἐποχή ὅπου γίνεται πολύς λόγος γιά τά ἀνθρώπινα δικαιώματα, καί ἰδιαίτερα γιά γενοκτονίες καί ἐθνοκαθάρσεις. Τό διεθνές δικαστήριο τῆς Χάγης κάθε τόσο συλλαμβάνει καί καταδικάζει ὑπεύθυνους γιά τέτοιου εἴδους ἐγκλήματα σέ κάθε γωνιά τῆς γῆς. Μέ τόν τρόπο αὐτό, ὁ σύγχρονος κόσμος δίνει τό μήνυμα ὅτι δέν «ἀνέχεται» τέτοιες συμπεριφορές. Εἴδαμε, ἄλλωστε, τίς καταδίκες σέρβων πολιτικῶν καί στρατηγῶν, πού κατηγορήθηκαν γιά ἐθνοκάθαρση τῶν μουσουλμάνων τῆς Βοσνίας. Ἰδιαίτερη εὐαισθησία ὑπάρχει γιά τό Ὁλοκαύτωμα τῶν Ἑβραίων κατά τόν Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Στή Γερμανία ἡ ἀμφισβήτησή του θεωρεῖται ποινικό ἀδίκημα πού ἐπισύρει φυλάκιση. Ἀπαγορεύτηκε, ἐπίσης, ἡ κυκλοφορία βιβλίων πού ἀμφισβητοῦσαν ὁποιαδήποτε πτυχή του, ἐνῶ ὑπάρχει καί ὁμόφωνη καταδίκη ὅλων τῶν πολιτισμένων κρατῶν γιά ὁποιονδήποτε ὑπαινιχθεῖ ὁτιδήποτε γι’ αὐτό.
 Βλέποντας κανείς ὅλα τά παραπάνω θά μποροῦσε νά πεῖ ὅτι ἡ ἀνθρωπότητα ἔχει, πλέον, προοδεύσει καί προσπαθεῖ νά ἀποτρέψει τή συνέχιση τέτοιων ἐγκλημάτων. Δυστυχῶς, τά πράγματα δέν εἶναι τόσο «ἀγγελικά πλασμένα», ὅπως θέλουν νά μᾶς τά παρουσιάζουν οἱ ἀνεπτυγμένες χῶρες τῆς Δύσης. Πολλές φορές, ἡ ἀναγνώριση ἤ μή τῶν γενοκτονιῶν γίνεται ἀντικείμενο διπλωματικῶν παιχνιδιῶν καί συναλλαγῶν. Ἔτσι, ἐνῶ βλέπουμε νά συνεχίζεται ἡ διάπραξη ἐγκλημάτων πολέμου στήν Ἀφρική (π.χ. Νταρφούρ στό Σουδάν), στή Μέση Ἀνατολή καί σ’ ἄλλες περιοχές τοῦ κόσμου, ἡ πολιτισμένη Δύση ὄχι μόνο δέν ἀντιδρᾶ, ἔστω μέ κάποια ἀνακοίνωση, ἀλλά καί ὑποστηρίζει ἠθικά καί ὑλικά αὐτούς πού τά διαπράττουν. Μέ ἀπορία ἀκόμη βλέπουμε ὅτι ἡ ἀναγνώριση γενοκτονιῶν, ὅπως αὐτῆς τῶν Ἀρμενίων, γιά τίς ὁποῖες δέν τίθεται θέμα ἀμφισβήτησης ἀπό τούς ἱστορικούς, γίνεται ἀντικείμενο διπλωματικῶν παιχνιδιῶν καί ἐκβιασμῶν. Ὁ ὑπεύθυνος γι’ αὐτές -στήν περίπτωση τῶν Ἀρμενίων ἡ Τουρκία- ἀντί νά παραδεχτεῖ τήν ἐνοχή του, ἀπειλεῖ θρασύτατα ὅποιον τήν ἀναγνωρίσει μέ διακοπή διπλωματικῶν σχέσεων καί πιέζει μέ κάθε θεμιτό κι ἀθέμιτο μέσο. Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ὅτι ὑπάρχουν δύο μέτρα καί δύο σταθμά στήν ἀναγνώριση τῶν γενοκτονιῶν.
 Στήν ἱστορία αὐτό δέν εἶναι παράξενο, καθώς πολλές φορές βλέπουμε νά θεωρεῖται δίκαιο ὁ νόμος τοῦ ἰσχυροῦ καί τά συμφέροντα νά μπαίνουν πάνω ἀπό τίς ἀνθρώπινες ἀξίες. Αὐτό πού προξενεῖ ἐντύπωση ὅμως εἶναι ἡ στάση πολλῶν ἀνθρώπων στήν πατρίδα μας, πού αὐτοχαρακτηρίζονται «προοδευτικοί», καί καυχῶνται γιά τήν εὐαισθησία τους στά ἀνθρώπινα δικαιώματα. Αὐτοί ὑπερασπίζονται μέ θέρμη γενοκτονίες πού ἔγιναν καί γίνονται σέ διάφορες περιοχές τῆς γῆς καί ἰδιαίτερα τό Ὁλοκαύτωμα τῶν Ἑβραίων. Καταδικάζουν ἀμείλικτα ὁποιονδήποτε τολμήσει νά πεῖ κάτι ἐναντίον του. Ὅταν, ὅμως, πρόκειται γιά τίς γενοκτονίες καί τίς ἐθνοκαθάρσεις πού διέπραξαν οἱ Τοῦρκοι ἀπέναντι στούς Ἕλληνες, τούς Ἀρμένιους καί τούς Ἀσσύριους τηροῦν σιγή ἰχθύος. Φτάνουν, μάλιστα, στό σημεῖο νά ἐξυμνοῦν καί νά τιμοῦν, ἀκόμη καί μέ στεφάνια, τόν ἰθύνοντα αὐτῶν τῶν ἐγκλημάτων, τόν Κεμάλ Ἀτατούρκ! Ἐπιθυμοῦν ἀκόμη τήν ἀλλαγή τῶν σχολικῶν βιβλίων Ἱστορίας γιά νά μή θίγονται οἱ γενοκτονίες καί οἱ ἐθνοκαθάρσεις τῶν Τούρκων, καί μιλοῦν ἁπλῶς γιά «συνωστισμούς».
 Τό θράσος τους ὅμως ξεπέρασε κάθε ὅριο λίγους μῆνες πρίν, μέ ἀφορμή τό περίφημο ἀντιρατσιστικό νομοσχέδιο. Πέρα ἀπό τά προβλήματα σχετικά μέ τήν ποινικοποίηση τῶν ἰδεῶν πού περιέχει τό ἐν λόγῳ νομοσχέδιο, προέβλεπε καί τή δίωξη ὅποιου ἀμφισβητοῦσε τό Ὁλοκαύτωμα τῶν Ἑβραίων. Πολύ σωστά πολλοί βουλευτές ἀπό διάφορα κόμματα ἐπέμειναν νά περιληφθοῦν στή διάταξη καί ὅσοι ἀμφισβητοῦν τίς γενοκτονίες τῶν Ἑλλήνων καί τῶν Ἀρμενίων πού ἔχει ἀναγνωρίσει ἡ ἑλληνική Βουλή. Τό ἐκπληκτικό πού συνέβη εἶναι ὅτι ὑπῆρξε ἀντίδραση σ’ αὐτήν τήν προσθήκη μέ προεξάρχουσα, φυσικά, τή διαβόητη κυρία Ρεπούση ἀλλά καί τούς γείτονες Τούρκους. Τό ἀκόμη πιό ἐκπληκτικό εἶναι ὅτι λόγῳ αὐτῆς τῆς ἀντίδρασης ἡ κυβέρνηση ὑπαναχώρησε καί τό θέμα «πάγωσε». Τίς τελευταῖες μέρες ὅμως τό ἀντιρατσιστικό νομοσχέδιο ἐπανέρχεται δριμύτερο, καθώς ψηφίστηκε ἀπό τήν ἁρμόδια ἐπιτροπή τῆς Βουλῆς καί πάει πλέον στήν Ὁλομέλεια. Μέ μεγάλη ἔκπληξη διαπιστώσαμε ὅτι δέν περιλαμβάνονται σ’ αὐτό οἱ γενοκτονίες τῶν Ἑλλήνων καί τῶν Ἀρμενίων ἀπό τούς Τούρκους, ἀλλά ὑπάρχει ἀναφορά μόνο στό Ὁλοκαύτωμα τῶν Ἑβραίων. Δηλαδή στό ἑλληνικό κράτος θά διώκεται ὅποιος μιλήσει ἐνάντια στή γενοκτονία τῶν Ἑβραίων, ἀλλά θά μπορεῖ ἐλεύθερα ὁ ὁποιοσδήποτε νά ἀμφισβητεῖ τή γενοκτονία τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου καί τῆς Μικρᾶς Ἀσίας! Ὁ ἀπόλυτος παραλογισμός καί τό ἀποκορύφωμα τοῦ ἀνθελληνισμοῦ...

Παναγιώτης Μητσόπουλος
Φιλόλογος-Θεολόγος
Κατηγορία Ποικίλα