Οἱ δύο μῆνες Ἰούλιος-Αὔγουστος ἀποτελοῦν στήν πατρίδα μας τήν καρδιά τοῦ καλοκαιριοῦ. Εἶναι, γιά τό λόγο αὐτό, οἱ μῆνες κατά τούς ὁποίους οἱ περισσότεροι ἔχουν σχόλη, διακοπή ἀπό τίς τακτικές ἐργασίες τους. Ὅλο τό χρόνο περιμένουμε μέ λαχτάρα τίς μέρες αὐτές γιά μιά ἀνάπαυλα ἀπό τόν κόπο τῆς δουλειᾶς, ἕνα σπάσιμο τῆς καθημερινῆς ρουτίνας, εὐκαιρία γιά νέες ἐμπειρίες ἀναψυχῆς καί διασκέδασης ἤ ἔστω ἐνασχόλησης μέ ὅ,τι δέν «χωρᾶ» στό καθημερινό πρόγραμμα. Εὐχή μας νά χαρίσει ὁ Κύριος εἰρήνη καί ὑγεία σέ ὅλους, γιά νά χαροῦμε πραγματικά τίς διακοπές μας!
 Νά μή λησμονοῦμε ὅμως καί τόσους συνανθρώπους μας, πού ἑκούσια ἤ ἀκούσια στεροῦνται τό δικαίωμα τῆς ἀδείας. Τό πρόγραμμά τους γίνεται βαρύτερο, καθώς μέσα στόν καύσωνα συνεχίζουν φορτωμένοι μέ τίς εὐθύνες καί τά βάρη ὅλης τῆς χρονιᾶς. Συχνά μάλιστα ἐπωμίζονται περισσότερες εὐθύνες, γιά νά δοθεῖ ἄνεση στούς «ἀδειούχους».
  Τό μήνυμα ἀπευθύνεται καί στίς δύο ὁμάδες. Ὅλους τούς χαιρετίζουμε μέ τό λόγο πού σαλπίζει ὁ ψαλμωδός μεταφέροντας τή φωνή τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ· «σχολάσατε καί γνῶτε ὅτι ἐγώ εἰμί ὁ Θεός» (Ψα 45,11). Ἀναμφισβήτητη ἡ ἀναγκαιότητα τῆς σχόλης. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος συμβούλευσε τούς μαθητές του «ἀναπαύεσθε μικρόν» (Μρ 6,31). Σέ καμία περίπτωση ὅμως δέν πρέπει νά χάνεται ὁ χρόνος τῆς ἀργίας μέ τέλεια ἀπραξία, διότι τότε ἐπιβεβαιώνεται ἡ θυμόσοφη παροιμία «ἀργία μήτηρ κακίας». Ἤδη ὁ Σοφοκλῆς ἀποφαίνεται ὅτι «τίκτει οὐδέν ἐσθλόν (=λαμπρό, ἔνδοξο) εἰκαία (=ἡ μάταιη, ἄσκοπη) σχολή». Καί ὁ Ἰσοκράτης σοφά συνιστᾶ: «Κατανάλισκε τήν ἐν τῷ βίῳ σχολήν εἰς τήν τῶν λόγων φιληκοΐαν», δηλαδή νά ἀξιοποιεῖς τήν ἀνάπαυλα τῆς δουλειᾶς σου μέ τό νά ἀκοῦς χρήσιμα λόγια.
 Ὁ ψαλμικός λόγος ἐπικυρώνει καί τελειοποιεῖ αὐτά πού οἱ ἄνθρωποι διαπιστώνουν. Συνιστᾶ ὄχι μόνο νά ἀξιοποιήσουμε τή σχόλη, ὅσοι εἴμαστε ἀπαλλαγμένοι ἀπό δουλειές αὐτό τόν καιρό, ἀλλά καί ὅλοι οἱ ἄλλοι, τό καλοκαίρι καί πάντα, νά ἐφευρίσκουμε εὐκαιρίες σχόλης, νά παραμερίζουμε τίς βιοτικές μέριμνες. Ἡ μελέτη τῆς ἁγίας Γραφῆς, ἡ ἀνάγνωση ἑνός πνευματικοῦ βιβλίου, ἡ προσεκτική μελέτη τῆς φυσικῆς ὀμορφιᾶς πού μᾶς περιβάλλει, ἡ παρακολούθηση τοῦ Ἑσπερινοῦ ἤ τοῦ Ὄρθρου ἤ τῶν ὑπέροχων Παρακλήσεων τῆς Παναγίας μας κατά τό Δεκαπενταύγουστο, ἡ κατ᾿ ἰδίαν περισυλλογή εἶναι μερικοί ἁπλοί τρόποι σχόλης. Ὅλα αὐτά, καί πολλά ἀκόμη, μᾶς ἀνάγουν στήν πνευματική σφαίρα καί μᾶς χειραγωγοῦν στό νά γνωρίσουμε τόν Θεό! Ὅποιος δέν ἀπαλλάσσεται ἀπό τίς κοσμικές φροντίδες, δέν μπορεῖ νά γνωρίσει τόν Θεό, διδάσκει ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος.
 Ἡ θεογνωσία θά φέρει τήν αὐτογνωσία, τήν ἀληθινή ἐπικοινωνία μέ τόν ἑαυτό μας, ἀλλά καί τήν ἀνθρωπογνωσία, τήν ἀληθινή γνώση καί προσέγγιση τοῦ ἄλλου. Θά συμφωνήσετε πώς ὅλα αὐτά εἶναι μεγάλος πλουτισμός. Νά δώσει ὁ Θεός ὅλοι νά τόν ἀπολαύσουμε, ἀκολουθώντας τόν πνευματικό ὁδηγό πού μᾶς χαρίζει γιά τίς διακοπές, καί ὄχι μόνο, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ.

Στέργιος  Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 61 (2006) 195

᾿Ανάπαυλα ἀναψυχῆς στήν κοπιαστική ρουτίνα, σταθμός ἀνεφοδιασμοῦ γιά τή συνέχεια τῆς ἐργασίας οἱ διακοπές διεγείρουν τόν πόθο ὄχι μόνο τῶν μικρῶν μαθητῶν ἀλλά καί τῶν ἐνηλίκων καί τῶν ὡρίμων καί κάθε ἐργαζομένου. ῞Ολοι τίς νοσταλγοῦμε καί ἀπό πολύ νωρίς κάνουμε σχέδια καί προγράμματα γι᾿ αὐτές. ῎Ετσι τόν ᾿Ιούλιο καί τόν Αὔγουστο, τούς κατ᾿ ἐξοχήν μῆνες τῶν θερινῶν διακοπῶν, πολλές φορές τούς ἀναπολήσαμε κατά τή διάρκεια τοῦ χρόνου. Καί νά, ἦρθε τώρα ἡ ὥρα, ἀδέσμευτοι ἀπό τήν πίεση τοῦ ὡραρίου, ἀπελευθερωμένοι ἀπό τό τροχάδην τοῦ ὡρολογιοῦ, νά ἀπολαύσουμε τή δροσιά καί τήν ἠρεμία, νά ἀνανεώσουμε καί νά ἀνασυντάξουμε τίς δυνάμεις μας, νά πλουτίσουμε τίς ἐμπειρίες μας, νά χαροῦμε τή δροσιά τοῦ βουνοῦ, τήν ἁλμύρα τῆς θάλασσας, τίς τόσες φυσικές ὀμορφιές πού μᾶς περιβάλλουν.
Θά ἦταν ὅμως σφάλμα μεγάλο καί ἀδικία ἔναντι τοῦ ἑαυτοῦ μας νά καλύψουμε τίς διακοπές μόνο μέ τήν ἀργία ἀπό τήν ἐργασία μας, μέ τήν παραθέριση, τίς ἐκδρομές καί τίς ἄλλες διασκεδάσεις. Εἶναι πλουτισμός καί ἀξιοποίηση τῶν διακοπῶν, μαζί μ᾿ ὅλα αὐτά νά χαροῦμε καί τούς δικούς μας, πού μέσα στόν πυρετό τῆς ταχύτητας καί στήν ἀτονία τῆς συνήθειας συχνά τούς λησμονοῦμε, τούς παραμελοῦμε. Μία ἀνανέωση τῶν παλιῶν, πολυχρόνιων δεσμῶν μας θά ἀνανεώσει κι ἐμᾶς τούς ἴδιους. ῎Επειτα, στούς νέους τόπους, ὅπου πιθανόν θά βρεθοῦμε τό καλοκαίρι, δέν εἶναι μόνο ἡ ἄψυχη φύση, εἶναι καί οἱ ἄνθρωποι, πού ζοῦν κι ἐργάζονται κοντά της. Πολλοί ἀπ᾿ αὐτούς ἀξίζουν τό θαυμασμό καί ὅλοι ἀσφαλῶς τό σεβασμό μας ὡς εἰκόνες τοῦ Θεοῦ.
᾿Ακόμη, ὁ ἑαυτός μας περιμένει νά τόν συναντήσουμε στίς διακοπές. Νά βρεθοῦμε μαζί του, ν᾿ ἀφουγκρασθοῦμε τούς πόθους καί τίς βαθειές ἀναζητήσεις του, νά σκύψουμε μέ ἀληθινό ἐνδιαφέρον στά ζωτικά προβλήματά του, πού τά ἔχουμε ἀπωθήσει ἤ κακῶς ἀντιμετωπίσει στή φούρια τῆς καθημερινότητας. Παράλληλα μέ τίς ἐκδρομές στή φύση εἶναι καιρός τώρα τό καλοκαίρι νά αὐτοσυγκεντρωθοῦμε. Νά ἐκδράμουμε στό μέσα μας καί -ὅσο μποροῦμε- νά τό ἐξερευνήσουμε. Θά βροῦμε ἐκεῖ πολλά ἀξιοθέατα ξεχασμένα καί ἀναξιοποίητα. Κι ἀκόμη, ἀκολουθώντας τή σοφή συμβουλή «ἔνδον σκάπτειν», μποροῦμε νά ἀνακαλύψουμε τά σκληρά καί ἄγονα μέρη τῆς ψυχῆς μας. Νά ξεπετρώσουμε, νά ξερριζώσουμε ζιζάνια, νά κάψουμε ἄχρηστα. Ν᾿ ἀνοίξουμε χῶρο καί πεδίο δράσεως γιά τόν καινό ἄνθρωπο, νά ἀνανεώσουμε τόν ἐν Πνεύματι ζῶντα ἑαυτό μας.
Κινητήρια δύναμη γιά ὅλα αὐτά εἶναι ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ, πού -εὐτυχῶς γιά μᾶς- δέν κάνει διακοπές στίς ἐπιχορηγήσεις της. Μέ μύριους τρόπους ἔρχεται νά μᾶς δροσίσει στήν κάψα τοῦ καλοκαιριοῦ, νά μᾶς τονώσει καί νά μᾶς ἐνισχύσει στή γενική χαύνωση, νά μᾶς ξεκουράσει ἀληθινά, νά μᾶς ζωογονήσει. Γι᾿ αὐτό, τό σπουδαιότερο μέσα στίς διακοπές εἶναι νά μή στρίψουμε διακόπτη στή σχέση μας μέ τόν Θεό καί τά θεῖα. Νά διατηρήσουμε ἀδιάκοπη τήν πνευματική μας ζωή. Μήν ἀφήσουμε νά «ἀργεῖ τό Εὐαγγέλιον», ὅπως ψάλλεται στόν Μέγα Κανόνα. Μή καταληφθοῦμε ἀπό τήν «ἀργία τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ», πού, ὅπως διαβάζουμε στό βίο τοῦ ἁγίου Παχωμίου, «βαρύνει τά χέρια καί τήν καρδιά».
᾿Ανοιχτοί στήν ἐπικοινωνία μας μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, μποροῦμε νά περάσουμε τίς καλύτερες διακοπές μας. Νά προετοιμασθοῦμε ὄχι μόνο γιά τή νέα περίοδο πού μέ τό Σεπτέμβριο θ᾿ἀρχίσει ἀλλά καί γιά τήν ἀδιάκοπη ζωή μας, πού συνεχίζεται μέ τήν αἰώνια παραθέρισή μας στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ, στόν Παράδεισο. ᾿Αμήν!
   
Στέργιος Ν. Σάκκος

   Τό πιό μεγάλο καί τό πιό εὐχάριστο διάλειμμα στή ζωή μας εἶναι οἱ διακοπές τοῦ καλοκαιροῦ. Μᾶς χαμογελοῦν γλυκύτατα μέσα ἀπό καταγάλανες ἀκρογιαλιές ἤ ἀπό καταπράσινες πλαγιές καί μᾶς προσκαλοῦν στήν ξενοιασιά καί στήν ξεκούραση. Ὄμορφος θεσμός οἱ διακοπές. Τερπνός καί ὠφέλιμος. Εἶναι ὁ καιρός πού ἀναζητοῦν ὅλοι, γιά νά ἐπιτρέψουν στόν ἑαυτό τους τίς ἁπλές ἀπολαύσεις, πού στερεῖ ἡ καθημερινότητα. Κι εἶναι ὁ καιρός πού ἀναζητοῦν ὅσοι κοπιάζουν καί μοχθοῦν μέ τήν ἐργασία καί τή μέριμνα τῆς ζωῆς.

   Μᾶς περιμένει, λοιπόν, κι ἐφέτος τό καλοκαίρι. Λίγες μέρες ἀκόμη, λίγες ἀγωνίες ἀκόμη, καί θά κλείσουμε πίσω μας τή βαρειά πόρτα τῆς δουλειᾶς. Ἄ, πῶς θά νιώσουμε τότε! Λεύτεροι, ἀνάλαφροι, κυρίαρχοι! Φανταζόμαστε ἤδη, πῶς θά ἀπολαύσουμε ὅλη τή χαρά πού μποροῦν νά μᾶς προσφέρουν οἱ διακοπές μέσα στήν ὄμορφη φύση καί μέ εὐχάριστη συντροφιά. Σκεπτόμαστε ὅμως καί πόση δύναμη θά χρειαστοῦμε, γιά νά ζήσουμε πραγματικά αὐτή τή χαρά; Πόση σοφία καί πόση ἀντρειοσύνη ἀπέναντι στίς χίλιες δυό μεθοδεῖες τοῦ διαβόλου πού, ὅπως τό συνηθίζει, ζητᾶ νά μαγαρίσει τίς πιό καλές μας μέρες καί «ὡς λέων ὠρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τίνα καταπίῃ», ὅπως γράφει ὁ ἀπόστολος Πέτρος; Διότι ἄς μήν κρυβόμαστε, ἔχουμε ὅλοι ἐμπειρία γιά τό πόσο καίει ὁ πειρασμός τό καλοκαίρι καί πόσο κολάζει ἡ ἁμαρτία.

   Κι ὅταν λέμε ἁμαρτία, δέν μιλᾶμε κατεστημένα, δέν μιλᾶμε καθόλου μά καθόλου μεσαιωνικά. Μιλᾶμε γι’ αὐτό πού ξέρουμε πολύ καλά ὅτι εἶναι τό πιό μεγάλο κακό στή ζωή μας, ἡ τραγικότερη συμφορά τοῦ ἀνθρώπου καί ἡ πιό θλιβερή περιπέτεια ὅλης τῆς ἀνθρωπότητος. Διότι μέ τήν ἁμαρτία προσφέρουμε στό σατανᾶ τό δικαίωμα καί τά μέσα νά μᾶς δέσει, νά μᾶς κάνει σκλάβους του καί νά μᾶς τυραννᾶ αἰώνια. Ἡ ἁμαρτία, κάθε ἁμαρτία καί κάθε παραπάτημα, μᾶς στρέφει ἐνάντια στόν ἑαυτό μας, στόν συνάνθρωπο, καί ἐνάντια στόν Θεό, στό ἁγνό θέλημά του καί στόν ἅγιο νόμο του. Εἶναι ὁ διακόπτης, πού κλείνει τήν ἐπαφή μας μέ τόν Θεό, πού εἶναι ἡ πηγή τῆς χαρᾶς καί τῆς ἀλήθειας, ἡ πηγή τῆς ἀληθινῆς ζωῆς.

   Ὄχι λοιπόν διακοπές χωρίς Θεό. Θά βρεθοῦμε μακριά ἀπό τίς δουλειές καί τίς σκοτοῦρες τους, ναί. Μά ἴσως βρεθοῦμε μακριά κι ἀπό κάθε τί πού μᾶς ἐμπνέει, πού μᾶς συγκρατεῖ καί μᾶς ἐνθουσιάζει στόν καλόν ἀγώνα τῆς πίστεως καί τῆς ἀρετῆς. Πρόσωπα σεμνά καί παρέες ἁγνές θά ξεθωριάσουν στά μάτια μας μπρός στίς ἐντυπωσιακές καί πλανεῦτρες φιγοῦρες νέων γνωριμιῶν. Λόγια μεστά καί νοήματα θεϊκά θά ξεφτίσουν μπρός στά ἐκκωφαντικά μηνύματα καί συνθήματα τοῦ ἀσώτου κόσμου. Κι ἡ καρδιά μας σίγουρα θά στάξει αἷμα, ἄν δέν λάβουμε τά μέτρα μας.

   Διακοπές, βέβαια, ἀλλά ὄχι διακόπτης μέ τόν Θεό! Ἀνοιχτοί οἱ πομποί μας νά τοῦ στέλνουν τά S.O.S. τῆς ψυχῆς μας, ἀνοιχτοί καί οἱ δέκτες μας νά πιάνουν τά σωτήρια μηνύματά του.

   Ὅπου κι ἄν βρεθοῦμε, μήν ἀμελήσουμε νά ἔχουμε πάντοτε μιά ζωντανή συνομιλία μέ τόν Θεό μέ τήν προσευχή μας. Οὔτε νά ἀμελήσουμε νά ἀνοίγουμε καθημερινά τό βιβλίο του, τήν ἁγία Γραφή, γιά νά μελετοῦμε τό λόγο του καί ν’ ἀκοῦμε τή φωνή του. Κι ἄν σκορπιστοῦμε στούς πιό ἀπίθανους τόπους, μποροῦμε ὅμως νά κουβαλήσουμε τόν Θεό μαζί μας. Ὅπως ὁ Ἰωσήφ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μέ τή σταθερότητα καί τήν πίστη του ἀνάγκασε τόν Θεό νά ἔλθει μαζί του στήν Αἴγυπτο, ἀκόμη καί μέσα σ’ αὐτό τό σπίτι τοῦ εἰδωλολάτρη Πετεφρῆ, κι ἐμεῖς μέ τήν προσευχή μας καί τόν ἀγώνα μας μποροῦμε νά φέρουμε τόν Θεό ὅπου κι ἄν πᾶμε.

   Τό καλοκαίρι ἔφθασε. Θά προτιμήσουμε τήν «ἐλευθερία» τῆς σκλαβιᾶς ἤ τήν πειθαρχία τῆς ἐλευθερίας; Τό πρῶτο εἶναι πολύ εὔκολο, ὅσο καί ὀλέθριο. Τό δεύτερο εἶναι δύσκολο, ὅσο καί ὡραῖο. Ὅσοι θέλουμε νά χαροῦμε πραγματικά τίς διακοπές μας καί ὄχι μόνο νά τίς καταστήσουμε στιγμές χαρούμενες, ἀλλά καί νά τίς ἀποταμιεύσουμε σάν πηγές χαρᾶς γιά τό μέλλον, νά τό χαράξουμε καλά μέσα μας: Ὁ διάβολος δέν κάνει διακοπές· ἀντίθετα, τότε πού κάνουμε ἐμεῖς, ἐκεῖνος ξέρει νά ἐργάζεται πιό ἐντατικά. Διακοπές λοιπόν, χωρίς διακόπτη μέ τόν Θεό!

   Ὑπάρχουν πράγματα, γιά τά ὁποῖα ἡ διακοπή ἰσοδυναμεῖ μέ θάνατο. Ὁ χτύπος τῆς καρδιᾶς μας, ἡ ἀνάσα τοῦ στήθους μας, ἡ φύλαξη τῶν συνόρων γίνονται ἀδιάκοπα, γιά νά ὑπηρετήσουν τό σκοπό τους. Ἡ παραμικρή ἀρρυθμία καί ἡ παραμικρή ἀμέλεια μπορεῖ νά ἔχουν ὡς συνέπεια τήν καταστροφή. Ἔτσι καί γιά τήν ὑπεράσπιση τῶν συνόρων τῆς πίστεως, γιά τήν ἁρμονία τῶν σπλάγχνων μας, γι’ αὐτή τήν ἴδια τή ζωή τῆς πνευματικῆς μας ὑποστάσεως ἡ διακοπή τοῦ ἀγώνα εἶναι ἀπαράδεκτη καί καταστροφική.

   Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ οὐδέποτε διακόπτει τή διακονία της καί οὐδέποτε σταματᾶ τήν ἀποστολή της. Ἡ θύρα της μένει ἀδιάλειπτα ἀνοιχτή καί ἡ βοήθειά της εἶναι κάθε στιγμή στή διάθεση τῶν παιδιῶν της. Καί τό καλοκαίρι ἡ λατρεία συνεχίζεται ὅπως ὅλο τό χρόνο, σέ κάθε ναό καί σέ κάθε τόπο. Καί τώρα μᾶς ὁπλίζει μέ ἕνα μυστικό καί ἀκαταμάχητο ὅπλο, πού σίγουρα φέρνει τή νίκη· τό λόγο τοῦ Θεοῦ καί τή χάρη τῶν μυστηρίων. Μέ τήν ἁγία Γραφή καί τή θεία κοινωνία θά ἁπλώσουμε δυό χέρια στόν Θεό καί θά τόν κρατήσουμε σφιχτά. Ἤ μᾶλλον ὁ ἴδιος ὁ Θεός θά μᾶς κρατᾶ ἔτσι γερά στά δικά του χέρια.

   Εὐλογημένοι αὐτοί πού δέν θά ξεκόψουν ἀπό τίς πηγές τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου, ἀλλά θά κρατήσουν ἀδιάλειπτη τήν κοινωνία μαζί του! Χαρούμενοι καί νικηφόροι θά περάσουν τό καλοκαίρι συντροφιά μέ τόν Θεό. Τέτοιες διακοπές εὐχόμαστε σέ ὅλους σας, ἀδελφοί μας.

   Καλό καλοκαίρι μέ τή δροσιά τοῦ Χριστοῦ!

Στέργιος Ν. Σάκκος