Κυριακή, 05 Μάιος 2024 03:00

Νίκη καί δόξα

arnion esfagmenon Ἡ ἐξουθένωση τοῦ Σταυροῦ καί ἡ δόξα τῆς Ἀναστάσεως εἶναι οἱ δύο ἄξονες τῆς πορείας τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου μας πάνω στή γῆ. Ταπεινώθηκε τόσο πολύ, ὥστε ἔγινε «ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυροῦ» (Φι 2,8). «Χωρίς νά ἔλθει σέ ἐπαφή μέ τήν οὐσία τοῦ θανάτου, κατέβηκε στό χῶμα τοῦ θανάτου», γράφει ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος. Ἐντούτοις, συνεχίζει ὁ ἅγιος πατέρας, δέν παρέμεινε νεκρό τό σῶμα του. Κάτι τέτοιο «δέν ἦταν δυνατόν, διότι αὐτό (τό σῶμα του) εἶχε γίνει ναός ζωῆς. Γι᾿ αὐτό, πέθανε μέν ὡς θνητό, ἀνέζησε ὅμως λόγῳ τῆς ζωῆς πού εἶχε μέσα του».
  Ἡ πιό ἐκφραστική εἰκόνα, ὅπου παρουσιάζεται ὁ Χριστός σταυρωμένος καί ἀναστημένος ταυτόχρονα, εἶναι ἐκείνη τήν ὁποία καταχωρίζει ὁ ἅγιος ἀπόστολος Ἰωάννης στό ἱερό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως. Ὁ Ἰησοῦς, ὁ «λέων» ἐκ τῆς φυλῆς τοῦ Ἰούδα (Γε 49,9), ὁ δυνατός βασιλιάς τῶν βασιλιάδων καί Κύριος τῶν κυρίων ἐμφανίζεται μέ τή μορφή ἑνός ἀρνίου, τό ὁποῖο μάλιστα ἔχει δύο παράδοξα χαρακτηριστικά: Εἶναι «ἐσφαγμένο», σφαγιασμένο, ἀλλά καί «ἑστηκός», στέκει ὄρθιο (Ἀπ 5,6).
 Ὁ συμβολισμός τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὡς ἀρνίου ξεκινᾶ ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη. Ὁ πασχάλιος ἀμνός πού συνδέεται μέ τήν ἀπελευθέρωση τῶν Ἑβραίων ἀπό τή σκλαβιά τῆς Αἰγύπτου, ὁ ἀποδιοπομπαῖος τράγος πού θυσιαζόταν στή γιορτή τοῦ ἐξιλασμοῦ, μαζί μέ πολλές ἄλλες σχετικές ἀναφορές ἀποτελοῦν προτυπώσεις τοῦ λυτρωτικοῦ ἔργου τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τό ἀποκορύφωμα ὅλων αὐτῶν τῶν προφητειῶν εἶναι ἡ προφητεία τοῦ Ἠσαΐα γιά τόν πάσχοντα δοῦλο τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος «ὡς πρόβατον ἐπί σφαγήν ἤχθη καί ὡς ἀμνός ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτόν ἄφωνος» (53,7) ὑπομένει τίς κακοποιήσεις καί θυσιάζεται ἑκούσια. Ὅλες τίς μεσσιανικές προφητεῖες τίς συνοψίζει ὁ τελευταῖος προφήτης, ὁ πρόδρομος τοῦ Κυρίου. Ἐκεῖνος δείχνει μέ τό δάκτυλό του τόν Ἰησοῦ κι ἀναφωνεῖ· «δε ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ ὁ αρων τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου» (Ἰω 1,29). Διακηρύττει ἔτσι τήν ἀκριβῆ ἐφαρμογή τῶν παλαιοδιαθηκικῶν προφητειῶν στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
 Ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ πασχάλιος ἀμνός τῶν Χριστιανῶν (Α΄ Κο 5,7· Α΄ Πε 1, 19). Συνδυάζοντας τήν ὑπέρτατη δύναμη μέ τήν ἔσχατη ἀδυναμία «τό ἀρνίον τό ἐσφαγμένον ὡς ἑστηκός» ἔσωσε τόν κόσμο ὄχι μέ τή θεϊκή του παντοδυναμία ἀλλά μέ τήν ἔσχατη ταπείνωση καί ἀδυναμία, μέ τή σταυρική του θυσία.
 Ἔτσι μᾶς λυτρώνει ἀπό τή δουλεία τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου, καί μᾶς ἀνοίγει τό δρόμο γιά νά διαβοῦμε ἀπό τή γῆ στόν οὐρανό. «Εἴχαμε ἀνάγκη ἀπό Θεό πού σαρκώθηκε καί πέθανε, γιά νά ζήσουμε», θεολογεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος.
 Στή μακροχρόνια πορεία τῆς ἱστορίας τοῦ κόσμου τό ἐσφαγμένο καί ἑστηκός ἀρνίο δέχεται τίς σκληρότερες ἐπιθέσεις. Ἐναντίον του διεξάγεται μάχη κραταιά. Καί τό ἀποτέλεσμα τῆς μάχης; Παράδοξο: Ἐνῶ ὅλοι περιμένουν νά κατασπαραχθεῖ τό ἀρνίο ἀπό τά φοβερά θηρία πού ὁρμοῦν πάνω του, αὐτό κυριαρχεῖ ὡς νικητής. «Ἐξῆλθε νικῶν καί ἵνα νικήσῃ» (Ἀπ 6,2). Νίκησε τό θάνατο, τήν ἁμαρτία, τόν ἴδιο τόν κοσμοκράτορα τοῦ αἰῶνος τούτου. Αὐτή ἡ νικηφόρα πορεία τοῦ ἀρνίου μέσα στίς ἀντιθέσεις καί ἐπιθέσεις τῆς ἱστορίας ἀποτελεῖ τή διαρκῆ μαρτυρία τῆς Ἀναστάσεως.
  Ὁ ἀναστημένος Χριστός, πού ἐπί σαράντα ἡμέρες ἐμφανιζόταν στούς μαθητές του (Πρξ 1,3), ἐξακολουθεῖ νά ἐμφανίζεται μέχρι τή συντέλεια τοῦ αἰῶνος «ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ» (Μρ 16,12). Εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Παρότι μέ μύριους τρόπους βάλλεται, προσβάλλεται, διαβάλλεται καί ἐκβάλλεται ἀπό τή ζωή πολλῶν σάν ἕνα ἀπεχθές κατεστημένο, ἡ Ἐκκλησία ὁδεύει νικηφόρα στό διάβα τοῦ χρόνου. Ἡ πίστη στόν ἐσταυρωμένο καί ἀναστημένο Κύριο καί ἡ πορεία στά δικά του ἴχνη εἶναι ἡ ἐγγύηση καί βεβαιότητα γιά τή νίκη της.
 Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τόν κάθε πιστό πού καθημερινά διαπλέει πελάγη θλίψεων, διασχίζει ὠκεανούς κινδύνων, ἀντιμετωπίζει φουρτοῦνες πειρασμῶν καί λογισμῶν, περνᾶ ἀπό συμπληγάδες διλημμάτων, παθῶν καί ἀδυναμιῶν. Βγαίνοντας ἀπό τόν τάφο ὁ ἀναστημένος Χριστός, «πού γιά χάρη μας ἐπισκέφθηκε τόν κόσμο», χαρίζει στούς πιστούς του τή δύναμη καί τή χάρη του, λέγει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας.
  Τήν πρακτική αὐτῆς τῆς οἰκειοποιήσεως τῆς νίκης ἐκ μέρους τῶν πιστῶν ὑποδεικνύει ἁπλά ἡ ἁγία Γραφή (Γα 5,18· Ἐφ 4,1ἑ· Φι 2,12· Κλ 3,1-2 κ.ἄ.) καί οἱ σεπτοί πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. «Ἔχουμε πεθάνει μαζί του (μέ τόν Χριστό) κατά τό βάπτισμά μας, γιά νά καθαρισθοῦμε. Ἔχουμε ἀνασυσταθεῖ μαζί του ἐπειδή ἔχουμε συναποθάνει, καί ἔχουμε δοξασθεῖ ἐπειδή ἔχουμε συναναστηθεῖ», γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Καί ὁ ἄλλος Θεολόγος, ὁ ἅγιος Συμεών ὁ νέος, συνιστᾶ νά μιμοῦνται οἱ χριστιανοί τά Πάθη τοῦ Κυρίου μέ τή μετάνοια καί τήν ὑπακοή τους. «Αὐτοί πού δέν θά μιμηθοῦν τά Πάθη τοῦ Χριστοῦ μέ τή μετάνοια καί τήν ὑπακοή», γράφει, «δέν θά γίνουν μέτοχοι τοῦ θανάτου του... αὐτοί οὔτε τῆς πνευματικῆς του ἀναστάσεως θά γίνουν συμμέτοχοι οὔτε Πνεῦμα ἅγιο θά λάβουν».
 Ἐφαρμογή τῆς πατερικῆς διδασκαλίας προσφέρουν οἱ βίοι τῶν ἁγίων. Ἄνθρωποι ἦταν κι αὐτοί. Πολλοί μάλιστα ὑπῆρξαν φοβερά ἁμαρτωλοί. Κι ὅμως, ὄχι μόνο λυτρώθηκαν, ἀλλά ἔγιναν ἅγιοι καί μάρτυρες. Μέ τήν πίστη στήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου νίκησαν καί ἐξευτέλισαν τόν πονηρό. Ζοῦσαν πραγματοποιημένη τήν ὑπόσχεση τοῦ ἀναστημένου Κυρίου· «ἰδού ἐγώ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τάς ἡμέρας» (Μθ 28,20), τήν ὑπόσχεση πού ἔγινε θριαμβευτική ἰαχή στά χείλη τῆς Ἐκκλησίας· «Ὤ θείας, ὤ φίλης, ὤ γλυκυτάτης σου φωνῆς· μεθ᾿ ἡμῶν ἀψευδῶς γάρ ἐπηγγείλω ἔσεσθαι, μέχρι τερμάτων αἰῶνος, Χριστέ...».
 Μέ τήν ἀνάστασή του ὁ Κύριος ὑπόσχεται, βεβαιώνει, ἐγγυᾶται τή νίκη, τή σωτηρία μας, τή δόξα μας, τή συνάντησή μας μαζί του στόν οὐρανό. Μέ μία ἀπαραίτητη προϋπόθεση ὅμως: νά μείνουμε μέσα στήν Ἐκκλησία, σ᾿ αὐτή τή συνοδοιπορία καί συστράτευση μέ τόν ἐσταυρωμένο καί ἀναστημένο Κύριο, πού ἐγγυᾶται τή νίκη καί τή δόξα.
Στέργιος Ν. Σάκκος
Ἀπολύτρωσις 58 (2003) 76-77
Κατηγορία Πάσχα
Κυριακή, 24 Απρίλιος 2022 03:00

Μέ ταπείνωση καί αἰσιοδοξία

 anastasi Χριστός ἀνέστη, φίλοι μου! Ἀνοιξιάτικος, δροσερός καί εὐχάριστος ὁ μήνας πού διανύουμε, εὐχόμαστε νά ᾿χει πλούσια τή χάρη καί τήν εὐλογία τῆς Ἀναστάσεως, τή δροσιά τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ὁ φετινός Ἀπρίλιος ἀποπνέει τό σταυροαναστάσιμο μήνυμα. Ἀγκαλιάζει τόν πόνο καί τή χαρά, καθώς κλείνει μέσα του τό δράμα τοῦ θείου Πάθους καί τό θρίαμβο τῆς Ἀναστάσεως, τό πένθος τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος καί τήν εὐφροσύνη τῆς Διακαινησίμου. Αὐτή ἡ ἐναλλαγή λύπης καί χαρᾶς, τό συνταίριασμα πόνου καί ἀναψυχῆς, συντριβῆς καί θριάμβου, ταπείνωσης καί δόξας εἶναι καί τῆς ζωῆς μας τό καταστάλαγμα. Κι εἶναι στ᾿ ἀλήθεια θαυμαστό πῶς ἡ ὀρθόδοξη πίστη μας συμβιβάζει καί ἐξομαλύνει τήν ἀέναη αὐτή ἀντίθεση καί τή μετατρέπει ἀπό τυραννία σέ εὐλογία.
  Ἡ πίστη μας μετουσιώνει τόν πόνο σέ χαρά, τήν καταφρόνια σέ δόξα, τό θάνατο σέ ζωή. Θεμελιωμένη στό σταυρό καί στήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀποδεικνύει καί διακηρύττει ὅτι «ἰδού γάρ ἦλθε διά τοῦ σταυροῦ χαρά ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ». Ἐκφραστικότατη καί ἀπαράμιλλη ἀπεικόνιση αὐτῆς τῆς μοναδικῆς ἀλήθειας εἶναι ἐκείνη ἡ τόσο παραστατική καί θεόσδοτη εἰκόνα πού βλέπουμε στό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως: τό «ἀρνίον ἑστηκός ὡς ἐσφαγμένον», πού ὅμως εἶναι ὁ νικητής, ὁ ὁποῖος «ἐξῆλθε νικῶν καί ἵνα νικήσῃ». Ὁ θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός κυριαρχεῖ ὄχι μέ τήν παντοδυναμία τῆς θεϊκῆς φύσεώς του ἀλλά μέ τήν ἀδυναμία τῆς ἀνθρώπινης. Ἔρχεται ὡς ὁ ἀμνός -τόσο ἀδύναμος!- τοῦ Θεοῦ. Κι ὅμως «αἴρει», σηκώνει πάνω του, τό βαρύτερο φορτίο πού γνώρισε ποτέ ἡ ἀνθρωπότητα, τήν ἁμαρτία καί μάλιστα ὅλου τοῦ κόσμου. Θυσιάζεται γιά τή δική μας σωτηρία, ἀλλά παραμένει καί μετά τή σταυρική θυσία του «ὡς ἑστηκός», ζωντανό καί ὄρθιο τό «ἐσφαγμένον ἀρνίον». Τί παρακαταθήκη καί μήνυμα σωτήριο γιά τούς πιστούς Του ἀνά τούς αἰῶνες!
  Τά εὐχάριστα, οἱ ἐπιτυχίες, οἱ χαρές, τά μεγαλεῖα, αὐτῆς τῆς ζωῆς νά μή μᾶς ξυπάζουν. Νά ἀτενίζουμε πίσω ἀπ᾿ αὐτά τή σκιά τοῦ σταυροῦ. Καί τότε, ὤ κατάνυξη καί συντριβή καί θεία ταπείνωση πού θά κατακλύζει τήν ψυχή μας! Ἀλλά καί τά θλιβερά καί ὀδυνηρά, ὁ πόνος, ἡ ἀποτυχία, ἡ δοκιμασία, ὁ θάνατος, νά μή μᾶς συνθλίβουν. Νά τά νιώθουμε καταυγασμένα ἀπό τό ζωογόνο φῶς τῆς Ἀναστάσεως. Καί τότε, ὤ χαρά καί γλυκασμός καί θάρρος γιά τόν ἀγώνα!
  Μ᾿ αὐτή τήν προοπτική ἡ ὀδύνη γίνεται ἡδονή καί ἡ ἡδονή ντυμένη τή σεμνότητα ἀνάγει στήν ἀληθινή κοινωνία μέ τόν Θεό καί τόν ἀδελφό. Μ᾿ αὐτή τήν πρακτική ὁ πιστός βιώνει τή χαρμολύπη καί ἀποπνέει στόν κόσμο ταπείνωση καί αἰσιοδοξία, αἰσθήματα τόσο πολύτιμα σήμερα.
 
Στέργιος Ν. Σάκκος
Ἀπολύτρωσις 61 (2006) 99
Κατηγορία Πάσχα