Ἀπό μικρό παιδί εἶχα διαπιστώσει ὅτι μοῦ ἦταν δύσκολο νά βγάζω συμπεράσματα, ὅταν παρακολουθοῦσα τίς συζητήσεις τῶν μεγάλων. Πολλές φορές θυμᾶμαι τίς συζητήσεις αὐτές σάν ἕνα διάχυτο βόμβο ἀπό ἀνθρώπινες φωνές, πού ἠχοῦσε στά παιδικά μου αὐτιά σάν μελίσσι. Ἐπίσης, θυμᾶμαι τούς συνομιλητές νά διακόπτουν βιαστικά ὁ ἕνας τόν ἄλλον, πρίν προλάβει κανείς νά ὁλοκληρώσει τή φράση του.
 Στά ἐφηβικά μου χρόνια ἄρχισα νά διαπιστώνω ὅτι τά ἴδια συνέβαιναν στίς ζωντανές συζητήσεις στό ραδιόφωνο καί τήν τηλεόραση. Ἐκεῖ οἱ προσκεκλημένοι-εἰδικοί ἔφθαναν νά ἀντιπαραθέτουν τίς ἀπόψεις τους σέ κρίσιμα θέματα μέ διαλόγους τύπου «ταύρου σέ ὑαλοπωλεῖο». Ἔτσι ὁ ἀκροατής ἤ ὁ τηλεθεατής φεύγει ὅπως καί οἱ προσκεκλημένοι, δηλαδή σέ ἀπόλυτη σύγχυση, καί τό πρόβλημα τῆς συζήτησης παραμένει ἀκόμη πιό δύσκολο νά ἐπιλυθεῖ. Ἡ διαπίστωσή μου καί ἐδῶ, ὅπως καί στίς συζητήσεις τῶν μεγάλων πού ἄκουγα σάν παιδί, ἦταν ἡ ἴδια: κανείς δέν ἀκούει· ὅλοι εἶναι ἠθελημένα ἤ ἀθέλητα κουφοί.
 Ἀπογοητευμένος πίστεψα ὅτι δέν ὑπάρχουν καλοί ἀκροατές, μέχρι πού διάβασα τό βιβλίο «Σιντάρτα» ἕνα ἰνδικό παραμύθι τοῦ Χέρμαν Ἔσσε καί ἔτσι ξεκαθάρισα ὁριστικά τή στάση μου στό λεπτό αὐτό ζήτημα τῆς ἀκρόασης. Σέ κάποιο σημεῖο τοῦ βιβλίου ὁ Σιντάρτα, ἕνας ἰνδός Σαμάνος πού ἀναζητοῦσε τήν ἀλήθεια στή ζωή, συνάντησε ἕναν βαρκάρη πού ἦταν περαματάρης σέ ποτάμι καί ἄκουσε μέ τέτοια προσοχή τά γεγονότα τῆς ζωῆς του ὅσο κανένας ἄλλος πρίν. Διαβάζω, λοιπόν, στό βιβλίο τοῦ Ἔσσε τό σημεῖο πού μέ βοήθησε νά καθορίσω τίς ἰδιότητες τοῦ καλοῦ ἀκροατῆ: «Αὐτή ἦταν μία ἀπό τίς μεγαλύτερες ἀρετές τοῦ περαματάρη: ἤξερε νά ἀκούει ὅσο λίγοι. Χωρίς νά πεῖ λέξη, καταλάβαινε ὁ ὁμιλητής πώς ἔκλεινε τά λόγια μέσα του ἤρεμα, ἀνοιχτά, ὑπομονετικά· πώς δέν ἔχανε κανένα, δέν περίμενε κανένα μέ ἀνυπομονησία, δέν ἐπαινοῦσε οὔτε ἐπέκρινε, μόνο ἄκουγε».
 Ἡ αἴσθηση τῆς ἀκοῆς δέν ἀρκεῖ, γιά νά ἐπιτευχθεῖ ἡ ἀντίληψη αὐτῶν πού ἀκοῦμε, μιά καί ὁ ἐγκέφαλος, ὅπου καί συντελεῖται πλήρως ἡ αἴσθηση τῆς ἀκοῆς, μπορεῖ νά κωφεύει. Αὐτό συμβαίνει εἴτε γιατί ὑπάρχει προκατάληψη στό μήνυμα εἴτε γιατί ὁ κακότεχνος ἀκροατής ὀργανώνει συνέχεια τίς δικές του σκέψεις, πού προετοιμάζεται νά ἐκφωνήσει, προτοῦ κατανοήσει τό περιεχόμενο τῆς σκέψης τοῦ συνομιλητῆ. Ἔτσι ὁ ἀκροατής, πού εἶναι ἀπόλυτα προσανατολισμένος στό "ἐγώ του", δέν ἐπιτρέπει στό αἰσθητήριο τῆς ἀκοῆς νά λειτουργήσει στήν οὐσία του καί, παράλληλα, τοῦ εἶναι δύσκολο νά ἐπικοινωνήσει μέ τόν συνάνθρωπό του. Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι ὅταν διαλέγονται, δέν ἐπικοινωνοῦν· ἁπλῶς, ἀποκρούουν συνεχῶς τά ἐπιχειρήματα τοῦ ἄλλου καί σέ κάθε φράση τοῦ συνομιλητῆ τους μοιάζουν μέ λιοντάρι πού καραδοκεῖ τή λεία του.
 Στό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιο ὑπάρχει ἕνα χαρακτηριστικό παράδειγμα τῆς ἐθελούσιας κώφωσης τῶν Φαρισαίων, πού δέν θέλουν νά πιστέψουν στή θαυματουργική ἀποκατάσταση τῆς ὅρασης τοῦ ἐκ γενετῆς τυφλοῦ ἀπό τόν Χριστό. Ἔτσι, ἐνῶ ἔχουν πληροφορηθεῖ τίς λεπτομέρειες τοῦ θαύματος ἀπό τόν ἴδιο τόν τυφλό, τούς γονεῖς του καί τό πλῆθος ἐπανέρχονται συνέχεια μέ χίλιες δικαιολογίες καί ζητοῦν τήν περιγραφή τοῦ θαύματος πάλι ἀπό τόν ἴδιο τόν πρώην τυφλό. Ἐκεῖνος εἶχε διηγηθεῖ πολλές φορές τό θαῦμα, δηλαδή ὅτι ὁ Χριστός, ἀφοῦ ἔπτυσε κάτω στό χῶμα, πῆρε τόν πηλό καί τόν ἀκούμπησε στά μάτια του, κατόπιν τοῦ εἶπε νά ξεπλύνει τά μάτια του στήν κολυμβήθρα τοῦ Σιλωάμ καί τότε πράγματι εἶδε τό φῶς του. Ἀγανακτισμένος ἀπό τίς συνεχεῖς ἐρωτήσεις τῶν Φαρισαίων, πού ἡ προκατάληψη καί ἡ δυσπιστία τους δέν ἐπέτρεπε τήν εἰλικρινῆ ἀκρόαση, εἶπε· «εἶπον ὑμῖν ἤδη, καί οὐκ ἠκούσατε, τί πάλιν θέλετε ἀκούειν;», δηλαδή· «σᾶς τό εἶπα ἤδη καί δέν ἀκούσατε, γιατί θέλετε νά τό ἀκούσετε πάλι;» (Ἰω 9,27).
 Μᾶς λείπουν οἱ ἄνθρωποι πού κατέχουν τήν τέχνη τῆς ἀκρόασης. Αὐτοί πού μποροῦν νά ἀκούσουν σωστά τά προβλήματά μας χωρίς προκατάληψη, χωρίς νά μεσολαβεῖ τό δικό τους "ἐγώ". Αὐτοί πού ἀκοῦνε ταπεινά καί μέ ἀγάπη, εἶναι αὐτοί πού μποροῦν νά βοηθήσουν καί στή λύση τους. Νομίζω ὅτι ὁ ἰδανικός ἀκροατής συγκεντρώνει τίς ἰδιότητες ἑνός πνευματικοῦ, πού τίς διαστάσεις του συνέλαβε μέ τέτοια εὐαισθησία ὁ Χέρμαν Ἔσσε στό ἀριστούργημά του «Σιντάρτα» καί συμπυκνώνει στά παρακάτω λόγια: «Αὐτός ὁ ἀκίνητος ἀκροατής ρουφοῦσε τήν ἐξομολόγησή του ὅπως τό δένδρο τή βροχή· αὐτός ὁ ἀκίνητος ἦταν ὁ ἴδιος ὁ ποταμός, ὁ ἴδιος ὁ Θεός, ἡ αἰωνιότητα ἡ ἴδια».

Ἀθανάσιος Δρίτσας
Ἰατρός Καρδιολόγος

Tό συνάντησα σέ διαφημιστικό μ’ αὐτή τή μορφή: «The art of tasting».
 Στάθηκα μπροστά στόν τίτλο καί τόν μετέφρασα, σύμφωνα μέ τά λίγα ἀγγλικά πού ξέρω: «Ἡ τέχνη τῆς γεύσης». Λογοπαίζω μέ τόν τίτλο: Σημαίνει «δημιουργῶ γεύσεις»; ἤ «ξέρω νά γεύομαι»; ἤ «ἡ γεύση εἶναι τέχνη»; Ἄς ξεκινήσουμε ἀπό τήν τρίτη σημασία.
 Πράγματι, ἡ γεύση εἶναι μιά ἀληθινή τέχνη. ῾Η αἴ­σθηση τῆς γεύσης εἶναι μιά ἀξιοθαύμαστη λειτουργία, πού πολύ σοφά ἔχει τοποθετηθεῖ πάνω στή γλώσσα μας. Φαίνεται στ’ ἀλήθεια ἀπίστευτο πῶς μπορεῖ ἕνας τόσο πολύπλοκος μηχανισμός, ὅπως αὐτός τῆς λειτουργίας τῆς γεύσης, νά ἐξαρτᾶται κυρίως ἀπό 3060 κύτταρα, μέ τέχνη τοποθετημένα στήν ἐπιφάνεια τῆς γλώσσας μας. Κι αὐτά εἶναι οἱ γευστικοί κάλυκες. Βρίσκονται στοιχημένοι σέ σχηματισμό λάμδα, γιά νά «παγιδεύουν» τή γεύση. Πρόκειται γιά 1012 ἐπάρματαχαρακώματα, πού περικυκλώνονται ἀπό μία τάφρο καί ἀποτελοῦν τό γευστικό λάμδα. Λέγονται «περιχαρακωμένες θηλές», καί μαζί μέ τίς τριχοειδεῖς καί τίς μυκητοειδεῖς θηλές ἀποτελοῦν τόν ἐξειδικευμένο βλεννογόνο τῆς γλώσ­σας. Σ’ αὐτόν συναντοῦμε πλῆθος ἀπό ἀπολήξεις ὁπτικῶν σωματίων, πού ἐπε­ξεργάζονται τήν ὑφή τῶν τροφῶν καί πληροφοροῦν τόν ἐγκέφαλό μας γιά τή συγκεκριμένη γεύση.
 Μπορεῖς ἄραγε νά καταμετρήσεις τήν ποσότητα τῶν γευστικῶν ἐρεθισμάτων; Τήν ἱκα­νότητα διάκρισης τῶν εἰδῶν; Τή δυ­νατότητα μνήμης, τόσο ἰσχυρῆς, ὥστε νά προτιμᾶται ἕνα γευστικό ἐρέθισμα ἀπό τόν ὀργανισμό, ὅσο χρονικό διάστημα κι ἄν ἔχει περάσει; Εἶναι, λοιπόν, τέχνη ἡ λειτουργία τῆς γεύσης, ὅπου παίζει ρόλο καί ἡ προσωπική κρίση καί γνώση. Τολμῶ ὅμως νά τή χαρακτηρίσω θεοδίδακτη τέχνη, πού μᾶς χαρίστηκε γιά τήν ἀσφάλεια ἀλλά καί τήν ἱκανοποίησή μας.
 Ἄν, λοιπόν, πᾶμε στή δεύτερη σημασία τοῦ τίτλου μας «ξέρω νά γεύομαι», βάζουμε πιά τήν προσωπική ἐπιλογή στά γευστικά ἐρεθίσματα. Μιά ὑγιής γλώσσα ἀπορρίπτει τό βλαπτικό ἐρέθισμα πρίν αὐτό καταστρέψει τόν ὀργανισμό. Μιά καθαρή γλώσσα γίνεται πιό εὐαίσθητη στίς διάφορες γεύσεις καί ἀποτελεῖ ἕναν καλό φρουρό γιά μιά σωστή διατροφή. Ἡ γλώσσα πού δέν ἔχει κάποιο τραῦμα ἤ ἔγκαυμα ἔχει ἀντικειμενική γεύση καί συμβάλλει στή σωστή προσωπική ἐπιλογή. Χρειάζονται, λοιπόν, κάποιες προϋποθέσεις ἁπλές ἤ καί σύνθετες κάποιες φορές, γιά νά γίνει ἡ τέχνη χρήσιμη καί νά εἶναι ἕνας καλός σύμβουλος καί ὁδηγός.
 Ἔτσι ὁ ἀνθρώπινος νοῦς, πολυμήχανος καί εὐρεσιτέχνης, δημιούργησε γεύσεις... κι αὐτό τό ὀνόμασε «the art of tasting». Καί ἡ διαφήμιση συνεχίζεται καί μ’ ôλλους τίτλους: Ἔβαλε στόχο ὑψηλό μέ τό ὄνομα «Everest». Ὄρισε τόπο συνάντησης μέ τό ὄνομα «Corner». ῾Υποσχέθηκε ἐπικαιρότητα μέ τόν τίτλο «All fresh», ἀλλά καί χρυ­σή ἐπιτυχία διαφημίζοντας «Golden». Προσείλκυσε τούς πελάτες του μέ τόν τίτλο «Γι’ αὐτούς πού ξέρουν». Τούς κάλεσε μέ μιά οἰκειότητα στόν «Γιώτη» ἤ στόν «Θεῖο Βάνια», γιά νά τούς προτείνει «ποιότητα πού ξεχωρίζει» καί νά τούς δελεάσει μέ «γεύση πού προκαλεῖ». Καί οἱ διαφημιστικοί τίτλοι συνεχίζονται κάπως ἔτσι: Ἐσύ πού ἀναζητᾶς «ζωή καί κότα» καί ἔχεις καταληφθεῖ ἀπό «Γυρομανία», ψάξε μήπως κάτι σοῦ λείπεια στό «Καί» θά ἀναπληρώσεις, μόνο κάν’ το «μέ... νοῦ».
 Μήν ἐπηρεάζεσαι ἀπό τά τόσα «Μenu». Βάλε σέ ἐνέργεια τή θεοδίδακτη τέχνη πού διακρίνει τό ὡφέλιμο καί φυλάγει ἀπό τό ἄχρηστο. ῾Η γεύση σου ἀναζητᾶ τό γνήσιο πού ἔβαλε ὁ Θεός στή φύση. ῾Oδηγεῖται ἀπό μόνη της σέ ὅ,τι οἰκοδομεῖ γερά τόν ὀργανισμό μας. Ἀξιοποίησε μέ νοῦ αὐτή τήν τέχνη πού χωρίς κόπο ἔχεις μάθει ἀπό τό σοφό, ἀριστοτέχνη Δημιουργό σου. Σοῦ ἔδωσε Ἐκεῖνος τή δυνατότητα νά γεύεσαι ὅλα τά δῶρα τῆς φυσικῆς του δημιουργίας, ὅπως ἕνα παιδί ἀπολαμβάνει τά δῶρα τοῦ Πατέρα του. Καί ἔγινε ἡ γεύση ἡ πιό δυνατή συμμετοχή στίς χειροπιαστές δωρεές τοῦ Θεοῦ. Ἔγινε ἡ πιό δυνατή α­ἴσθηση τοῦ ἀνθρώπου. Ἀποτελεῖ πιά προσωπική του ἐμπειρία.
 Αὐτός, λοιπόν, πού μᾶς δημιούργησε εἶναι καί ὁ μόνος πού μπορεῖ νά μᾶς προσκαλεῖ σέ μιά προσωπική ἐμπειρία τῆς ζωῆς κοντά Του. Εἶναι ὁ μόνος πού μπορεῖ γιά ὅλα τά δικά Του νά καλεῖ χωρίς τήν ἀνάγκη διαφήμισης «γεύσασθε καί ­ἴδετε»... κι εἶναι τό προσκλητήριο πού ἀποτελεῖ καί στόχο καί τόπο συνάντησης· εἶναι μέσα στήν ἐπικαιρότητα καί χαρίζει σίγουρη ἐπιτυχία. Καλεῖ ὅλους ἀδιάκριτα μέ μιά μοναδική οἰκειότητα. Ἐσύ, λοιπόν, πού ἀναζητᾶς ζωή καί προσφορά καί λαχταρᾶς αἰωνιότητα, δῶσε τό «παρών» στή γεύση αὐτῆς τῆς ζωῆς... μόνο κάν’ το μέ καρδιά!
 

Eὐγενία Xατζηιωαννίδου

῞Οπως ἀπ᾿ ὅλες τίς αἰσθήσεις καλύτερη εἶναι ἡ ὅραση, ἔτσι καί ἀπ᾿ ὅλες τίς ἀρετές ἡ προσευχή εἶναι ἡ πιό θεία καί ἱερή.

*  *  *

῞Οπως τό ψωμί εἶναι τροφή τοῦ σώματος καί ἡ ἀρετή τροφή τῆς ψυχῆς, ἔτσι καί τοῦ νοῦ τροφή εἶναι ἡ πνευματική προσευχή.

 *  *  *

Μακάριος ὁ νοῦς, ὁ ὁποῖος κατά τόν καιρό τῆς προσευχῆς μένει ἀνεπηρέαστος ἀπ᾿ ὅλα τά πράγματα.

*  *  *

Πολλές φορές ζήτησα μέ τήν προσευχή ἀπό τόν Θεό νά μοῦ γίνει κάτι πού νόμιζα καλό καί ἐπέμεινα παράλογα νά τό ζητῶ βιάζοντας τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Δέν τόν ἄφηνα νά οἰκονομήσει ᾿Εκεῖνος ὅ,τι γνωρίζει ὡς συμφέρον δικό μου. Καί λοιπόν, ἀφοῦ ἔλαβα ὅ,τι ζήτησα, στενοχωρήθηκα ὕστερα πολύ, πού δέν εἶχα ζητήσει μᾶλλον νά γίνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Διότι δέν μοῦ ἦρθε τό πράγμα ἔτσι ὅπως τό νόμιζα.

῞Αγιος Νεῖλος