Θαῦμα ἐξαίσιο καί μυστήριο παράδοξο γιά τή ζωή μας ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ. Κατάπληκτος ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος ἀναφωνεῖ· «Τί εἴπω καί τί λαλήσω;... ῾Εκούσια ὁ Θεός ντύνεται τό δικό μου σῶμα, γιά νά χωρέσω ἐγώ τόν δικό του Λόγο καί παίρνοντας τή δική μου σάρκα μοῦ δίνει τό δικό του Πνεῦμα... Παίρνει τή σάρκα μου, γιά νά μέ ἁγιάσει· μοῦ δίνει τό Πνεῦμα του, γιά νά μέ διασώσει» (Λόγος εἰς τήν γενέθλιον ἡμέραν τοῦ Σωτῆρος, ΡG 56,388).
᾿Αλλά τί εἶναι ὁ Θεός καί πῶς γίνεται ἄνθρωπος; Πῶς χωρᾶ στήν πεπερασμένη ἀνθρώπινη ὕπαρξη ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ; «Παραπληκτίσωμεν εἰς τά τοῦ Θεοῦ μυστήρια ἐρευνῶντες», λέει ὁ Θεολόγος Γρηγόριος. ῾Η μόνη ἀσφαλής διέξοδος, ὅπως τονίζουν οἱ πατέρες, εἶναι νά πλησιάζουμε τό μυστήριο τῆς ἁγίας Τριάδος μέ τή φώτιση τοῦ ἁγίου Πνεύματος, μέ τόν θεῖο λόγο καί μέ μυστηριακή ζωή.
Γιά νά κατανοήσουμε τό νόημα τῶν Χριστουγέννων, μᾶς χρειάζεται Πνεῦμα ἅγιο. Καί σ᾿ αὐτό ἀκριβῶς ἔρχεται νά μᾶς βοηθήσει ὡς μάνα φιλόστοργη ἡ ἁγία ᾿Εκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Μέ τόν τρόπο της μᾶς παίρνει ἀπό τό χέρι ὡς παιδιά της καί μᾶς ὁδηγεῖ στή Βηθλεέμ· μᾶς βάζει μέσα στό σπήλαιο καί μᾶς γονατίζει μπροστά στή φάτνη. ᾿Εκεῖ, ὅταν ἐμεῖς μέ ταπείνωση δεχθοῦμε νά γίνουμε μαθητές της, μᾶς διδάσκει τό μεγάλο γεγονός, ὅτι ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος. ῞Οταν μέ συναίσθηση ὑπακούσουμε στό λόγο της καί οἰκειωθοῦμε τά μυστήριά της, μᾶς καθιστᾶ κοινωνούς στό θαῦμα· Γεμίζουμε εὐφροσύνη, καθώς ἀντιφεγγίζει μέσα μας ἡ λάμψη τοῦ νεογέννητου Χριστοῦ καί ἐγγίζει τήν ψυχή μας ἡ θαλπωρή πού σκορποῦν τά χαμόγελά του.
 Βέβαια, ἴσως κάποιος ἀντιτείνει ὅτι ὅλος ὁ κόσμος σχεδόν τά ξέρει τά Χριστούγεννα καί μάλιστα οἱ περισσότεροι τά γιορτάζουν κιόλας ὡς χριστιανοί. ᾿Εντούτοις, δέν πρόκειται γι᾿ αὐτό. ῾Η γέννηση τοῦ Χριστοῦ δέν ἔχει καμιά σχέση μέ τήν κοσμική γιορτή, πού φέρει τό ὄνομά της καί περιορίζεται σέ ὁρισμένα τυπικά θρησκευτικά καθήκοντα. Αὐτή εἶναι ἴσως μία θαυμάσια γιορτή γιά τό πεπτικό μας σύστημα ἤ γιά τίς ἐθιμοτυπίες μας. Δέν προσφέρει ὅμως τίποτε σ᾿ αὐτούς πού πεινοῦν καί διψοῦν τή δικαιοσύνη, σ᾿ αὐτούς πού μ᾿ ὅλες τίς ἀνέσεις καί τά ἀγαθά τους μένουν ἀνικανοποίητοι, διότι τούς λείπει ὁ Θεός. Χρειάζεται, τάχα, νά μνημονεύσουμε τίς τραγικές διαστάσεις πού παίρνει στίς μέρες μας αὐτή ἡ ἔλλειψη τοῦ Θεοῦ ἀπό τίς λεγόμενες χριστιανικές κοινωνίες; ᾿Εναγώνιοι καί συγκλονισμένοι παρακολουθοῦμε τίς ἀπρόβλεπτες τρομοκρατικές ἐκδηλώσεις πού θρυμματίζουν τή μυριοπόθητη εἰρήνη, ἐντείνουν τήν ἀνασφάλεια καί παραβιάζουν κάθε ἔννοια ἠθικῆς, βάζοντας σέ δοκιμασία τό νευρικό μας σύστημα καί ἐξαχρειώνοντας ἀπαράδεκτα τήν ἀνθρώπινη προσωπικότητα.
 Κι ὅμως, γιά τό μικρό ποίμνιο, γιά τούς χριστιανούς -ὄχι τῆς τυπικότητας ἀλλά τῆς συνειδήσεως- τά Χριστούγεννα εἶναι μία γιορτή, πού θά τούς βοηθήσει νά ζήσουν τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ ὄχι ὡς ἕνα γεγονός τοῦ καιροῦ ἐκείνου ἀλλά ὡς μία πραγματικότητα τοῦ σήμερα. Διότι αὐτό θά πεῖ γιορτάζω· φεύγω ἀπό τό χρόνο μου καί ἀπό τόν τόπο μου καί μπαίνω στήν αἰώνια ὥρα τοῦ Θεοῦ, στή ζωντανή παρουσία του, γιά νά ζήσω τήν ἱστορία του σάν ἱστορία μου. «Σήμερον ὁ Χριστός γεννᾶται», ψάλλει ἡ ᾿Εκκλησία μας, σπάζοντας τά χρονικά καί τοπικά ὅρια καί μεταφέροντας τούς πιστούς σέ ἕνα διαρκές θεῖο παρόν.
 Αὐτός ἀκριβῶς εἶναι καί ὁ κυριότερος τρόπος πού διαθέτει ἡ ᾿Εκκλησία, γιά νά μᾶς μυήσει στό σχέδιο τῆς θείας Οἰκονομίας. ῾Η λατρεία, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, τά μυστήρια, ὅλα ἀποβλέπουν στό νά μᾶς ἐλευθερώσουν ἀπό τά δεσμά τοῦ τόπου καί τοῦ χρόνου καί ἤ νά φέρουν τό γεγονός κοντά μας, στήν ἐποχή μας, ἤ νά μεταφέρουν ἐμᾶς κοντά του, στήν ἐποχή του. Αὐτή τή δυνατότητα τή δίνει μόνο ἡ ᾿Εκκλησία, διότι μόνο αὐτή ἔχει θεανθρώπινο χαρακτήρα, χαρακτήρα πού ἀγκαλιάζει καί τόν ἄνθρωπο καί τόν Θεό, οὕτως ὥστε νά βρίσκεται καί μέσα καί ἔξω ἀπό τό χρόνο. ᾿Αφ᾿ ἑνός στέκεται κοντά καί στόν πιό μεγάλο ἁμαρτωλό, καί ἀφ᾿ ἑτέρου ζῆ στήν αἰωνιότητα τοῦ Θεοῦ.
 ῞Οταν αὐτό εἶναι τό βαθύτερο νόημα κάθε γιορτῆς, μποροῦμε πολύ καλά νά καταλάβουμε πόσο ἀνταποκρίνεται ὁ ἑορτασμός τῶν περισσοτέρων μας στή σημασία τῶν Χριστουγέννων. Μακριά ἀπό τήν ᾿Εκκλησία, ἄγευστοι τῶν ἱερῶν μυστηρίων καί ἀδιάφοροι πρός τίς ἀλήθειες τοῦ θείου λόγου τί Χριστούγεννα μποροῦμε νά γιορτάσουμε; Μοιάζουμε μ᾿ ἐκείνη τήν ὁλόχρυση περίτεχνη λάμπα, πού παραμένει ἄχρηστη, διότι δέν φωτίζει, δέν ἔχει ἐπαφή μέ τήν ἠλεκτρική πηγή. ῎Ετσι ἐκφυλίζουμε τή γιορτή σέ μία ἀκόμη εὐκαιρία ἐθιμοτυπίας, μία γιορτή ρουτίνας καί ἕνα κατεστημένο ἁμαρτίας, πού σιγά-σιγά μᾶς ἀηδιάζει καί μᾶς σπρώχνει στίς πιό ἀντιχριστιανικές ἐκδηλώσεις, μέ τή μάταιη ἐλπίδα νά σπάσουμε τή μονοτονία μας.
 ῎Αν εἶναι κακό μέσα στήν πρόοδο τοῦ 21ου αἰώνα νά πιστεύει κάποιος στά εἴδωλα, πόσο χειρότερο εἶναι νά πιστεύει στά εἴδωλα καί νά νομίζει ὅτι εἶναι χριστιανός; Κι ὁπωσδήποτε, δέν μπορεῖ νά λογίζεται χριστιανός ἐκεῖνος πού περιορίζει τή χριστιανική του ἰδιότητα στά ἐθιμοτυπικά καί στή ρουτίνα τοῦ κατεστημένου. ῞Οσο κι ἄν δαπανήσουμε καί ἐκδαπανηθοῦμε γιά νά γιορτάσουμε τά Χριστούγεννα, θά μείνουμε μακριά ἀπό τό νόημά τους, ἄν οἱ μέρες αὐτές δέν γίνουν ἀφορμή γιά τήν πνευματική μας ἀνανέωση, γιά τήν ἀναθέρμανση τῶν σχέσεών μας μέ τόν ἐνανθρωπήσαντα Θεό.
 ῾Η γιορτή τῶν Χριστουγέννων μᾶς ἀποκαλύπτει τόν Θεό καί μᾶς καλεῖ νά θεωθοῦμε, ν᾿ ἀνυψωθοῦμε ἀπό τή γῆ στόν οὐρανό, ὅπως ὁ Θεός κατέβηκε ἀπό τόν οὐρανό στή γῆ. Μέ τήν ἀναβάθμιση τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς, μέ τή συνεχῆ ἀνανέωση καί πρόοδο τῆς ἀγαπητικῆς σχέσεώς μας πρός τόν Θεό παίρνουν νόημα οἱ γιορτές, παίρνει νόημα καί χρῶμα ὅλη ἡ ζωή μας.
 

Στέργιος Ν. Σάκκος

 Εἶναι γεγονός ὅτι οἱ μεγάλες γιορτές στόν κόσμο τῆς Δύσης ἔχουν συνδεθεῖ μέ φαντασμαγορικό φωτισμό καί πλούσιο διάκοσμο σέ δημόσιους καί ἰδιωτικούς χώρους, ἄφθονα δῶρα καί ταξίδια. ᾿Αναμφισβήτητα ἡ γιορτή πού κατέχει τήν πρώτη θέση στόν δυτικό κόσμο εἶναι τά Χριστούγεννα. Καί ἐπειδή, καθώς περνοῦν τά χρόνια στή χώρα μας γιγαντώνεται ὁ μιμητισμός τοῦ τρόπου ἑορτασμοῦ, φαίνεται ὅτι πορευόμαστε σταθερά πρός τά δυτικά πρότυπα.
 Πολύ διαφορετικός εἶναι ὁ τρόπος ἑορτασμοῦ πού ἔχει καθιερώσει ἡ ᾿Εκκλησία μας, στήν ὁποία δικαιωματικά ἀνήκει ἡ πρωτοβουλία τοῦ ἑορτασμοῦ τῶν Χριστουγέννων. ᾿Αρχίζει τήν προετοιμασία πρίν σαράντα ἡμέρες (μικρή σαρακοστή). Τό πρῶτο μήνυμα πού μᾶς στέλνει αὐτή τήν περίοδο εἶναι ἡ νηστεία. Βέβαια στήν ἐποχή μας, πού ἡ ἀποχή ἀπό κάποιες τροφές φαντάζει ὡς τρομερή καταπίεση καί στέρηση ἀπό τίς χαρές τῆς ζωῆς, πολλοί χριστιανοί ἀναλαμβάνουν ρόλο διαιτολόγου, τονίζοντας τό εὐεργετικό ἀποτέλεσμα τῆς νηστείας γιά τήν ὑγεία τοῦ σώματός μας. Καλό βέβαια αὐτό, ἀφοῦ οἱ κατά χρέος ὀφείλοντες νά τονίζουν τίς συνέπειες τῆς καταναλωτικῆς ἀπληστίας σιωποῦν- ἄν δέν ἐνθαρρύνουν τή γαστριμαργία, ἡ ὁποία ἔχει ἀναχθεῖ σέ μάστιγα στίς κοινωνίες τῆς ἀφθονίας. ῞Ομως ἡ νηστεία δέν ἔχει ὡς πρώτιστο σκοπό τή διατήρηση τῆς ὑγείας τοῦ σώματος. Κύριος σκοπός της εἶναι νά μᾶς ἑτοιμάσει νά νιώσουμε ὅτι ὁ βασιλιάς τῶν βασιλιάδων ἐπέλεξε γιά τόπο τῆς γέννησής του ἕνα στάβλο, ἕνα ἀχούρι νά γράψουμε καλύτερα, μήπως καί συνειδητοποιήσουμε τό μέγεθος τῆς ταπείνωσης ᾿Εκείνου, πού ἦλθε νά μᾶς λυτρώσει ἀπό τή φθορά τῆς ἁμαρτίας καί τό θάνατο.
 Αὐτή ἡ κίνηση συγκατάβασης τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο εἶναι ξένη καί ἀκατανόητη γιά τήν ὑλιστική νοοτροπία μας. ᾿Εμεῖς θέλουμε τόν βασιλιά ἰσχυρό, πάμπλουτο, βουτηγμένο στή χλιδή καί ἀπαθῆ γιά τήν ἀθλιότητα πού τόν περιβάλλει. Δέν ἔχει σημασία πού δέν τόν ἀποκαλοῦμε πιά βασιλιά ἀλλά πρωθυπουργό ἤ πρόεδρο δημοκρατίας, μεγιστάνα τοῦ χρήματος, ἠθοποιό ἤ ποδοσφαιριστή. ᾿Εμεῖς θέλουμε τό ἴνδαλμά μας νά ζῆ μέ χλιδή, κι ἄς εἶναι πλῆθος τά προβλήματα πού μᾶς περιτριγυρίζουν κι ἄς ἐξαπλώνεται ἡ ἀθλιότητα στόν κόσμο. ᾿Εμεῖς κάνουμε ἀποδεκτά τά ἰνδάλματα, γιατί τρέφουμε ἄσβεστη τήν ἐλπίδα μέσα μας· Νά γυρίσει ὁ τροχός τῆς τύχης καί νά γίνουμε κάποτε καί μεῖς σάν κι αὐτά. Γι᾿ αὐτό καί τό λαχεῖο ἔγινε μόνιμος σύντροφός μας, γι᾿ αὐτό καί πέσαμε μέ τά μοῦτρα στό ἄγνωστό μας παιχνίδι τοῦ χρηματιστηρίου.
 ῎Εχοντας αὐτόν τόν προσανατολισμό γιορτάζουμε τά Χριστούγεννα ἀπό κεκτημένη ταχύτητα καί περισσή ἀδράνεια. Βέβαια, τηροῦμε κάποιες ἀναλογίες. ῎Αν ὄχι σαράντα, τριάντα μέρες πρίν ξεκινοῦμε μέ πλούσιο φωτεινό διάκοσμο καί μιά φάτνη στήν κεντρική πλατεία. Καί καθώς οἱ μέρες περνοῦν, μεγαλώνει ἡ κίνηση. ῾Η ἀγορά, λέμε, ζεσταίνεται, καθώς τό καταναλωτικό αἰσθητήριο, κυρίως τῶν παιδιῶν πού ἔχουν τό πρῶτο δικαίωμα, διεγείρεται ἀπό τίς προκλητικές βιτρίνες. Καθώς μάλιστα πλησιάζει ἡ ἡμέρα τῆς γιορτῆς, ἡ δραστηριότητα ἐντείνεται. ᾿Από τούς παραδομένους ἄνευ ὅρων στήν καταναλωτική μανία ἄλλοι κανονίζουν τό χριστουγεννιάτικο ρεβεγιόν σέ στενό ἤ εὐρύτερο κύκλο, ἐνῶ ἄλλοι ἑτοιμάζονται νά καταβροχθίσουν τά εὐρωπαϊκά χιλιόμετρα συμμετέχοντας σέ ὀργανωμένες ὁμάδες ἐκδρομέων.
 Στούς πολλούς, πού ἀδυνατοῦν νά προβοῦν σέ παρόμοιες σπατάλες, θά προσφερθεῖ ἄφθονο τηλεθέαμα, τό ὁποῖο θά χαρακτηριστεῖ ἐκ τῶν ὑστέρων χειρότερο ἀπό τό ἄθλιο περσινό. ῎Ετσι, ἀφοῦ κατά τά ξημερώματα ὁδηγηθοῦμε βεβαρημένοι ἀπό τή νύστα στό κρεβάτι μας, θά πέσουμε σάν ξεροί καί κανένα χτύπημα καμπάνας δέν θά καταφέρει νά φθάσει στά αὐτιά μας. Κάπως ἀργά μᾶς ἀναγγέλλουν οἱ καμπάνες τή γιορτή. ᾿Εμεῖς ἔχουμε γιορτάσει ἀποβραδίς! Τό πολύ κάποιοι ἀρκετά ἀργοπορημένοι στήν ἐπιστροφή τους νά συναντηθοῦν καθ᾿ ὁδόν μέ τούς ἄλλους πού σπεύδουν πρός τόν ναό ἀπό τόν ὄρθρο. Αὐτοί οἱ τελευταῖοι εἶναι οἱ «βοσκοί» πού ἔλαβαν ἀπό τούς ἀγγέλους τό μήνυμα ὅτι γεννήθηκε ὁ Χριστός. ᾿Αργότερα θά φανοῦμε καί ἄλλοι, καί ἄλλοι στούς δρόμους. Εἴμαστε ἐκεῖνοι πού παλεύουμε ἀνάμεσα στά τηλεοπτικά δρώμενα καί τό δρώμενο στή φάτνη. ᾿Ανάμεσά μας καί κάποιοι πού προσεγγίζουμε τό νεογέννητο μέ τή διάθεση τοῦ φαρισαίου ἀλλά καί τήν ἐκδικητική μανία τοῦ ῾Ηρώδη.
 ῎Αν ἔτσι περάσουν κι αὐτά τά Χριστούγεννα, θά μείνει μέσα μας ἡ στυφή γεύση τῆς ἀνίας καί τῆς πλήξης, διότι στήν καρδιά μας δέν θά ἔχει βρεῖ κατάλυμα ἡ συμπόνια πρός τόν ἀδελφό μας πού γεύεται τή φρίκη τοῦ πολέμου, πού σφαδάζει στό κρεβάτι τοῦ πόνου, πού μένει ἄστεγος, γυμνός, πεινασμένος. Καί θά περνοῦν τά Χριστούγεννα τό ἕνα μετά τό ἄλλο καί ἡ γεύση τους θά γίνεται ὅλο καί πιό στυφή, ἀφοῦ δέν γνωρίζουμε τί γιορτάζουμε ἤ καλύτερα ποιόν γιορτάζουμε. ᾿Αξίζει νά ἐνδιαφερθοῦμε γι᾿ Αὐτόν πού γιορτάζει τά δισχιλιοστά καί πλέον γενέθλιά Του!
 

᾿Απόστολος Παπαδημητρίου