Ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἀ­πο­τελεῖ τό πλέον ἀντι­λε­γό­μενο ἱστορικό πρό­σω­πο στήν παγ­κόσμια Ἱστο­ρία. Βρέ­φος ἀ­κό­μη προ­σκυνή­θη­κε τόσο ἀπό τους ἄση­μους βοσκούς, ὅσο καί ἀπό τούς ἐπιφανεῖς μά­­γους τῆς Ἀνα­το­λῆς. Πί­σω τους ὅ­μως καιρο­φυ­λα­κτοῦσε ὁ Ἡρώ­δης ζητώντας τή ζωή του. Βέ­βαια ἐκεῖνος δέν πέ­τυχε τό σκοπό του καί ἦταν τά νήπια της Βη­θλεέμ πού ἐ­ξον­τώ­θη­καν στήν ἄφρο­να ἐκείνη ἐκκα­θά­ριση.
  Ὁ Ἡρώδης μέ ἀν­θρώ­­πι­να κριτήρια εἶχε κά­ποιο ἐλα­φρυντικό γιά τήν αἱμο­στα­γῆ ἐκείνη ἐ­νέρ­γειά του. Ἦταν ἀπό­λυ­τος ἄρ­χων καί ἐπλη­ρο­φο­ρεῖ­το ξαφ­νικά ὅτι ἐμφανίστηκε διεκ­δι­κη­τής τοῦ θρό­νου του. Ἄλ­λωστε ἀκόμη καί οἱ νο­μο­διδά­σκα­λοι τοῦ Ἰ­σρα­ήλ ὡς ἐγκόσμιο ἄρ­χον­τα ἀνέ­μεναν τόν μεσ­σία.
  Στό πέρασμα τῶν χρό­­­­νων δέν ἔλειψαν οἱ μέ ποι­­κίλους τρόπους δι­ῶ­κτες τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Πρῶ­­τοι, ὅ­ταν ἀκόμη βίωνε ὡς θνητός, οἱ νομο­δι­δά­σκα­λοι τοῦ Ἰσραήλ πού προαναφέραμε. Αὐ­τοί ἀπό φθόνο Τόν παρέ­δω­σαν στή ρωμαϊκή ἐξ­ου­σία, στήν ὁποία ἄσκησαν πίεση, ὥστε νά ἐπι­τύ­χουν τή θα­να­τική Του κατα­δίκη.
  Κάθε ὀρθολογικά σκεπτόμενος ἄνθρωπος ἔ­πρε­πε νά δέχεται ὅτι μέ τόν σταυρικό θάνατο ἡ «ὑπόθεση Ἰησοῦς» θά εἶχε τεθεῖ στό ἀρχεῖο τῆς Ἱ­στο­ρίας καί τό πρόσωπο θά ἀποτελοῦσε τό πο­λύ πηγή ἐμπνεύσεως γιά κάποιους ρομαντι­κούς λο­γο­­τέ­χνες καί καλλιτέχνες. Ὅμως συνέβη στήν πρα­­­γ­­μα­τι­κότητα μιά πραγματική ἀνατροπή. Ἀ­μέ­­σως ἄρ­χισε ἀπηνής διω­γμός ἐναντίον ἐκείνων πού εἶ­χαν τό θάρρος νά εὐ­αγγελίζονται τήν ἀνά­στα­σή Του καί τή βασι­λεία Του, βα­σιλεία πού, σύμφωνα μέ τό κήρυγμα τοῦ Ἰησοῦ Χρι­στοῦ, δέν εἶναι ἀπό τοῦτο τόν κό­σμο. Θά μποροῦ­σαν οἱ δι­ῶ­κτες, ὀρθολογικά σκε­πτό­με­νοι, νά ἐκλά­βουν τούς μα­θη­τές του ὡς ἀλα­φροή­σκιω­τους ἤ σαλε­μέ­νους ἀπό τόν πόνο τοῦ χωρισμοῦ ἀπό τόν δά­σκα­­λό τους καί νά τούς πα­­ρα­­δώ­σουν στή χλεύ­η τοῦ λα­οῦ. Ὅ­μως, ἀντίθετα, κίνη­σαν διω­γμό, μαρ­­­τυρία τῆς δει­νῆς θέ­σεως στήν ὁ­ποία βρί­σκον­ταν. Βέ­βαια θά μπο­ροῦσε νά ἰσχυ­ριστεῖ κά­ποιος ὅτι ὁ δι­ω­γμός τῶν Ἰουδαίων κι­νήθηκε ὑπό τό ψυχο­λο­γικό βάρος τῆς ἐνοχῆς γιά τό θά­να­το ἑ­νός ἀ­θώ­ου. Ἔχουμε δη­λαδή, ὄχι βέ­βαια ἐλα­φρυ­­ν­τικό, ἀλ­λά κά­ποια ἐξή­γηση.
  Ὁ διωγμός ὅμως ξέ­­φυγε ἀπό τά πλαίσια τοῦ Ἰου­δαϊ­σμοῦ καί τή σκυ­τά­λη ἀνέλαβε ἡ ρω­μα­ϊ­κή ἐξ­ου­σία, ἡ κο­σμο­κρατορική, ἡ ἄκρως ἀνε­κτι­κή ἔ­ναν­τι τῆς πλη­θώ­ρας τῶν θεο­τήτων, τίς ὁποῖες ἐνέταξε στό λα­τρευ­τικό πάν­θεο παράλληλα μέ τήν ἔν­ταξη στίς τά­ξεις τῶν λε­γε­ώ­νων ὁ­πλιτῶν δια­φό­ρων ἐθνο­τήτων. Καί ἐδῶ προβάλλε­ται κά­ποια ἐξή­γηση: Οἱ «ἀντι­κοι­νωνι­κοί» πρῶτοι πι­στοί τοῦ σταυ­ρω­μένου Ναζω­ραί­ου ἀρνοῦνταν νά δε­χθοῦν τή θε­ό­τητα τοῦ αὐ­το­κράτορα. Ἀλλά αὐ­τό δέν ἦταν πρω­τοφανές. Καί οἱ ἰουδαῖοι ἐπέ­μεναν στήν ὕπαρ­ξη ἑνός μόνον Θεοῦ, ἰδιαιτερό­τητα πού εἶχε γίνει ἐν πολλοῖς σε­βα­στή ἀπό τό πλῆ­θος τῶν κατακτητῶν μέ σπά­νιες ἐξαιρέσεις, ὅπως ἐκεί­νη τοῦ Ἀντιόχου Δ΄, τοῦ ἐπικληθέντος Ἐ­πι­­φα­νοῦς. Ἡ σκληρότητα, ἡ ἀγριότητα τῶν διωγμῶν ἐπί τρεῖς περίπου αἰῶνες οὔτε ἐλα­φρυν­­τικά ἔχει οὔτε σοβαρή ἐξήγηση. Ἡ ρωμαϊκή ἐξου­σία δέν φαινόταν νά διατρέχει κα­νέ­ναν κίνδυνο ἐκ μέ­ρους τῶν πιστῶν τοῦ Ἰησοῦ Χρι­­στοῦ.
  Στό τέλος τῶν αἰώνων τῶν διωγμῶν οἱ πι­στοί στόν Ἰησοῦ Χριστό ἐξανάγκασαν τή ρω­μαϊ­κή ἐξου­σία νά ἀναγνωρίσει τό αὐτονόητο, ἀκό­μη καί γιά τόν ἀρχαῖο κόσμο: τό ἐλεύθερο τῆς λα­τρεί­ας. Πολλοί πα­­νη­­γυρίζουν στό γεγονός αὐτό τό θρίαμβο τῆς πί­στεως καί ὄντως εἶναι. Ἡ ἐντυ­πωσιακή αὔξηση τοῦ ἀριθμοῦ τῶν πιστῶν ἐν μέ­σῳ ἀπηνῶν διωγμῶν· ἡ προσέλευση στό μαρ­τύ­ριο ἀνθρώπων τῆς ἐξουσίας, ταγμένων στή διεκ­πε­ραίωση τῆς ἐξοντώσεως τῶν χριστιανῶν, στρα­­τι­ω­τι­κῶν, δικαστικῶν καί δημίων, δέν ἐπι­δέ­χεται οὐδεμία σο­βα­ρή κοινωνιολογική ἐξήγηση. Ὅμως οἱ Ἡρῶ­δες δέν ἐξαλείφθηκαν. Ἀπεναν­τίας εἰσῆλθαν στήν Ἐκκλη­σία τοῦ Χρι­στοῦ ἔχον­τας πλέον τήν εὐχέρεια νά συνε­χίσουν τό διωγμό ἀπό μέσα.
  Οἱ διωγμοί πού ἀκολούθησαν εἶχαν δυό μορ­­­φές: Ἡ πρώτη ἦταν οἱ αἱρέσεις, μέσῳ τῶν ὁ­ποίων σχί­στηκε ὁ ἄρραφος χιτώνας τῆς Ἐκκλη­σίας, κάτι πού εἶ­χαν ἀποφύγει νά πράξουν οἱ στρατιῶτες γιά τό χι­τώνα τοῦ Χριστοῦ κάτω ἀπό τό σταυρό. Ἄν­θρωποι φέροντες τό πνεῦμα τῆς φιλοσοφίας τοῦ ἀρ­χαίου κό­­σμου καί ἀδυνατών­τας νά κατανοήσουν τό μή­νυμα τῆς φάτνης ἐπι­δόθηκαν σέ ἄκαρπο ἀ­γώ­να φιλοσο­φικῆς ἐπέν­δυ­σης τῆς νέας πίστεως ἀρ­νού­­με­νοι τήν Ἀπο­κά­λυ­ψη. Ἡ δεύτερη ἦταν ἡ ἐκκο­σμί­κευ­ση. Μέσῳ αὐ­τῆς ἐπιδιώχθηκε ἡ ταύτιση τῆς βασι­λεί­ας τοῦ Θε­οῦ μέ τά βασίλεια τοῦ κόσμου τού­του. Κε­νο­δοξία, ἀπληστία, πάθος κυριαρχίας, κατα­δυνάστευση, ἐκμε­τάλ­λευση τοῦ ἀδυνάτου, διωγμοί κατά ἀντι­φρο­νούν­των σπίλωσαν τό σῶμα τῆς Ἐκ­κλησίας. Ὁ πρῶτος διωγμός ὁδήγησε στήν πολυ­διά­σπα­ση τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Ὁ δεύτερος ὁδή­γη­σε στήν ἀντίδραση πρός τήν Ἐκκλησία του. Καί ὅταν ἦρθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου ὁ Χρι­στός κάθισε ἐκ νέου στό ἑδώλιο τοῦ νέου Πι­λά­του προ­κειμένου νά ἀπολογηθεῖ, ὄχι βέβαια γιά δικά του ἐγκλήματα, ἀλλά γιά ἐγκλήματα ἐκείνων πού ἔφεραν τό ὄνομα χριστιανός. Καί οἱ νέοι κριτές δέν εἶναι σάν τόν Πιλάτο πού ἀναζητοῦσε τρόπο νά ἀθωώσει τόν Χριστό, ὥσπου ἀπόκαμε κάτω ἀπό τίς πιέσεις καί τίς ἀπειλές τῶν ἐμπα­θῶν διωκτῶν του. Αὐτοί ἔχουν προαποφασι­σμέ­νη τήν κα­ταδίκη του, ὅ­πως τότε ὁ Ἡ­ρώδης. Δέν πα­ρου­σιά­ζουν στό δικα­στή­ριο τό τί ἐδίδαξε καί ἔπραξε ὁ κα­τη­γορούμενος. Τίς ἀδυνα­μίες τῶν βαπτισμένων στό ὄνομά του προ­βάλλουν μέ ἰδι­αίτερη χαιρεκακία ὡς ἀπόδειξη τῆς ἀποτυχίας τοῦ Χριστοῦ. Καί δέν στα­μα­τοῦν ἐδῶ οἱ κατή­γο­ροι. Περι­φρο­νώντας τήν Ἱστορία προβάλλουν στόν Χριστό καθετί πού διαστροφικοί νόες συνέ­λαβαν καί ἐξα­κολουθοῦν νά συλλαμ­βά­νουν προ­κειμένου νά πλή­ξουν τό κατεξοχήν πρό­σωπο τῆς Ἱστορίας. Καί μεῖς, οἱ φέροντες τό ὄνομα χρι­στιανός, καθηλωμένοι στά πάθη μας ἐπιχειροῦμε κατά καιρούς νά ἐλαφρύ­νου­με τή θέση του ὄχι μέ τά πνευματικά ὅπλα πού μᾶς προσέφερε ἀφει­δῶς, ἀλλά μέ τά ἄλλα πού δια­χρο­νι­κά κατέχει ἡ κοσμική ἐξου­σία. Θεωροῦμε ὅτι τά θέ­μα­τα πί­στε­ως διεκ­πε­ραι­ώνονται διά τῆς κο­σμικῆς ἰ­σχύ­ος, ὅπως ὁ Πέτρος στόν κῆπο τῆς Γεσ­θη­μανῆ!
  Ἴσως πρέπει νά λαλήσει καί γιά μᾶς ὁ πε­τεινός, ὥστε νά κλάψουμε καί μετανιωμένοι νά πάρουμε τό δρόμο τοῦ πρωτομάρτυρα Στε­φά­νου, ὁ ὁποῖος λι­θοβολούμενος ζήτησε ἀπό τόν οὐράνιο Πατέρα νά μή λογαριάσει τήν ἁμαρτία τῶν διωκτῶν του. Ἡ κα­λή μαρτυρία καί τό μαρ­τύριο εἶναι τά μόνα μέσα ὄχι γιά τόν ἀφανισμό τῶν Ἡρωδῶν ἀλλά γιά τό μετα­σχη­ματισμό τους σέ μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ.

Ἀπόστολος Παπαδημητρίου