Γνωριμία μέ τά χαριτωμένα παιδιά τοῦ χρόνου, τούς δώδεκα μῆνες.
Συνοδεύεται ἀπό ἔγχρωμη ἀφίσα μέ τά χαρακτηριστικά τοῦ κάθε μήνα

Σελίδες 44, ἔκδοση Α΄, δεμένο, τιμή 10 €

Ζητῆστε το στό Βιβλιοπωλεῖο "Ἀπολύτρωσις", τηλ. 2310 274518

 Τί τό ἰδιαίτερο παρουσίασε τό ἔτος 2015, πού ἤδη μᾶς ἀποχαιρέτησε; Οἱ ἀναλυτές θά παρουσιάσουν τά πλέον σημαντικά, κατά τήν ἐκτίμησή τους, συμβάντα, θά τονίσουν πῶς αὐτά θά ἐπηρεάσουν τίς μελλοντικές ἐξελίξεις, θά καθησυχάσουν τούς ὅποιους ἀνησυχοῦν βεβαιώνοντας ὅτι ὅλα βαίνουν καλῶς καί θά διανείμουν ἀδαπάνως ἐλπίδες καί αἰσιοδοξία.
Ἄς ἐξετάσουμε κάποια συμβάντα.
 

  Ἡ δράση τοῦ δολοφονικοῦ στρατοῦ τοῦ χαλιφάτου στή Μέση Ἀνατολή (ISIS) ἀ­σφα­λῶς θά προβληθεῖ ὡς τό γεγονός τῆς χρονιᾶς. Ὄχι βέβαια ἐπειδή αὐτός ὁ στρατός τῶν φανατικῶν δολοφόνων εὐ­τέλισε στό ἔπακρον τήν ἀν­θρώπινη ζωή, ἰσοπέδωσε οἰ­κισμούς καί κατέστρεψε μνη­μεῖα τῆς παγκόσμιας κληρονομιᾶς, ἀλλά ἐπει­δή τελικά ἐ­στρά­φη καί κατά τῶν προνομιούχων πολι­τῶν• ὄχι μόνο αἰχμαλω­τί­ζοντας καί ἐκτελώντας κατά τελετουργικό τρόπο κάποιους ἀπό αὐ­τούς, ἀλλά θανατώνοντας ἄλ­λους μέ τρομοκρατικά κτυπήματα στόν μη­τροπο­λι­τι­κό χῶρο τῶν πρώην ἀ­ποι­κιοκρατικῶν χω­ρῶν, οἱ πολίτες τῶν ὁποί­ων εἶχαν τήν πλήρη διαβεβαίωση τῶν κρατούντων γιά τήν ἀσφά­λειά τους.
   Ἀσφαλῶς, κα­θώς εἶναι ἀκόμη νωπές οἱ ἐντυπώσεις ἀπό τά γεγονότα τοῦ Παρισιοῦ, καθώς ματαιώ­νονται ἐκδηλώσεις καί οἱ πο­λί­τες τρέπονται σέ ἄτακτη φυ­γή, ἀπομακρυνόμενοι ἀπό τά σημεῖα στά ὁ­ποῖα ἐκδηλώνεται βία, οἱ ἀναλυτές θά σχολιάσουν: «Ὅλα ἔχουν πλέον ἀλλάξει καί δέν θά εἶναι ὅπως πρίν». Τό ἴδιο ἔλεγαν μετά τήν ἐπίθεση κατά τῶν διδύμων πύργων στή Νέα Ὑόρκη, γεγονός πού ἔ­δωσε ἀφορμή καί μάλιστα καί δι­καί­ωμα(!) στίς ΗΠΑ νά ἐξαπολύσουν πο­­λέ­μους γιά τήν πάταξη τῆς «τρομοκρατίας», προβάλλοντας ἐμμέσως πλήν σαφῶς τόν κάθε μου­σουλ­μάνο ὡς ἐν  δυνάμει τρομοκράτη! Καί ἐνῶ παραμένουν ἀναπάντητα ἐρωτήματα γύ­ρω ἀπό τό συμβάν ἐκεῖνο, ἐπιχειρεῖται νά διατηρηθεῖ ἐπίκαιρο τό ἰδε­ο­λό­γημα τῆς νεωτερικότητας καί στή συνέχεια τῆς νέας τάξης πραγμάτων, ὅτι δηλα­δή ὅλες οἱ συγκρούσεις στό διάβα τῆς ἱ­στορίας εἶ­χαν χαρακτήρα θρησκευτικό! Κανείς ἀναλυτής δέν θά σχολιάσει γιατί ὁ Ἄ­σαντ δέν ἀνετράπη ἐντός 24 ὡ­ρῶν, ἀ­φοῦ οἱ πολίτες τῆς χώρας του ἦσαν κατά 70% σουνίτες. Κανείς δέν θά ἐπισημάνει ὅτι τόν στρατό τῶν δολοφόνων, ὑπό τήν ἐπήρεια ναρκωτικῶν οὐσιῶν, στηρίζουν ὁλόθερμα οἱ πλέον φιλοδυτικές σουνιτικές χῶρες Σαουδική Ἀραβία, Κα­τάρ καί Τουρκία. Κανείς δέν θά ὑπομνήσει στούς γάλλους ἰθύνοντες ὅτι ἐκώφευαν, ὅταν λάμβαναν μηνύματα ἀπό χριστιανούς τῆς Συρίας, πού τούς ἐνημέρωναν ὅτι οἱ ἀντικαθεστωτικοί τούς σφάζουν. Καί ὄχι μόνο ἐκώφευαν, ἀλλά ἔκαναν καί τά «στραβά μάτια», ὅταν γάλλοι πολίτες ἔ­σπευδαν νά καταταγοῦν στόν στρατό τῶν δολοφόνων. Κανείς ἄλλωστε δέν ἔθεσε τό ἐρώ­τημα στούς «ὑπέρμαχους» τῶν ἐλευ­θε­­ριῶν Ἀ­μερικανούς, γιατί οἱ χριστιανοί τοῦ Ἰράκ μειώθηκαν κατά ἕνα ἑκατομμύριο μετά τήν «ἀ­πε­λευ­θέ­ρωσή» τους. Κανείς δέν θά ἐπισημάνει τόν θρῆνο τῶν ἄπληστων κερδοσκόπων γιά τήν καταστροφή ἀπό τούς Ρώσους μέ βομβαρδισμό τουλάχιστον 500 βυτίων, πού μετέφε­ραν τό ληστεμένο ἀπό τούς τζιχαντιστές τῆς Συρίας καί τοῦ Ἰράκ πετρέλαιο στήν Τουρ­κία καί ἀπό ἐκεῖ στίς ἀγορές τῆς Δύ­σης. Ἡ τελευταία ἐπωφελεῖται στό ἔπακρον ἀπό τήν πτώση τῆς τιμῆς τοῦ μαύρου χρυσοῦ (στή χώρα μας ἐλάχιστα τό ἀν­τιληφθήκαμε), καθώς πέραν τῶν ἐμ­φα­νῶν ὠ­φελημάτων ἀναμένει καί τό ἄλλο, τῆς οἰ­κονομικῆς κατάπτωσης τῆς «μιση­τῆς» Ρωσί­ας, ἡ ὁ­ποία δαπανᾶ γιά τούς βομβαρδισμούς, ἐγείρει τό μένος τῶν φανατικῶν μου­σουλ­μά­νων καί βλέπει τά ἔ­σοδά της ἀπό τήν πώληση ὑδρογο­ναν­­θρά­κων νά μειώνονται σο­βαρά. Ἔτσι, οἱ πολλοί, στρεβλά ἐνημερωμένοι, θά ἐξακολουθοῦν νά πιστεύουν ὅτι οἱ ἀντιπαραθέσεις στόν πλανήτη εἶναι θρησκευτικῆς φύσεως. Ἡ νέα τάξη πραγμάτων θά ἐπιτείνει τήν προσ­πάθειά της γιά τήν ἐπικράτηση τῆς θρη­σκεί­ας της, ἑνός συγκρητισμοῦ στά μέτρα τοῦ συστήματος. Καί οἱ ἄπληστοι πλουτοκράτες θά σωρεύουν τό χρῆμα στίς τράπεζές τους.
  Συναφές πρός τό ἀνωτέρω εἶναι καί τό θέμα τῶν προσφύγων. Οἱ κρα­τοῦν­τες σέ ἀγαστή συνεργασία πρός τά μέσα «ἐνημέρωσης» εἶχαν καλλιεργήσει στό ἔπακρο τό ἰδεολόγημα τῶν πολυπολιτισμικῶν κοινω­νιῶν. Ἔτσι προωθοῦ­σαν τόσο στά σχο­λεῖα, ὅσο καί στήν κοι­- νωνία τό πνεῦ­μα τῆς εἰρηνικῆς συνύπαρξης προσώπων διαφορετι­κῶν πολιτιστικῶν στοιχείων! Ποιοί; Αὐτοί, πού προκαλοῦν διαρκῶς συρράξεις γιά οἰκονομικά ὀφέλη καί οἱ ἄλλοι, πού μέ τό ἀζημίωτο παραπληροφοροῦν τήν κοινή γνώ­μη, τό ζαλισμένο κοπάδι. Αὐτοί πού ἀπομυζοῦν τούς πλουτοπαραγωγικούς πόρους τῶν φτωχῶν καί καταφρονεμένων, τούς θέλουν δίπλα τους, ὡς ἰσότιμους πολίτες, στίς μητροπολιτικές χῶ­- ρες!  Καί ἔγιναν οἱ πρόσφυγες, καί κοντά σ’ αὐτούς οἱ μετανάστες, ἑκατοντάδες χιλιάδες συμφοριασμένων, πού διακινδυνεύουν τή ζωή τους γιά νά ἐπιβιώσουν, ὅσοι τό καταφέρουν! Καί ἔπεσαν οἱ μάσκες τοῦ ἀνθρωπισμοῦ καί τῆς ἀνεκτικότητας ἔναντι τοῦ διαφορετικοῦ, πο­λύ σύντομα. Τά σύνορα ξαναέκλεισαν. Ἡ Τουρκία, κύριος διακινητής τῶν δυστυχούντων, μέ τό ἀζημίωτο, ἐπιβραβεύεται. Ἡ χώρα μας δέχεται ἀπό «ἑταίρους» καί «συμμάχους» διαρκῶς ἐπικρίσεις γιά τήν ἀνεπάρκειά της. Καί ἐμεῖς, ὑπόδουλοι στούς ἰσχυρούς τοῦ χρήματος, καί συνε­πῶς τῆς ἐξουσίας, παραπαίουμε μή θέ­λον­τας νά χάσουμε τήν ἀπόλαυση νά πλήτ­τουν τήν ἐθνική μας ἀξιοπρέπεια (τί εἶναι αὐτό;), νά μᾶς ληστεύ­ουν μέσῳ τῶν δανειακῶν μας «ὑποχρεώσε­ων» καί νά ἀ­περ­γάζονται τή φτωχοποίηση μεγάλου πλήθους τῶν συμπολιτῶν μας.
  Μέ τά συμβαίνοντα στή γειτονιά μας, ποῦ διάθεση νά ἀσχοληθοῦμε μέ κάποια ἄλ­λα «ἀσή­μαντα». Ἀσφαλῶς δέν μειώθηκαν οἱ θάνατοι παιδιῶν ἀπό πείνα καί ἐ­λαφρές ἀσθένειες, πού ξεπερνοῦν ἐτησίως τά δέκα ἑκατομμύρια. Ἀλ­λά ὁ ἄνθρωπος εἶναι οἰκονομικό «ἀγαθό» ἐν πλήρει ἐπαρκείᾳ γιά τόν δυτικό homo economicus. Μό­νο στήν πα­τρί­δα μας καταδικάζουμε σέ θάνατο πρίν ἀπό τή γέν­νηση κατ’ ἐλάχιστον 200.000 ὑ­πάρ­ξεις ἤ, ἀλλιῶς, ἐξαρτήματα τοῦ σώματος τῆς κυοφορούσας μά­νας. Τώρα γιά τούς ἄλλους, τό ἕνα δισεκατομμύριο περίπου  πού δέν ἔχουν πρόσ­βα­ση στό πόσιμο νερό, ὅλα θά τακτο­ποιη­θοῦν στό ἐγγύς μέλλον.  Οἱ ἡ­γέτες ἔ­λα­βαν πρόσ­φα­τα, στό Παρίσι πάλι, σημα­ντικές ἀποφάσεις!
  Καί ἐμεῖς ἐμμένουμε στίς θέσεις πού ἐκφράζουν τά μέσα ἐνημέρωσης τῆς διαπλοκῆς καί προσδοκοῦ­με ἀπό τό νέο ἔτος καλύτερες ἡ­μέρες. Ἔχου­με καί ἐμεῖς ἐπιτέλους εὕρει τόν δρόμο τῆς κοινωνικῆς «ἀπελευθέρωσης», ὅ­πως ἔδει­ξε ὁ πρόσφατα ψη­φισθείς νό­μος, ὁ ἀν­τικείμενος πρός τόν νό­μο τοῦ Θε­οῦ. Γιατί νά μήν αἰσιοδοξοῦμε ὅτι ὅλα θά πᾶνε καλά; Τό μέλλον εἶναι ἡ μό­νη ὑπερβεβαιότητα τῶν ἀν­θρώπων χωρίς Θεό (Ἀλμπέρ Κα­μύ)!

Ἀπ. Παπαδημητρίου

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 44-46

 1η Ἰανουαρίου τοῦ 1788 καί ὁ πρῶτος συνεταιρισμός στήν Εὐρώπη βάζει τό θεμέλιό του. Ἄνδρες, γυναῖκες καί παιδιά, κάτοικοι τῶν Ἀμπελακίων τῆς ἐπαρχίας Λάρισας καί τῶν γύρω χωριῶν, συγκροτοῦν ἕνα πρότυπο συνεταιριστικό σῶμα.
 Στόχος τοῦ Συνεταιρισμοῦ ἦταν κατά βάση ἡ πληρωμή τῶν φόρων στούς τούρκους κατακτητές, ἡ τροφοδοσία τῶν ἀπόρων συγχωριανῶν καί, τέλος, ἡ συντήρηση νοσοκομείων, σχολείων, ἐκκλησιῶν κτλ.
 Ὁ Συνεταιρισμός Ἀμπελακίων, ἄν καί λειτούργησε σέ καθεστώς κατοχῆς, διατηρήθηκε γιά ἀρκετά χρόνια, δημιουργώντας ἕνα ἰδανικό πρότυπο γιά τίς κοινωνίες τοῦ μέλλοντος.
 Ἡ πυροδότηση  γιά τήν πρωτοποριακή αὐτή δημιουργία ὀφείλεται στόν Μητροπολίτη Πλαταμῶνος Διονύσιο, ὁ ὁποῖος στηρίχθηκε στό πνεῦμα κοινωνικῆς ἀλληλεγγύης καί ἀδελφότητας πού ἐπικρατοῦσε στά Ἀμπελάκια καί σ᾿ ὅλη τή γύρω περιοχή. Ἡ βαθειά εὐσέβεια τῶν χωρικῶν, ἡ ὁποία ἐκφραζόταν μέ τήν ἔμπρακτη ἀγάπη, εἶχε καλλιεργηθεῖ ἀπό τούς διδασκάλους τῆς περίφημης Σχολῆς τῶν Ἀμπελακίων, Νεόφυτο Δούκα, Εὐγένιο Βούλγαρη κ.ἄ.
 Ἡ χριστοκεντρική βάση καί ἡ ἁγιογραφική θεμελίωση τοῦ πετυχημένου αὐτοῦ πειράματος δηλώνεται ξεκάθαρα στό προοίμιο τοῦ καταστατικοῦ του:
 «“Οὗ γάρ εἰσιν δύο ἤ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τό ἐμόν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν”, λέγει ὁ Κύριος στά Εὐαγγέλια.
 Καί ὁ προφήτης - βασιλεύς: “Ἀρχή τῶν λόγων σου ἀλήθεια”, καί “Ὁ φόβος Κυρίου ἁγνός, διαμένων εἰς αἰῶνα αἰῶνος” καί “Γάρ οἱ δοῦλοι σου φυλάσσουσιν αὐτά• ἐν τῷ φυλάσσειν αὐτά ἀνταπόδοσις πολλή”.
 Συνεπῶς ἐμεῖς, οἱ ἔμποροι καί βιοτέχνες κόκκινων νημάτων αὐτῆς τῆς πολιτείας, ἀποθέτοντας τή ζωή μας στόν ἀκρογωνιαῖο λίθο, στό ὄνομα τοῦ Κυρίου μας, ἀποφασίσαμε...»
 1η Ἰανουαρίου... Ἀπό Θεοῦ ἄρξασθε καί σύν Θεῷ ἐργάζεσθε... Κι ὁ κόπος θά ᾿ναι εὐλογημένος!
                

Συνέκδημος

Ἀπολύτρωσις 58 (2003) 11

Ὁ ἱερός Αὐγουστῖνος δέν ἦταν ἕνας ἁπλός διανοούμενος· ἦταν ἀγωνιστής τοῦ πνεύματος, ἐρευνητής τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ. Στά τελευταῖα βιβλία τῶν «Ἐξομολογήσεών» του παλεύει κυριολεκτικά νά ἑρμηνεύσει τήν ἀρχή τῆς Γενέσεως, γιά νά κατανοήσει τή σοφία καί τήν ἀγάπη τοῦ θείου Δημιουργοῦ. Στήν ἔρευνά του προσκρούει σ’ ἕνα μεγάλο θέμα: Τί εἶναι ὁ χρόνος; Ποιά ἡ σχέση του πρός τόν Δημιουργό καί τήν δημιουργία; Πῶς ἐννοεῖ ὁ ἄνθρωπος τόν χρόνο καί πῶς ἐννοεῖται αὐτός στήν πορεία τοῦ χρόνου; Στό 11ο βιβλίο τῶν «Ἐξομολογήσεων» περιέχεται μία θαυμάσια ἀνάλυση τοῦ χρόνου, μοναδική στήν παγκόσμια φιλοσοφία. Βέβαια ἀνάλυση τῆς ἐννοίας τοῦ χρόνου μᾶς ἄφησε καί ὁ Ἀριστοτέλης στό τέταρτο βιβλίο τῶν «Φυσικῶν» του, ἀλλά καί ἡ κατεύθυνση τῆς σκέψεως καί οἱ συλλογισμοί εἶναι διαφορετικοί. Ἀπό ψυχολογικῆς πλευρᾶς συγκρινόμενος ὁ Ἀριστοτέλης μέ τόν Αὐγουστῖνο δέν μπορεῖ νά φτάσει τό ὕψος του καί νά προσεγγίσει τό βάθος του.
 «Τί εἶναι, λοιπόν, χρόνος; ρωτᾶ ὁ Αὐγουστῖνος. – Ποιός θά ἦταν ἱκανός νά τόν ἑρμηνεύσει εὔκολα καί σύντομα;». Στήν ἐρώτηση αὐτή ἀπαντᾶ: «Τόν γνωρίζω, ἀλλ’ ἄν θελήσω νά τόν ἑρμηνεύσω σ' αὐτόν πού μέ ρωτᾶ, τόν ἀγνοῶ». Ἐάν δέν παρερχόταν τίποτε, δέν θά ὑπῆρχε παρελθόν, ὅπως δέν θά ὑπῆρχε μέλλον, ἐάν δέν ἐπερχόταν τίποτε. Ἄν πάλι ὑπῆρχε πάντοτε τό παρόν, δέν θά ὑπῆρχε χρόνος, ἀλλά αἰωνιότης. Ἀλλά καί ἡ καταμέτρηση τοῦ χρόνου εἶναι κάτι τό σχετικό καί ἐπιτυγχάνεται μέ τή σύγκριση. «Μπορεῖ κανείς νά μετρήσει κάτι πού δέν ὑφίσταται; Ἑπομένως μποροῦμε νά ἀντιληφθοῦμε καί νά μετρήσουμε τόν χρόνον, ἐφ’ ὅσον παρέρχεται, ἀλλά ὅταν ἤδη παρῆλθε δέν εἶναι δυνατόν νά τό κάνουμε πλέον. Ἀλλά μήπως μπορεῖ νά ἰσχυρισθεῖ κανείς ὅτι ὑπάρχουν τρεῖς χρόνοι; Τό μόνο πού πραγματικά ὑπάρχει εἶναι τό παρόν. Τό μέλλον, ἐφ’ ὅσον γίνεται παρόν, ἐξέρχεται ἀπό κάποιο κρυμμένο τόπο, καί τό παρόν, ἐφ’ ὅσον γίνεται παρελθόν, ἐξαφανίζεται ἐκ νέου σέ κάποιο σκοτεινό κρησφύγετο». Ὥστε τό παρελθόν καί τό μέλλον ὑφίστανται. Καί ὅμως ὑπάρχει καί τό παρελθόν καί τό μέλλον στή σκέψη μας καί συνδέονται μέ γεγονότα. Ὑπάρχει καί τό μέλλον; Ναί. «Σ' αὐτό τό σημεῖο ἐμφιλοχωρεῖ ἕνα μυστήριο, πού ὑπερβαίνει τήν δύναμη τῶν ὀφθαλμῶν μου. Ἀδυνατῶ νά τό πλησιάσω μέ τίς δυνάμεις τῆς διανοίας μου, ἀλλά θά μπορέσω νά τό κατορθώσω μέ τήν βοήθειάν Σου, ἐάν μοῦ δώσεις τήν δύναμη, Σύ, γλυκύ φῶς τῶν πνευματικῶν μου ὀφθαλμῶν. Ὅ,τι εἶναι τώρα φανερόν καί σαφές σέ μένα εἶναι τό ὅτι δέν ὑπάρχει οὔτε τό μέλλον, οὔτε τό παρελθόν, οὔτε εἶναι ὀρθό νά λέμε ὅτι ὑπάρχουν τρεῖς χρόνοι, τό παρόν τῶν παρελθόντων, τό παρόν τῶν παρόντων καί τό παρόν τῶν μελλόντων. Διότι τά τρία αὐτά βρίσκονται στό πνεῦμα καί δέν βλέπω ποῦ ἀλλοῦ θά ἦταν δυνατόν νά ὑπάρχουν. Τό παρόν τῶν παρελθόντων βρίσκεται στή μνήμη, τό παρόν τῶν παρόντων εἶναι ἡ ἐνόραση, τό δέ παρόν τῶν μελλόντων ἡ πρόβλεψη. Ἐάν μοῦ ἐπιτρέπεται νά μιλήσω μέ τόν τρόπον αὐτόν, θά πῶ ὅτι βλέπω τρεῖς χρόνους καί θά ὁμολογήσω ὅτι πράγματι εἶναι τρεῖς».
 Ἀλλά καί πάλι ὁ ἱερός πατήρ αἰσθάνεται ἀδυναμία νά ἐμβαθύνει περισσότερο στό θέμα τοῦ χρόνου. Στό σημεῖο αὐτό, ὅπως συχνά συνηθίζει, στρέφεται μέ ἐναγώνια σκέψη καί ὁλόθερμη ἀπό ἀγάπη καρδιά στόν Θεό καί ζητᾶ ἀπό αὐτόν τή λύση τοῦ βαθυτάτου προβλήματος. Ἀξίζει νά παραθέσουμε τή συνομολία του αὐτή μέ τόν Θεό:
 «Τό πνεῦμα μου διακαίεται ἀπό τόν πόθο νά διευκρινίσει τό τόσο πολύπλοκο αὐτό αἴνιγμα. Μή θελήσεις, Πάτερ ἀγαθέ, ἐν ὀνόματι τοῦ Χριστοῦ Σου, Σέ ἱκετεύω. Μή θελήσεις ν’ ἀποκρύψεις στόν πόθο μου τά μυστήρια αὐτά, τά συγχρόνως τόσο οἰκεῖα καί τόσο σκοτεινά, γιά νά μπορέσω νά διεισδύσω ἐντός αὐτῶν, ὥστε νά μοῦ ἀποκαλυφθοῦν μέσα στό φῶς τῆς εὐσπλαγχνίας Σου, Κύριε! Ποιόν μπορῶ νά συμβουλευθῶ γι’ αὐτά; Καί σέ ποιόν θά ἐξομολογηθῶ τήν ἄγνοιά μου, ἐάν ὄχι σέ Σένα, στόν ὁποῖον εἶναι φορτικός ὁ ζῆλος μου, πού μέ πυρπολεῖ γιά τίς Γραφές Σου; Δῶσε μου ὅ,τι ἀγαπῶ, διότι ἀγαπῶ, Σύ δέ μέ ἔκανες νά ἀγαπῶ. Δῶσε μου, Πατέρα, Σύ πού γνωρίζεις «δόματα ἀγαθά διδόναι τοῖς τέκνοις Σου». Δῶσε μου ὅ,τι ἄρχισα ἤδη νά γνωρίζω καί τό ὁποῖο θά ἦταν κόπος ἐναντίον μου, ἄν δέν τό ἀπεκάλυπτες σέ μένα. Ἐν ὀνόματι τοῦ Χριστοῦ, Σέ ἱκετεύω. Ἐν ὀνόματι τοῦ ἁγίου αὐτοῦ τῶν ἁγίων, εὐδόκησον, ὅπως οὐδείς με συσκοτίσει. «Ἐπίστευσα, διό ἐλάλησα». Αὐτή εἶναι ἡ ἐλπίς μου, ζῶ μέ τήν ἐλπίδα «τοῦ θεωρεῖν με τήν τερπνότητα Κυρίου».
 Σ’ αὐτή τήν ἔρευνα καί ἐμβάθυνση ὁ Αὐγουστῖνος κουράζεται πολύ. Ἔρχονται στιγμές πού παραλύουν οἱ δυνάμεις του. Γονατιστός ἀπευθύνεται πότε πρός τόν Θεό καί ζητεῖ τή βοήθειά του, πότε πρός τήν ψυχή του, γιά νά τῆς δώσει κουράγιο: «Πρέπει νά ἐπιμείνεις, ὦ ψυχή μου, νά προσέξεις περισσότερο. "Ὁ Θεός βοηθός ἡμῶν", "αὐτός ἐποίησεν ἡμᾶς καί οὐχ ἡμεῖς". Στρέψε, ὅπου γλυκοχαράζει τῆς ἀληθείας τό φῶς!». Καί πιό κάτω μᾶς δίνει θαυμάσια συμπεράσματα πού κανένας ἀπό τούς φιλοσόφους δέν μπόρεσε νά πλησιάσει. «Τόν χρόνο μετρῶ ἐντός σου, ὦ ψυχή μου. Μή θελήσεις νά παρασυρθεῖς ἀπό τόν ψίθυρο τῶν θορυβωδῶν ἐπινοήσεών σου. Ἐντός σου, εἶπα, μετρῶ τήν ἐντύπωση, τήν ὁποία τά πράγματα, ὅταν παρέρχονται, ἀφήνουν σέ σένα, ἡ ὁποία καί ἀπομένει, ὅταν αὐτά παρέλθουν. Μετρῶ τήν ἐντύπωση αὐτή, πού μένει παροῦσα, καί ὄχι τά πράγματα, τά ὁποῖα τήν παρήγαγαν καί ἐξηφανίστηκαν. Αὐτήν τήν ἐντύπωση μετρῶ, ὅταν μετρῶ τόν χρόνο. Ἄρα αὐτή εἶναι ὁ χρόνος, τόν ὁποῖον μετρῶ· ἄλλως δέν μετρῶ κανένα χρόνο. Ὅταν δέ μετροῦμε τήν σιωπή καί λέμε «ἡ σιωπή αὐτή διήρκεσε τόσο χρόνο, ὅσο καί ὁ ἦχος ἐκεῖνος», τό πνεῦμα μας δέν ζητεῖ νά μετρήσει τόν μή ὑπάρχοντα πλέον ἦχο, σάν νά ἐξακολουθοῦσε ἀκόμα νά ἠχεῖ, μέ τόν σκοπό νά καθορίσουμε διά τῆς συγκρίσεως τά διαστήματα τῆς σιωπῆς, ἐφ’ ὅσον αὐτή ἐξακολουθεῖ νά ὑπάρχει; Διότι, καί ὅταν ἀκόμη δέν ὑπάρχουν παρά μόνο οἱ ἦχοι λέξεων, δέν ἀναπαράγουμε στόν νοῦ μας ἄσματα, στίχους καί λέξεις ὁποιεσδήποτε καί τέλος μέτρα παντοειδῆ καί κινήσεις. Τήν ἀμοιβαία δέ σχέση τῶν χρονικῶν αὐτῶν διαστημάτων καθορίζουμε μέ ἀκρίβεια, σάν νά ἦσαν ἦχοι πραγματικοί».
 Ἐκτός ἀπό τίς παραπάνω σκέψεις πού ἀντλήσαμε ἀπό τό ἑνδέκατο βιβλίο τῶν «Ἐξομολογήσεων», καί σέ ἄλλα ἔργα του μιλᾶ ὁ ἱερός Αὐγουστῖνος γιά τόν χρόνο. Ἡ μελέτη του αὐτή, ὅπως γράφει ὁ Κ. Γεωργούλης, «ἀνεγνωρίσθη ὡς λαμπροτάτη συμβολή διά τήν διερεύνησιν τοῦ μεγάλου αὐτοῦ προβλήματος». Ἀλλά καί κάτι βαθύτερο καί σπουδαιότερο στηρίζεται θεολογικά στήν ἀνάλυση αὐτή: Ἀπό τήν αἰωνιότητα τοῦ Θεοῦ στήν χρονικότητα τοῦ ἀνθρώπου καί ἀπό αὐτήν στήν αἰωνιότητα τοῦ μέλλοντος ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος στήν μακαριότητα τοῦ Θεοῦ καί τῆς βασιλείας του θά ἐξέλθει ἀπό τά ὅρια τοῦ χρόνου καί θά εἰσέλθει στήν αἰωνιότητα τοῦ Θεοῦ.

 Εἰρήνη Πάνου
 Φιλόλογος - θεολόγος

Τούς φίλους μου τούς παιδικούς δέν τούς ξέχασα ποτέ. Οἱ σύντροφοι τῶν παι­­χνιδιῶν μου στά ξένοιαστα χρόνια τῆς ζωῆς μου ἔρχονται συχνά-πυκνά στή σκέψη μου μέ νοσταλγία. Κι εἶχα τήν εὐ­τυ­χία νά ἔχω πολλούς παιδικούς φίλους. Τόσους ὅσα καί τά παιδιά τοῦ χω­ριοῦ μου, τά ξηγημένα ἐκεῖνα χωριατάκια μέ τά ὁποῖα ἔπαιξα, μάλωσα, φίλιωσα, μεγάλωσα...
  Ἔρχονται συχνά-πυκνά στό νοῦ μου καί γλυκαίνουν μέ τή θύμησή τους τήν ὕπαρξή μου. Μά εἶναι καί μιά μέρα πού νιώθω πώς περισσότερο ἀπό κάθε φορά τούς ἀνήκω, πώς ὅσο ποτέ μοῦ ἀνήκουν. Κάθε Πρωτοχρονιά ξαναγίνομαι μικρό παιδί καί τρέχω ἀνάμεσά τους σάν τότε, τότε πού ...
  Εἶχε τελειώσει ἡ θεία Λειτουργία τοῦ Μ. Βασιλείου καί μεῖς ἄλλο δέν κρατιόμασταν. Κρεμάσαμε στό λαιμό μας τά παρδαλά πουγγιά μας, φτιαγμένα ἀπό κά­ποιο παλιό πουκάμισο ἤ σεντόνι, καί ξεκινήσαμε. Ἐμεῖς δέν τόν ξέραμε τόν βρα­δινό Ἁι-Βασίλη, γιατί ὁλονῶν μας οἱ γονιοί ἦταν φτωχοί μεροκαματιάρηδες. Εἴχαμε ὅμως ἄλλο τρόπο νά κάνουμε τή μέρα πού γιόρταζε δική μας.
  Στό χωριό μου ὑπῆρχε τό ἔθιμο τήν Πρωτοχρονιά τά παιδιά νά περνᾶνε ἀπ᾿ ὅλα τά σπίτια καί νά εὔχονται σέ ὅλους «Καλόν νέον ἔτος!». Σέ κάθε σπίτι πού πηγαίναμε, ἀκόμα καί ὁ πιό «σφιχτός» κά­τι ἔρριχνε στό πουγγί μας. Ἔτσι μπο­ρεῖ νά μήν παίρναμε δῶρα ἀπό τόν Ἁι-Βα­σίλη, ὅμως ὅλα τά παιδιά εἶχαν στή γιορτή του ἐξασφαλισμένο ἕνα γεμάτο πουγγί. «Καλόν νέον ἔτος, παππού!», «Κα­λόν νέον ἔτος, γιαγιά!». Πρῶτα νιώθαμε τό χάδι τους στό κεφάλι κι ὕστερα τό βάρος τοῦ κέρματος στό λαιμό μας. Ἕνα πανηγύρι, ἕνα παιδικό ξεφάντωμα.
  Πλησίαζε πιά μεσημέρι καί κοντεύαμε νά τελειώσουμε τή γύρα μας, ὅταν ἀντιλήφθηκα ὅτι ὁ λαιμός μου δέν σήκωνε κανένα βάρος. Ἔψαξα γιά τό πουγγί μου καί τότε μέ κομμένα τά γόνατα ἄρχισα νά φωνάζω μέ πανικό· «Τό πουγγί μου! Χάθηκε τό πουγγί μου»! Ὅλα τά παιδιά γύρισαν καί μέ κοίταξαν ξαφνιασμένα. Με­­ρικά χαμογέλασαν νομίζοντας πώς τούς ἔκανα πλάκα. Μά, ὅταν εἶδαν τά δάκρυά μου νά τρέχουν, σοβάρεψαν ἀ­πό­τομα. Βαλθήκαμε τότε ὅλοι νά ψάχνουμε τά δρομάκια ἀπ᾿ ὅπου περάσαμε, ὅμως τό πουγγί -λές κι ἄνοιξε ἡ γῆ καί τό κατάπιε- δέν βρέθηκε πουθενά.
  - Παιδιά, ἐγώ λέω πώς δέν πρέπει νά στε­νοχωριόμαστε ἄλλο, εἶπε ὁ Ἀν­δρέ­ας. Προτείνω νά πᾶμε στόν παπά νά τοῦ τό ποῦμε, νά μᾶς πεῖ ἐκεῖνος τί θά κά­ν­ο­υ­­με.
Βρήκαμε τόν πατέρα Ἀπόστολο στό σπίτι του καί τοῦ ἐξηγήσαμε τί συνέβη. Ἐκεῖνος μᾶς κοίταξε ἕναν-ἕναν μέ σοβαρότητα.
  - Καί εἶστε ἕτοιμοι νά κάνετε ὅ,τι σᾶς πῶ; μᾶς ρώτησε ἀργά-ἀργά.
  - Ναί, πάτερ, ἄκουσα ὅλα τά παιδιά μαζί ν᾿ ἀπαντοῦν.
  - Εἶστε, λοιπόν, δεκαεπτά ὅλοι μαζί. Θά ἀνοίξετε τά πουγγιά σας ἐσεῖς οἱ δεκαέξι καί θά χύσετε τά χρήματα, δίχως ὁ καθένας νά μετρήσει τά δικά του, πάνω στό τραπέζι μου. Ὕστερα, ἀφοῦ τά με­τρή­σουμε ὅλα μαζί, θά τά μοιράσουμε στά δεκαεπτά. Ἔτσι θά πάρει κι ὁ Νίκος τό μερίδιό του καί θά εἶναι ὅλα μιά χαρά. Λοιπόν, τί λέτε;
  Ὁλονῶν τά πουγγιά ξέραμε πώς εἶ­χαν πενταροδεκάρες, μά ξέραμε ἐπίσης πώς τό πουγγί τοῦ Ἀνδρέα ἦταν ἰδιαίτερα ἐνισχυμένο ἀπό τόν θεῖο του πού ἦρ­θε ἀπό τήν Ἀγγλία. Θά τό δεχόταν, λοι­πόν, αὐτό ὁ Ἀνδρέας; Καί τότε ἦταν πού ζήσαμε ὅλοι τό πιό ὄμορφο ξάφνιασμα. Πρῶτος ὁ Ἀνδρέας ἄδειασε τό πουγγί του πάνω στό τραπέζι τοῦ παπᾶ, δίχως νά τό σκεφτεῖ καθόλου. Κι ἔτσι καθώς τό περιεχόμενο τοῦ παρδαλοῦ που­γ­­γιοῦ γέμιζε τό τραπέζι, βλέπαμε θαρρεῖς τήν καρδιά αὐτοῦ τοῦ ὑπέροχου φίλου νά ξεχύνεται καί νά πλημμυρίζει ἀπό ἀ­γά­πη καί τίς δικές μας.
  Ὅταν ἄδειασαν ὅλα τά πουγγιά, ὁ πα­­­τήρ Ἀπόστολος μέ πῆρε ἀπό τό χέρι καί μέ ἔφερε κοντά στό γεμάτο κέρματα τρα­­πέζι.
  - Αὐτό, Νίκο, δέν πρέπει νά τό ξεχάσεις ποτέ στή ζωή σου! μοῦ εἶπε δακρυσμένος. Καί σεῖς, παιδιά, νά τό βάλετε σάν βάση στή ζωή σας. Σήμερα πού κάνει ἀρχή ὁ χρόνος, ἐσεῖς ἀρχίσατε τή νέα χρονιά μέ μιά ὄμορφη πράξη. Ὁ Χρι­στός εἶναι πολύ εὐχαριστημένος ἀπό σᾶς.
Ἦταν ἕτοιμος ὁ πατήρ Ἀπόστολος ν᾿ ἀρχίσει τό μέτρημα, ὅταν κάποιος ἀ­κού­στηκε ἀπ᾿ ἔξω νά τόν φωνάζει. Ἄνοι­ξε ἡ πόρτα καί στό ἄνοιγμά της φάνηκε ἡ γιαγιά Ἀνθοῦσα πού κατάκοπη, σέρνον­τας τά 93 της χρόνια, γύρεψε ἀμέσως μιά καρέκλα νά καθίσει.
  - Ποιός καλός ἄνεμος σ᾿ ἔφερε ὥς ἐ­δῶ, γιαγιά Ἀνθοῦσα; τή ρώτησε ὁ πα­πάς.
  - Ὁ Θεός μέ βοήθησε κι ἦρθα, πάτερ μου. Κάποιο ἀπό τά παιδάκια πού πέρασαν ἔχασε τό πουγγί του μέσα στήν αὐ­λή μου. Δέν τό εἶχα καλό τέτοια μέρα ἅγι­α νά στενοχωριέται τό παιδί. Ἔκανα κου­ράγιο κι ἦρθα νά σοῦ τό φέρω. Ὁ Θεός μοῦ ἔδωσε τή δύναμη. Νά το τό πουγγί.
  Ὁ πατήρ Ἀπόστολος πῆρε τό πουγγί ἀπό τό τρεμάμενο χέρι τῆς γιαγιᾶς Ἀν­θού­σας καί τό ἔβαλε στά χέρια μου. Ἔ­σκυ­ψα, φίλησα τό χέρι του, φίλησα τό χέ­ρι καί τῆς γιαγιᾶς Ἀνθούσας καί μέ μιά κίνηση ἄδειασα τό περιεχόμενό του στό σωρό μέ τά κέρματα.
  Στό μέτρημα ἔγινε σωστό πανηγύρι, ὅταν τά δεκαεπτά πουγγιά ξαναγέμισαν πάλι. Πήραμε τήν εὐχή τοῦ πατέρα Ἀπό­στο­λου καί φύγαμε γιά τά σπίτια μας. Τήν πρώτη μέρα ἐκείνου τοῦ χρόνου ε­χα­με ζήσει στήν πράξη μέ τή βοήθεια τοῦ καλοῦ παπᾶ μας τήν ἀδελφική ἀγά­πη· εχαμε συνειδητοποιήσει ὅτι ἐμεῖς, τά παιδιά τοῦ χωριοῦ μου, οἱ φίλοι καί οἱ σύν­τροφοι στά παιχνίδια, ἤμασταν πάνω ἀπ᾿ ὅλα ἀδέλφια.
Μέ τέτοια ἀγάπη, μέ τέ­­τοια ζεστασιά καί μέ τέτοια νοσταλγία τούς θυμᾶμαι κάθε φορά. Ἔτσι ὅπως σκέ­­φτομαι καί ἀ­γα­πῶ τ᾿ ἀδέλφια μου, σκέφτομαι κι ἀγαπῶ καί κείνους. Προπαντός κάθε Πρωτο­χρο­νιά, ὅταν νοερά τούς εὔ­χο­μαι «Κα­λόν νέον ἔτος!».

Ἑλένη Βασιλείου

Ἀπολύτρωσις 56 (2001) 20-21

 Στήν ἱστορία πολλές φορές ἐξετάζονται παραλλήλως οἱ βίοι διασήμων ἀνδρῶν, ὥστε νά συναχθοῦν ἐπωφελῆ συμπεράσματα ἀπό τή σύγκριση τῶν χαρακτήρων καί τῶν ἐνεργειῶν τους. Μία τέτοια σύγκριση θά ἐπιχειρήσουμε μεταξύ ἑνός ἁγίου τῆς Ἐκκλησίας, πού ἀποκλήθηκε μέγας, καί ἑνός ἄτυχου μεταρρυθμιστοῦ, γιά τόν ὁποῖο ἔντονο ἐκδηλώνεται στίς ἡμέρες μας τό ἐνδιαφέρον.
 Ὁ Βασίλειος γεννήθηκε σέ περιβάλλον μέ θερμή τήν ὀρθόδοξη πίστη καί ἀνατράφηκε μέ ἀγάπη καί αὐστηρότητα. Ὁ Ἰουλιανός βρέφος ἔμεινε ὀρφανός ἀπό μητέρα καί σέ ἡλικία 6 ἐτῶν ὀρφάνεψε καί ἀπό πατέρα, πού ὑπῆρξε θύμα ἐκκαθαρίσεων στήν αὐτοκρατορική αὐλή μετά τό θάνατο τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου. Οἱ κηδεμόνες του φρόντισαν νά τοῦ προσφέρουν ἐθνική παιδεία ἀλλά καί τό φρόνημα τῶν αἱρετικῶν ἀρειανῶν.
  Ὁ Βασίλειος ἔκανε λαμπρές σπουδές στήν Καισάρεια, στήν Κωνσταντινούπολη καί στήν Ἀθήνα καί ἔγινε πανεπιστήμων γιά τά δεδομένα τῆς ἐποχῆς του. Ὁ Ἰουλιανός σπούδασε ἐπίσης στήν Καισάρεια ἀλλά καί στή Νικομήδεια καί στήν Ἀθήνα. Ἄν καί χριστιανός (ἀρειανός), ἔδειξε νωρίς τήν προτίμησή του πρός τήν εἰδωλολατρία καί μάλιστα πρός τή θεουργία, ὅπως ὀνομαζόταν ὁ ἀποκρυφισμός στήν ἐποχή του.
 Ὁ Βασίλειος ἔλαβε νωρίς τήν ἀπόφαση νά ἀφιερωθεῖ στήν Ἐκκλησία καί ἀποσύρθηκε στήν ἐρημία τοῦ Πόντου νά ἀσκητεύσει, ἀφοῦ μοίρασε τή σεβαστή περιουσία του. Ὁ Ἰουλιανός, ἐνῶ ζοῦσε μέ τό ἀπόκριμα τοῦ θανάτου, ξαφνικά βρέθηκε καίσαρας καί διοικητής τῆς Γαλατίας. Ὁ πρῶτος ἐπιδόθηκε στή μελέτη τῆς ἁγίας Γραφῆς καί στήν ἄσκηση προκειμένου νά ἐπιτύχει τόν καθαρισμό ψυχῆς καί σώματος. Ὁ δεύτερος ἐπιδόθηκε σέ θαυμαστή αὐτοπειθαρχία καί μελέτη τῶν κειμένων τῶν ἀρχαίων φιλοσόφων, ἰδίως τοῦ Πλάτωνος καί τοῦ Μάρκου Αὐρηλίου.
 Ὁ Βασίλειος εἰσῆλθε στίς τάξεις τοῦ ὀρθοδόξου κλήρου, γιά νά προσφέρει πνευματικά καί ὑλικά. Ὁ Ἰουλιανός καλλιεργοῦσε μέχρι ἐμμονῆς τήν ἰδέα τῆς ἐπανόδου στήν εἰδωλολατρία καί αὔξανε τή δίψα τῆς ἐκδίκησης πρός τούς δολοφόνους τῶν συγγενικῶν του προσώπων. Ἐκδήλωσε ἄμετρη τήν ἀπέχθεια πρός τή χριστιανική πίστη, συνδέοντάς την ἄρρηκτα μέ τούς φονεῖς τοῦ πατέρα του. Βυθίστηκε μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου στή δαιμονική εἰδωλολατρία, μέ συνέπεια ἀρκετοί νά τόν χαρακτηρίσουν στά τελευταῖα τῆς ζωῆς του τρελό καί μανιακό. Δέν ἦταν ὅμως παρά δαιμονισμένος. Ἡ ἐνασχόλησή του μέ τόν ἀποκρυφισμό εἶχε παραμερίσει καθετί τό ἀξιόλογο τῆς θύραθεν παιδείας καί τόν ὁδήγησε τελικά στήν παράκρουση καί στό θάνατο.
 Δυό ἐπιστολές πού ἀντήλλαξαν τά ἱστορικά πρόσωπα στά ὁποῖα ἀναφερόμαστε ἀποδίδουν ἀρκετά τό χαρακτήρα ἑκάστου. Ἡ πρώτη εἶναι ἀπόσπασμα δεύτερης ἐπιστολῆς τοῦ πληγωμένου αὐτοκράτορα Ἰουλιανοῦ, καθώς σέ προηγούμενη ὁ Βασίλειος δέν εἶχε ἀπαντήσει ἤ εἶχε ἀπαντήσει κατά τρόπο πού θεώρησε ἐκεῖνος προσβλητικό.
 «Ἡ εἰρηνική καί φιλάνθρωπη διάθεση, πού μέσα μου νιώθω ἀπό παιδί ὥς σήμερα νά μέ κινεῖ, μοῦ ἀπέφερε ὡς ὑπηκόους ὅλους τους λαούς τῆς ὑφηλίου. Καί νά! κάθε ἔθνος βαρβαρικό ὥς τήν ἄκρη τοῦ ὠκεανοῦ ἔρχεται, καταθέτει τά δῶρα του καί δηλώνει ὑποταγή στήν ἐξουσία μου... Μόνο ἐσύ βρέθηκες νά φρονεῖς πώς εἶσαι πέρα ἀπό κάθε ἐξουσία, διότι ντύθηκες τήν ἱεροσύνη καί μπορεῖς νά διαδίδεις ἀναιδῶς παντοῦ ὅτι εἶμαι ἀνάξιος βασιλιάς τῶν Ρωμαίων; Ἀγνοεῖς ἀλήθεια πώς εἶμαι ἀπόγονος τοῦ κράτιστου Κώνστα; Ὡστόσο, παρ᾿ ὅτι τά ἔμαθα αὐτά, πρός τό παρόν σοῦ κάνω τή χάρη καί διατηρῶ τά αἰσθήματα πού εἶχα γιά σένα, τότε πού νέοι ἐγώ κι ἐσύ κάναμε τίς ἄριστες ἐκεῖνες ἀρχαιοελληνικές σπουδές στήν Ἀθήνα.
 Ἤρεμα λοιπόν, νηφάλια ἐντελῶς, σέ προστάζω νά μοῦ στείλεις χίλια λίτρα χρυσάφι... Μήπως, ἔστω καί ἀργά, σέ ἀντιμετωπίσω μέ νηφαλιότητα, μέ ἀγάπη. Ἤμουνα, βλέπεις, ἕτοιμος νά ξεθεμελιώσω τήν πόλη τῆς Καισάρειας, νά καταστρέψω τά πνευματικά της οἰκοδομήματα καί στή θέση τους νά ὑψώσω βωμούς εἰδωλολατρικούς, γιά νά καταλάβουν οἱ κάτοικοί της ὅτι ὀφείλουν νά ὑπακούουν στόν βασιλιά τῶν Ρωμαίων καί νά μή σηκώνουν κεφάλι.»
 Καί τό ἀπόσπασμα ἀπό τήν ἀπάντηση τοῦ Βασιλείου: «Τιποτένια τά τωρινά σου κατορθώματα καί φαῦλες οἱ ἐπιδόσεις στίς ὁποῖες πρωτεύεις. Κι εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἐμένα μέ πιάνει τρόμος, σάν φέρνω στό νοῦ ὅτι φόρεσες βασιλική πορφύρα καί κόσμησες μέ στέμμα τήν ἄτιμη κεφαλή σου (τέτοια εἶναι ὅποιου δέν σέβεται τόν Θεό καί κάνει ἄτιμη τή βασιλική ἐξουσία).
 Καθώς ἐπανῆλθες στό προσκήνιο, ἀπ’ ὅπου σέ ἀνέσυραν φαῦλοι δαίμονες καί μισόκαλοι, ἔγινες μεγάλος πολύ μόνο γιά τοῦτο: νά κομπάζεις πώς εἶσαι ἀνώτερος ὄχι μόνο ἀπό ἀνθρώπους ἀλλά καί ἀπό τόν Θεό τόν διο, καί νά τολμᾶς νά προσβάλλεις τήν Ἐκκλησία, τή μητέρα καί τροφό ὅλων, παραγγέλλοντας σ᾿ ἐμένα τόν πάμφτωχο νά σοῦ στείλω δέκα ἑκατοντάδες λίτρα χρυσάφι. Καί δέν μοῦ θάμπωσε τό νοῦ ἡ ποσότητα τοῦ χρυσοῦ πού μοῦ ζητᾶς, ἄν καί εἶναι ὑπερβολικά μεγάλη, ἀλλά μέ ἔκανε νά κλάψω πικρά αὐτή ἡ ταχύτατη ἀπώλειά σου.
 Ἀσφαλῶς καί θυμοῦμαι τίς λαμπρές ἀρχαιοελληνικές σπουδές μας στήν Ἀθήνα. Θυμοῦμαι ὅμως καί ὅτι μαζί διαβάζαμε τίς θεόπνευστες Γραφές καί τίποτε δέν σοῦ ξέφευγε τότε. Τώρα ὅμως σέ βλέπω χωρίς στολισμό Θεοῦ, στρατευμένο σέ φρόνημα ἄλλο. Μέ ἤξερες ἀπό τότε καλά, ἤξερες πώς δέν παθαίνομαι νά κάνω χρήματα. Κι ἔρχεσαι τώρα καί ζητᾶς νά σοῦ στείλω χίλια λίτρα χρυσάφι. Κάνε τόν κόπο, Μεγαλειότατε, ἐρεύνησε καί θά μάθεις ὅτι ἔχω τόσα, ὅσα οὔτε γιά φαγητό δέν φτάνουν.»
 Ὁ Βασίλειος ἐπάξια κλήθηκε μέγας, διότι κατάφερε, μέ τήν ὀρθή ἄσκηση, νά ὑπερβεῖ τίς ἀνθρώπινες μικρότητες. Ὁ Ἰουλιανός ἀνακύκλωσε τήν ἀνθρώπινη ματαιότητα. Τουλάχιστον ὅμως χαρακτηριζόταν ἀπό συνέπεια. Ὅσοι τόν θυμήθηκαν καί προσβλέπουν σ᾿ αὐτόν στίς μέρες μας, τί τάχα νά ἐπιδιώκουν; Ἀκόμη καί ἄν δέν εἶναι ἱστορική, ἔχει καί σήμερα σημασία ἡ φράση πού τοῦ ἀποδίδεται: «Νενίκηκάς με, Ναζωραῖε».
 Εἴθε ὁ πανάγαθος Θεός, μέ τίς πρεσβεῖες τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, νά κρίνει μέ ἐπιείκεια τόν τραγικό ἐχθρό τῆς Ἐκκλησίας του.

Ἀπ. Παπαδημητρίου

 Σηκώνομαι τό πρωί κι ἀκούω τή μικρή κόρη μου νά τραγουδᾶ καί νά λέει τά «θέλω» της καί χαίρομαι τίς σταθερές κινήσεις καί τή γλυκειά σιωπή τοῦ γιοῦ μου.
 Ὕστερα ἕνα «Πάτερ ἡμῶν...» μέ πολύ δυνατή φωνή πάλι ἀπ᾿ τήν κόρη μου, πού ὁ Θεός μοῦ τή διπλοδώρισε, καί εἶμαι εὐτυχής, γιατί αὐτή ἡ προσευχή θά εἰσακουστεῖ.
 Μπαίνω στήν τάξη μου καί θλίβομαι γιά τήν ἀνυπακοή τῶν σημερινῶν παιδιῶν, τήν ἀδιαφορία τους στίς προτροπές μου, τήν ἀποφυγή κάθε κόπου, τήν ἔντονη κοσμικότητα τοῦ φρονήματος. Κι ἐνῶ βρίσκομαι στά πρόθυρα τῆς ἀπόγνωσης, θυμοῦμαι τούς ἐχθρούς τῆς πατρίδας μου, τούς ἀγῶνες τῶν προγόνων μου, τή θυσία τοῦ Χριστοῦ μας καί σχεδόν ντρέπομαι γιά τήν λιποψυχία μου καί... χαμογελῶ.
 Περιέρχομαι τά διάφορα σημεῖα καί τούς χώρους τῆς πόλης καί εἶμαι χαρούμενος, γιατί γνωρίζω ἕνα μεγάλο μυστικό, πού τό θυμᾶμαι εὔκολα χάρη στούς συνανθρώπους μου καί στίς δυσκολίες πού συναντῶ: ν᾿ ἀναγνωρίζω «τή στενή καί τεθλιμμένη ὁδό», πού εἶναι ἀνάγκη νά πορευτῶ πρός τή λύτρωση καί τήν ἐλευθερία.
 Τακτοποιῶ τίς ἐργασίες μου στό σπίτι καί προετοιμάζω τά παιδιά μου στά μαθήματά τους βοηθώντας τή γυναίκα μου, πού μέ παρακολουθεῖ καί μέ κρίνει θυμίζοντάς μου τή ματαιότητα τῆς ζωῆς καί τό πλῆθος τῶν περιττῶν ἀσχολιῶν μου. Ἀναγνωρίζω στήν κρίση της τή βαθειά πίστη καί τήν ἐγκατάλειψή της στή φροντίδα τοῦ Θεοῦ καί τήν ἐμπιστεύομαι, ὄχι σπάνια, μ᾿ ἕνα κρυφό ἤ φανερό γογγυσμό. Τελικά ἀναγνωρίζω τή σταθερή πορεία της, πού δυστυχῶς ἐγώ δέν ἔχω.
 Τό βράδυ σέ κάποιο χῶρο ἱερό, μπροστά σέ μιά ἅγια μορφή συμμετέχω στήν «ἀγαθή μερίδα» καί ζῶ τούς χαμογελαστούς κι εἰλικρινεῖς ἀνθρώπους μέ τήν ψηλαφητή ἀγάπη καί τό ζωντανό παράδειγμα, πού προκαλοῦν τή ζωή μου γιά ποιοτική πνευματική ἄνοδο.
  Ἐπιστρέφω κατάκοπος καί πανευτυχής γιά τή μεγάλη διπλή δωρεά Του σέ μένα καί μιάν ἀγωνιώδη διαπίστωση πώς μέχρι στιγμῆς δέν στάθηκα ἄξιος.
 Μπαίνω στό σπίτι. Τελείωσε ἡ μέρα μου...
 Δόξα σοι, ὁ Θεός.

Στοχαστής

 Ἡ σύγχρονη, καταναλωτική κοινωνία ἔχει περιβάλει τό χρόνο μέ πέπλο μαγείας. Ἑτοιμασίες, διάκοσμος, δῶρα, πανηγύρια γιά τήν ὑποδοχή τοῦ νέου ἔτους. Σάν νά εἶναι αὐτό πολύ σημαντικό καί ὄχι ἁπλή μονάδα μέτρησης τοῦ χρόνου, χρήσιμη ὁπωσδήποτε στήν καθημερινή μας ζωή.

 Νά φέρνει τό νέο ἔτος τή σκέψη πώς προχωρήσαμε ἕνα ἀκόμη βῆμα πρός τό ἀναπόδραστο τέλος τῆς ἐπίγειας ζωῆς μας; Νά ζωντανεύει τίς ἐλπίδες γιά κάτι τό καλύτερο; Καί τά δύο μᾶς συντροφεύουν τοῦτες τίς μέρες, πού μιά φιλοσοφική διάθεση μᾶς καταλαμβάνει.
  Ἐπειδή ὅμως στόν κόσμο μας ὑπάρχουν καί τά παιδιά, ἔχουμε ἑτοιμάσει κάτι καί γιά τή δική τους ἀμέριμνη ζωή: ἕναν γέρο καλωσυνάτο καί εὐτραφῆ, πρότυπο τοῦ καταναλωτισμοῦ, πού ταξιδεύει μέ ἕλκηθρο φορτωμένο δῶρα γιά ὅλα τά παιδιά τοῦ κόσμου! Ἡ ἀφετηρία του στό βορρᾶ δείχνει περίτρανα τή δυτικοευρωπαϊκή καταγωγή τῆς παραδόσεως. Οἱ Ἀγγλοσάξονες τόν ἀποκαλοῦν "Σάντα Κλάους", οἱ Γερμανοί "Νικολάους", οἱ Γάλλοι "μπαμπα-Χριστούγεννα" καί ἄλλοι ἀλλιῶς.
 Καθώς τά χιόνια ὑποχωροῦν, ὅσο κατέρχεται πρός τό νότο ὁ γεράκος, συναντᾶ ὅλο καί περισσότερες δυσκολίες. Μάλιστα ὑποστηρίζουν μερικοί πώς στήν Ἀφρική, στή Νότια Ἀσία καί στή Λατινική Ἀμερική κανένα παιδί δέν τόν ἀντίκρυσε ποτέ! Τί γίνονται τότε τά δῶρα του; Κάποιοι ψίθυροι φθάνουν στά αὐτιά μας κατά διαστήματα: τά κρατοῦν οἱ "ἔχοντες" τῆς Εὐρώπης καί τῆς Βόρειας Ἀμερικῆς γιά τά δικά τους παιδιά! Κι ἐκεῖνος δέν διαμαρτύρεται; Δέν καταγγέλλει τήν ἁρπαγή; Ἀλλά ἐκεῖνος εἶναι εὐτραφής, εἶναι καλοντυμένος, εἶναι δημιούργημα τῶν "ἐχόντων". Τό σύνθημα «γιά ὅλα τά παιδιά τοῦ κόσμου» εἶναι πυροτέχνημα γιά τά μάτια τοῦ κόσμου! Εἶναι σάν τίς ἀποφάσεις τοῦ ΟΗΕ καί τῶν ἄλλων ὀργάνων τῆς διεθνοῦς κοινότητας. Δέν εἶναι γιά ἐφαρμογή, μονάχα γιά ψήφιση!
 Ὅμως καί στήν πατρίδα μας τά πράγματα εἶναι συγκεχυμένα ἀρκετά γύρω ἀπό τήν παράδοση αὐτή. Τό τραγουδάκι πού παλεύει νά διατηρηθεῖ στή μνήμη μας, μιλάει γιά κάποιον πού ἔρχεται ἀπό τήν Καισάρεια. Κι αὐτός δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τόν ἅγιο Βασίλειο. Τί κρίμα πού τά λόγια τοῦ τραγουδιοῦ ἔχουν τόσο στρεβλωθεῖ: «Καί δέν μᾶς καταδέχεται»! Ποιός; Αὐτός πού ἀνάλωσε τή ζωή του στήν ὑπηρεσία τῶν συνανθρώπων του! Αὐτός πού καυχόταν, ὅταν ὁ ἀπεσταλμένος τοῦ αὐτοκράτορα τόν ἀπειλοῦσε μέ δήμευση, ἐξορία καί θάνατο, ὅτι τοῦ ἀνήκαν μόνο κάτι βιβλία καί ἕνα τριμμένο ράσο, ὅτι ὅλη ἡ γῆ ἦταν τοῦ Θεοῦ καί ὅτι ἔβλεπε τό θάνατο ὡς μετάβαση στόν κόσμο τῆς παντοτινῆς χαρᾶς! Αὐτός πού ἄφησε τόν κόσμο αὐτόν σέ ἡλικία σαρανταεννέα ἐτῶν -πρίν ἀσπρίσει δηλαδή- παριστάνεται ἀπό τούς ταλαίπωρους Νεοέλληνες ὅπως καί ὁ γεράκος τῶν χιονιῶν. Ἴσως γιατί μᾶς ἐνοχλεῖ τό πρότυπό του.
 Ζοῦμε στήν ἐποχή πού ἔχουν στρεβλωθεῖ τά πάντα. Ἡ ἱεράρχηση τῶν ἀξιῶν ἔχει ἀναταραχθεῖ. Ὁ καταναλωτισμός καί τό χρῆμα, ὡς τό μέσο γιά τήν ἱκανοποίησή του, ἐξουσιάζουν τά πάντα. Τί θά μποροῦσε νά προσφέρει στά παιδιά μας ἕνας ἀσκητικός γέρος, κατάκοπος ἀπό τήν πεζοπορία (ἡ παράδοση δέν τοῦ δίνει οὔτε ἕνα γαϊδουράκι); Αὐτός δέν ἔρχεται νά δώσει! Νά πάρει ἀπό μᾶς ζητᾶ, γιά νά κάνει νέες Βασιλειάδες, νά δώσει στά παιδιά τοῦ κόσμου, πού δέν ἀντίκρυσαν ποτέ τόν γεράκο τῶν "ἐχόντων". Κι ἐμεῖς δέν ἔχουμε διάθεση νά προσφέρουμε. Γι᾿ αὐτό μᾶς βολεύει ὁ γεράκος τοῦ βορρᾶ. Ἀνήκουμε κι ἐμεῖς στή χορεία τῶν προηγμένων χωρῶν.
 Τό κακό εἶναι πώς βγαίνουν κατά καιρούς κάποιοι καί λένε στά παιδιά μας πώς ὁ γεράκος αὐτός δέν ὑπάρχει, γι᾿ αὐτό μάταια τοῦ στέλνουν τά παιδιά γράμματα! Ἴσως αὐτή ἡ κραυγή νά βγαίνει ἀπό τά βάθη τοῦ ὑπαρξιακοῦ κενοῦ τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου.
 Ἄν θέλουμε νά συναντήσουμε τόν πραγματικό ἅγιο, ἄς στρέψουμε τό βλέμμα μας πρός τήν Καισάρεια!

Ἀπ. Παπαδημητρίου
    

 Συνήθως τήν Πρωτοχρονιά ἀπορροφοῦν τήν προσοχή μας οἱ πανηγυρισμοί γιά τήν ἀλλαγή τοῦ χρόνου, ἕνα γεγονός χωρίς ἰδιαίτερο πνευματικό νόημα, ἀφοῦ ἐκκλησιαστικά ἡ ἀρχή τοῦ ἔτους γιορτάζεται τήν 1η Σεπτεμβρίου, ἤ -στήν καλύτερη περίπτωση- στρέφουμε τή σκέψη μας στήν ὄντως μεγάλη μορφή τοῦ οὐρανοφάντορα ἁγίου ἐπισκόπου Καισαρείας Βασιλείου τοῦ Μεγάλου. Λησμονοῦμε ὅμως οἱ περισσότεροι τή μεγαλύτερη γιορτή τῆς μέρας, πού εἶναι μάλιστα καί δεσποτική γιορτή, τήν περιτομή τοῦ Δεσπότου Κυρίου μας ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἄναρχου καί ὑπέρχρονου Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ἔπλασε, συντηρεῖ καί ἁγιάζει τά σύμπαντα.
 ῾Η γιορτή τῆς περιτομῆς πιστοποιεῖ τήν ἀνθρώπινη φύση πού γιά τή σωτηρία μας προσέλαβε ὁ Θεός. «Συγκαταβαίνων ὁ Σωτήρ τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων... οὐκ ἐβδελύξατο σαρκός τήν περιτομήν», διακηρύττει ὁ ἐκκλησιαστικός ὕμνος. ᾿Επίσης ὅμως, ἡ περιτομή στοιχειοθετεῖ ἕνα κύριο γνώρισμα τῆς ταυτότητας τῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἡ συνέχεια θά δείξει.

 
 Σημάδι διαθήκης τοῦ Θεοῦ

 ῾Η περιτομή, ὅπως καί ὅλα τά γεγονότα πού συνδέονται μέ τό πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου μας, ἔχει προϊστορία. Τή μελετοῦμε στήν Παλαιά Διαθήκη. Πολύ παλιά, πρίν ἀκόμη ἀνακαλύψει τά μέταλλα ὁ πολιτισμός, οἱ ἄνθρωποι ἔκαναν περιτομή μέ πέτρινα μαχαίρια (῎Εξ 4,25· ᾿Ιη 5,2-3). Γιά τόν ᾿Ισραήλ, τόν ἐκλεκτό κι ἀγαπημένο λαό τοῦ Θεοῦ, ἡ περιτομή εἶχε κοινωνική ἀλλά καί θρησκευτική σημασία. ῾Ο ἴδιος ὁ Θεός ἀπαιτώντας την ἀπό τόν πατριάρχη ᾿Αβραάμ τήν ὀνομάζει «σημεῖον διαθήκης ἀνά μέσον ἐμοῦ καί ὑμῶν» (Γε 17,11). Τήν προσδιορίζει, δηλαδή, ὡς γνώρισμα τῆς ἀδιάρρηκτης συμφωνίας, τοῦ πνευματικοῦ γάμου τόν ὁποῖο συνάπτει ὁ Γιαχβέ μέ τό λαό του.
 Κανείς ἀπερίτμητος δέν μποροῦσε νά γιορτάσει τό Πάσχα, τή γιορτή πού ἀπαθανάτιζε τήν ἐκλογή καί σωτηρία πού χάρισε στόν ᾿Ισραήλ ὁ Γιαχβέ (῎Εξ 12,44-48). ῾Η περιτομή ἦταν δείκτης τῆς ἰδιοκτησίας τοῦ Γιαχβέ πάνω στόν περιτμημένο ἀλλά καί σημάδι τῆς ἑνότητας τῶν πιστῶν του σέ μία κοινωνία, σ᾿ ἕνα λαό, τόν δικό του. Δέν ἦταν μία ἐθιμοτυπική, ἔστω ἁπλή θρησκευτική πράξη. ῏Ηταν πρωτίστως ὑπόθεση καρδιᾶς, δήλωση τῆς πίστης καί ἐκδήλωση τῆς ὑπακοῆς τοῦ πιστοῦ. Γι᾿ αὐτό ὁ Θεός ζητᾶ τήν «περιτομή» τῆς καρδιᾶς (᾿Ιε 4,4), τήν ἀπαλλαγή της ἀπό τή σκληρότητα. Κι ἐπειδή γνωρίζει ὁ Παντογνώστης ὅτι αὐτό δέν εἶναι εὔκολο γιά τόν ἄνθρωπο, παρηγορεῖ ἤδη ἀπό τήν παλαιοδιαθηκική ἐποχή τό λαό του· ῾Ο ἴδιος ὁ Θεός θά καθαρίσει τίς καρδιές τῶν πιστῶν του καί τῶν ἀπογόνων τους, γιά νά μποροῦν ν᾿ ἀγαποῦν τόν Κύριο «ἐξ ὅλης τῆς καρδίας» (Δε 30, 6).
  

«᾿Αχειροποίητη περιτομή»
 

 Μετά ἀπό ὅλη αὐτή τήν προϊστορία εἶναι πράγματι συγκλονιστικά καταπληκτικό τό γεγονός ὅτι καί αὐτός ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός, πού ὡς ἄνθρωπος προῆλθε ἀπό τή γενιά τοῦ ᾿Αβραάμ, ὑποτάσσεται στή διάταξη τῆς περιτομῆς. Βρέφος ὀκταήμερο δέχεται στό ἄχραντο σῶμα του τήν περιτομή (Λκ 2,21), γιά νά ἀπαλλάξει ἀπό τήν ταλαιπωρία της ὅλους ἐμᾶς, πού μέ τό ἅγιο Βάπτισμα πολιτογραφόμαστε στή βασιλεία του καί ἀποτελοῦμε τόν νέο ᾿Ισραήλ, τήν ᾿Εκκλησία του.
 «᾿Οδύνη καί ἕλκος (=πληγή)» ἦταν τά γνωρίσματα τῆς παλιᾶς περιτομῆς, λέει ὁ Μ. Βασίλειος, ἐνῶ τοῦ Βαπτίσματος ἡ προσφορά εἶναι «δρόσος ψυχῆς καί ἴαμα (=θεραπεία)» τοῦ ἕλκους τῆς καρδιᾶς. Καί γίνεται ἡ περιτομή τοῦ Χριστοῦ στοιχεῖο τῆς ταυτότητας τοῦ χριστιανοῦ· Καθώς ἐντάσσεται στήν ᾿Εκκλησία ὁ πιστός μέ τό μυστήριο τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος, πού εἶναι ἡ «ἀχειροποίητη περιτομή» (Κλ 2,11), πετᾶ ἀπό πάνω του «τό σῶμα τῶν ἁμαρτιῶν τῆς σαρκός», κάθε ἐπήρεια τοῦ πονηροῦ καί κάθε ἀπαίτηση τοῦ σαρκικοῦ φρονήματος. ᾿Ενστερνίζεται τό φρόνημα τοῦ σταυροῦ, γιά νά ζήσει στό ἑξῆς καί γιά πάντα μέ τόν Χριστό.
 
 

Τό δεύτερο σημάδι τοῦ Θεοῦ

 Σ᾿ αὐτή τήν ἐν Χριστῷ ζωή ἔρχεται νά στηρίξει καί χειραγωγήσει τόν πιστό ἕνα δεύτερο θεόσδοτο «σημεῖον», πού εἶναι ἐπίσης στοιχεῖο τῆς χριστιανικῆς ταυτότητας, ἡ ἀργία τῆς ἕβδομης ἡμέρας. ῎Εχει κι αὐτή τήν προϊστορία της στήν Παλαιά Διαθήκη. Μόλις ὁλοκλήρωσε τή δημιουργία τοῦ κόσμου ὁ Θεός «κατέπαυσε... ἀπό πάντων τῶν ἔργων αὐτοῦ ὧν ἐποίησε» (Γε 2,2). Σταμάτησε τό δημιουργικό του ἔργο καί ἄρχισε τή σχέση κοινωνίας μέ τά πλάσματά του. Γι᾿ αὐτό τήν ἡμέρα ἐκείνη τήν εὐλόγησε καί τήν ἁγίασε, τήν ξεχώρισε ἀπό τίς ἄλλες ἡμέρες καί τήν καθιέρωσε ὡς ἡμέρα λατρείας του (᾿Εξ 20,8-10).
 «῾Ορᾶτε, καί τά σάββατά μου φυλάξεσθε· σημεῖόν ἐστι παρ᾿ ἐμοί καί ἐν ἐμοί εἰς τάς γενεάς ὑμῶν, ἵνα γνῶτε ὅτι ἐγώ Κύριος ὁ ἁγιάζων ὑμᾶς» (᾿Εξ 31,13) παραγγέλλει ὁ Γιαχβέ. Τό Σάββατο, λέει, θά εἶναι τό σημάδι ὅτι ἐγώ εἶμαι ὁ Κύριος πού σᾶς ἁγιάζει, μπαίνει στή ζωή σας καί γίνεται δικός σας.
 

Στήν καινή κτίση

  ῾Η περιτομή καί ἡ τήρηση τοῦ Σαββάτου εἶναι δύο αἰσθητά στοιχεῖα. Τό πρῶτο δείχνει ὅτι ὁ περιτμημένος ἀνήκει στόν Θεό, εἶναι δικός του· τό δεύτερο ὅτι ὁ Θεός ἀνήκει στόν πιστό, εἶναι δικός του.
Στήν καινή κτίση, τήν ᾿Εκκλησία, μετά ἀπό τό ριζοσπαστικό κήρυγμα τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἡ περιτομή γίνεται πνευματική. Εἶναι ἡ μυστική μετοχή τοῦ πιστοῦ στό σταυρό τοῦ Κυρίου μέ τήν ἀποκοπή τῶν παθῶν καί τήν ἀγάπη πρός τούς ἀδελφούς. Πρίν ἀπ᾿ αὐτό ὁ Κύριος ᾿Ιησοῦς Χριστός καταργεῖ τό ἑβραϊκό Σάββατο καί μεταφέρει τόν ἁγιασμό στή «μία τῶν σαββάτων», τήν πρώτη τῆς ἑβδομάδας, τήν Κυριακή. Τήν ἡμέρα πού ἀναστήθηκε ὁ Χριστός κι ἀνέστησε τήν ἀνθρώπινη φύση μας, τήν ἁγίασε καί τήν εὐλόγησε. Τήν ἀνέδειξε ἕνα καινούργιο σάββατο, πού ἀντικατέστησε τό παλιό καί πῆρε ὅλα τά γνωρίσματά του, ἐνῶ ἐπιπλέον ἀπέκτησε καινούργιες χάρες.

 

Τά δῶρα τῆς Κυριακῆς

 Τό παλιό σάββατο ἀπαιτοῦσε θυσίες καί προσφορές στόν Θεό· τό καινούργιο μᾶς προσφέρει τή θυσία τοῦ Κυρίου καί μᾶς τρέφει μ᾿ αὐτήν. Πολύ πρίν καθιερώσει ἡ πολιτεία τήν ἀργία τῆς Κυριακῆς, καθιερώθηκε καί θεσπίσθηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν Κύριο ὁ ἁγιασμός της. ῾Η ἐπίσκεψη τῆς Κυριακῆς κάθε ἑβδομάδα μέσα στόν ἡμερολογιακό μας χρόνο εἶναι ἐπίσκεψη τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ. Μᾶς πλησιάζει ὁ Κύριος τήν Κυριακή. Σπάει τούς γήινους φραγμούς κι ἀνοίγει γιά μᾶς τό δρόμο πρός τόν οὐρανό, τό δρόμο πού μᾶς φέρνει στή συντροφιά του.
 Κι ἐνῶ φαίνεται ὅτι ζητᾶ ἀπό μᾶς ὁ Θεός νά τοῦ δώσουμε μία ἡμέρα ἀφιερωμένη στή λατρεία του, στήν πραγματικότητα μᾶς δίνει τήν ἡμέρα τή σημαδεμένη μέ τ᾿ ὄνομά του. Γιά ἐκείνους πού ἐπάξια τήν τιμοῦν καί πνευματικά τήν ἀξιοποιοῦν, ἡ ἡμέρα τῆς Κυριακῆς γίνεται τό σημάδι πού τούς «σημειώνει» ὡς «σημεῖον Χριστοῦ» μέσα στόν κόσμο, ὡς ζύμη ἅγια μέσα στήν ἄγρια κοινωνία μας.
 
 

Κοινωνοί θείας φύσεως

 ῾Αγιασμός τῆς Κυριακῆς καί καθημερινή προσπάθεια γιά τήν κατάργηση τῆς δυναστείας τῶν παθῶν μέσα μας εἶναι δύο ἀνεξίτηλα «σημεῖα» τοῦ Κυρίου πάνω στήν κάθε ψυχή πού ἐξαγόρασε μέ τή λυτρωτική θυσία του. Εἶναι δύο ἀλληλένδετα στοιχεῖα τῆς ταυτότητας τοῦ χριστιανοῦ, γνωρίσματα τῆς πνευματικῆς ζωῆς του, ἀλλά καί δύο ἀδιάψευστες ἀποδείξεις ὅτι ἡ πίστη τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ μόνη δύναμη πού μπορεῖ νά ἀλλάξει τόν κόσμο μας καί νά μᾶς ἀπαλλάξει ἀπό τή φθορά.
 ῾Αγιασμένοι μέ τίς θεόσδοτες εὐλογίες τῆς Κυριακῆς καί μάλιστα μέ τήν ὑψηλότερη ἀπ᾿ αὐτές, τή μέθεξή μας στό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Κυρίου μέ τή θεία Μετάληψη, μπαίνουμε στόν ἀγώνα τῆς ἑβδομάδας. Καί πάλι, ἁγνισμένοι μέ τόν καθημερινό ἀγώνα γιά τήν περιτομή τῶν παθῶν μας, φτάνουμε στήν ἑπόμενη Κυριακή, ὅπου ἀνανεώνουμε τόν ἁγιασμό. ῎Ετσι ἁγιάζεται ὅλη ἡ ἑβδομάδα, γίνεται ἅγιος ὅλος ὁ χρόνος τῆς ζωῆς μας. Γινόμαστε ἅγιοι, δηλαδή τοῦ Θεοῦ, ἐμεῖς οἱ ἴδιοι.
 
 

Στέργιος Ν. Σάκκος

 Καλή χρονιά! Εὐλογημένο τό νέο ἔτος, καρποφόρο καί νικηφόρο γιά τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας. Μέ ὑγεία, χαρά, εἰ­ρήνη στίς καρδιές, στίς οἰκογένειες, στήν πατρίδα μας καί σ᾿ ὅλο τόν κόσμο.
  Στό κατώφλι τῆς νέας χρονιᾶς, πού  κα­θιερώθηκε ν᾿ ἀρχίζει τήν 1η Ἰα­­­­νου­­­αρίου, ἄν καί ἐκκλησιαστικά ἡ ἀρ­χή τοῦ ἐτησίου κύκλου τοποθετεῖται τήν 1η Σε­πτεμ­βρίου, εἶναι φυσικό ὁ καθένας νά σκέπτεται πῶς θά ἀξιοποιήσει τό χρόνο καί ὅσα μ᾿ αὐτόν συνδέονται. Ὑποθέτω ὅτι καί σύ, φίλε μου, ἔχεις τά ὄνειρα καί τίς ἐπιδι­ώξεις σου, τά προγράμματα καί τά προ­βλήματά σου κι εὔχομαι νά βροῦν ὅλα τήν καλύτερη καί συμφερότερη γιά σένα λύση.
  Θά ἤθελα ὅμως μαζί μέ τήν εὐχή νά σοῦ προτείνω καί τόν ὅρο πού ἐγ­γυ­ᾶται τήν ἐκπλήρωσή της. Εἶναι ὁ ὅρος τόν ὁποῖο ἔθεσε ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἄχρονος Θεός, πού κρατᾶ στά χέ­ρια του τό χρόνο καί τόν κόσμο ὅλο,  ἐσένα καί τά δικά σου μαζί. Μιλώντας στά πλή­θη τοῦ λαοῦ πού κρέμονταν ἀπό τά χεί­λη του, στήν περίφημη ἐπί τοῦ ὄρους ὁ­μιλία ὁ Ἰησοῦς Χριστός παραγγέλλει· «ζη­τεῖτε δέ πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θε­οῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Μθ 6,33). Μέ ἁπλά λόγια· «Ἀναζητῆστε πρῶτα ἀπ᾿ ὅλα καί πάνω ἀπ᾿ ὅλα τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί τή δική του δικαιοσύνη καί ὅλα αὐτά πού ἐπιθυμεῖτε θά τά ἔχετε». Διαβάζουμε σέ ἄλλο σημεῖο τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ὅτι ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι αὐτός ὁ διος ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ὅταν, λοιπόν, ὁ Χριστός κατέχει τήν πρώτη θέση στά σχέδια, στά ὄνειρα, στίς ἐπιδιώξεις καί στίς ἐπιλογές μας, θά ἔχουμε μαζί του καί ὅλα τά καλά. Διαφορετικά, χωρίς τόν Χριστό, τόν κόσμο ὅλο νά κατέχουμε, φτωχοί καί ταλαίπωροι θά παραμένουμε.
   Ἀπόλυτος σοῦ φαίνεται ὁ λόγος, ἀ­­γαπητέ μου. Σ᾿ ἀκούω ἤδη νά ἐ­πι­χει­ρη­­­­ματολογεῖς ἀπαριθμώντας τά σοβαρά σου προβλήματα, τίς μεγάλες ἀνάγ­κες σου, τίς ἐλλείψεις καί τά ἐλλείμματα, πού σοῦ κατατρῶνε τήν καρδιά καί σέ κρα­τοῦν ἄγρυπνο τή νύχτα. Σέ μία κοι­νω­νία κα­τά κόρον καταναλωτική, ὅπου οἱ ἀνάγ­κες -πραγματικές ἤ πλασματικές- αὐ­ξά­νουν μέ γεωμετρική πρόοδο, ὁ πλη­θω­ρι­σμός καλπάζει, ἡ ἀνεργία μαίνεται, ἡ ἀ­ν­α­­­­σφάλεια ἀπειλεῖ, πῶς μπο­ρῶ -σκέ­πτεσαι- νά δώσω τήν προτεραιότητα στόν Χριστό;    
  Κατανοῶ τή δυσπιστία σου. Κι ὅ­μως ἐπιμένω. Νομίζεις πώς δέν γνώ­ριζε ὁ παντογνώστης Κύριος τίς σημερινές μας ἀνάγκες, ὅταν διατύπωνε τήν παραγγελία αὐτή; Ἤ μήπως φαντάζεσαι ὅτι οἱ εἴκοσι καί πλέον αἰῶνες πού πέρασαν εἶναι ἀρκετοί, ὥστε νά θεωρεῖται σήμερα ξεπερασμένος ὁ εὐαγγελικός λόγος;
  Δέν ἀγνοεῖ ἀσφα­λῶς τίς ἀνάγκες μας, οὔτε ἀποκλείει τή μέριμνα ὁ Χριστός. Δέν ἀνέχεται ὅ­μως αὐτή νά γίνεται ἐρήμην τοῦ Θεοῦ. Ὁ αἰ­ώνιος λόγος του χαραγμένος μέ τήν πένα τοῦ ἀδελφοθέου Ἰακώβου μᾶς θυμίζει πολύ ρεαλιστικά ὅτι ἡ ζωή μας εἶναι μία ἀτμίδα «ἡ πρός ὀλίγον φαινομένη, ἔπειτα δέ καί ἀφανι­ζο­μένη» (Ἰα 4,14). Εἶναι ἀνόητο νά μᾶς τυφλώνει ἡ ἀλαζονεία γιά τίς ἐπιτυχίες μας ἤ νά μᾶς ἀγχώνει ἡ ἀποτυχία. Κι εἶναι φρόνιμο νά προγραμματίζουμε πάντοτε μέ τήν προϋπόθεση «ἐάν ὁ Κύριος θελήσῃ» (Ἰα 4,15), πού δίνει στήν προσωρινότητα τή διάσταση τῆς αἰωνιότητας.
  Ἀδελφέ μου, μπῆκες στή νέα χρονιά μέ ἀγωνίες καί προσδοκίες. Πρίν σέ παρασύρει ἡ δίνη τῆς καθημερινό­τητας, σκέψου· πῶς ἀξιολογεῖς τά θέματά σου; Πῶς προγραμματίζεις τή μέρα σου; Ποῦ δίνεις τήν προτεραιότητα;

Στέργιος Ν. Σάκκος