Πολλές φορές εἶναι τόση καί τέτοια ἡ ἀδιαφορία καί ἡ ἄγνοια τῶν ἀνθρώπων γιά τήν ὕπαρξη τῆς πνευματικῆς πραγματικότητας, πού νομίζει κανείς ὅτι πάνω σ’ αὐτή τή γῆ συνυπάρχουν καί ἐξελίσσονται παράλληλα δύο ἐντελῶς διαφορετικοί κόσμοι, στεγανά ἀποκλεισμένοι ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλο. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι αὐτοί οἱ κόσμοι ἐκπέμπουν σέ ἄλλη συχνότητα καί ὅλα προσλαμβάνονται μέ διαφορετικά αἰσθητήρια.
Ὁ φυσικός κόσμος χλευάζει καί ἀπαξιώνει πλήρως τόν πνευματικό, ἐνῶ ὁ πνευματικός πονᾶ γιά τόν ἀπροσπέλαστο ἐγκλωβισμό πού καταδικάζει τόν φυσικό σέ μία νομοτελειακή καταστροφή. Ἡ «πρώτη ὕλη» πού ἐπεξεργάζεται, καί γύρω ἀπό τήν ὁποία καταναλώνεται ὁ φυσικός κόσμος, εἶναι ἁπλά καί μόνο... ὕλη. Ἐνῶ τό «ἀντικείμενο» τοῦ πνευματικοῦ κόσμου εἶναι θεανθρώπινο. Ἕνα πνευματικό «ὑλικό», πού δέν περιορίζεται ἀπό φυσικούς νόμους καί ἀπό καμιά μορφή ἀεροστεγοῦς ἀποκλεισμοῦ. Κι ἄν ὁ φυσικός κόσμος εἶναι περιορισμένος καί καταδικασμένος νά κινεῖται μόνο μέσα στό ὅρια τῶν φυσικῶν νόμων, ὁ πνευματικός διαθέτει μυστικές εἰσόδους ὤσμωσης καί διήθησης μέσα σ’ αὐτόν. Κάτι σάν δολιοφθορά, λυτρωτική, γιά νά μήν ἐπικρατήσει ἡ φθορά καί ὁ θάνατος.
Ὁ πρόεδρος τῆς πατρινῆς ὁμάδας μπάσκετ «Προμηθέας» διαμαρτυρήθηκε ἔντονα στήν ΕΣΑΚΕ (Ἕνωση Σωματείων Ἀνωνύμων Καλαθοσφαιρικῶν Ἐταιρειῶν), ὅταν ἀνακοίνωσε τή διεξαγωγή ἑνός ἀγώνα καθοριστικοῦ γιά τήν πρόκριση τῆς ὁμάδας του γιά τό βράδυ τῆς Μεγάλης Πέμπτης. Ἀξίζει νά παραθέσουμε ἀναλυτικά τή δήλωσή του:
«Ἀπό τήν ἡμέρα τοῦ ὁρισμοῦ διεξαγωγῆς τῆς τελευταίας ἀγωνιστικῆς τή Μεγάλης Πέμπτη ἐκφράσαμε στόν ΕΣΑΚΕ τήν ἀντίθεσή μας γιά τήν ὕπαρξη ἀγωνιστικῆς δράσης τή συγκεκριμένη ἡμέρα. Προσωπικά τό θεωρῶ ντροπή. Ἔχουμε χάσει τό μέτρο.
Δέν εἶναι δυνατόν ὁ Θεάνθρωπος νά εἶναι στό σταυρό καί ἐμεῖς νά παίζουμε μπάσκετ. Εἴμαστε ἕνα ὀρθόδοξο κράτος μέ τό 95% τῶν πολιτῶν νά εἶναι βαπτισμένοι χριστιανοί. Τό θεωρῶ πρόκληση νά παίζουμε μπάσκετ τή Μεγάλη Πέμπτη τό ἀπόγευμα καί ὁ κόσμος νά φωνάζει ἤ νά πανηγυρίζει ἤ νά βρίζει τή στιγμή πού ὁ Πατέρας ὅλων μας ἀφήνει τήν τελευταία του πνοή πάνω στό σταυρό. Σέβομαι ἀπόλυτα τόν ΕΣΑΚΕ καί τίς δημοκρατικές διαδικασίες ἀλλά ἄν ἦταν στό χέρι μου δέν θά ἄφηνα τήν ὁμάδα μου νά κατέβει στό γήπεδο κι ἄς μηδενιζόταν κι ἄς χάναμε τόν στόχο τῶν play-off*. Ἄλλωστε ὑπάρχουν πολύ πιό σημαντικά πράγματα στή ζωή μας ἀπό τά play-off.
Ἐννοεῖται ὅτι προσωπικά τή Μεγάλη Πέμπτη δέν θά παραβρεθῶ στό γήπεδο. Ἡ θέση μου, καί νομίζω ἡ θέση ὅλων τῶν φιλάθλων ἐκείνη τήν ἡμέρα, δέν εἶναι στά γήπεδα ἀλλά δίπλα τόν Ἐσταυρωμένο ζητώντας τό ἔλεός Του».
Ὅσο οἱ ἄρχοντες καί οἱ φορεῖς αὐτοῦ τό ταλαίπωρου τόπου θά «δουλεύουν» γιά λογαριασμό τοῦ ἄρχοντα τῆς ὕλης καί τοῦ σκότους, τόσο ἡ βάση, ὁ λαός, αὐτός πού σέ ὅλες τίς ἐποχές ὑπῆρξε ὁ θεματοφύλακας τῆς πίστης, θά ἀντιστέκεται. Ὁ καθένας στό μετερίζι του, ἀκόμα καί μέσα ἀπό μία καλαθοσφαιρική ἑταιρεία, θά ἀνοίγει λαγούμια διαφυγῆς κάτω ἀπό τό στεγανό τερέν τοῦ σκότους γιά νά ἀναπνέει καθαρό πνευματικό ὀξυγόνο καί νά ἀποπνέει τή συνεχῆ ἀναζήτηση καί ἀνάγκη τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ.
Αὐτό ζητᾶ καί ὁ Θεός ἀπό τόν ἄνθρωπο, τή δυνατή ἐπιθυμία, τήν αἴσθηση αὐτῆς τῆς ἀδήριτης ἀνάγκης διαφυγῆς ἀπό τό φθαρτό, τό πρόσκαιρο, τό καταδικασμένο στόν θάνατο καί στήν ἀνυπαρξία. Τόν τρόπο καί τά μέσα μᾶς τά ἔχει ἐξασφαλίσει ὁ νικητής τοῦ θανάτου ἐδῶ καί 2.000 χρόνια. «Θανάτου ἑορτάζομεν νέκρωσιν, ᾅδου τὴν καθαίρεσιν, ἄλλης βιοτῆς, τῆς αἰωνίου, ἀπαρχήν...».
Ἀρκεῖ νά ἀνήκουμε σ’ αὐτούς πού μέσα ἀπό αὐτή τήν ἀναζήτηση τῆς ἄλλης βιοτῆς θά προκαλοῦμε συνεχῶς φθορές στόν ἐχθρό τῆς ζωῆς καί κάλεσμα συστράτευσης σ’ αὐτόν τόν ἀγώνα, ὄντως πολύ σημαντικότερο ἀπό τόν ἀγώνα τῶν play-off. Κι αὐτό τό κύμα ἀντίστασης μέρα μέ τή μέρα νά φουσκώνει καί νά γίνεται τσουνάμι ζωῆς.
Δια-κριτικός
* play-off: Μία δεύτερη ἀναμέτρηση ἀνάμεσα στίς τέσσερις πρῶτες ὁμάδες γιά τήν ἀνάδειξη τῆς καλύτερης ὁμάδας τοῦ πρωταθλήματος.
Γνωστό τηλεοπτικό κανάλι προβάλλει ἕνα ἀκραῖα διαστροφικό, ἀνταγωνιστικό, «ἀθλητικό παιχνίδι», τό Survivor. Εἰκοσιτέσσερις ἄνθρωποι καλοῦνται νά ἐπιβιώσουν σέ ἐγκαταλελειμμένο νησί, γιά ἑβδομάδες, ἔχοντας στίς ἀποσκευές τους τά ἀπαραίτητα ροῦχα τους καί βασική προμήθεια φαγητοῦ. Οἱ διαγωνιζόμενοι συμμετέχουν ὀργανωμένοι σέ δύο ὁμάδες, σέ εἰδικά διαμορφωμένα παιχνίδια, γεμάτα δράση καί δοκιμασίες. Σταδιακά, ὁ ἀνταγωνισμός μεταξύ ὁμάδων καί ἀτόμων ὁδηγεῖ στήν ἀνάδειξη τοῦ νικητῆ, ἀφοῦ ἀπορριφθοῦν οἱ ὑπόλοιποι ἤ καταρρεύσουν ψυχολογικά, σωματικά καί τελικά ἀποκλεισθοῦν. Ὁ νικητής θά λάβει τό μεγάλο ἔπαθλο τῶν 100.000 εὐρώ.
Τό κοινό παρακολουθεῖ τίς ἀντιδράσεις καί τίς συμπεριφορές τῶν παιχτῶν καί συμμετέχει μέσω SMS, τά ὁποῖα ἀποφέρουν κέρδη σέ τηλεοπτικές / πολυεθνικές ἑταιρεῖες. Στήν πραγματικότητα, ἐδῶ καί δύο μῆνες ἡ χώρα μας βαυκαλίζεται, συζητώντας γιά τά καλλίγραμμα πόδια, τά σώματα, τούς κοιλιακούς τῶν συμμετεχόντων στό Survivor καί παρακολουθώντας τό ἀπόλυτο προϊόν ὑποκουλτούρας, πῶς στόν μακρινό ἅγιο Δομίνικο παίζουν πραγματικό ξύλο, ἀλληλοπροδίδονται, ἀλληλομισοῦνται, λιμοκτονοῦν, δοκιμάζονται, ἐκτίθενται. «Μέ ἄλλα λόγια: ἀτομικισμός, προδοσία, ἀλληλοεξόντωση, ἀπαξίωση τῶν ἄλλων, κατάρρευση τῶν ἡττημένων, ἀποκλεισμός τῶν ἀδύναμων… Δέν εἶναι “ἁπλᾶ ἕνα παιχνίδι” εἶναι ἡ ἐπιβολή τοῦ βάρβαρου, παράλογου, παρηκμασμένου πολιτισμοῦ τοῦ κυρίαρχου συστήματος στά παιδιά μας ἀπ’ αὐτούς πού τά ἔχουν στερήσει τό πραγματικό παιχνίδι, τό γέλιο, τή χαρά καί τήν ἐλπίδα!», ὑπογραμμίζει εὔστοχα στήν ἀνακοίνωσή της ἡ Γ΄ ΕΛΜΕ Θεσσαλονίκης.
Στό μεταξύ ἡ τηλεθέαση σπάει ρεκόρ (60%-78%) καθώς 2.500.000 τηλεθεατές -77,9% ἄνδρες ἡλικίας 25-34, 72,9% γυναῖκες ἡλικίας 15-24 καί 71,3% παιδιά- παρακολουθοῦν κάθε βράδυ τό ἑλληνικό Survivor. Πρόκειται πραγματικά γιά κατάντημα καί παρακμή. Ἀποδεικνύεται ἔτσι γιά ἄλλη μιά φορά ὅτι ἡ κρίση δέν εἶναι οἰκονομική, εἶναι πρωτίστως πολιτισμική καί πνευματική. Θά ἔπρεπε νά μᾶς εἶχε «ἐνηλικιώσει» καί νά μᾶς εἶχε συνετίσει• νά μᾶς εἶχε κάνει πιό ἀπαιτητικούς ἀκόμη καί ὡς τηλεθεατές. Παραμένουμε φτωχοί, ἀπαίδευτοι καί μοιραῖοι!
Ἀκόμη καί στά Δημοτικά Σχολεῖα, 10χρονα παιδιά δέν περιορίζονται μόνο σέ συζητήσεις, ἀλλά παίζουν στά διαλείμματα παιχνίδια, μετατρέποντας τό προαύλιο σέ ἀναπαράσταση τοῦ Survivor! Μάλιστα, σύμφωνα μέ καταγγελίες γονέων, πρίν μερικές ἡμέρες μαθητής Δημοτικοῦ Σχολείου τραυματίστηκε στή διάρκεια ἑνός τέτοιου δύσκολου παιχνιδιοῦ, ὅταν συμμαθητές του τοποθέτησαν ἐμπόδια στό σχολεῖο. Ἐπιπλέον τά παιδιά δείχνουν προτίμηση ἀκόμη καί σέ φαγητά τά ὁποῖα κερδίζουν ὑπό μορφή «ἐπάθλου» οἱ «ἥρωες» τοῦ Survivor! Εἶναι φυσικό ἐπακόλουθο, καθώς ὅλοι γνωρίζουμε τή μεγάλη ἐπίδραση καί γοητεία πού ἀσκεῖ ἡ τηλεόραση σέ ὅλους καί ἰδιαίτερα στά παιδιά.
«Σήμερα τό Survivor μᾶς διδάσκει ὅτι καμία ξεφτίλα, καμιά μικρή προδοσία, κανένα συναισθηματικό ξεγύμνωμα, κανένα κάρφωμα τοῦ διπλανοῦ σου δέν εἶναι ντροπή, προκειμένου νά ἐπιβιώσει κανείς. Ἡ πειθαρχία, ἡ τυφλή ὑπακοή στούς ἄνωθεν κανόνες, ἀκόμα καί τούς πιό γελοίους καί παράλογους, εἶναι αὐτονόητη καί ἐπιβεβλημένη γιά ὅσους θέλουν νά παραμείνουν στό παιχνίδι», τονίζει ἡ ὡς ἄνω ΕΛΜΕ. Οἱ «ἀξίες», πού ἐπιβάλλονται μέσα ἀπό τήν τηλεοπτική εἰκόνα, εἶναι ἀπόλυτα ἀντίθετες μέ αὐτές πού ἐπιχειρεῖ νά μεταδώσει καί νά ἐμπνεύσει μέ κόπο καί θυσία τό σχολεῖο.
Καταλήγοντας μάλιστα οἱ προαναφερθέντες ἐκπαιδευτικοί ἀπευθύνουν -πρός τιμήν τους- ἔκκληση: «Καλοῦμε τούς συναδέλφους τῆς τάξης νά δώσουμε ἀκόμη μία μάχη ἐνάντια στά τηλεοπτικά σκουπίδια προβάλλοντας τίς ἀξίες τῆς ἀλληλεγγύης, τῆς συλλογικότητας, τοῦ σεβασμοῦ τοῦ ἄλλου, τῆς φιλίας, τοῦ γνήσιου ἀθλητικοῦ πνεύματος, τοῦ ἀληθινοῦ ἀγώνα γιά μία ἀπελευθερωτική Παιδεία στά πλαίσια μιᾶς δίκαιης κι ἀνθρώπινης κοινωνίας. Νά γίνουμε ὅλοι μαχητές σέ τοῦτο τόν ἀγώνα!» Τό εὐχόμαστε!
Εὐδοξία Αὐγουστίνου
Φιλόλογος-Θεολόγος
"Ἀπολύτρωσις", Μάιος 2017
ΔΕΛΤΙΟΝ ΤΥΠΟΥ
Σήμερα, Κυριακή 7 Μαΐου 2017 πλήθος λαού της Θεσσαλονίκης, και όχι μόνον, ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, των Ορθοδόξων Χριστιανικών Σωματείων και της Πανελληνίου Ενώσεως Θεολόγων, σε μια εκδήλωση ενημερώσεως και διαμαρτυρίας για την κατάσταση στο χώρο της Παιδείας, με θέμα: «Ελληνορθόδοξη Παιδεία ή άθεα γράμματα;». Οι προβληματισμοί όλων ενώθηκαν σε κοινή προσπάθεια εξεύρεσης απαντήσεως, και οι ομιλητές που ακούστηκαν με προσοχή και ενδιαφέρον, συνέβαλαν αποφασιστικά στο να ακτινογραφήσουμε τις ιδιομορφίες και δυσχέρειες του θέματος αυτού και να καταλήξουμε σε σημαντικά συμπεράσματα. Η παρουσία του κόσμου ήταν συγκινητική και μπορούμε να ισχυριστούμε, ότι η συγκέντρωση αυτή ήταν μια επάξια συνέχεια της αντίστοιχης περυσινής εκδήλωσης «Μένουμε Έλληνες και Ορθόδοξοι». Κάθε ηλικίας άτομα προσήλθαν, με έκδηλη την αγωνία για την πορεία που προσπαθούν μερικοί εντελώς ανιστόρητα και αθεμελίωτα να οικοδομήσουν, αποδομώντας αρχές και αξίες μέσα στο θεσμό της Παιδείας.
Η έναρξη της Ημερίδος έγινε με την προσλαλιά του Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ. Ανθίμου, με του οποίου την ευλογία και αμέριστη συμπαράσταση διοργανώθηκε η όλη προσπάθεια. Ο Παναγιώτατος κήρυξε την έναρξη των εργασιών και απηύθυνε λόγους πατρικής αγάπης και ευλογίας, με προβληματισμό και ανησυχία για την πορεία των πραγμάτων στο χώρο της Παιδείας. Ταυτόχρονα υπέδειξε τρόπους και λύσεις για μια δημιουργική παραμονή στα όσα μάθαμε και διδαχθήκαμε από την Εκκλησία και τους Πατέρες, για την αξία της αγωγής και τον τρόπο που την υπηρετούμε στο χώρο των σχολείων.
Στη συνέχεια, ακολούθησε η χορωδία του Δημοτικού των Εκπαιδευτηρίων «Ο Απόστολος Παύλος». Τα μικρά παιδιά συγκίνησαν με την παρουσία και τον ενθουσιασμό τους και έδωσαν χαρμόσυνο τόνο στην ατμόσφαιρα. Κατόπιν ξεκίνησαν οι εισηγήσεις.
Πρώτος ομιλητής, ο Γενικός Γραμματέας της Πανελληνίου Ενώσεως Θεολόγων, κ. Παναγιώτης Τσαγκάρης, μάχιμος εκπαιδευτικός σε Λύκειο της Μυτιλήνης και βαθύς γνώστης των προβλημάτων που έχουν ανακύψει τα τελευταία χρόνια με τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών. Τόνισε εμφαντικά, ότι «τα νέα Προγράμματα για το μάθημα των Θρησκευτικών αλλοιώνουν ριζικά τον Ορθόδοξο χριστιανικό χαρακτήρα του μαθήματος. Μεταβάλλουν ακόμη, τους θεολογικούς και παιδαγωγικούς σκοπούς του μαθήματος, σε στόχους πολιτικούς και κοινωνικούς, με την επιβολή μιας νέας και άγνωστης στην ορθόδοξη πίστη “εκκοσμικευμένης θεολογίας”». Ο ομιλητής επεσήμανε χαρακτηριστικά, ότι η Παιδεία που οφείλει να προσφέρει το Υπουργείο Παιδείας μέσα από το -καλούμενο σήμερα- μάθημα των Θρησκευτικών στην πολυδοκιμαζομένη πατρίδα μας, δεν μπορεί να είναι άλλη από την ελληνορθόδοξη Παιδεία. «Σ΄ αυτή την Παιδεία, η σύνδεση του σχολείου και του μαθητή με την εκκλησιαστική κοινότητα και ζωή, θεωρείται απαραίτητο στοιχείο για την πνευματική υποδομή των ίδιων των μαθητών αλλά και για την ίδια την υπαρξιακή δομή του ελληνικού πολιτισμού, ο οποίος είναι ανάγκη να διατηρηθεί ως βασικό συστατικό στοιχείο της ταυτότητας και της συνείδησης των Ελλήνων».
Ο κ. Τσαγκάρης κατέληξε συμπερασματικά, λέγοντας, ότι παρά τις μεγάλες δυσχέρειες και τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, «πιστεύουμε ακράδαντα ότι η Εκκλησία και η Ελληνορθόδοξη Παιδεία θα σώσουν και πάλι το Γένος μας, αναδεικνύοντας ήρωες της πίστεως και του έθνους. Διότι, όπως επιγραμματικά αποφαίνεται ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης, «μπορεί ο διάβολος να καταστρέφει, αλλά ο καλός Θεός εργάζεται και δεν θα αφήση να εξαφανισθή το Γένος μας…».
Επόμενη εισηγήτρια, ήταν η καθηγήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κα Μαρία Μαντουβάλου, η οποία ξεκίνησε τη δική της παρέμβαση-ομιλία, λέγοντας πως «οι διοργανωτές της Ημερίδας για την Παιδεία εκτοξεύουν προς τον Ελληνικό Λαό και κάθε αρμόδιο το αγωνιώδες διλημματικό ερώτημα: “Ελληνορθόδοξη παιδεία ή άθεα γράμματα;” και αναζητούν απεγνωσμένα καθαρή και αμετάκλητη απάντηση». Και συνέχισε: «Το ερώτημα δεν είναι γέννημα θεωρητικού στοχασμού για ανταλλαγή απόψεων αλλά αδήριτη ανάγκη να διαφυλάξουμε από την καταιγίδα που ξέσπασε τους θησαυρούς μας, που δεν είναι άλλοι από την Ορθοδοξία και την Ελλάδα. Δυστυχώς, όταν οι άλλοι βυσσοδομούσαν τα τελευταία τουλάχιστον τριάντα χρόνια και γρυλίζανε αναμασώντας συνθήματα και πυρπολώντας το σπίτι μας, εμείς κωφεύαμε. Τώρα ήρθε η ώρα να απαντήσουμε στο ερώτημα: Έλληνα Ορθόδοξε «στον αιώνα σου, λέγε, τι βλέπεις;»1 και η απάντηση, «Βλέπω τους εμπόρους να εισπράττουν σκύβοντας το κέρδος των δικών τους πτωμάτων»2. Επεσήμανε την ευθύνη όλων μας λέγοντας: «Για την μέχρι σήμερα αδράνεια δεν υπάρχει δικαιολογία. Ο ευσεβής κυβερνήτης Καποδίστριας είχε διακηρύξει “Τα σχολεία δεν είναι απλώς τόποι προσκτήσεως γνώσεων, αλλά κυρίως φροντιστήρια ηθικής, χριστιανικής και εθνικής αγωγής”, και για τους δασκάλους τόνιζε ότι πρέπει να είναι φιλόθρησκοι. Προηγήθηκε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, που οι προφητείες του βγαίνουν σήμερα αληθινές. Ολοκλήρωσε δε την εισήγησή της με την πεποίθηση, πως «σήμερα διατρανώνουμε μαζί με τον ποιητή την Πίστη μας, ότι “Μνήμη του λαού μου σε λένε Πίνδο και σε λένε Άθω„3. Και θυμόμαστε τον άξιο ιεράρχη, μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο που ό,τι βλέπουμε σήμερα με αποτροπιασμό να συμβαίνει στην παιδεία, το είχε προεξαγγείλει, ως προφήτης, μια εικοσαετία πριν. «Σήμερα, όμως, που “να έγιναν ξάφνου τα λεμόνια πικρολέμονα„4 εδώ, από τη Θεσσαλονίκη διασαλπίζεται το σωτήριο «ο καθείς και τα όπλα του»5 και η βεβαιότητα «ό,τι σώσεις μες στην αστραπή καθαρό στον αιώνα θα διαρκέσει»6.
Τέλος, ο Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης κ. Παύλος στην ομιλία του επεσήμανε: «Είναι σημαντικό να δούμε τη σημερινή παιδεία μέσα από το χθες. Να δούμε αν καλλιεργήθηκε περισσότερο ή υποτιμήθηκε βαναυσότερα. Η Παιδεία στον τόπο μας έχει τελειώσει. Το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα δεν υπηρετεί την παιδεία, υπηρετεί την παραγωγή, διαστρέφει την προσωπικότητα του μαθητή και τον αντιμετωπίζει, όχι ως προσωπικότητα, αλλά σαν ηλεκτρονικό υπολογιστή. Το μοναδικό κριτήριο των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων: ο τρόπος της εισόδου στις Ανώτατες Σχολές». «Οι μαθητές απορρίπτουν το σχολείο: Γιατί δεν τούς αγγίζει, δεν ασχολείται με τα προβλήματα τους, δεν καλλιεργεί την προσωπικότητα τους, αλλά τούς οδηγεί στον ανταγωνισμό και υπονομεύει την επικοινωνία και την μεταξύ τους φιλία». «Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού πού προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε είναι μια ακόμη ένδειξη της παρακμής της Παιδείας μας και της αποτυχίας του παιδευτικού ρόλου του σημερινού εκπαιδευτικού συστήματος. Επιβεβαιώνει ότι το εκπαιδευτικό σύστημα δεν ασχολείται με τον μαθητή». «Ο λόγος του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου: "Ποιήσατε δικαιοσύνης ὅπλον καί μή θανάτου τήν παίδευσιν…" είναι ο πιο καίριος λόγος πού ακούστηκε για την Παιδεία. Είναι το μέτρο αξιολόγησης της Παιδείας». «Ένας άλλος συγκλονιστικός λόγος: “Πᾶσά τε ἐπιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς πανουργία, οὐ σοφία φαίνεται„7 των αρχαίων προγόνων μας, έρχεται να επιβεβαιώσει τα ανωτέρω, αλλά και να ερμηνεύσει το κατάντημα της πατρίδας μας σήμερα. Η πατρίδα μας σήμερα καταστράφηκε από αυτούς που έχουν τη γνώση, την επιστήμη, αλλά που δεν έχουν ΑΡΕΤΗ. Ο σκοπός μιας αληθινής Παιδείας, μιας Παιδείας που είναι όπλο δικαιοσύνης, είναι: η αποκάλυψη της φύσης των όντων, η φανέρωση του ανθρώπινου προσώπου, η αποκάλυψη του νοήματος της ζωής, ἡ πνευματική καλλιέργεια του ανθρώπου, δηλαδή η καλλιέργεια των αρετών, ἡ πορεία προς την ολοκλήρωση προς τη θέωση. Η Παιδεία, λοιπόν, είναι όπλο δικαιοσύνης ή μήπως όπλο θανάτου; Οδηγεί προς την αλήθεια και τη ζωή; Οι ίδιες οι στατιστικές της Πολιτείας, τα λόγια των ίδιων των παιδιών, το πλήθος των νέων ανθρώπων που καταφεύγουν στις εξαρτήσεις, φανερώνουν ότι η σημερινή Παιδεία είναι «όπλο θανάτου». «Όπλο θανάτου» η Παιδεία! Σκληρός ο λόγος… Δεν είναι όμως άδικος … Είναι αληθινός!». Και ο Σεβασμιώτατος, κατέληξε λέγοντας: «Ονειρεύομαι ένα σχολείο που να έχει κέντρο το πρόσωπο του μαθητή και όχι το μυαλό του, να του αποκαλύπτει την αλήθεια για το Θεό, τον άνθρωπο και τον κόσμο. Να του φανερώνει το μυστήριο του ανθρώπου. Να τον βοηθά να προβληματίζεται. Να προσπαθεί να τον ακούσει. Να έχει την τόλμη και το ρεαλισμό να του εξηγήσει αυτό που ούτε οι άθεοι δεν μπορούν να αρνηθούν, ότι δηλαδή ο άνθρωπος χωρίς Θεό είναι ένα σκουπίδι και σε σκουπίδι καταλήγει. Αλλά μαζί με το Θεό γίνεται κατά χάριν θεός. Ονειρεύομαι μια Παιδεία για τη ζωή, μια παιδεία που να προσφέρει ζωή και όχι θάνατο!».
Η Εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την έγκριση Ψηφίσματος, τις ευχαριστίες προς τους συμμετέχοντες και τους συντελεστές της και τον Εθνικό Ύμνο, που έψαλλαν όλοι οι παριστάμενοι.
Η ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
.....................................
1. Οδ. Ελύτη, «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ» Τα Πάθη, Ανάγνωσμα έκτο, Προφητικόν.
2. Οδ. Ελύτη, «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ», ο.π.
3. Οδ. Ελύτη, «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ» Τα Πάθη, Ανάγνωσμα δεύτερο, Ε΄.
4. Κώστα Μόντη, «Κλειστές Πόρτες»
5. Οδ. Ελύτη, «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ» Τα Πάθη, Α΄
6. Οδ. Ελύτη, «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ» μέρος Β΄
7. Πλάτων, Μενέξενος, 347a
ΔΕΙΤΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ
https://www.youtube.com/watch?v=PIg1Nc3BIaA
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ
https://www.youtube.com/watch?
Τήν Κυριακή τῶν Μυροφόρων (30 Ἀπριλίου) τελέσθηκε τό Μνημόσυνο τοῦ μακαριστοῦ διδασκάλου τῆς Ἀδελφότητός μας ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΣΑΚΚΟΥ στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἀναλήψεως τοῦ Σωτῆρος, στό ἱεραποστολικό κέντρο τῆς Ἀδελφότητος «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΕΛΠΙΣ», στό Φίλυρο Θεσσαλονίκης.
Τήν ἴδια μέρα τό ἀπόγευμα καί ὥρα 6:30 πραγματοποιήθηκε ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΝΗΜΗΣ στήν αἴθουσα «ΑΠΟΛΥΤΡΩΣΙΣ», Πέλοπος 7, Θεσσαλονίκη.
ΓΙΑ ΝΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΤΕ ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ
Στό πρόσωπο τοῦ Γρηγορίου Ε΄ ἐξ ἀρχῆς τό ἔθνος εἶχε στηρίξει πολλές ἐλπίδες. Ἀτένιζε πρός αὐτόν μέ ἐμπιστοσύνη στήν ἀρετή του, μέ πεποίθηση στήν παιδεία του καί ἐλπίδα στό ἀκέραιο τοῦ χαρακτήρα του, στόν πατριωτισμό του καί στή δραστηριότητα πού εἶχε ἤδη δοκιμαστεῖ. Γι’ αὐτό τόν κάλεσε στόν πατριαρχικό θρόνο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ὅπου θά στηνόταν ὁ σταυρός του. Ὁ θρόνος τοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου ἄνοιγε στόν Γρηγόριο Ε´ τίς ἀγκάλες τῆς τιμῆς καί τῆς δόξας, ἀλλά συνάμα καί τήν ὁδό τοῦ μαρτυρίου.
Ὁ Γρηγόριος ἦρθε στήν Κωνσταντινούπολη μέ στόχο τήν ἀνάπλαση τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ. Ἦρθε σάν ἔμπειρος γιατρός γιά νά θεραπεύσει τά τραύματα τοῦ ἔθνους. Καί τό ἐπέτυχε.
Τά πολεμικά γεγονότα τῆς Μολδοβλαχίας κυριολεκτικά ἀναστάτωσαν τήν τουρκική ἐξουσία. Κατέπληξαν τόν ἀνύποπτο μοχθηρό σουλτάνο Μαχμούτ, ὁ ὁποῖος ἄρχισε νά ἐνεργεῖ ὑπό τό κράτος τοῦ αἰφνιδιασμοῦ καί τῆς ἀγανακτήσεως μέ σπουδή καί μίσος ἐναντίον ὅλων. Φυσικά καί ἐναντίον τοῦ πατριάρχη. Ἦταν τόσο ἔντονες, πιεστικές καί ἀπειλητικές οἱ ἐπείγουσες σουλτανικές διαταγές, ὥστε ἀναγκάσθηκε ἡ Ἐκκλησία νά προβεῖ στόν ἀφορισμό τῶν ἐπαναστατῶν. Διαφορετικά θά ἀκολουθοῦσε γενική σφαγή τῶν ἀμάχων καί ἐκθεμελίωση τῶν Πατριαρχείων ἀπό τόν μαινόμενο τουρκικό ὄχλο.
Ἄδικα κατηγορεῖται ὁ ἱερομάρτυς καί ἐθνομάρτυς πατριάρχης γιά τήν ἔκδοση τοῦ ἀφορισμοῦ τῆς ἐπανάστασης στήν Μολδοβλαχία τό 1821. Οἱ ἐπικριτές του λησμονοῦν ὅτι:
1) Ὁ πατριάρχης ἦταν μέν ὁ πνευματικός ἡγέτης τῶν Ὀρθοδόξων, ἀλλά ἦταν καί ἕνας ὑπάλληλος τῆς Πύλης, κατά κάποιον τρόπο ὑπουργός τῶν ἐξωτερικῶν τῶν ὑποδούλων, πού λογοδοτοῦσε στόν σουλτάνο. Ὡς ἀντιπρόσωπος τοῦ Χριστοῦ δέν ἔπρεπε νά ὑπογράψει κείμενο στό ὁποῖο δέν πίστευε. Ἀλλά ὡς ἀρχηγός ἑνός ἔθνους πού κινδύνευε ὄφειλε νά κάνει πολιτικό ἑλιγμό καί νά στέρξει σέ μέτρο, τό ὁποῖο ἔστω καί προσωρινά ἔσωζε ἀπό τή σφαγή. Τό ἴδιο τό κείμενο κραυγάζει ὅτι εἶναι προϊόν βίας και ἔσχατης ἀνάγκης.
2) Ὁ ἀφορισμός δέν ἦταν ἐπινόημα τοῦ πατριάρχη καί τῆς Συνόδου, ἀλλά τῆς Ὑψηλῆς Πύλης. Τό ἐπιμαρτυρεῖ ἕνα ἔγγραφο τῆς Ὑψηλῆς Πύλης πρός τόν ρῶσο πρεσβευτή Στρογανώφ τόν Ἰούνιο τοῦ 1821, κατά τό ὁποῖο «ἡ Ὑψηλή Πύλη εἶχε τό δικαίωμα καί τήν δύναμιν νά ἐξολοθρεύσῃ πᾶν τό ἑλληνικόν ἔθνος, ἀλλ’ ἀντί τούτου, μακροθύμως φερομένη, διέταξε τόν πατριάρχην ἵνα καταπνίξῃ τήν ἐπανάστασιν διά τοῦ ἀφορισμοῦ».
3) Μέ τήν ἔκδοση καί ἀποστολή τοῦ ἀφορισμοῦ ἀποσοβήθηκε ἡ ἀπειλούμενη γενική σφαγή τῶν Ὀρθοδόξων. Τό δίλημμα ἦταν ἀδυσώπητο γιά τόν Γρηγόριο: Ἤ θά ἐξέδιδε τόν ἀφορισμό γιά νά ρίξει στάχτη στά καχύποπτα μάτια τοῦ σουλτάνου ἤ δέν θά ἀφόριζε, ὁπότε ὁ ἑλληνικός κόσμος θά ἦταν καταδικασμένος στήν ἀπώλεια. Κάθε ἄλλη ἀπόφαση θά ἦταν παράλογη, ἄστοχη καί μή ρεαλιστική.
4) Στήν οὐσία τό μέτρο τοῦ ἀφορισμοῦ δέν εἶχε βάση. Ὁ ἀφορισμός εἶναι τό ἰσχυρότερο πνευματικό ὅπλο τῆς Ἐκκλησίας μέ τό ὁποῖο ἐκβάλλεται ἀπό τή μάνδρα τοῦ Χριστοῦ ὅποιος καταπατᾶ τήν πίστη καί τήν ἠθική τοῦ Εὐαγγελίου. Ἀλλά ἡ Πύλη ἀπαιτοῦσε πολλές φορές τήν ἔκδοση ἀφορισμοῦ γιά πολιτική ἐκμετάλλευση. Καί ὁπωσδήποτε ἔχει κάτι τό τραγελαφικό ὁ ἀφορισμός κατά τῶν ὑπερ- μάχων τῆς πίστεως ὥστε νά εὐνοηθοῦν οἱ ἐχθροί τῆς πίστεως.
5) Ὁ πατριάρχης πίστευε ὅτι οἱ Ἕλληνες θά κατανοοῦσαν τή θέση του καί θά καταλάβαιναν ὅτι ὁ ἀφορισμός δέν εἶναι ἔκφραση τῆς πατριαρχικῆς βούλησης. Γι’ αὐτό καί ὁ ἀφορισμός δέν εἶχε δυσμενῆ ἐπίδραση στήν Πελοπόννησο, ἀπό ὅπου καί καταγόταν ὁ πατριάρχης. Οἱ ἴδιοι οἱ ἀφοριζόμενοι τόν θεώρησαν ἄγραφο χαρτί.
6) Ὁ ἴδιος ὁ σουλτάνος ποτέ δέν πίστεψε ὅτι ὁ ἀφορισμός ἐξέφραζε τίς πεποιθήσεις τῶν συντακτῶν του. Θεωροῦσε τόν πατριάρχη συνυπεύθυνο γιά τήν Ἐπανάσταση. Γι’ αὐτό καί στή θανατική του καταδίκη (γιαφτά) ἔγραψε ὅτι ὁ πατριάρχης συμμετεῖχε κρυφά ὡς ἀρχηγός τῆς Ἐπανάστασης. Γράφει σχετικά καί ὁ Πουκεβίλ: «Ὁ Γρηγόριος εἶχε ἀναθεματίσει τούς αὐτουργούς τῆς ἐπανάστασης, χωρίς νά ἀφοπλίσει καί τήν τυραννία, ἥτις ἐθεώρησε τά πατριαρχεῖα ὡς ταμεῖον καί ὁπλοστάσιον, ἐξ ὧν θά ἐξώρμων πρός ἀνατροπήν τῆς Πύλης. Τό ράπισμα κατηνέχθη, τό δέ πλῆθος ἐδέχθη τήν συκοφαντίαν ταύτην καί οἱ Γενίτσαροι ἐπέρριψαν κατά τῆς Ἐκκκλησίας τό πῦρ καί τόν σίδηρον». Ἔτσι προετοίμαζε ὁ σουλτάνος τό θύμα του γιά τή μεγάλη θυσία.
7) Ὁ πατριωτισμός τοῦ Γρηγορίου Ε΄, ἑνός ἀνθρώπου ὁ ὁποῖος ἀνάλωσε τόν ἑαυτό του στήν ὑπόθεση τῆς ἀνάστασης τοῦ Γένους, πού συμβούλευε τά πρέποντα ὡς ἔμπειρος καί βαθύς πολιτικός γνώστης πραγμάτων καί γεγονότων, καί γνώριζε τά πάντα μέχρι καί τίς λεπτομέρειες, εἶναι ἀδιαμφισβήτητος. Σύγχρονοί του (Μ. Οἰκονόμου, Ν. Σπηλιάδης) τόν παρουσιάζουν ὡς προσωπικότητα μέ φιλοπατρία, πνεῦμα αὐτοθυσίας καί πολιτική εὐθυκρισία.
8) Ὁ ἀφορισμός ἐκδόθηκε ὄχι γιά νά ἀσφαλιστοῦν ἡ ζωή καί τά προνόμια τῶν συντακτῶν του ἀλλά, ὅπως προαναφέρθηκε, γιά ν’ ἀποτραπεῖ ὁ γενικός κίνδυνος σφαγῆς τῶν Ὀρθοδόξων.
Καί ἡ θυσία δέν ἄργησε νά προσφερθεῖ. Ἦταν πρωί, ἀνήμερα τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα, ὅταν χωρίς ἀπολογία καί μάρτυρες, ἀπήγαγαν τόν Γρηγόριο καί μετά ἀπό ταλαιπωρία καί χλευασμούς τόν ἀπηγχόνησαν στή μεσαία πύλη τοῦ Πατριαρχείου ὡς «πρωτόλειο» σφάγιο τῆς Ἐπανάστασης. Τό σκήνωμά του ρίχθηκε στή θάλασσα δεμένο μέ δύο ὀγκόλιθους, μά ἐπίμονα αὐτή ἀρνιόταν νά τό δεχθεῖ στά βάθη της καί ἔτσι ἐπανῆλθε στήν ἐπιφάνεια. Τελικά τό περισυνέλεξε ὁ πλοίαρχος Νικόλαος Σκλάβος, ὁ ὁποῖος τό μετέφερε στήν Ὀδησσό, ὅπου ἐτάφη μέ βασιλικές τιμές.
Ὁ Γρηγόριος Ε΄ μπορεῖ νά μήν ἀξιώθηκε νά τοῦ κλείσουν τά μάτια οἱ ἔμπιστοι καί φίλοι. Μπορεῖ νά μή συντρόφευσε τό σκῆνος του ὁ κλαυθμός ὅσων ἀληθινά πονοῦσαν. Μπορεῖ ἀντί γιά στρῶμα νά εἶχε τόν τραχύ βρόχο∙ ἀντί γιά σάβανο λευκό τίς ἀκαθαρσίες τῶν δρόμων τοῦ Φαναρίου∙ ἀντί γιά κηδεία σεμνή τήν ἀχρεία τῶν Ἑβραίων πομπή∙ ἀντί γιά τάφο ἐλαφρό τά κύματα τῆς θάλασσας. Ἀλλά στή συνείδηση τοῦ λαοῦ ἀνυψώθηκε καί τιμήθηκε ὅσον ὀλίγοι. Τό ἔθνος, πού διαισθάνεται καί διακρίνει ποιοί εἶναι οἱ ἐθνοσωτῆρες καί ποιοί οἱ ὀλετῆρες, ποιοί οἱ ἐθνοπατέρες καί ποιοί οἱ ἐθνοκτόνοι, τόν ἔκανε φλάμπουρο, τραγούδι καί θούριό του. Τόν ἔκανε σύμβολο καί ἱερό σάλπισμα.
Γι’ αὐτό μέ κατάνυξη μπρός στό τίμιο λείψανό του ὑψώνει τή φωνή μαζί μέ τόν Βαλαωρίτη:
Τό λείψανό σου τό φτωχό, τό ποδοπατημένο,
τ’ ἀνάστησε ἡ ἀγάπη μας κι ἐδῶ μαρμαρωμένο
θά στέκει ὁλόρθο, ἀκλόνητο κι αἰώνιο θέ νά ζήσει
νά ᾽ναι φοβέρα ἀδιάκοπη σ’ Ἀνατολή καί Δύση.
Α. Κάρπου
Καθημερινά οἱ ἐφημερίδες εἶναι γεμάτες ἀπό ληστεῖες, ἁρπαγές, τραυματισμούς, σκοτωμούς! Φόβος καί τρόμος παλαιότερα ἦταν οἱ λήσταρχοι τῶν βουνῶν. Χειρότεροι καί φοβερότεροι οἱ σημερινοί λησταί τῶν πόλεων. Γιά ἐλάχιστα χρήματα χάνονται ζωές. Προστασία ἀπό πουθενά!
Νά, ὅμως καί κάποια ἄλλη παράξενη «ληστεία». Δέν τήν καταγράφει κανένα ἀστυνομικό δελτίο, ἀλλά ἔχει τά περισσότερα θύματα. Τήν ἀναφέρει ἕνα ἀπόστιχο τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς Δ’ Κυριακῆς τῶν νηστειῶν.
«Λῃσταῖς λογισμοῖς, περιπεσὼν ὁ Ἀδάμ,
ἐκλάπη τὸν νοῦν, τραυματισθεὶς τὴν ψυχήν,
καὶ ἔκειτο γυμνὸς ἀντιλήψεως·
οὔτε Ἱερεὺς ὁ πρὸ τοῦ νόμου προσέσχεν αὐτῷ,
οὔτε Λευΐτης μετὰ νόμον ἐπεῖδεν αὐτόν,
εἰ μὴ σὺ ὁ παραγενόμενος Θεός, οὐκ ἐκ Σαμαρείας,
ἀλλ' ἐκ τῆς Μαρίας Θεοτόκου, Κύριε δόξα σοι».
Σέ ἐλεύθερη ἀπόδοση ὁ ὕμνος λέει: «Σέ λογισμούς ληστρικούς ἔπεσε ὁ Ἀδάμ. Τραυμάτισαν τήν ψυχή του, τοῦ ἔκλεψαν τόν νοῦν καί τόν ἄφησαν γυμνό, ἀβοήθητο. Οὔτε ὁ ἱερέας πρίν ἀπό τόν νόμο τόν πρόσεξε οὔτε ὁ Λευΐτης τοῦ νόμου τόν εἶδε. Παρά μόνον ἐσύ, ὁ Θεός, πού ἦλθες ὄχι ἀπό τή Σαμάρεια, ἀλλά ἀπό τήν Μαρία Θεοτόκο· Κύριε, δόξα σοι».
Τρία στοιχεῖα συνθέτουν τόν ὕμνο. Ἡ παρακοή καί πτώση τοῦ Ἀδάμ, ἡ παραβολή τοῦ καλοῦ Σαμαρείτου (Λκ 10,30-37) καί ἡ ἐκ τῆς Θεοτόκου γέννηση τοῦ Ἰησοῦ. Ληστές μεταφορικά εἶναι οἱ προσωποποιημένοι λογισμοί, πού «κατηγοροῦν ἤ καί ἀθωώνουν τόν ἄνθρωπο» (Ρω 2,15). Οἱ λογισμοί, πού κάνουν τόν ἄνθρωπο δίβουλο καί ἀκατάστατο σέ ὅλη του τή ζωή. Οἱ λογισμοί, πού ἔβαλαν τόν Κάιν νά σκοτώσει τόν Ἄβελ καί τά παιδιά τοῦ Ἰακώβ νά πουλήσουν τόν Ἰωσήφ. Οἱ λογισμοί, πού συλλαμβάνουν τήν ἁμαρτία καί φέρνουν τόν θάνατο. Οἱ λογισμοί ληστές!
Στόν τραυματισμένο καί ληστεμένο ἄνθρωπο κανένας δέν μπόρεσε νά προσφέρει βοήθεια. Καμία προσπάθεια, σύστημα καί φιλοσοφία τῶν ἀνθρώπων δέν λύτρωσε τόν ἄνθρωπο, παρά μόνον «ὁ καλός σαμαρείτης», πού γεννήθηκε ἀπό τήν Θεοτόκο. Τήν ἐφαρμογή τοῦ ὕμνου μᾶς τή δίνει ἕνα ἄλλο τροπάριο ἀπό τήν α’ ὠδή τοῦ Μεγάλου Κανόνος.
«Ὁ λῃσταῖς περιπεσὼν
ἐγὼ ὑπάρχω τοῖς λογισμοῖς μου·
ὅλως ὑπ᾿ αὐτῶν
τετραυμάτισμαι νῦν·
ἐπλήσθην μωλώπων.
Ἀλλ᾿ αὐτός μοι ἐπιστάς,
Χριστὲ Σωτήρ, ἰάτρευσον».
Κύριε, αὐτός πού ἔπεσε στούς ληστές λογισμούς ἐγώ εἶμαι. Μέ τραυμάτισαν, μέ κλέψανε, μέ γέμισαν πληγές. Οἱ ἄνθρωποι μέ εἶδαν καί μέ ἄφησαν στήν ἴδια κατάσταση, γυμνό καί τραυματία. Ἀλλά ἐσύ, Ἰησοῦ, πού ἀνέτειλες ἀπό τήν Μαρία, λυπήσου με καί σῶσε με. Μή μ’ ἀφήσεις στά χέρια τῶν λογισμῶν ληστῶν, ἀλλά δῶσ᾿ μου λογισμούς ἀληθεῖς, σεμνούς, δικαίους, ἁγνούς, προσφιλεῖς, εὔφημους.
Β. Μ.
Ἀπολύτρωσις 43 (1988) 42
Καθημερινά οἱ ἐφημερίδες εἶναι γεμάτες ἀπό ληστεῖες, ἁρπαγές, τραυματισμούς, σκοτωμούς! Φόβος καί τρόμος παλαιότερα ἦταν οἱ λήσταρχοι τῶν βουνῶν. Χειρότεροι καί φοβερότεροι οἱ σημερινοί λησταί τῶν πόλεων. Γιά ἐλάχιστα χρήματα χάνονται ζωές. Προστασία ἀπό πουθενά!
Νά, ὅμως καί κάποια ἄλλη παράξενη «ληστεία». Δέν τήν καταγράφει κανένα ἀστυνομικό δελτίο, ἀλλά ἔχει τά περισσότερα θύματα. Τήν ἀναφέρει ἕνα ἀπόστιχο τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς Δ’ Κυριακῆς τῶν νηστειῶν.
«Λῃσταῖς λογισμοῖς, περιπεσὼν ὁ Ἀδάμ,
ἐκλάπη τὸν νοῦν, τραυματισθεὶς τὴν ψυχήν,
καὶ ἔκειτο γυμνὸς ἀντιλήψεως·
οὔτε Ἱερεὺς ὁ πρὸ τοῦ νόμου προσέσχεν αὐτῷ,
οὔτε Λευΐτης μετὰ νόμον ἐπεῖδεν αὐτόν,
εἰ μὴ σὺ ὁ παραγενόμενος Θεός, οὐκ ἐκ Σαμαρείας,
ἀλλ' ἐκ τῆς Μαρίας Θεοτόκου, Κύριε δόξα σοι».
Σέ ἐλεύθερη ἀπόδοση ὁ ὕμνος λέει: «Σέ λογισμούς ληστρικούς ἔπεσε ὁ Ἀδάμ. Τραυμάτισαν τήν ψυχή του, τοῦ ἔκλεψαν τόν νοῦν καί τόν ἄφησαν γυμνό, ἀβοήθητο. Οὔτε ὁ ἱερέας πρίν ἀπό τόν νόμο τόν πρόσεξε οὔτε ὁ Λευΐτης τοῦ νόμου τόν εἶδε. Παρά μόνον ἐσύ, ὁ Θεός, πού ἦλθες ὄχι ἀπό τή Σαμάρεια, ἀλλά ἀπό τήν Μαρία Θεοτόκο· Κύριε, δόξα σοι».
Τρία στοιχεῖα συνθέτουν τόν ὕμνο. Ἡ παρακοή καί πτώση τοῦ Ἀδάμ, ἡ παραβολή τοῦ καλοῦ Σαμαρείτου (Λκ 10,30-37) καί ἡ ἐκ τῆς Θεοτόκου γέννηση τοῦ Ἰησοῦ. Ληστές μεταφορικά εἶναι οἱ προσωποποιημένοι λογισμοί, πού «κατηγοροῦν ἤ καί ἀθωώνουν τόν ἄνθρωπο» (Ρω 2,15). Οἱ λογισμοί, πού κάνουν τόν ἄνθρωπο δίβουλο καί ἀκατάστατο σέ ὅλη του τή ζωή. Οἱ λογισμοί, πού ἔβαλαν τόν Κάιν νά σκοτώσει τόν Ἄβελ καί τά παιδιά τοῦ Ἰακώβ νά πουλήσουν τόν Ἰωσήφ. Οἱ λογισμοί, πού συλλαμβάνουν τήν ἁμαρτία καί φέρνουν τόν θάνατο. Οἱ λογισμοί ληστές!
Στόν τραυματισμένο καί ληστεμένο ἄνθρωπο κανένας δέν μπόρεσε νά προσφέρει βοήθεια. Καμία προσπάθεια, σύστημα καί φιλοσοφία τῶν ἀνθρώπων δέν λύτρωσε τόν ἄνθρωπο, παρά μόνον «ὁ καλός σαμαρείτης», πού γεννήθηκε ἀπό τήν Θεοτόκο. Τήν ἐφαρμογή τοῦ ὕμνου μᾶς τή δίνει ἕνα ἄλλο τροπάριο ἀπό τήν α’ ὠδή τοῦ Μεγάλου Κανόνος.
«Ὁ λῃσταῖς περιπεσὼν
ἐγὼ ὑπάρχω τοῖς λογισμοῖς μου·
ὅλως ὑπ᾿ αὐτῶν
τετραυμάτισμαι νῦν·
ἐπλήσθην μωλώπων.
Ἀλλ᾿ αὐτός μοι ἐπιστάς,
Χριστὲ Σωτήρ, ἰάτρευσον».
Κύριε, αὐτός πού ἔπεσε στούς ληστές λογισμούς ἐγώ εἶμαι. Μέ τραυμάτισαν, μέ κλέψανε, μέ γέμισαν πληγές. Οἱ ἄνθρωποι μέ εἶδαν καί μέ ἄφησαν στήν ἴδια κατάσταση, γυμνό καί τραυματία. Ἀλλά ἐσύ, Ἰησοῦ, πού ἀνέτειλες ἀπό τήν Μαρία, λυπήσου με καί σῶσε με. Μή μ’ ἀφήσεις στά χέρια τῶν λογισμῶν ληστῶν, ἀλλά δῶσ᾿ μου λογισμούς ἀληθεῖς, σεμνούς, δικαίους, ἁγνούς, προσφιλεῖς, εὔφημους.
Β. Μ.
Ἀπολύτρωσις 43 (1988) 42
Πλησιάζει ἡ μέρα τῆς μεγάλης γιορτῆς τοῦ ἔθνους καί τῆς χριστιανοσύνης. Ξημερώνει ἡ 25η Μαρτίου, πού χρόνια τώρα γεμίζει μέ χαρά καί ἐνθουσιασμό τήν καρδιά μας. Γιορτάζουμε ὡς χριστιανοί καί ὡς Ἕλληνες τό διπλό θαῦμα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου καί τῆς ἐθνικῆς μας παλιγγενεσίας. Γεγονότα καί τά δύο θαυμαστά, ἀπό αὐτά πού ἅπαξ συμβαίνουν στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας, χαράσσουν βαθιά τή μνήμη καί τήν καρδιά μας καί μέλλουν νά ἐπηρεάζουν ὅλες τίς γενιές πού ἀκολουθοῦν.
Ἰδιαίτερα ὅμως ἡ 25η Μαρτίου ἔχει πολλά νά πεῖ στά παιδιά τῆς σχολικῆς ἡλικίας, ἀκριβῶς τή στιγμή πού πλάθεται ἡ προσωπικότητά τους καί πού δομεῖται ἡ ὅλη τους πνευματική συγκρότηση. Ἐνῶ, λοιπόν, θά περίμενε κανείς νά εἶναι πυρετώδης ὁ ρυθμός τῆς προετοιμασίας τῆς γιορτῆς, δέν παρατηρεῖται καμία κίνηση, πού νά θυμίζει πώς κάτι συμβαίνει στόν σχολικό χῶρο. Μή τάχα οἱ προεργασίες γίνονται ἀθόρυβα καί μᾶς ἑτοιμάζουν κάποια ἔκπληξη; Θά ᾿ταν, ἀλήθεια, εὐχῆς ἔργο κάτι τέτοιο, μά ἡ ἐμπειρία τῶν τελευταίων χρόνων δέν προϋποθέτει τέτοιες ἀναπάντεχες προσμονές. Ἄλλοι ἥρωες, πού καθιερώθηκαν βίαια καί μετά ἀπό ἐπίπονες προβολές τους στά μέσα μαζικῆς ἐνημερώσεως, διεκδικοῦν τίς καρδιές τῶν παιδιῶν. Μέ τά τραγικά κατορθώματά τους καθηλώνουν τά βλέμματα τῶν ἀθώων παιδιῶν, πού δέν ἔχουν ὡστόσο τή δυνατότητα νά ὑποψιαστοῦν τό ὕπουλο παιχνίδι τῶν μεγάλων, οἱ ὁποῖοι γενναιόδωρα τούς προσφέρουν ἐπικίνδυνα θεάματα.
Καί καλά οἱ μαθητές. Οἱ δάσκαλοι ὅμως τί κάνουν, ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει; Εὔλογο εἶναι νά καταβάλλουν πιό ἐντατικές προσπάθειες, γιά νά ἀποσπάσουν τήν προσοχή τῶν παιδιῶν πρός τίς μορφές ἐκεῖνες πού εἶχαν τάξει στή ζωή τους σκοπό νά ὑπηρετήσουν τήν πίστη καί τήν πατρίδα. Καί ἐδῶ ὅμως ὑπάρχει μιά δικαιολογία λογικοφανής καί πολύ ἐπίκαιρη, πού ἀπαλλάσσει τούς ἐκπαιδευτικούς τῶν ὑποχρεώσεών τους. Ὑπάρχουν τόσα ἄλυτα προβλήματα στόν κλάδο καί εἶναι ἐξ ἴσου πατριωτισμός νά ἐπιδίδεσαι μέ ζῆλο στήν ἐπίλυση τῶν καυτῶν συνδικαλιστικῶν ζητημάτων. Ἐξ ἄλλου, οἱ παρελάσεις, τά πατριωτικά σκέτς, τά ποιήματα κτλ. δέν εἶναι πάντα ἀποδείξεις τιμῆς πρός τούς ἑορταζομένους, ἰσχυρίζονται· καί πίσω ἀπό αὐτά τά ἐπιχειρήματα διακρίνει κανείς ὁλοκάθαρα τήν ἐπιθυμία τους γιά καταστολή τοῦ πατριωτικοῦ ἐνθουσιασμοῦ ἐν ὀνόματι τοῦ διεθνισμοῦ.
Θά ᾿ταν ὅμως ἀχαριστία νά μιλᾶ κανείς γιά γενικότητες, διότι, δόξα τῷ Θεῷ, ὑπάρχουν οἱ ἐκπαιδευτικοί ἐκεῖνοι πού μοχθοῦν νά μεταδώσουν στίς ψυχές τῶν παιδιῶν τους αὐτό πού οἱ ἴδιοι ζοῦν καί πού ἀσφαλίζουν τή γνησιότητά του στήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καί στήν ἱστορία τοῦ ἔθνους. Εἶναι ἀρκετές οἱ ἐλπιδοφόρες περιπτώσεις τῶν δασκάλων πού ζωντανεύουν στίς καρδιές τῶν μαθητῶν τους γεγονότα πού σημάδεψαν τά χρονικά τῆς ἀνθρωπότητας. Αὐτοί συνεχίζουν μέσα σέ δύσκολους καιρούς τόν ἀγώνα τοῦ ’21 γιά ἐθνική ἀνεξαρτησία, ἐξασφαλίζοντας στά ἑλληνόπουλα τήν ἀτομική τους ἀπελευθέρωση ἀπό δεσμά ὕπουλα καί καταλυτικά.
Δ. Τοσουνίδου
Ἡ ἐπανάσταση τῆς 25ης Μαρτίου 1821 εἶναι ἀπό τά σπουδαιότερα γεγονότα τῆς νεώτερης ἑλληνικῆς Ἱστορίας. Μετά ἀπό 400 χρόνια σκλαβιᾶς ἀνακηρύσσεται «ἐνώπιον Θεοῦ καί ἀνθρώπων» τό νέο ἑλληνικό Κράτος.
Κι ἐνῶ ἀπό ὅλους ἀναγνωρίζεται ἡ σημασία καί ἡ ἀξία τῆς ἐπαναστάσεως τοῦ ’21, ὑπάρχει ὅμως διαφωνία ὡς πρός τούς λόγους γιά τούς ὁποίους πολέμησαν οἱ Ἕλληνες. Ἔτσι, ἀκούστηκε καί γράφτηκε στίς μέρες μας ὅτι το ’21 δέν ξεσηκώθηκαν οἱ Ἕλληνες ἐναντίον τῶν Τούρκων, ἀλλά οἱ φτωχοί ἐναντίον τῶν πλουσίων, οἱ ἀγροτολαϊκές μάζες ἐνάντια τῶν κοτζαμπάσηδων καί τοῦ ἀνωτέρου κλήρου, ἡ ἐπανάσταση τοῦ ’21 ἦταν ἕνας ταξικός ἀγώνας. Τό πόσο, ὅμως, ἀνιστόρητη καί ἄδικη εἶναι αὐτή ἡ ὑπόθεση τό ἀποδεικνύουν τά γεγονότα καί τά κείμενα τῶν πρωταγωνιστῶν τοῦ ἀγώνα.
Ἕνα μικρό ἀνθολόγιο ἀπό κείμενα τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ ’21 θά μᾶς δώσει ἀκριβῶς τούς λόγους γιά τούς ὁποίους πολέμησαν, ἀλλά καί τήν αἰτία «τοῦ θαύματος», ὅπως χαρακτηρίστηκε ὁ ἀγώνας του ’21.
«Ὅποιος λοιπόν εἶναι καλός
κι ὀρθόδοξος χριστιανός
μέ τ' ἄρματα στό χέρι,
ἄς δράμη σάν ξεφτέρι
τό Γένος του νά σώση
μέ χαρά, μπρέ παιδιά.
Σταυρός, ἡ πίστις καί ἡ καρδιά
ντουφέκια καί καλά σπαθιά
γκρεμίζουν τυραννίαν
τιμοῦν ἐλευθερίαν
ὁπ’ ἔδωκε ὁ πλάστης
στό ντουνιά, μπρέ παιδιά».
Ρήγας Φεραῖος
«Ἡ πρώτη βάσις τοῦ ἱεροῦ κινήματός μας εἶναι πίστις καί πατρίς, αὐτά ἐκηρύξαμεν, αὐτά καί τώρα κηρύττομεν».
23 Μαΐου 1821, Γεώργ. Κατακουζηνός.
«Ἀδελφοί Ἕλληνες, ἔπειτα ἀπό τετρακοσίων χρόνων σκληράν σκλαβιάν, ὁ Θεός εὐσπλαχνισθείς ἀπεφάσισε νά μᾶς δώση τήν ἐλευθερίαν, καθώς τήν ἐχαίροντο μιάν φοράν οἱ προπάτορές μας, πλήν διά νά τήν ἀπολαύσωμεν πρέπει νά ἀποφασίσωμεν ν’ ἀποθάνωμεν μέ τά ὅπλα εἰς τάς χεῖρας. Ἡμεῖς ὡς τόσον θέλομεν ἀπολαύσει τά δύο μεγαλύτερα καλά, τόν παράδεισον καί τήν αἰώνιον μνήμην τῶν μεταγενεστέρων, ἐπειδή διά τόν σταυρόν καί τήν ἐλευθερίαν ἀποθνήσκομεν».
Ἀθανάσιος Διάκος
«Ὅτι τότε οἱ Ἕλληνες ὁρκίστηκαν νά δουλέψουν διά θρησκεία καί πατρίδα καί δέν τούς κόλλαγε μολύβι, οὔτε σπαθί».
Στρατ. Μακρυγιάννης, Ἀπομνημονεύματα
«Εἶναι καιρός νά ἀποτινάξωμεν τόν ἀφόρητον τοῦτον ζυγόν, νά ἐλευθερώσωμεν τήν πατρίδα, νά κρημνίσωμεν ἀπό τά ὕψη τήν ἡμισέληνον, διά νά ὑψώσωμεν τό σημεῖον δι’ οὗ πάντοτε νικῶμεν, λέγω τόν Σταυρόν, καί οὕτω νά ἐκδικήσωμεν τήν Πατρίδα καί τήν ὀρθόδοξον ἡμῶν πίστιν ἀπό τήν ἀσεβῆ τῶν ἀσεβῶν καταφρόνησιν».
Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης
«Πάψε νά γελιέσαι, Ἀλῆ· εἶδα τόν σταυρό στίς σημαῖες τῶν χριστιανῶν· πολεμᾶνε γιά τή θρησκεία τους καί γιά τήν πατρίδα».
Ταχήρ Ἀμπάζ, Τοῦρκος
«Αἱ σημαῖαι ἡμῶν φέρουσιν ἕναν σταυρόν καί ἕναν στέφανον ἐκ δάφνης. Ἐλευθερία! Θρησκεία! Πατρίς! Ἰδού τό ἔμβλημα ἡμῶν. Ἡ εἰρήνη ἔστω μεθ’ ὑμῶν, ἀδελφοί».
28 Ἰουνίου 1821, Μᾶρκος Βότσαρης
«Ὅσοι αὐτόχθονες κάτοικοι τῆς ἐπικρατείας τῆς Ἑλλάδος πιστεύουσιν εἰς Χριστόν, εἰσίν Ἕλληνες καί ἀπολαμβάνουσιν, ἄνευ τινός διαφορᾶς, ὅλων τῶν πολιτικῶν δικαιωμάτων».
Β΄ Ἐθνοσυνέλευσι στό Ἄστρος
«Καί τότε οἱ στρατιῶτες, ἀφοῦ σταυροκοπήθηκαν, ξεκίνησαν… Γαλάζιες οἱ σημαῖες μέ τόν λευκό σταυρό, ἀσπροντυμένοι οἱ στρατιῶτες… Νά βλέπεις αὐτούς τούς κακόμοιρους Ἕλληνες, πολλούς ξυπόλυτους, χωρίς ψωμί ἤ μέ ψωμί πού δέν τρωγόταν, νά σκαρφαλώνουν στίς πλαγιές, νά κατρακυλοῦν στίς κοιλάδες, νά ρίχνονται πάνω στόν τυραννικό εἰσβολέα, πολεμώντας γιά τήν ὑπεράσπιση τῆς πατρίδας τους, ἦταν κάτι πού συγκλόνιζε».
George Jarvis, Ἀμερικανός περιηγητής
«Τά σημειώνω κι ἐγώ ἐδῶ, ἴσως ἐσεῖς οἱ μεταγενέστεροι, σάν ἰδῆτε τήν ἀρετή μας, θά εἶστε εἰλικρινώτεροι διά τήν πατρίδα. Γλυκώτερον πράμα δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τήν πατρίδα καί θρησκεία. Ὅταν δι’ αὐτά τόν ἄνθρωπο δέν τόν τύπτη ἡ συνείδησί του, ἀλλά τά δουλεύη ὡς τίμιος καί τά προσκυνῆ, εἶναι ὁ πλέον εὐτυχής καί πλέον πλούσιος».
Στρατηγός Μακρυγιάννης
«Τό ἑλληνικόν ἔθνος εἰς τήν ἱεράν του θρησκείαν ὀφείλει τόν χαρακτῆρα του, τά ἤθη του, τά ἔθιμά του, τήν ὡραιοτάτην γλῶσσαν του, τήν προγονικήν του εὔκλειαν καί τό λαμπρόν ὄνομά του. Εἰς τήν ἱεράν του θρησκείαν ὀφείλει τάς σημερινάς ἀριστείας του, τήν ἀνεξαρτησίαν καί πολιτικήν του ὕπαρξιν, διότι μέγας ὁ Θεός τῶν χριστιανῶν, ὅστις ὑπερασπίζεται τά δίκαιά των καί τήν ἁγίαν του Ἐκκλησίαν καί συμμάχεται μετ’ αὐτῶν κατά τῆς ἀνομίας καί ἀσέβειας».
Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης
«Ὁ ἐφημέριος τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος ἱερεύς Παπαπαναγιώτης Μπουγάτσας ἐκ Μποχωρίου, ἀπό τῆς ἐνάρξεως τῆς πολιορκίας καί ἅμα ὡς ἤρχισεν ὁ κανονιοβολισμός καί τό τουφέκι, μετέβαινεν εἰς τήν Ἐκκλησίαν του, ἐλάμβανεν εἰς χεῖρας του τά ἄχραντα μυστήρια καί ἀσκεπής, μέ τόν φανόν του, ὑπό τήν βροχήν τῶν σφαιρῶν περιήρχετο ἀπό προμαχῶνος εἰς προμαχῶνα καί ἐκοινώνει τούς ψυχορραγοῦντας, παρηγορῶν αὐτούς διά λόγων καταλλήλων καί ἐμψυχῶν τούς μαχομένους διά τοῦ παραδείγματός του. Τήν μετ’ ἀληθοῦς αὐταπαρνήσεως ἐκπλήρωσιν τοῦ ἱεροῦ τούτου καθήκοντος, οὐδεμίαν ἡμέραν παρέλειψεν».
Νικόλαος Μακρῆς
Ὅταν ἔτσι ὁμιλοῦν οἱ ἥρωες καί πρωταγωνιστές, ἐμεῖς δέν ἔχουμε νά προσθέσουμε κάτι ἄλλο. Ὅσο κι ἄν θέλουν μερικοί νά παραχαράξουν τό νόημα τοῦ ἀγώνα καί νά τό περιορίσουν στά στενά πλαίσια τοῦ ἱστορικοῦ ὑλισμοῦ, δέν θά τό κατορθώσουν. Οὔτε θά μπορέσουν νά σβήσουν τήν προσφορά τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν ἀνθρώπων της, τῆς Ἑλληνοσώτειρας Ἐκκλησίας. Πάντα θά ἠχοῦν τά λόγια τοῦ Κολοκοτρώνη: «Ἐμεῖς, ὅταν πιάσαμε τά ἄρματα, εἴπαμε πρῶτα ὑπέρ πίστεως καί μετά ὑπέρ πατρίδος».
Ἰάφεθ
Ἀπολύτρωσις 43 (1988) 47-48.
Ὑπάρχει παρεξήγηση γιά τό τί εἶναι ὑπαρξιακά οἱ χριστιανοί. Ἀνέκαθεν διαδίδονται ποικίλες πλάνες καί συκοφαντίες γιά «τό γένος τῶν χριστιανῶν». Συχνά καί οἱ ἴδιοι οἱ χριστιανοί ἀγνοοῦν τήν πραγματική ὀντότητά τους, δέν συνειδητοποιοῦν τήν οἰκοδομούμενη χριστιανική ὑπόστασή τους. Ἡ πλάνη, ἡ συκοφαντία καί ἡ ἄγνοια γιά τήν ὑπαρξιακή δομή τῶν χριστιανῶν, ἀσφαλῶς εἶναι στήν κυριολεξία σατανικά κατορθώματα, πού νωθραίνουν, ἀποπροσανατολίζουν τούς χριστιανούς καί κρατοῦν ἑκατομμύρια ἀνθρώπους μακριά ἀπό τή χριστιανοποίηση. Διότι, δέν μπορεῖ νά ὑπάρχει λογικός ἄνθρωπος πού νά γνωρίζει σωστά τήν οὐσία τῆς χριστιανικότητος καί νά μή λαχταρᾶ, νά μή σπεύδει μέ κάθε θυσία νά γίνει χριστιανός. Γι’ αὐτό, οἱ χριστιανοί πού συνειδητοποιοῦν τή χριστιανική ὕπαρξή τους, σέ ὅλες τίς ἐποχές, αἰσθάνονται ἀνάγκη καί χρέος «νά μαθητεύσουν πάντα τά ἔθνη», νά ἀποκαλύπτουν καί νά προβάλλουν στούς ἀνθρώπους τή γνήσια χριστιανικότητα.
Ἀπό τήν ἀρχή τονίζουμε μέ ἔμφαση ὅτι οἱ χριστιανοί δέν εἶναι σκέτοι ἄνθρωποι. Διαφέρουν ριζικά ἀπό τούς ἀνθρώπους. Διαφέρουν στήν οὐσία τους, στή φύση τους, στήν ὕπαρξή τους. Ἡ χριστιανικότητα τῶν χριστιανῶν δέν εἶναι ἠθικό γνώρισμα ἤ κοινωνική ἰδιομορφία ἤ θεολογία ἤ θρησκεία κάποιων ἀνθρώπων. Εἶναι «καινή κτίση», εἶναι κυοφορούμενη νέα ὕπαρξη, πού ἔχει δικά της γνωρίσματα, δικές της διαστάσεις, ἀλλιώτικη ἀρχή, ἀπέραντη προοπτική. Ὅπως ἡ ἀνθρωπότητα ἄρχισε ἀπό τόν Ἀδάμ νά ὑπάρχει πάνω στή γῆ ὡς ξεχωριστή ὕπαρξη καί ἁπλώνεται ἔκτοτε μέ τά ἀναρίθμητα ἀνθρώπινα πρόσωπα, ἔτσι καί ἡ χριστιανική ὕπαρξη ἄρχισε μέ τόν Θεάνθρωπο Χριστό νά ὑπάρχει πάνω στή γῆ ὡς «καινή κτίση» καί ἁπλώνεται ἔκτοτε στούς ἀναρίθμητους χριστιανούς ὅλων τῶν ἐποχῶν.
Μέ δυό λόγια, ἄλλο εἶδος ὕπαρξης εἶναι οἱ ἄνθρωποι καί ἄλλο εἶδος ὕπαρξης εἶναι οἱ χριστιανοί. Προέρχονται, βέβαια, ἀπό τούς ἀνθρώπους οἱ χριστιανοί, ἀλλά διαφέρουν οὐσιαστικά ἀπό αὐτούς. Εἶναι ξεχωριστά ὄντα. Εἶναι θεανθρώπινες ὑποστάσεις, ὅπως ὁ γενάρχης τους Χριστός. Ὅπως συγγενεύουν τά ζῶα μέ τά φυτά, ἀλλά δέν εἶναι φυτά, ὅπως συγγενεύουν οἱ ἄνθρωποι μέ τά ζῶα, ἀλλά δέν εἶναι σκέτα ζῶα, ἔτσι συγγενεύουν οἱ χριστιανοί μέ τούς ἀνθρώπους, ἀλλά δέν εἶναι μόνον ἄνθρωποι. Τά ζῶα μοιάζουν μέ τά φυτά, διότι, ὅπως ἐκεῖνα, εἶναι κτιστά. Ἀλλά διαφέρουν ριζικά ἀπό αὐτά, διότι ἔχουν ὁρμές, αἰσθήματα, ἔνστικτα, πού δέν ἔχουν βέβαια τά φυτά. Τό ἴδιο καί οἱ ἄνθρωποι μοιάζουν μέ τά ζῶα, ἀλλά ἔχουν οὐσιαστική εἰδοποιό διαφορά, τόν νοῦ, τή σκέψη, τήν ἔκφραση, τήν αὐτοσυνειδησία, τήν ἐλευθερία, τίς πνευματικές λαχτάρες, τήν «κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ» δημιουργία τους, πού φυσικά δέν ἔχουν τά ζῶα. Ἔτσι γίνεται καί μέ τούς χριστιανούς. Μοιάζουν μέ τούς ἀνθρώπους, προέρχονται ἀπό αὐτούς. Ἔχουν ἀνθρώπινη μορφή, ἀνθρώπινο σῶμα, ἀνθρώπινη ψυχή, ἀνθρώπινα σωματικά καί πνευματικά χαρακτηριστικά. Εἶναι κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ κτισμένοι. Ἀλλά στούς χριστιανούς, ὅλα αὐτά εἶναι διαφοροποιημένα καί ἀνακαινισμένα στή ρίζα τους. Στούς χριστιανούς, ἡ κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ δημιουργημένη ἀνθρώπινη ὕπαρξη ἑνώνεται μέ τό πρωτότυπο, πού εἶναι ὁ Χριστός, καί αὐτός «οἰκίζει» τόν ἑαυτό του στούς χριστιανούς. Οἱ χριστιανοί δείχνουν σκέτοι ἄνθρωποι, ὅπως σκέτος ἄνθρωπος ἔδειχνε καί ὁ Χριστός. Ἀλλά, ὅπως ὁ Χριστός εἶναι Θεάνθρωπος, ἔτσι καί οἱ χριστιανοί εἶναι ὑπό κατασκευήν χριστοί, κατά χάριν Θεοῦ θεάνθρωποι.
Ἀκριβῶς, ἐπειδή διαφέρει ὄχι ἁπλῶς ἠθικά, ἀλλά κυρίως ὑπαρξιακά ὁ χριστιανός ἀπό τόν ἄνθρωπο, γι᾿ αὐτό δέν μπορεῖ ἀπό μόνος του ὁ ἄνθρωπος νά γίνει χριστιανός. Χρειάζεται τή δημιουργική ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Ὅπως τό ἅγιο Πνεῦμα ἐπεσκίασε τήν Παναγία καί τήν κατέστησε «μακαρία ὕπαρξη» μές στήν ὁποία κυοφορήθηκε καί ἐνσαρκώθηκε ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί ἔγινε τό πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, ἔτσι, τό ἴδιο τό ἅγιο Πνεῦμα μέ τό ἅγιο Βάπτισμα φυτεύει στούς ἀνθρώπους τή χριστιανική ὕπαρξη, στό ἅγιο Χρῖσμα τήν προικίζει μέ τήν αὐξητική δύναμη, καί μέ τή θεία Εὐχαριστία τή συντηρεῖ καί τήν ἁπλώνει. Δηλαδή, μέ τά ἅγια μυστήρια, μέ τήν ὅλη ἐκκλησιαστική ζωή, ἐπιτελεῖται στούς θεληματικά προσερχομένους ἀνθρώπους τό μέγα θαῦμα τῆς ὑπαρξιακῆς ἀλλαγῆς καί μεταποιήσεώς τους, πού τούς κάνει ἀπό θνητούς ἀνθρώπους θεανθρώπους, υἱούς Θεοῦ καί ὁμοθέους κατά χάριν. Ὁ Θεός πού, μετά τόν πνευματικό κόσμο ἔκτισε βαθμίδα-βαθμίδα τόν ὑλικό κόσμο, τά φυτά, τά ζῶα, τούς ἀνθρώπους, τώρα, μέ τίς ἐκκλησιαστικές διαδικασίες, κατασκευάζει τούς χριστιανούς. Το ἅγιο Πνεῦμα, πού «ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος», πού οὐσιώνει τά φυτά, πού ζωοποιεῖ τά ζῶα, πού λογικοποιεῖ τούς ἀνθρώπους, τώρα, στήν ἐκκλησιαστική ζωή, φυτεύει μέσα στούς ἀνθρώπους τή χριστιανικότητα, τήν αὐξάνει, τή συντηρεῖ, τήν ἑτοιμάζει γιά τήν αἰωνιότητα.
Ὅμως, ἐνῶ ὅλα τά ἄλλα κτίσματα δημιουργήθηκαν καί συντηροῦνται μέ μόνη τή θέληση τοῦ Θεοῦ, οἱ χριστιανοί δημιουργοῦνται καί συντηροῦνται βέβαια ἀπό τόν Θεό, ἀλλά μέ τή δική τους θεληματική συνέργεια. Γι᾿ αὐτό, τά ἄλλα ὄντα δέν ἀρνοῦνται καί δέν ἀλλάζουν τήν ὕπαρξή τους. Πολλοί χριστιανοί, ὅμως, δυστυχῶς δέν προσέχουν, διακόπτουν τήν κοινωνία τους μέ τόν Χριστό στήν ἐκκλησιαστική ζωή καί πισωγυρίζουν στήν ἀνθρώπινη κατάσταση. Καί αὐτό εἶναι ἡ μεγαλύτερη συμφορά πού μπορεῖ νά πάθει ὁ χριστιανός, ἅμα δέν προσέχει καί ἀποκόπτεται ἀπό τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Διότι, ἡ χριστιανοποίηση τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ὁ ὕψιστος προορισμός του καί ἡ μοναδική δικαίωσή του. Μόνο ἅμα ἀπό ἀνθρώπινη θνητή ὕπαρξη γίνει χριστοΰπαρξη ὁ ἄνθρωπος, μόνο τότε ἀσφαλίζεται καί ὁλοκληρώνεται καί δικαιώνεται. Γι᾿ αὐτό, ἠ ἐκκλησιαστική ζωή, πού σπάει τό φράγμα τῆς ἀνθρώπινης θνητότητος καί θεανθρωποποιεῖ τόν ἄνθρωπο, εἶναι ἡ μόνη πραγματική καί στήν κυριολεξία ἐπανάσταση, πού ἐπαν-ἀνασταίνει τόν ἄνθρωπο καί τόν θεώνει.
Λοιπόν, οἱ χριστιανοί δέν εἶναι ἁπλῶς καλοί ἄνθρωποι. Εἶναι ἄνθρωποι πού μέ τή συμμετοχή τους στήν ἐκκλησιαστική ζωή χριστώνονται καί θεώνονται.
Δῆμος Χρ. Ματσκίδης
Θεολόγος τ.Γυμνασιάρχης