῎Αν σέ προβληματίζει, ἀδελφέ μου, ὁ θάνατος, τότε μάθε ὅτι στόν Χριστό αὐτός δέν ἔχει καμία ἐξουσία πλέον. Κάποια στιγμή, βεβαίως, Τόν κατέλαβε, μά ἀκριβῶς πάνω σέ τούτη τήν κυριαρχία του πέθανε καί χάθηκε. Διότι ὁ Κύριος, καθώς εἶναι ἡ ἴδια ἡ ἀκατάλυτη πηγή τῆς ζωῆς, τόν θανάτωσε.
 

   Θάρρος, λοιπόν, ὅσο κι ἄν πονοῦμε! ῾Ο θάνατος θά πεθάνει καί γιά μᾶς. Κι ἄν μέ ρωτήσεις πότε θά γίνει αὐτό τό καταπληκτικό, ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι θά συμβεῖ στό τέλος τῶν αἰώνων, ὅταν θά ἀναστηθοῦν οἱ νεκροί. Τοῦτο τό πιστεύουμε ἀκράδαντα χωρίς τήν παραμικρή ἀμφιβολία. Διότι, ὅπως λέει ἡ Γραφή, «ὁ πιστεύσας καί βαπτισθείς σωθήσεται», ἐνῶ ἀμέσως προσθέτει ἐκεῖνο πού ἴσως σέ φοβίζει· «ὁ δέ ἀπιστήσας κατακριθήσεται». ᾿Από τό συγκεκριμένο χωρίο συμπεραίνουμε ἀκόμη ὅτι ὁ θάνατος θά καταργηθεῖ βεβαίως σέ μᾶς, θά ὑπερισχύσει ὅμως στούς κατάκριτους. Κι ὅπου ὁ θάνατος δέν θά δεῖ θάνατο, θά κυριαρχεῖ αἰώνια, ἀφοῦ, ὅπως ξέρουμε, ἡ κόλαση εἶναι αἰώνια. ῞Ομως γιά μᾶς τούς πιστούς ἡ ἐξουσία του θά τερματιστεῖ ὁριστικά.
 

   Ξέρω τώρα ὅτι, μετά ἀπ᾿ ὅσα σᾶς εἶπα, θέλετε νά μάθετε τό πῶς θά πραγματοποιηθοῦν ὅλα αὐτά. Δέν θά σᾶς ἐξηγήσω ἐγώ, ἀλλά ἐκεῖνοι πού ἤδη πανηγυρίζουν τούτη τήν ἐπαγγελία. ῎Ετσι θά κατέχετε στέρεα αὐτό πού συλλογίζεσθε, πού τραγουδᾶτε μέ τήν καρδιά σας, πού ἐλπίζετε ὁλόψυχα καί κυνηγᾶτε νά ἐπιτύχετε μέ τήν πίστη καί τά καλά σας ἔργα. Νά, λοιπόν, τί παιανίζουν κάποιοι γιά τό θάνατο τοῦ θανάτου, τόν ὁποῖο θά γευθοῦμε κι ἐμεῖς ὅπως ὁ ἀρχηγός μας. Γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος· «Δεῖ γάρ τό φθαρτόν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀφθαρσίαν καί τό θνητόν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀθανασίαν... τότε γενήσεται ὁ λόγος ὁ γεγραμμένος· κατεπόθη ὁ θάνατος εἰς νῖκος» (Α' Κο 15,53-54). Γιά τίς ὑπάρξεις μας, λοιπόν, ὁ θάνατος θά πάψει κάποτε. Αὐτό σημαίνει ὅτι «κατεπόθη ὁ θάνατος εἰς νῖκος». Θά καταποθεῖ, ὥστε νά μή φαίνεται. Καί τί σημαίνει ὅτι δέν θά φαίνεται; ῞Οτι δέν θά ὑπάρχει πουθενά οὔτε στήν ψυχή οὔτε στό σῶμα μας. «Κατεπόθη ὁ θάνατος εἰς νῖκος»!
 

   Εἶναι, συνεπῶς, ἀπολύτως εὔλογη ἡ εὐφροσύνη πού αἰσθάνονται ὅσοι ἀναπέμπουν τούτους τούς θριάμβους. Καί ὁ ἀπόστολος συνεχίζει στόν ἴδιο τόνο· «Ποῦ σου, θάνατε, τό κέντρον; Ποῦ σου, ᾅδη, τό νῖκος;». Ποῦ πῆγε τό καύχημά σου ὅτι κατέλαβες, κατέκτησες, νίκησες καί κατακύρωσες στόν ἑαυτό σου τά λάφυρα, φόνευσες καί σκότωσες; «Ποῦ σου, θάνατε, τό κέντρον; Ποῦ σου, ᾅδη, τό νῖκος;». Δέν τόν συνέτριψε ὁ Κύριός μου; ῏Ω θάνατε, ὅταν ὁ Κύριός μου σ᾿ ἐξολόθρευσε καί σέ λαφυραγώγησε μέ τό σταυρό καί τήν ἀνάστασή του, τότε πέθανες καί γιά μένα. Μέ τήν ἴδια σωτηρία ἀπό τήν ὥρα ἐκείνη καί στό ἑξῆς «ὁ πιστεύσας καί βαπτισθείς σωθήσεται, ὁ δέ ἀπιστήσας κατακριθήσεται».
 

   ῎Ας ξεφύγουμε, ἀδελφοί μου, ἀπό τήν καταδίκη κι ἄς ἔχουμε τήν ἀγάπη καί τήν ἐλπίδα μας στήν αἰώνια αὐτή σωτηρία!
 
 
 

            ἱ. Αὐγουστίνου, Λόγος 233,

Στήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ κατά Λουκᾶν.
 
(᾿Απόδοση Εὐάγγελος Δάκας)

   ῞Ενα δράμα σέ μορφή κέντρωνα μέ τόν τίτλο «Χριστός Πάσχων» ἀνήκει στήν ποιητική δημιουργία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου. ῾Ο ποιητής - πατέρας τῆς ᾿Εκκλησίας συνέρραψε στίχους ἤ σπαράγματα στίχων τοῦ μεγάλου τραγικοῦ Εὐριπίδη καί συνέθεσε τό δικό του δράμα. Παρά τά δάνεια, τό ποίημα κατά τούς εἰδικούς διατηρεῖ τήν πνοή καί τό ὕφος τοῦ ἁγίου ποιητῆ.
   Τό δράμα ξετυλίγεται σέ τρεῖς πράξεις· α) τό Πάθος καί ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ     β) ὁ Χριστός στόν τάφο γ) ἡ ᾿Ανάσταση.
   Λίγο πρίν τόν ἐπίλογο τοῦ δράματος ὁ ἀναστημένος Χριστός ἀπευθύνει τά τελευταῖα του λόγια πρός τούς μαθητές του. ῾Η σύνθεση μένει πιστή στό ἁγιογραφικό κείμενο, ἀλλά τοῦ προσδίδει τή χάρη τοῦ ρυθμοῦ καί τῆς ποίησης.

Εἰρήνη ὑμῖν!
Μά τί φοβᾶστε; Νά! χέρια καί πόδια
καί τήν πλευρά μου αὐτή τή λογχισμένη
δεῖτε ξεκάθαρα. Νιῶστε πώς εἶμαι ἐγώ
ὁ ἴδιος πάλι· γιατί τό πνεῦμα δέν ἔχει ἴχνος σάρκας
οὔτε τά κόκκαλα στό πνεῦμα συνυπάρχουν,
καθώς ἐμένα βλέπετε ὅλα νά τά ᾿χω.

῞Οπως ἐδῶ στή γῆ μέ ἔστειλε ὁ Πατέρας,
ἔτσι σᾶς στέλνω ἐγώ στόν κόσμο ὅλο
καί μεταδίδω στούς φίλους μου, ἐσᾶς,
τό Πνεῦμα τ᾿ ῞Αγιο· πάρτε το!
Κηρύξτε στόν καθένα ἐμέ μαζί μέ τόν Πατέρα
μία θεότητα μέ τό πανάγιο Πνεῦμα.
Τρέξτε, λοιπόν, πηγαίνετε, κήρυκες ἀγαπημένοι,
τραγούδια νίκης σκορπίστε πάνω στή γῆ.
Καί στά βασιλικά παλάτια τριγυρνώντας
πεῖτε το, καί νά τ᾿ ἀκούσουν ὅλοι
στήν πόλη τοῦ Δαυΐδ·
ἡ σωτηρία ἀπό τόν τάφο ξεπηδᾶ.

Δικοί μου μάρτυρες σ᾿ ὅλη τή γῆ γενεῖτε
καί θά σωθεῖ ὅποιος -ἀφοῦ τό λόγο σας δεχτεῖ-
μετέχει καί στό βάπτισμα, τῆς ἁμαρτίας λυτήριο.
Μά κεῖνος πού τά λόγια σας μ᾿ ἀποστροφή θά διώξει,
κατάκριση θά λάβει ὡς ἄπιστος.
Κι ἀκόμη μιά τοῦ Πνεύματος σᾶς δίνω χάρη·
ὅποιον ἀπ᾿ τά δεσμά τῆς ἁμαρτίας
σεῖς τόν λύσετε, θά μείνει ἐλεύθερος
καί λυτρωμένος τῆς κρίσεως τήν ὥρα.
᾿Ενῶ στῆς ἁμαρτίας τά δεσμά αἰώνια θά στενάζει
ὅποιος δέν λάβει ἄφεση ἀπό σᾶς.

(ΕΠΕ 8,241-243. ᾿Απόδοση Β.Σ.)

* Αὐτή εἶναι πραγματικά φιλοστοργία μητέρας, τό νά εἶναι ἕτοιμη νά ὑπομένει τά πάντα χάριν τοῦ παιδιοῦ της.

* Αὐτό θά πεῖ μητέρα γεμάτη στοργή καί ἀγάπη γιά τό παιδί της· Νά τό παροτρύνει καί νά τό ἀπομακρύνει ἀπό τό σπίτι, ὅταν τό καλεῖ τό καθῆκον, καί νά ὑπομένει ἤρεμα τόν ἀποχωρισμό καί νά τό εὐγνωμονεῖ γιά τήν ἀποδημία του.

* Γνώρισμα τῆς μητέρας δέν εἶναι ἡ γέννηση παιδιῶν, διότι αὐτό εἶναι δῶρο τῆς φύσεως, ἀλλά ἡ ἀνατροφή τῶν παιδιῶν, διότι αὐτό ἐξαρτᾶται ἀπό τήν ἐλεύθερη ἀπόφασή της... Δέν κάνει, λοιπόν, τή γυναίκα πραγματική μητέρα ἡ γέννηση παιδιῶν ἀλλά ἡ καλή ἀνατροφή τους.

* Οἱ μητέρες ἐκεῖνες πού, ἀποχαυνωμένες ἀπό τό πάθος τῆς νοσηρῆς ἀγάπης, ἐπιδιώκουν εἰς βάρος τοῦ συμφέροντος τῶν παιδιῶν τή συνεχῆ παρουσία τους κοντά τους, θά μποροῦσαν δίκαια νά ὀνομαστοῦν ὄχι μητέρες ἀλλά φόνισσες τῶν παιδιῶν τους.

᾿Εάν θέλεις νά ἁρπάξεις τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ, γίνε βιαστής. Βάλε τόν αὐχένα σου στό ζυγό τῆς ὑπηρεσίας τοῦ Χριστοῦ... ᾿Ελάφρυνέ τον μέ τόν κόπο τῶν ἀρετῶν, μέ νηστεῖες, μέ ἀγρυπνίες, μέ ὑπακοή, μέ ἡσυχία, μέ ψαλμωδίες, μέ προσευχές, μέ δάκρυα, μέ χειρωνακτική ἐργασία, μέ τήν ὑπομονή κάθε θλίψεως πού ἔρχεται ἐναντίον σου καί ἀπό τούς δαίμονες καί ἀπό τούς ἀνθρώπους.
Νά μή σέ πείσει μέ τόν καιρό ὁ ὑψηλόφρονας λογισμός νά ἐλαττώσεις τούς κόπους, γιά νά μήν καταληφθεῖς στή θύρα τοῦ θανάτου γυμνός ἀπό ἀρετές καί βρεθεῖς ἔξω ἀπό τίς πύλες τῆς βασιλείας.
Προκοπή τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ προκοπή στήν ταπείνωση· ἀπό τήν ὑψηλοφροσύνη προέρχεται ἡ ἥττα καί ἡ ἀτιμία.
᾿Εξέταζε τήν ἐργασία κάθε ἡμέρας, σύγκρινέ την μέ τήν ἐργασία τῆς προηγούμενης καί φρόντιζε νά βελτιωθεῖς. Πρόκοβε στίς ἀρετές, γιά νά πλησιάσεις τούς ἀγγέλους.

  Λόγος ἀσκητικός Α',
  ΕΠΕ 8, σελ. 123

Πῶς καί πῦρ ὑπάρχεις βλύζων;
Πῶς καί ὕδωρ εἶ δροσίζων;
Πῶς καί καίεις, καί γλυκαίνεις;
Πῶς φθοράν ἐξαφανίζεις;
Πῶς θεούς ποιεῖς ἀνθρώπους;
Πῶς τό σκότος φῶς ἐργάζῃ;
Πῶς ἀνάγεις ἐκ τοῦ ᾅδου;
Πῶς θνητούς ἐξαφθαρτίζεις;
Πῶς πρός φῶς τό σκότος ἕλκεις;
Πῶς τήν νύκτα περιδράσσῃ;
Πῶς καρδίαν περιλάμπεις;
Πῶς με ὅλον μεταβάλλεις;
Πῶς ἑνοῦσαι τοῖς ἀνθρώποις;
Πῶς υἱούς Θεοῦ ἐργάζῃ;
Πῶς ἐκκαίεις σου τῷ πόθῳ;
Πῶς τιτρώσκεις ἄνευ ξίφους;
Πῶς ἀνέχῃ; Πῶς βαστάζεις;
Πῶς εὐθύς οὐκ ἀποδίδως;
Πῶς ὑπάρχων ἔξω πάντων,
βλέπεις πάντων τά πρακτέα;
Πῶς μακράν ἡμῶν τυγχάνων,
καθορᾷς ἑκάστου πρᾶξιν;
Δός ὑπομονήν σοῖς δούλοις,
μή καλύψῃ τούτους θλῖψις.
 
     

Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος

«Ξύπνα νωρίς· μήν τεμπελιάσεις σήμερα· πρόσεξε ποιόν πρῶτα θά δεῖς καί πῶς θά περάσεις τήν Πρωτοχρονιά, γιατί ἔτσι θά σοῦ πάει ὅλη ἡ χρονιά!».
῾Η ἀντίληψη αὐτή τῶν μανάδων μας ἔντονα ἐπικρατοῦσε καί στή ρωμαϊκή ἐποχή. Φρόντιζαν στίς Καλάνδες (τό ρωμαϊκό calandas εἶναι συνώνυμο μέ τή «νουμηνία» τῶν ῾Εβραίων, τήν πρωτομηνιά) νά διοργανώνουν μεγάλες εἰδωλολατρικές γιορτές μέ τό γνωστό ὀργιαστικό περιεχόμενο, γιά νά «ἀπολαμβάνουν» παρόμοια ὅλη τή χρονιά.
 Μέ ἀφορμή τέτοιες ἐκδηλώσεις, πού συνεχίζονταν καί στήν ἐποχή του, ὁ ἱερός Χρυσόστομος ἐκφώνησε τό «Λόγο ταῖς Καλάνδαις, κατά τῶν παρατηρούντων τάς νεομηνίας, καί κατά τήν πόλιν χορείας τελούντων» μέ αὐστηρότητα καί ἀποτροπιασμό·
«Στολίστηκε ἡ πόλη μας σάν καμιά φανταγμένη γυναίκα, πού ἔχει ἀδυναμία στά χρυσαφικά καί τήν πολυτελῆ ἐνδυμασία, γιά νά κάνει τήν πρώτη τοῦ χρόνου λαμπρή κι ἐντυπωσιακή κι εὐχάριστη... Εἶναι προτιμότερο ὅμως νά εὐτρεπίζουμε τήν ψυχή κι ὄχι τά μαγαζιά, τή σκέψη μας κι ὄχι τήν ἀγορά, γιά νά θαυμάζουν ὄχι οἱ ἄνθρωποι ἀλλά οἱ ἄγγελοι, καί νά εὐαρεστεῖται ὁ Θεός... Μή φορᾶς στεφάνια στίς πόρτες σου, ἀλλά κάνε τή ζωή σου ἄξια νά σέ στεφανώσει ὁ Χριστός μέ τόν "στέφανον τῆς δικαιοσύνης"».
῾Ο ἅγιος ᾿Ιωάννης ἐπισημαίνοντας τά ὅσα φοβερά γίνονταν στά γλέντια, ὅπου διοργανώνονταν χυδαῖοι ἀγῶνες, δέν μένει μόνο στίς θλιβερές διαπιστώσεις καί τό στιγματισμό τῶν γεγονότων. Δυναμικός, ἀνυποχώρητος σαλπίζει ἀγωνιστικό ἐγερτήριο· «Ταῦτα ἀνάξια τῆς ἡμετέρας φιλοσοφίας», λέγει στούς πιστούς πού τόν ἀκοῦν, «καί ἁμαρτάνετε ὄχι μόνο ὅταν τά κάνετε ἐσεῖς οἱ ἴδιοι, ἀλλά καί ὅταν συμμετέχετε ἐπευφημώντας καί παρατηρώντας τα. ῎Αλλωστε εἶναι ἀνοησία νά περιμένεις ἀπό τίς διασκεδάσεις τῆς πρώτης μέρας νά κυλήσει ὅλος ὁ χρόνος σου καλά καί εὐχάριστα. ῾Ο χρόνος σου θά εἶναι καλός, ἐάν καί τήν πρώτη του μέρα κι ὅλες τίς ὑπόλοιπες κάνεις τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. ῎Αν ἐργάζεσαι τήν ἀρετή, ἡ μέρα σου θά γίνει καλή. ῎Αν δουλεύεις στήν ἁμαρτία, θά ᾿ναι ἄσχημη. Τό νά διακρίνεις τίς μέρες σέ καλές καί κακές εἶναι ἕνα καλό τέχνασμα, γιά νά μήν κάνεις ποτέ τό καλό. Διότι στίς "κακές" μέρες εἶναι ἀνώφελο, λές, νά προσπαθήσεις, ἐνῶ στίς "καλές" δέν χρειάζεται προσπάθεια, ἀφοῦ εἶναι ἀπό μόνες τους καλές.
῾Ο χριστιανός δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό πρωτοχρονιές οὔτε ἀπό πρωτομηνιές γιά νά γιορτάσει, διότι γι᾿ αὐτόν ἡ κάθε μέρα εἶναι γιορτή. ῎Αν ἔχεις καθαρή τήν καρδιά καί τή συνείδησή σου, ἔχεις πάντα γιορτή κι εἶσαι γεμάτος ἐλπίδα γιά τό μέλλον σου πού δέν περιορίζεται ἀπό τό χρόνο, ἀλλά ἐκτείνεται στήν αἰωνιότητα».

᾿Ελεύθερη ἀπόδοση Β. Σ.
    

•     Ποτέ μήν ἀπελπίζεσαι, ὦ ἄνθρωπε. Μονάχα γιά κεῖνον ἀπελπίσου πού ἀπελπίζεται ἀπό τόν ἑαυτό του.
•     Ὅποιος στηρίζει τήν ἐλπίδα του στόν Κύριο ἀσφαλίζεται σέ φρούριο ἀπόρθητο, κατέχει ἀήττητο ὅπλο καί δύναμη ἀκαταμάχητη.
•     Ὅσο ὁ οὐρανός εἶναι καλύτερος ἀπό τή γῆ, τόσο ἡ εὐτυχία τῆς γῆς εἶναι μικρότερη ἀπό αὐτή τοῦ οὐρανοῦ.
•     Βοᾶτε ἀπό τό πρωί ὥς τό βράδυ τό «Κύριε ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησον ἡμᾶς». Ἡ προσευχή καταπραΰνει τό θυμό, σβήνει τήν κακή ἐπιθυμία, λειώνει τό φθόνο, διώχνει τή λύπη, φωτίζει τή σκέψη.
•     Ντροπή νά νιώθεις ὅταν ἁμαρτάνεις, μήν ντρέπεσαι ὅταν μετανοεῖς. Στήν ἀπώλεια δέν μᾶς ὁδηγεῖ τόσο ἡ ἁμαρτία ὅσο ἡ ἀπελπισία. Νά ἐπανορθώνουμε τήν ἁμαρτία μέ τή μετάνοια καί νά στηριζόμαστε στό ἔλεος τοῦ Θεοῦ.
•     Κανείς δέν σώζεται, ἄν δέν βοηθήσει νά σωθοῦν καί οἱ ἄλλοι. Ὁ καθένας εἶναι ὑπεύθυνος γιά τή σωτηρία τῶν ἄλλων.
•     Ἡ συνεχής χαλαρότητα γιά τήν ἐκπλήρωση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ ὁδηγεῖ στήν ἀπιστία.
•     Ἀδιαφόρησε γιά τίς ἀνέσεις καί τότε θά ἀποκτήσεις ἄνεση. Ἀδιαφόρησε γιά τά ὑλικά ἀγαθά καί τότε θά τά ἀποκτήσεις, ὄχι ὡς δέσμιος καί δοῦλος αὐτῶν ἀλλά ὡς ἐλεύθερος. Μέ ὅσα περισσότερα ἀγαθά περιβάλλεσαι, τόσο δουλικότερος γίνεσαι.