Ἀνάμεσα στά ἄλλα μέτρα γιά τήν ἀποχριστιανοποίηση τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας συγκαταλέγεται καί ἡ κατάργηση τῆς ἀργίας τῆς Κυριακῆς. Ἡ ἀνίερη αὐτή «ἐπιχείρηση», ἔστω κι ἄν θέλει νά καλύπτεται πίσω ἀπό τό πρόσχημα τῆς τόνωσης τῆς ἀγορᾶς, στήν οὐσία στοχεύει στήν ἀποϊεροποίηση τῆς Κυριακῆς ὡς χριστιανικῆς ἀργίας. Ταυτόχρονα πλήττει τόν θεσμό τῆς οἰκογένειας, καθώς τῆς στερεῖ τήν εὐκαιρία τῆς ἀπερίσπαστης συνάντησης τῶν μελῶν της. Πρόκειται δηλαδή γιά μία μορφή ἰδεολογικοῦ διωγμοῦ εἰς βάρος τῶν Χριστιανῶν.
 Τά συνδικάτα τῶν ἐργαζομένων, μετά ἀπό προβληματισμό καί συζητήσεις, ἀποφάσισαν νά συμμαχήσουν μέ τήν Ἐκκλησία στόν ἀγώνα γιά τή διατήρηση τῆς ὑποχρεωτικῆς ἀργίας τῆς Κυριακῆς.
 Τί ἔπαθε ὅμως ἡ ἐποχή μας καί θεσπίζει «ἀντικοινωνικά ὡράρια» μεταθέτοντας ὅρια καί ὅρους πού ὁ Θεός ὅρισε; Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ τέταρτη ἐντολή τοῦ Δεκαλόγου ἀναφέρει ρητά ὅτι ἕξι μέρες πρέπει νά ἐργάζεται ὁ ἄνθρωπος καί τήν «ἑβδόμην» νά τήν ἀφιερώνει στόν Δημιουργό του, λατρεύοντάς Τον καί ἀναπαυόμενος, ὅπως ἀκριβῶς ἔπραξε καί Ἐκεῖνος· «διὰ τοῦτο εὐλόγησε Κύριος τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην καὶ ἡγίασεν αὐτήν» (Ἔξ 20,11). Ὁ καλός Θεός, πού ὅλα τά ρύθμισε «καλά λίαν», ἔδωσε μαζί τήν ἐντολή τῆς ἐργασίας καί τῆς ἀργίας ἀξεχώριστα.
 Στήν Ἐκκλησία τήν ὁποία ἵδρυσε ὁ Κύριός μας, τό Σάββατο τῶν ἰουδαίων ἀντικαταστάθηκε ἀπό τήν ἡμέρα πού φέρει τό ὄνομά του, τήν Κυριακή. Εἶναι ἡ ἡμέρα τῆς λαμπροφόρου ἐγέρσεως τοῦ Χριστοῦ μας, «ἡ μία τῶν σαββάτων, ἡ βασιλὶς καὶ κυρία, ἑορτὴ ἑορτῶν καὶ πανήγυρις πανηγύρεων».
 Στή συνέχεια ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος μέ αὐτοκρατορικό διάταγμα ἐπέβαλε τήν πρώτη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος ὡς ἡμέρα ἀργίας. Τό Διάταγμα προέβλεπε: «ὅλοι οἱ δικασταί, ὁ λαὸς τῆς πόλεως καὶ αἱ λοιπαὶ ἐργασίαι ὀφείλουν νὰ καταπαύουν κατὰ τὴν ἀξιοσέβαστον ἡμέραν τοῦ Ἡλίου» (C 111, 12· 2, in Corpus Juris Civilis τ. II, Codex Justinianus, Berlin 1927).
 Τελικῶς ἡ ΣΤ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος καθιέρωσε ὡς πλήρη ἀργία τήν Κυριακή μέ σκοπό τή μετοχή τῶν Χριστιανῶν στή λατρευτική σύναξη στούς ναούς καί τήν οἰκογενειακή ἀνάπαυση καί γαλήνη.
 Ἀργότερα, στά μαῦρα χρόνια τῆς Ὀθωμανοκρατίας ὁ ἀπόστολος τοῦ σκλαβωμένου Γένους, ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, περιερχόταν τήν ὕπαιθρο καί δίδασκε: «Τὴν Κυριακὴν νὰ σχολάζωμεν καὶ νὰ πηγαίνωμεν εἰς τὰς ἐκκλησίας μας νὰ δοξάζωμεν τὸν Θεόν μας» (Διδαχή Α΄). Ὁ λόγος του εἶναι κατηγορηματικός: «Οὔτε νὰ ἐργαζώμεθα καὶ νὰ πραγματευώμεθα τὴν Κυριακήν» (Διδαχή Δ΄). Καί κατά τρόπο ἀπόλυτο συμβούλευε: «Τὶς Κυριακές... μήτε νὰ πωλήσητε μήτε νὰ ἀγοράσητε οὔτε χωράφι οὔτε ἀμπέλι» (Διδαχή Η΄). Τόλμησε μάλιστα νά τά βάλει ὁ φωτισμένος διδάχος μέ τούς Ἑβραίους τῆς ἐποχῆς του καί κατάφερε νά μεταφέρει τά παζάρια (=τίς ἀγορές) ἀπό τήν Κυριακή στό Σάββατο. Λαμπρή ἡ νίκη του, σκληρό ὅμως καί τό τίμημα. Πλήρωσε μέ τή ζωή του· αὐτός μόνον ἀπό ὅλους τούς νεομάρτυρες θυσιάζεται, ὄχι γιατί ἀρνήθηκε νά ἀλλαξοπιστήσει, ἀλλά γιατί ἀντιστάθηκε καί συγκρούσθηκε μέ τά μεγάλα οἰκονομικά συμφέροντα τῶν ἡμερῶν του, τήν ἑβραϊκή κεφαλαιοκρατία.
 Ἀπό τήν ἱστορία ἐπίσης γνωρίζουμε ὅτι ἡ περίφημη Γαλλική Ἐπανάσταση, θέλοντας νά ἐξαλείψει κάθε ἴχνος Χριστιανισμοῦ στήν Εὐρώπη, ὅρισε ὡς ἡμέρα ἀναπαύσεως κάθε δέκατη ἡμέρα· ἀλλά τό μέτρο ἀπέτυχε. Σήμερα, ἀκόμα καί μουσουλμανικές χῶρες ἀργοῦν ἐπισήμως τίς Κυριακές, περιορίζοντας τή δική τους ἀργία, μόνο στό ἀπόγευμα τῆς Παρασκευῆς.
 Βέβαια, ἐνῶ ἡ Κυριακή εἶναι συνυφασμένη μέ τόν ἁγιασμό, τήν ἀνάπαυση, τή χαρά καί τήν εὐφροσύνη, ὀφείλουμε νά ὁμολογήσουμε ὅτι οἱ Νεοέλληνες μέσα στήν ἀφροσύνη τοῦ νεοπλουτισμοῦ μας δέν τῆς ἀποδώσαμε τήν τιμή πού τῆς ἀνῆκε. Καταπατήσαμε τήν ἱερότητά της, ἀφοῦ αὐτήν τήν ἡμέρα διαλέξαμε, γιά νά ἱκανοποιοῦμε ὅλες τίς διασκεδάσεις -ἐν πολλοῖς ἁμαρτωλές-, τά χόμπυ καί κάθε ἀναψυχή μας. Κι ὕστερα θέλουμε νά δοῦμε προκοπή!
Ἐσχάτως, οἱ σοφοί κι ἐπινοητικοί μας ἄρχοντες, ὑπακούοντας στά κελεύσματα σκοτεινῶν κέντρων καί παρακούοντας στή φωνή τοῦ Θεοῦ, νομοθετοῦν τήν κατάργηση τῆς ἀργίας τῆς Κυριακῆς· θεσπίζουν παραδόξως τή Δευτέρα ὡς ἀργία, γιά νά ἀποφευχθοῦν ἐνδεχομένως οἱ διαμαρτυρίες ἑβραϊκῶν καί μουσουλμανικῶν Συλλόγων.
 Προφανῶς δέν ἔχουμε συνειδητοποιήσει ὅτι ὅποιος νομοθετεῖ κατά τῆς ἀργίας τῆς Κυριακῆς αὐτός στρέφεται κατά τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ, ἀποδομεῖ τή νεοελληνική κοινωνία, ἐκθεμελιώνει τήν παράδοσή μας, ὑποβαθμίζει τόν πολιτισμό μας, καταστρατηγεῖ τίς ἀνάγκες τῆς ψυχῆς μας. Δέν χορταίνει ἡ καρδιά μας μέ τόν ἦχο τοῦ χρήματος κι οὔτε βρίσκει ἔτσι τήν εἰρήνη της· αὐτή βιώνεται μόνον στή συντροφιά μέ τόν Θεό.
 Ἀλλά κι ἄν ἀκόμη μέχρι τίς ἡμέρες μας δέν εἶχε θεσπισθεῖ ἐπίσημα ἡ ἀργία τῆς Κυριακῆς, ἔπρεπε σήμερα, πού ἀντιμετωπίζουμε τόσα προβλήματα, νά καθιερωθεῖ, γιά νά μποροῦν οἱ Νεοέλληνες νά προσφεύγουν στό μοναδικό ἀληθινό καί ἀξιόπιστο καταφύγιο, στόν Χριστό καί στήν Ἐκκλησία, καί νά ἀντλοῦν ἀπό ἐκεῖ δύναμη καί παρη- γοριά.
Ἕνας παλιός σοφός λόγος διασώζει: «Μέ δύο τρόπους γίνεσαι φτωχός καί δυστυχισμένος: Ὁ ἕνας εἶναι νά κλέβεις κι ὁ ἄλλος τήν Κυριακή νά δουλεύεις». Ἄς μήν βαυκαλιζόμαστε· ἀνάκαμψη τῆς οἰκονομίας δέν πρόκειται νά δοῦμε βεβηλώνοντας τήν Κυριακή. Ἄς ἀκούσουμε τή φωνή τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ πού μέ τρόπο ἀσυμβίβαστο καί ἀνυποχώρητο -εἰς πεῖσμα τῶν τροϊκανῶν- παραγγέλλει: «Ἐκεῖνο τὸ κέρδος ὁποὺ γίνεται τὴν Κυριακὴν εἶναι ἀφωρισμένο καὶ κατηραμένο, καὶ βάνετε φωτιὰ καὶ κατάρα εἰς τὸ σπίτι σας καὶ ὄχι εὐλογίαν... Ἐγὼ σᾶς συμβουλεύω νὰ φυλάγετε τὴν Κυριακήν, ὡσὰν ὁποὺ εἶνε ἀφιερωμένη εἰς τὸν Θεόν» (Διδαχή Δ΄).

Εὐδοξία Αὐγουστίνου
Φιλόλογος-Θεολόγος

Στήν Κύπρο ἐπί προεδρίας Χριστό­φια ἡ Ἐπίτροπος γιά τό παιδί εἰση­γή­θη­κε νά ἀπαγορευθοῦν οἱ ἐπισκέψεις τῶν μαθητῶν τοῦ Δημοτικοῦ στόν ἱε­ρό χῶρο τῶν «Φυλακισμένων Μνη­μά­των». Ὅσον ἀφορᾶ στά παιδιά τοῦ Γυ­μνα­σίου καί τοῦ Λυκείου ἡ κ. Ἐπί­τρο­πος θεωρεῖ ὅτι «οἱ ἐπισκέψεις αὐ­τές θά μπο­ροῦσαν νά γίνονται, ἀφοῦ προη­γηθεῖ διάλογος μαζί τους».
 Ἡ ἰδιαίτερα «εὐαισθητοποιημένη» προστάτιδα τῆς παιδικῆς ψυχῆς ἰσχυ­ρίζεται «πώς ἡ θέα τῆς ἀγχόνης καί τῶν τάφων τῶν ἡρώων ἀγωνιστῶν τῆς ΕΟΚΑ, ἀπό τά παιδικά μάτια, προ­κα­λεῖ δυσφορία ἐξαιτίας τῆς σκλη­ρό­τη­τάς της, ἐνῶ δύναται νά προξενήσει ψυχολογικά τραύματα», τά ὁποῖα φυ­σικά ἡ ἴδια προσπαθεῖ νά προλάβει. Ἀξίζει νά σημειωθεῖ ὅτι ἡ ἴδια Ἐπί­­τρο­πος ὑπερασπίστηκε τό δικαίωμα τῆς ἀπαλλαγῆς τῶν παιδιῶν ἀπό τό μά­­θημα τῶν Θρησκευτικῶν (βλ. Σάβ­βα Ἰακωβίδη, «Τά Θρησκευτικά καί τά Φυ­­λακισμένα Μνήματα», ἐφ. «Σημε­ρινή» τῆς Κύπρου, 27-1-2013).
 Μοιάζει πραγματικά ἀπίστευτο! Ποιός θά περίμενε μιά τέτοια ἀπα­γό­ρευση καί μάλιστα ἀπό θεσμικούς πα­ράγοντες; Εἶναι προφανές ὅτι ἡ ἀπα­γόρευση βάλλει κατά τῆς ἱστορικῆς μνήμης καί ἔχει στόχο τήν ἀποκοπή τῆς νέας γενιᾶς ἀπό τούς ἐθνικούς ἀ­γῶνες τῶν προγόνων. Παράλληλα στρέ­φεται κατά τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἀ­φοῦ πάνδημη ὑπῆρξε ἡ συμμετοχή του στούς ἀγῶνες τῆς ΕΟΚΑ, μέ πρωτο­πόρο τήν ἄλκιμη μαθητιῶσα νεολαία, πού καλλιεργοῦνταν στά κατηχητικά Σχολεῖα.
 Ἀλήθεια, στά σχολεῖα πού μέχρι στιγμῆς ἔχουν ἐπισκεφθεῖ τά «Φυλα­κι­σμένα Μνήματα» πόσα περιστατικά ψυχολογικοῦ τραυματισμοῦ ἔχουν κα­ταγραφεῖ; Ὁ καταιγισμός τῆς βίας μέ­σῳ τῶν τηλεοπτικῶν προγραμμάτων δέν δημιουργεῖ στά παιδιά κανένα ψυ­χολογικό πρόβλημα; Τί ἔκανε γι’ αὐτά ἡ ἐν λόγῳ Ἐπίτροπος; Ποιός ἐ­πι­τέλους θά προστατεύσει τά παιδιά μας ἀπό ὅλους αὐτούς τούς ἐπίβουλους προ­στάτες;
 Κι ὅμως! Τά «Φυλακισμένα Μνή­ματα» πρέπει νά τά ἐπισκέπτονται τά παιδιά ὄχι μόνον τῆς Κύπρου ἀλλά καί ὅλου τοῦ κόσμου, ἀκριβῶς γιά «τό συμφέρον τους». Ἔτσι, ὅπως παρα­παί­ουν χωρίς ἀξίες, χωρίς ἰδανικά, χω­ρίς ταυτότητα, πρέπει νά προσέρ­χον­­ται προσκυνητές ἐκεῖ, γιά νά συνει­δη­τοποιοῦν «ποιά εἶναι καί τί τούς πρέ­πει». Κλίνοντας εὐλαβικά τό γόνυ μπρο­­­στά στό ἀνεκτίμητο προσκυ­νη­τάρι τοῦ παγ­κόσμιου πολιτισμοῦ, μπο­ροῦν νά μα­θητεύουν στίς σελίδες τῆς δόξας τοῦ Ἑλληνισμοῦ, τότε πού μία πάνο­πλη αὐτοκρατορία τά ’βαζε μέ τήν ἄο­πλη Κύπρο.
 Ἐκεῖ θά δοῦν πώς οἱ δεκατρεῖς ἡ­ρωομάρτυρες -ὅλοι τους νέοι ἡλικίας 18-30 ἐτῶν- παρά τά φρικτά καί ἀ­πάν­θρωπα σωματικά καί ψυχικά βασα­νι­στήρια δέν λύγισαν· πορεύθηκαν πρός τήν ἀγχόνη ψάλλοντας, τραγου­δών­τας τόν Ἐθνικό Ὕμνο καί νίκησαν τόν θάνατο. Αὐτό δηλώνει καί ἡ ἐπι­γραφή στόν τοῖχο: «Τ’ ἀντρειωμένου ὁ θά­νατ­ος, θάνατος δέ λογιέται». Ἐκεῖ θά νιώ­σουν τό πάθος πού κόχλαζε στήν ψυχή ὅλων τῶν Ἑλλήνων κι ἀν­τιφέγγιζε τήν πατριωτική φλόγα γιά τή μέχρι θα­νά­του πορεία. Ἔτσι ἀντα­να­κλοῦσε τήν Ἑλλάδα τῆς τιμῆς, τῆς ἀξι­οπρέ­πει­ας, τῆς ἀντίστασης, τῆς πί­στης στήν Ἀνά­σταση.
 Ἐκεῖ ἀκοῦν τόν τελειόφοιτο μαθη­τή τοῦ Γυμνασίου Εὐαγόρα Παλλη­κα­ρίδη, τόν μικρότερο ἀπό τούς ἀπαγχο­νισθέντες, νά τούς λέει «ἀληθινή ἱστο­ρία»· ἐκεῖ θά τόν καμαρώσουν νά παίρ­νει μιάν ἀνηφοριά, γιά «νά βρεῖ τά σκαλοπάτια πού πᾶν στή Λευτεριά».
 Ἐκεῖ θά ἀκούσουν τόν Ἀνδρέα Πα­ναγίδη νά παραδίδει τή συγκι­νη­τική παρακαταθήκη στά παιδιά του, λίγο πρίν ὁδηγηθεῖ στήν ἀγχόνη: «Λα­τρευ­τά μου παιδιά, στά 22 μου χρόνια πε­θαίνω γιά χάρη μιᾶς μεγάλης ἰδέας. Κάποτε ἡ μάνα σας καί ὁ θεῖος σας θά σᾶς ἀναπτύξουν γιατί ἐκτελέστηκα. Σᾶς εὔχομαι, ἀγαπητά μου παιδιά, νά γινῆτε καλοί Χριστιανοί καί καλοί Ἕλ­ληνες Κύπριοι. Ἀκολουθῆστε πάντα τό δρόμο τῆς ἀρετῆς».
 Ἐκεῖ θά βροῦν τόν Ἰάκωβο Πα­τά­τσο, τόν «ἅγιο τοῦ Κυπριακοῦ Ἀγώνα», νά γράφει στή μητέρα του τήν παρα­μονή τῆς ἐκτέλεσής του:
«Ἀγαπημένη μου μητέρα,
 Χαῖρε. Εὑρίσκομαι μεταξύ ἀγγέ­λων. Τώρα ἀπολαμβάνω τούς καρπούς μου. Τό πνεῦμα μου φτερουγίζει γύρω ἀπό τό θρόνο τοῦ Κυρίου. Θέλω νά χαίρης, ὅπως κι ἐγώ. Ἄν κλαῖς θά λυποῦμαι… Εἶναι καιρός νά καμαρώσης τό παιδί σου. Εὑρίσκεται ἐκεῖ ψηλά, ὅπου ψάλ­λουν οἱ ἄγγελοι. Χαῖρε, ἀγα­πημένη μου μητέρα. Μή κλαίης γιά ν’ ἀκούσης τήν ἀγγελικήν φωνήν μου, πού ψάλλει Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος Κύριος Σαβαώθ. Ψάλλε καί σύ μαζί μου. Ψάλ­λε, προσ­εύχου, δόξαζε τόν Θεόν σ’ ὅλην σου τήν ζωήν».
 Μέσα στά Φυλακισμένα Μνήματα φυλάσσεται τό ἀνεξίτηλο ἀλφαβητάρι τῆς λευτεριᾶς, πού πρέπει νά διαβάζει ἡ κάθε νέα γενιά. Γιατί, λοιπόν, ἡ νε­ό­τητα πρέπει νά μείνει στερημένη ἀπό ὅλα αὐτά τά μεγάλα ἀγκω­νάρια τῆς ἱστορίας; Γιατί πρέ­πει νά ὑποσιτί­ζεται πνευματικά καί ἐθνικά, ὑ­πα­κού­ο­ν­τας στά κε­λεύ­­σματα πού ὑ­πα­γο­ρεύει ἡ ἀ­ν­τι­ηρωική ἐποχή μας;
 Τώρα, πού ὁδηγοῦν καί πάλι τούς ἥρωες στήν ἀγ­χό­νη δικοί μας κι ὄχι ξέ­νοι, τώ­ρα πού ἡ κερκό­πορτα εἶναι διά­πλατα ἀ­νοι­κτή, ἦρθε ὁ και­ρός νά κά­νουμε τά σπίτια μας σχο­λειά κρυ­φά καί φανε­ρά, γιά νά φυ­τέ­ψουμε στίς καρ­διές τῶν παι­διῶν μας τά ὑψη­λά ἰδα­νικά τῆς Φυ­λῆς μας. Ἐπι­τακτικά προσ­καλεῖ ὁ Φώ­της Κό­ν­το­­γλου: «Ὅ­σοι ἀ­πο­μεί­να­με πιστοί στήν πα­ρά­­­­δοση, ὅσοι δέν ἀρ­νη­­θή- ­καμε τό γάλα πού βυζάξα­με, ἀ­γωνι­ζόμαστε, ἄλλος ἐδῶ, ἄλ­λος ἐ­κεῖ, καταπάνω στήν ψευ­τιά. Κατα­πάνω σ’ αὐ­τούς πού θέ­λουνε τήν Ἑλ­λάδα ἕνα κου­φάρι χωρίς ψυχή, ἕνα λου­λούδι χω­ρίς μυρουδιά.Κου­ράγιο, ὁ και­­­ρός θά δείξει ποιός ἔχει δίκιο, ἄν καί δέ χρει­­άζεται ὁλό­τελα αὐτή ἡ ἀπό­δειξη».
 Ἐλπίζουμε ἡ νέα πολιτική κατά­στα­ση στήν Κύ­προ νά ἀποκαταστήσει αὐ­­τή τήν ἀσέβεια, ἀκυρώ­νον­τας ἀν­τι­η­ρωι­κές καί σκοτεινές ἀποφάσεις.

Εὐδοξία Αὐγουστίνου
Φιλόλογος-Θεολόγος

Μετά ἀπό 700 χρόνια παραιτεῖται πάπας, ἐνῶ πρώτη φορά ἐκλέγεται πάπας ἀπό τή Νότια Ἀμερική καί μάλιστα πρώτη φορά ἰησουίτης. Ἔτσι ὁ ἀργεντινός ἐπίσκοπος Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, γιός ἰταλῶν μεταναστῶν, ἐπέστρεψε στήν πατρίδα τῶν γονιῶν του ὡς πάπας Φραγκίσκος Α΄!
 Τί ὅμως εἶναι οἱ ἰησουίτες; Πρόκειται γιά τό δυναμικότερο μοναχικό τάγμα τῶν ρωμαιοκαθολικῶν. Ὁ τίτλος τους εἶναι «Societas Jesu» «Ἑταιρεία τοῦ Ἰησοῦ». Ἱδρύθηκε τό 1534 ἀπό τόν ἰσπανό ἱππότη Ἰγνάτιο Λογιόλα καί τόν βάσκο Φραγκίσκο Ξαβιέ καί ἀναγνωρίστηκε τό 1540 ἀπό τόν πάπα. Ἡ προσωνυμία «ἰησουίτες» τούς προσδόθηκε ἀπό τούς ἐχθρούς τους ὡς εἶδος μομφῆς· ὅμως μέ τό πέρασμα τῶν χρόνων ἔγινε ἀποδεκτή κι ἀπό τούς ἴδιους. Ἐπειδή μία ἀπό τίς ἀρχές τους ἦταν ἡ παρασιώπηση μέρους τῆς ἀλήθειας, ἡ λέξη χρησιμοποιήθηκε μέ μειωτική διάθεση κι ἔφθασε νά σημαίνει τόν ὑποκριτή, τόν ταρτοῦφο, τόν ραδιοῦργο, ἐκεῖνον πού δρᾶ ὕπουλα καί καταχθόνια.
  Ὁ ἱδρυτής τῆς ὀργάνωσης Ἰγνάτιος Λογιόλα -γεννημένος τό 1491-, μετά τή θρησκευτική ἐξέγερση τοῦ Λουθήρου κατά τοῦ πάπα, ἀποφάσισε νά προσφέρει στόν ποντίφηκα τίς προσωπικές του ὑπηρεσίες, καθώς καί τῶν συντρόφων τοῦ τάγματος πού ἵδρυσε. Ἔκτοτε οἱ ἰησουίτες θεωροῦσαν τούς ἑαυτούς τους ὡς τήν ἐκλεκτή καί μαχητική ὁμάδα κρούσης τοῦ πάπα. Εἶναι τό τάγμα πού ἐπέδειξε τή μεγαλύτερη δραστηριότητα ὑπέρ τῆς παποσύνης καί κατά τῶν προτεσταντῶν καί τῶν ὀρθοδόξων. Ὑπῆρξαν οἱ ἀρχιτέκτονες τῆς ἀντιμεταρρύθμισης καί τῆς Οὐνίας. Χρησιμοποιώντας μέσα ἐντελῶς κοσμικά, μεταξύ τῶν ὁποίων καί τή βία, προκάλεσαν ἀντιδράσεις καί πολυετεῖς αἱματηρούς πολέμους.
 Οἱ ἰησουίτες δίνουν ὅρκους πενίας, ἁγνότητας καί ὑπακοῆς μέ ἔμβλημα τή φράση «Ad Majorem Dei Gloriam», δηλαδή «γιά τή μεγαλύτερη δόξα τοῦ Θεοῦ». Βασική -ἐν πολλοῖς ἀνίερη καί ἀνήθικη- ἀρχή τοῦ τάγματος εἶναι «ὁ σκοπός ἁγιάζει τά μέσα» ἀκόμη καί «τά ἠθικῶς ἀπόβλητα». Σέ αὐτήν στηρίχτηκε ἡ «Ἱερά Ἐξέταση» καί δικαιολογήθηκαν τά ἀναρίθμητα ἐγκλήματα τοῦ τάγματος, γιά λογαριασμό τῆς «Ἁγίας Ἕδρας»! Γιά ὅλες τίς «ἐξαγιασμένες» ὑπηρεσίες του ὁ Ἰγνάτιος Λογιόλα «ἁγιοποιήθηκε» ἀπό τούς ρωμαιοκαθολικούς καί ἀποτελεῖ ἕναν ἀπό τούς μεγαλύτερους «ἁγίους» καί «πατέρες» τους! Ἀξίζει να σημειώσουμε ὅτι τό Βατικανό καί εἰδικότερα οἱ ἰησουίτες δέν ἐκδήλωσαν ποτέ μετάνοια γιά τά πολλά λάθη τους.
 Σήμερα ἡ «Ἑταιρεία τοῦ Ἰησοῦ» ἀριθμεῖ περίπου 20.000 ἄνδρες, οἱ ὁποῖοι δραστηριοποιοῦνται σέ περισσότερες ἀπό 100 χῶρες. Στήν Ἑλλάδα καί εἰδικότερα στήν Ἀθήνα ζοῦν καί ἐργάζονται 15 μέλη (14 ἱερεῖς καί ἕνας μοναχός).
 Τό τάγμα ἔδινε πάντοτε μεγάλη σημασία στόν παιδαγωγικό τομέα. Κατά τόν 16ο καί 17ο αἰώνα ἀναπτύχθηκε ραγδαῖα, ἱδρύοντας ἱεραποστολές, σχολεῖα, κολλέγια καί ἱεροσπουδαστήρια σέ ὁλόκληρη τήν Εὐρώπη. Περισσότερα ἀπό 500 ἰησουιτικά σχολεῖα λειτούργησαν τότε, ἐνῶ οἱ μέθοδοι διδασκαλίας τους καί ἡ κατάρτιση σταθερῶν ἀκαδημαϊκῶν προγραμμάτων ἀποτέλεσαν τή βάση πολλῶν σύγχρονων ἐκπαιδευτικῶν συστημάτων. Παράλληλα προώθησαν τήν τέχνη, χρησιμοποιώντας τοιχογραφίες καί θέατρα, γιά νά ἐξαπλώσουν ὅσο τό δυνατό περισσότερο τό μήνυμά τους.
 Πέρα ὅμως ἀπό αὐτά οἱ ἰησουίτες συνδέθηκαν μέ τήν καταδίωξη, τή σύλληψη καί τήν ἀνάκριση τῶν αἱρετικῶν. Κύριο ὅπλο τους ἡ «Ἱερά Ἐξέταση», ἡ ὁποία εἶχε ἐπινοηθεῖ ἀπό τό Δομινικανό τάγμα καί εἶχε συσταθεῖ τό 1480 μέ παπική βούλα. Ἔτσι χιλιάδες ἄνθρωποι ὁδηγήθηκαν μπροστά στά φοβερά ἀνακριτικά συμβούλια τῶν ἰησουιτῶν, βασανίστηκαν φρικτά καί βρῆκαν τραγικό θάνατο, μέ σκοπό δῆθεν τήν ἐξιλέωσή τους ἀπό τήν αἵρεση· στήν πραγματικότητα ὅμως γιά νά ἐκλείψουν οἱ φωνές πού ἀμφισβητοῦσαν τήν ἀπόλυτη ἐξουσία τοῦ «ἀντιπροσώπου τοῦ Χριστοῦ στή γῆ», πάπα! Σπανίως ἀθωωνόταν κάποιος, ἀφοῦ κάτω ἀπό τήν πίεση τῶν φρικτῶν σωματικῶν καί ψυχολογικῶν βασανιστηρίων, οἱ «αἱρετικοί» ὁμολογοῦσαν ὅποιο θρησκευτικό ἔγκλημα τούς εἶχαν προσάψει, μόνο καί μόνο γιά νά λυτρωθοῦν μία ὥρα γρηγορότερα μέ τήν καταδίκη τους στήν πυρά.
 Βέβαια μπορεῖ νά λέγεται ὅτι ἰησουίτης πάπας πρώτη φορά ἐκλέγεται, ἀλλά ἡ ἱστορία μαρτυρεῖ ὅτι οἱ ἰησουίτες ἐπηρέασαν πολλούς ποντίφηκες. Ἐπί παραδείγματι ὁ πάπας Οὐρβανός Η' (1623- 1644) ἔλαβε τήν πρώτη του μόρφωση ἀπό αὐτούς. Ἐπί τῶν ἡμερῶν του ἐπεκτάθηκε ἡ Ἱερά Ἐξέταση, δικάστηκε ὁ Γα- λιλαῖος γιά τίς ἐπιστημονικές του ἀπόψεις καί καταρτίσθηκε «ὁ κατάλογος τῶν ἀπαγορευμένων βιβλίων». Ἐπίσης τότε ὁ ἰησουίτης καρδινάλιος Βελλαρμίνος παρότρυνε τόν Γαλιλαῖο νά πάψει νά διδάσκει τήν ἡλιοκεντρική θεωρία του, διότι... «δέν συμβιβαζόταν μέ τή Βίβλο!».
 Ἀπό τήν ἀρχή τῆς ἵδρυσής τους ὁ Λογιόλα -ζώντας στήν ἐποχή τοῦ Μακιαβέλλι- οὐσιαστικά ἔκαμε πολιτική. Ἀνέκαθεν τά μέλη τῆς ὀργάνωσης ἀναμειγνύονταν στά εὐρωπαϊκά πολιτικά δρώμενα, ὄντας ὡς ἐπί τό πλεῖστον πρόσωπα μέ σημαντική ἐπιρροή. Στή Βρετανία π.χ. ἰησουίτες εἶχαν κατηγορηθεῖ ὅτι βρίσκονταν πίσω ἀπό τή συνωμοσία γιά τήν καταστροφή τῆς Βουλῆς τῶν Κοινοτήτων τό 1603. Σημειώνεται ὅτι τό ἴδιο ἔτος ὁ βασιλιάς Ἰάκωβος τῆς Ἀγγλίας εἶχε κηρύξει παράνομη τήν «Ἑταιρεία».
 Χρησιμοποίησαν ἐπίσης, ὅπου μποροῦσαν, τήν κρατική ἐξουσία, γιά νά προωθήσουν τήν Οὐνία. Παράδειγμα ἡ Πολωνία, ἡ Οὐκρανία, ἡ Μέση Ἀνατολή. Παντοῦ ἐφάρμοσαν τήν ὠμή βία γιά τήν ὑποταγή τῶν ὀρθοδόξων στόν πάπα. Ὅπως γράφει ὁ Κοραής, οἱ Ἰησουίτες ἡδονίζονταν, ὅταν μέ κάθε τρόπο πετύχαιναν νά προσηλυτίσουν ἕναν ὀρθόδοξο: «Οἱ ἐχθροί τοῦ Ἰησοῦ Ἰησουίται ἐνόμιζαν καί νομίζουν τήν ἐπιστροφήν ἑνός Γραικοῦ εἰς τήν ἐκκλησίαν των πολύ πλέον ἀξιόμισθον ἔργον παρά νά κατηχήσωσι δέκα Τούρκους ἤ δέκα εἰδωλολάτρας». Γιά τή δραστηριότητά τους στήν καθ᾽ ἡμᾶς Ἀνατολή θά συνεχίσουμε στό ἑπόμενο ἄρθρο.
 

Εὐδοξία Αὐγουστίνου
Φιλόλογος-Θεολόγος

Τό διαβόητο τάγμα τῶν Ἰησουιτῶν φέρει τήν εὐθύνη γιά τίς ἀπαράδεκτες, ἕως καί ἐγκληματικές, ἐνέργειες κατά τῆς Ὀρθοδοξίας. Εἶναι γνωστό ὅτι οἱ Ἰησουίτες βελτίωσαν τίς πολυπλόκαμες βάσεις προσηλυτισμοῦ καί προπαγάνδας σέ ὅλα τά σημαντικά κέντρα τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας ἀπό τήν ἐποχή τῶν διομολογήσεων (1673), καθώς ἐξασφάλισαν προνομιακή μεταχείριση.
 Στίς ἀρχές τοῦ 18ου αἰώνα εἶχε ὁλοκληρωθεῖ τό δίκτυό τους στόν ἑλληνικό χῶρο. Ἔτσι τό Βατικανό ἐγκαθιστοῦσε στήν Ἀνατολή τούς Ἰησουίτες καί τούς Καπουτσίνους μοναχούς, γιά νά προσηλυτίσουν τούς Ἕλληνες, τούς ὁποίους ἀποκαλοῦσαν «σχισματικούς». Ἀδίστακτοι καί κυνικοί οἱ μισσιονάριοι, κατέφευγαν στίς ὠμές πιέσεις καί στούς ἐκβιασμούς ἐναντίον τῶν Ἑλλήνων, ἐπιστρατεύοντας ὄχι μονάχα τήν εὔνοια τῆς τουρκικῆς ἐξουσίας ἀλλά καί τούς ὁμόδοξούς τους πειρατές πού λυμαίνονταν τό Αἰγαῖο, ἐνῶ παράλληλα καρπώνονταν μερίδιο ἀπό τό πλιάτσικο τῶν πειρατειῶν (σπίτια, χρήματα, κοσμήματα, προσφορές). Ἔγραφε χαρακτηριστικά ὁ πρόξενος τῆς Βενετίας στή Σινιορία τό 1652: «Αὐτοί οἱ Ἰησουίτες πατέρες δέν ἐνδιαφέρονται τόσο γιά τίς ψυχές ὅσο γιά τά πουγγιά τους».
 Μέσα ἀπό τίς πηγές πού ἀναφέρονται στή δράση τους ἀποκαλύπτεται ἡ ἐπιρροή τήν ὁποία ἀσκοῦσαν στούς Φαναριῶτες, καθώς ἐπίσης καί οἱ πανοῦργες μέθοδοι μέ τίς ὁποῖες διεισέδυαν στό πατριαρχεῖο, ἀποσκοπώντας στόν προσεταιρισμό ἐπιφανῶν Ἑλλήνων, λαϊκῶν καί κληρικῶν. Ἀκόμη καί μέ τόν πατριάρχη προσπαθοῦσαν νά δημιουργήσουν στενές σχέσεις, γιά νά προσεγγίσουν εὐκολότερα τούς Ἕλληνες καί νά προωθήσουν τήν προπαγάνδα τους. Ὁ ἄγγλος περιηγητής John Covel ἀποκαλύπτει τήν ὕπουλη δραστηριότητα τῆς γαλλικῆς διπλωματίας, καθώς καί τῶν Ἰησουιτῶν γιά τήν ἀνάρρηση στόν πατριαρχικό θρόνο ἀνθρώπων τῆς ἐπιρροῆς τους. Ἡ ἐξαγορά καί ἡ συκοφαντία ἀποτελοῦσαν τίς κυριότερες μεθόδους τῶν σκοτεινῶν συναλλαγῶν τοῦ 17ου αἰ. στήν Πόλη.
 Ἐπιπλέον, τό 1643 ἕνας ἐξωμότης Χιώτης, ὁ Πανταλέων, ἵδρυσε στήν Κωνσταντινούπολη σχολή τῶν Ἰησουιτῶν, ἡ ὁποία ἀποδείχτηκε πολύ δραστικό ὅπλο στά χέρια τους κατά τῶν Ὀρθοδόξων, ἀφοῦ ἀπό ἐκεῖ ἀποφοίτησαν καί ὀρθόδοξοι ἱερωμένοι. Γι’ αὐτό καί οἱ μισσιονάριοι δήλωναν αὐτάρεσκα: «Οἱ ἕλληνες γονεῖς στέλνουν μέ εὐχαρίστηση τά παιδιά τους στά σχολεῖα μας». Ἀκόμη καί σ’ αὐτό τό Ἅγιο Ὄρος προσπάθησαν νά ἐγκαθιδρυθοῦν, χωρίς ὅμως ἀποτέλεσμα.
 Τή μεγαλύτερή της ὅμως ἐπιτυχία εἶχε ἡ Ἑταιρεία στό Αἰγαῖο. Ἐνδεικτικά ἀναφέρω ὅτι στή Νάξο δέν δίσταζαν νά καταφεύγουν σέ ἀνοιχτή προπαγάνδα καί σέ σατανικές σκηνοθεσίες γιά τόν ἐπηρεασμό τῶν κατοίκων. Οἱ ἴδιοι ὁμολογοῦσαν ὅτι ἀπέδιδε καρπούς ἡ προσέλευσή τους κάθε Κυριακή στίς ἑλληνικές ἐκκλησίες καί τό κήρυγμά τους πού ἀκολουθοῦσε μετά τή θεία Λειτουργία. Τίς μεγάλες γιορτές οἱ Ἕλληνες συνέρρεαν ὁμαδικά νά ἐξομολογηθοῦν στούς Ἰησουίτες, ἐνῶ ντελάληδες τούς προσκαλοῦσαν νά παρακολουθήσουν τίς θρησκευτικές ὁμιλίες τῶν φραγκοπαπάδων. Στή Σαντορίνη κατάφεραν μέ εἰδική προσταγή τοῦ σουλτάνου νά ἐκδοθεῖ ἀφορισμός ἀπό τόν πατριάρχη καί νά ἐπιβληθεῖ πρόστιμο στούς δύο ἐπισκόπους πού δέν παραχωροῦσαν στούς Ἰησουίτες τόν ἱερό ναό τῆς Κυρᾶς τῆς Ἐπισκοπῆς. Γιά τήν Ἀστυπάλαια γράφει ὁ Ἰησουίτης Richard ὅτι φιλοξενήθηκε ἀπό τόν μητροπολίτη Σίφνου, ὁ ὁποῖος τοῦ πρότεινε νά ἱερουργήσει μαζί του. Τοῦ ἔδωσε μάλιστα καί ἄδεια νά ἐξομολογήσει καί ἐκεῖνος ἐπιδόθηκε σέ προσηλυτισμό, ὅπως ὁ ἴδιος ὁμολογεῖ στό χρονικό του.
 Παρά τή συντονισμένη μεθοδική καί ὕπουλη προσηλυτιστική ἐκστρατεία τῶν πολύπειρων Ἰησουιτῶν, θαυμαστή ὑπῆρξε ἡ πνευματική ἀντίσταση τοῦ λαοῦ. Οἱ περισσότεροι Ρωμιοί διατηροῦσαν τή θρησκευτική καί τήν ἐθνική, τή ρωμαίικη δηλαδή, συνείδηση. Τό 1707 μάλιστα ὁ πατριάρχης Γαβριήλ μέ ἐγκύκλιό του σύστηνε στούς Ὀρθοδόξους τῶν νήσων τοῦ Αἰγαίου νά μή δέχονται τούς δυτικούς ἱεραποστόλους, τούς ὁποίους ἀποκαλοῦσε ψεῦτες καί διαφθορεῖς τῶν ψυχῶν.
 Τό τάγμα τῶν Ἰησουιτῶν βαρύνεται ἐπίσης γιά τήν ἄγρια πολεμική καί τίς ὕπουλες ἐνέργειες εἰς βάρος τοῦ πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κυρίλλου Λουκάρεως. Ὁ ἱκανότατος καί πολύ μορφωμένος ἅγιος Κύριλλος -ἑορτάζει στίς 27 Ἰουνίου- ἔγινε πατριάρχης σέ μιά περίοδο πού ὁ ὀρθόδοξος Ἑλληνισμός κινδύνευε ἀπό πραγματικό ἀφανισμό. Ἔδωσε τιτάνιο ἀγώνα γιά τήν Ἐκκλησία καί τό Γένος μας. Τόλμησε ὅμως νά ἐλέγξει τούς Ἰησουίτες γιά τήν προπαγάνδα τους κατά τῆς Ὀρθοδοξίας καί τό διαβρωτικό τους ἔργο: «Γυρεύουσι (οἱ Ἰησουίτες) τὸν χαλασμόν μας καὶ τὸν ἀφανισμὸν τοῦ Πατριαρχείου καὶ ὅλης τῆς ἐκκλησίας τῶν Γραικῶν», δήλωνε μέ πόνο. Γιά τόν λόγο αὐτό οἱ πρεσβεῖες τῶν καθολικῶν χωρῶν καί οἱ ραδιουργίες τῶν Ἰησουιτῶν τόν πολέμησαν λυσσωδῶς.
 Εἶχε ἱδρύσει τό πρῶτο ἑλληνικό τυπογραφεῖο στήν Κωνσταντινούπολη τό 1627. Ἡ ὀργή ὅμως τῶν Ἰησουιτῶν τό μετέτρεψε σέ ἄχρηστα σίδερα. Τριάντα ὀχτώ χρόνια πάλεψε μέ ἐσωτερικούς καί ἐξωτερικούς ἐχθρούς. Σύρθηκε στίς φυλακές, ὑπέστη ἐξορίες, πέρασε ἕναν πραγματικό Γολγοθᾶ, αὐτός «ὁ Μωυσῆς τοῦ τουρκοκρατούμενου Γένους», ὅπως τόν χαρακτήρισε ὁ Κ. Σαρδελῆς. Πέντε φορές τόν κατέβασαν ἀπό τόν θρόνο καὶ πέντε φορὲς μὲ τὴν ψῆφο τοῦ κλήρου καὶ τὴ συμπαράσταση τοῦ ὀρθόδοξου λαοῦ ἀποκαταστάθηκε πάλι σ᾽ αὐτόν. Τόν κατήγγειλαν ὅμως ὅτι ἑτοίμαζε ἐπανάσταση τῶν Ἑλλήνων. Οἱ Τοῦρκοι τόν ἔκλεισαν σέ κάποιο φρούριο τοῦ Βοσπόρου καί στίς 27 Ἰουνίου 1638 τόν στραγγάλισαν. Γιά αὐτόν τόν πατριάρχη, πού εἶναι ὁ πρῶτος ὁ ὁποῖος πέθανε μέ μαρτυρικό θάνατο, ὁ Κωνσταντῖνος Παπαρρηγόπουλος σημειώνει: «Οὐδέποτε ἴσως τό ἀξίωμα τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριάρχου ἀνεδείχθη λαμπρότερον ἤ ἐπί Κυρίλλου Α΄ τοῦ Λουκάρεως ἐπί δώδεκα περίπου ἔτη ἐκ διαλειμμάτων πατριαρχήσαντος».
 Σήμερα πῶς ἔχει ἡ κατάσταση;
 Ἀντί ἄλλης ἀπαντήσεως παραθέτω ἕνα ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο τοῦ πρώην Ἰησουίτη καί νῦν μεταστραφέντος στήν Ὀρθοδοξία π. Γεωργίου Πάπ. Μᾶς μεταφέρει τό κλίμα τοῦ οἰκουμενιστικοῦ «Ἰνστιτούτου γιά τήν Ἕνωση τῶν Χριστιανῶν», τοῦ ὁποίου ὑπῆρξε μέλος: «Σήμερα ἔχουμε μία νέα μέθοδο», ἐξήγησε ὁ π. Γαβριήλ Savici, ἕνας εἰσηγητής στό Ἰνστιτοῦτο. «Εἶναι ὁ ὀρθόδοξος φίλος σας ἐδῶ; Ὄχι! Ὡραῖα, μπορῶ τότε νά μιλήσω εἰλικρινῶς. Σήμερα, ἀκολουθοῦμε τήν οἰκουμενική μέθοδο και εἴμαστε ἐνάντια στίς μεταστροφές. Λοιπόν, ἐάν μία ἡμέρα ὁ ὀρθόδοξος φίλος σας ἐρχόταν σέ μένα καί μοῦ ἔλεγε πώς εἶχε μεταστραφεῖ ἀπό τή σοφία τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ,ἐγώ πάλι θά τοῦ ἀρνιόμουν νά τόν συμβουλέψω νά τό κάνει. Νά ἐπέστρεφε στήν Κωνσταντινούπολη, ὥστε νά ἀνέβαινε στά ἀνώτατα ἀξιώματα τῆς Ἱεραρχίας. Ὅταν ἔφτανε στόν ἀνώτατο δυνατό βαθμό, τότε, κατά τήν ἄποψή μου, θά ἔπρεπε νά γινόταν Ρωμαιοκαθολικός μαζί μέ τό ποίμνιο του!» (βλ. «Why I converted to the Orthodox faith», Eptalofos S.A. ,1991, σελ 81-82).
 Ὁ νοῶν νοείτω!

Εὐδοξία Αὐγουστίνου
Φιλόλογος-Θεολόγος

Μετά ἀπό τόν «συνωστισμό» στό λιμάνι τῆς Σμύρνης, τήν ἀποχώρηση ἀπό τό ἑλληνικό Κοινοβούλιο, ὅταν αὐτό ἀπέτισε φόρο τιμῆς στόν ποντιακό Ἑλληνισμό καί τή γενοκτονία του, τίς θεωρίες περί κατάργησης τῶν παρελάσεων, περί κατάργησης τῆς ἀναπαράστασης τῆς ἐξόδου τοῦ Μεσολογγίου, ἀκολούθησαν κι ἄλλες διακηρύξεις τῆς γνωστῆς βουλευτίνας τοῦ ἑλληνικοῦ Κοινοβουλίου.
 Ἀμφισβήτησε τή θυσία τῶν Σουλιωτισσῶν στό Ζάλογγο. Προφανῶς δέν ἦταν καλά ἐνημερωμένος ὁ Διονύσιος Σολωμός, ὅταν ἔγραφε:

«Τές ἐμάζωξε εἰς τό μέρος
τοῦ Ζαλόγγου τό ἀκρινό
τῆς ἐλευθεριᾶς ὁ ἔρως
καί τές ἔμπνευσε χορό.
Τά φορέματα ἐσφυρίζαν
καί τά ξέπλεκα μαλλιά
κάθε γύρο πού ἐγυρίζαν
ἀπό πάνου ἔλειπε μιά».
 Εἶναι ἡ ἴδια πού στράφηκε κατά τοῦ ἐκκλησιασμοῦ, τῆς προσευχῆς καί τῶν εἰκόνων στό σχολεῖο, κατά τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν. Ἀγνοεῖ προφανῶς ὅτι σέ ὅλη τήν Εὐρώπη οἱ μαθητές διδάσκονται τό μάθημα τοῦ χριστιανικοῦ δόγματος πού ὑπερτερεῖ στήν κάθε χώρα.
 Πόσο δίκαιο εἶχε ὁ μακαριστός μητροπολίτης Φλωρίνης π. Αὐγουστῖνος Καντιώτης, ὅταν μέ πόνο ψυχῆς ἔγραφε: «Δυστυχῶς, ἐάν κρίνωμεν ἐξ ὡρισμένων ἐνεργειῶν, ὑπάρχει τάσις ἵνα καί εἰς τήν πατρίδα μας θεμελιωθῇ παιδεία ἄνευ Χριστοῦ, παιδεία ἄθρησκος, ἐκ μιᾶς δέ τοιαύτης παιδείας θά προέλθουν κτηνώδεις ὑπάρξεις, κακοποιοί... μέ ἐπιστημονικούς ἐγκεφάλους καί τότε οὐαί τῇ Ἑλλάδι, οὐαί τῷ κόσμῳ. Τότε θά ἐκπληρωθῇ ἡ φοβερά προφητεία εὐγενοῦς τέκνου, νεωτέρου ἱεραποστόλου τῆς Πατρίδος μας, ὅτι τ᾽ ἄθεα γράμματα θά καταστρέψουν τόν κόσμον»1.
 Πρόσφατα ἡ κυρία Ρεπούση χαρακτήρισε ἀπό τό βῆμα τῆς Βουλῆς τά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά καί τά Λατινικά νεκρές γλῶσσες. Τά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά καί τά Λατινικά ὅμως παραμένουν ζωντανά, διότι ἀποτελοῦν τή βάση τῆς Νέας Ἑλληνικῆς καί τῶν λατινογενῶν γλωσσῶν (π.χ. Γαλλικῆς, Ἰταλικῆς, Ἰσπανικῆς) ἀντίστοιχα.
 Ἀναμφισβήτητα, «ἡ φθορά τῆς γλώσσας σημαίνει φθορά τοῦ Ἔθνους», ὑπογράμμιζε ὁ ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος καί συμπλήρωνε: «Ἡ σύγχρονη ὁμιλουμένη διατηρεῖ τά ἑξήντα ἑκατοστά τῶν λέξεων ἀπό τή γλῶσσα τῶν προσωκρατικῶν φιλοσόφων αὐτούσιες ἤ σέ παράγωγα». Ἐξάλλου δέν εἶναι τυχαῖο τό γεγονός ὅτι σχεδόν ὅλα τά βιβλία τῆς Καινῆς Διαθήκης γράφτηκαν ἀπευθείας στά Ἑλληνικά. «Τά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά εἶναι ἡ γλῶσσα πού ἀναπτύσσει τήν παρατηρητικότητα καί τήν ἀκρίβεια, τήν πνευματική λεπτότητα καί εὐστροφία, τήν τάση γιά συντομία καί ἐνάργεια. Δίνει πρόσβαση σέ ἔργα πού διαμόρφωσαν ὁλόκληρο τόν πολιτισμό μας», ὑποστηρίζει ὁ περιφερειακός ἐπιθεωρητής τῆς Ἀκαδημίας τοῦ Στρασβούργου G. Schilling. Καί ὁ γάλλος καθηγητής Masse Roger προσθέτει: «Ἡ ἑλληνική γλῶσσα εἶναι τό ὑπέρτατο ἐργαλεῖο σκέψης. Πράγματι κάποιος μπορεῖ νά σκεφθεῖ μόνον στά Ἑλληνικά». Ἐπίσης, ἡ μεγάλη γαλλίδα ἑλληνίστρια ἀκαδημαϊκός Jacqueline de Romilly ἔλεγε: «Ἡ ἑλληνική γλῶσσα εἶναι ἕνα ἐργαλεῖο μέ τό ὁποῖο εὔκολα μπορεῖ κανείς νά ἐξοικειωθεῖ καί νά ἀνοίξει τή σκέψη του. Σᾶς τό λέω χωρίς ἐπιφύλαξη: Ὅλος ὁ κόσμος θά πρέπει νά μάθει Ἑλληνικά, γιατί ἡ ἑλληνική γλῶσσα μᾶς βοηθάει πρῶτα ἀπ᾽ ὅλα νά καταλάβουμε τή δική μας γλῶσσα!» Αὐτό τό ἄνοιγμα τοῦ πνευματικοῦ ὁρίζοντα τῶν παιδιῶν φοβᾶται ἡ νέα τάξη πραγμάτων καί μέ κάθε τρόπο προσπαθεῖ νά τό ἀποτρέψει.
 Κι ἐνῶ τά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά ἀπαξιώνονται στή χώρα πού τά γέννησε, ὁ ὑπουργός Παιδείας τῆς Μεγάλης Βρετανίας ἔχει προτείνει νά διδάσκεται ἡ Ἀρχαία Ἑλληνική καί ἡ Λατινική ὡς μάθημα ἐπιλογῆς ἤδη ἀπό τό δημοτικό σχολεῖο. Παράλληλα, ἄγγλοι ἐπιχειρηματίες προτρέπουν τά ἀνώτερα στελέχη τους νά μάθουν Ἀρχαῖα Ἑλληνικά, «ἐπειδή αὐτά περιέχουν μία ξεχωριστή σημασία γιά τούς τομεῖς ὀργάνωσης καί διαχείρισης ἐπιχειρήσεων».
 Πρός καταισχύνη βεβαίως ὅλων τῶν ἀμφισβητιῶν τῆς κλασικῆς παιδείας, ἀρχαιοελληνικοί στίχοι κοσμοῦν εἰσόδους Πανεπιστημίων, κλινικές καί ἀξιοθέατα μεγάλων εὐρωπαϊκῶν πόλεων.
 Εἶναι πρόδηλο ὅτι ὅλες οἱ και(ε)νοφανεῖς καί ἀνατρεπτικές ἰδέες ἔχουν ὡς στόχο τόν ἀφελληνισμό καί τόν ἀποχριστιανισμό τῆς πατρίδας μας, καθώς μάλιστα δημοσιοποιοῦνται σέ μία ἐποχή ἐξαιρετικά κρίσιμη καί ἰδιαίτερα δύσκολη γιά τούς Ἕλληνες. Χρειάζεται ἐγρήγορση, προσοχή καί προσευχή, διότι ὅπως ἔλεγε ὁ ποιητής Νίκος Γκάτσος:
«Πολύ δέν θέλει ὁ Ἕλληνας
νά χάσει τήν λαλιά του
καί νά γίνει μισέλληνας
ἀπό τήν ἀμυαλιά του».

Εὐδοξία Αὐγουστίνου
Φιλόλογος-Θεολόγος

1. Ἀρχιμ. Αὐγουστίνου Ν. Καντιώτου, Ἐθνικά Προβλήματα, Ἀθῆναι 1961, σελ. 79. 2. Π.χ. Ὁ στίχος τοῦ λυρικοῦ ποιητῆ Ἀλκαίου «Ἦρος ἀνθεμόεντος ἐπάιον ἐρχομένοιο» (=Ὅταν ἡ λουλουδιασμένη ἄνοιξη ἐρ- χόταν, τούς θεράπευαν) ἀναγράφεται στούς τοίχους πανεπιστημιακῆς κλινικῆς στήν πόλη Ἐρλάνγκεν τῆς Γερμανίας, ἔξω ἀπό τή Νυρεμβέργη. Ἁψίδα κεντρικῆς γέφυρας ἐπί τοῦ ποταμοῦ Μάιν, στή Φρανκφούρτη τῆς Γερμα- νίας, φέρει στά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά μέ μετάφραση στά Γερμανικά τόν στίχο τῆς Ὀδύσσειας (α 183): «Πλέων ἐπί οἴνοπα πόντον ἐπ᾽ ἀλλοθρόους ἀνθρώπους» (=Ταξιδεύοντας σέ ξένες θάλασσες μέ ἀνθρώπους πού μιλοῦν ἄλλες γλῶσσες). Εἴσοδος τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Ἐδιμβούργου στή Σκωτία φέρει τήν ἐπιγραφή στά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά: «Διπλοῦν ὁρῶσιν οἱ μαθόντες γράμματα».

Τί κι ἄν φέτος γιορτάσαμε το 2013 πανηγυρικά τά 1.700 χρόνια ἀπό τήν ἀπόφαση τῶν Μεδιολάνων (313 μ.Χ.), τή γνωστή ὡς «διάταγμα τῆς ἀνεξιθρησκίας»; Παγκοσμίως μαίνεται ὁ πόλεμος κατά τῶν xριστιανῶν· οἱ xριστιανοί καί πάλι «ὁδηγοῦνται στά λιοντάρια», καθώς ἀναφέρονται μαζικές δολοφονίες τους, ἀποκεφαλισμοί, ἀπαγωγές καί ἐκτελέσεις ἑλληνορθοδόξων, ρωμαιοκαθολικῶν καί κοπτῶν χριστιανῶν, βιασμοί χριστιανῶν γυναικῶν, καταστροφές ἐκκλησιῶν καί ἱερῶν συμβόλων, καταστρατήγηση θρησκευτικῶν ἐλευθεριῶν, ἐπιστροφή στή βία καί στήν ἀπανθρωπιά. Οἱ ἐξελίξεις δείχνουν ὅτι εἴμαστε πρό τῶν πυλῶν ἑνός παγκόσμιου διωγμοῦ τῶν χριστιανῶν ἀπό τή Νέα Τάξη πραγμάτων.
 Δυστυχῶς οἱ βιαιότητες στή Συρία, στό Ἰράκ καί στά κράτη τῆς Ἀνατολῆς γίνονται μέ τήν ἀνοχή ἀλλά καί μέ τή συμμετοχή καί ὑποστήριξη δυτικῶν χριστιανικῶν κρατῶν. Καί ἐμεῖς, οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί, τί κάνουμε; Πόσο μᾶς ἀπασχολεῖ τό δράμα τῶν ἀδελφῶν μας; Πόσο προσευχόμαστε γι᾽ αὐτούς;
 Καί ἐνῶ αὐτά συμβαίνουν γύρω μας, ἑτοιμαζόμαστε γιά τή μεγάλη γιορτή τῆς πίστης μας, τά Χριστούγεννα. Ὡστόσο, τά πράγματα προϊόντος τοῦ χρόνου καί προωθουμένης τῆς ἀποτυχημένης πολυπολιτισμικότητας ἔχουν ἀρχίσει νά μεταβάλλονται ἀνησυχητικά γιά τή «μητρόπολιν τῶν ἑορτῶν», τά Χριστούγεννα, ἀφοῦ καί πάλι ὁ Ἡρώδης ζητεῖ «τὸ παιδίον τοῦ ἀπολέσαι αὐτό».
 Ἀσφαλῶς ἡ «πολεμική» διάθεση κατά τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας δέν εἶναι καινοφανές φαινόμενο. Πάντοτε ὑπῆρχε. Στήν ἐποχή μας ὅμως εἶναι περισσότερο ὀργανωμένη, μεθοδική καί πολύμορφη.
 Ἀναφέρουμε κάποια περιστατικά:

    «Δέν μοῦ ἀρέσει τό θρησκευτικό κομμάτι τῶν Χριστουγέννων», εἶπε ἡ ἑβραιοαμερικάνα παρουσιάστρια καί ἰατρική συντάκτρια τοῦ NBC Nancy Snyderman σχετικά μέ τίς γιορτές. «Νομίζω ὅτι ἡ θρησκεία μπερδεύει τό ὅλο πράγμα... Αὐτό εἶναι πού κάνει τίς γιορτές τόσο ἀγχώδεις».

    Στή Γαλλία ἡ ἀνθρωπολόγος Οunia Amina Bouzar, ἀλγερομαροκινῆς καταγωγῆς, ὑπέβαλε πρόταση νά καταργηθοῦν δύο χριστιανικές γιορτές καί τή θέση τους νά καταλάβουν ἡ ἑβραϊκή Yom Kippur καί ἡ μουσουλμανική Aïd! Ἡ Bouzar διορίστηκε ἀπό τόν γάλλο πρωθυπουργό στήν κυβερνητική ὑπηρεσία Observatoire de la laicité, πού προφανῶς στόχο ἔχει τήν προώθηση τῆς ἀποδοχῆς τοῦ Ἰσλάμ στή Γαλλία εἰς βάρος βεβαίως τοῦ χριστιανισμοῦ.

    Στό Wausau τοῦ Wisconsin τῶν ΗΠΑ σχολική περιφέρεια ἀποφάσισε γιά τόν φετινό ἑορτασμό τῶν Χριστουγέννων τά δημοτικά σχολεῖα νά ἀκυρώσουν τίς συναυλίες τους καί νά περιορίσουν τά σχετικά γιορτινά τραγούδια πού θά ψάλει ἡ σχολική χορωδία. Σύμφωνα μέ τίς ὁδηγίες ἐπιτρέπονται «ἑορταστικά καί χριστουγεννιάτικα τραγούδια πού δέν ἐπικεντρώνονται στόν θρησκευτικό ἑορτασμό τῶν Χριστουγέννων». Θά πρέπει ἐπίσης νά ἀπαλειφθεῖ κάθε ἀναφορά στά Χριστούγεννα, τά ὁποῖα πρέπει νά μεταλλαχθοῦν σέ γιορτή τοῦ χειμώνα.

    Στή γερμανική πόλη τοῦ Solingen τελευταῖα ἀπαγορεύτηκαν τά χριστιανικά σύμβολα κατά τόν δημόσιο ἑορτασμό τῶν Χριστουγέννων. Τώρα καί στό Kreuzberg τοῦ Βερολίνου ἀπαγορεύτηκε ὁ ἑορτασμός τῶν Χριστουγέννων σέ δημόσιους χώρους -ἐπιτρέπεται μόνο κατ᾽ οἶκον-, γιά νά μήν «τραυματίζονται» τά θρησκευτικά συναισθήματα τῶν «ἄλλων». Μπορεῖ νά στηθεῖ μόνο ἕνα χριστουγεννιάτικο δέντρο σέ κεντρικό σημεῖο. Ἀκόμη καί αὐτή ἡ χριστουγεννιάτικη ἀγορά ἔλαβε ἄδεια, ἀφοῦ προηγουμένως μετονομάσθηκε «Winterfest» (= χειμωνιάτικη γιορτή).

    Στήν Ἰσπανία ἡ ὑπουργός Παιδείας τῆς ἐπαρχίας τῆς Ἀστούριας -χωρίς καμία διαβούλευση μέ τούς ἐμπλεκόμενους φορεῖς- ἔστειλε ἐγκύκλιο στά σχολεῖα νά ἀφαιρεθεῖ κάθε ἀναφορά στά «Χριστούγεννα» καί τή «Μεγάλη Ἑβδομάδα», γιά «νά μήν πληγωθοῦν οἱ εὐαισθησίες τῶν ἀνθρώπων»(!). Σύμφωνα μέ τήν ἐγκύκλιο στά ἡμερολόγια τοῦ σχολείου ἡ λέξη «Χριστούγεννα» θά πρέπει νά ἀντικατασταθεῖ μέ τή φράση «χειμερινές διακοπές».

    Στό Βέλγιο ὑπῆρξε ἔντονη ἀντιπαράθεση σχετικά μέ ὑπουργική ἐγκύκλιο πού ἀπαγορεύει τή λέξη «Πάσχα» καί τήν ἀντικαθιστᾶ μέ τόν ὅρο «διακοπές τῆς ἄνοιξης», μέ τή δικαιολογία νά μήν «προσβάλλονται» οἱ μή χριστιανοί μετανάστες.

 Σέ ὅλες τίς προαναφερόμενες περιπτώσεις ἀντέδρασαν οἱ τοπικές κοινωνίες, οἱ ὁποῖες ἑρμήνευσαν τήν ἐν γένει στάση ὡς ἀντιχριστιανική μέ συγκεκριμένο στόχο τήν καταστροφή τῆς χριστιανικῆς κληρονομιᾶς τους.
 Χαρακτηριστική εἶναι ἡ τοποθέτηση ἁρμόδιου ὀργάνου τῆς Ἰσπανίας (ORLC) στούς νεωτερισμούς τῆς ὑπουργοῦ: «Οἱ “γιορτές” πάντα ὀνομάζονταν Χριστούγεννα, Μεγάλη Ἑβδομάδα καί Πάσχα καί μέχρι τώρα κανείς δέν εἶχε προσβληθεῖ ἀπό αὐτό. Καλοῦμε, λοιπόν, τήν ὑπουργό νά παραιτηθεῖ ἀπό τίς κοσμικές φιλοδοξίες της, καί νά δεῖ ὅτι ἡ Ἰσπανία εἶναι μία χώρα μέ χριστιανικές ρίζες, οἱ ὁποῖες δέν μποροῦν νά ξεχαστοῦν ἀπό τή μία στιγμή στήν ἄλλη».
 Ἀλλά καί στήν ὀρθόδοξη πατρίδα μας παρατηροῦνται τέτοια κρούσματα, καθώς ἀπό τά σχολικά μας βιβλία ἐξορίσθηκαν τά σχετικά ἑορταστικά κείμενα καί τή θέση τους ἔχουν καταλάβει «Ο Νορντίν στην εκκλησιά», «Η μπουγάδα του Άι Βασίλη», «Τότε που βγάλαμε βόλτα τον Επιτάφιο», «Η γάτα του παπά» κτλ., μέ σκοπό τήν πλήρη ἀποχριστιανοποίηση τῆς νέας γενιᾶς. Καθώς φαίνεται, ὁ μύθος τῆς πολυπολιτισμικότητας ἀποτελεῖ ἄριστο φυτώριο ἀντιχριστιανικῶν κινήσεων καί ἡ περίφημη παγκοσμιοποίηση στήν οὐσία εἶναι πολτοποίηση θεσμῶν, ἠθῶν, ἀξιῶν, παραδόσεων.
 Ἀναμφισβήτητα, ὁ Χριστός σέ κάθε ἐποχή, ὅπως καί σήμερα, ἐξακολουθεῖ νά εἶναι «σημεῖον ἀντιλεγόμενον». Δέν θά ἦταν ὑπερβολή νά ποῦμε ὅτι ὁλόκληρη ἡ μετά Χριστόν ἱστορία συνυφαίνεται γύρω ἀπό τήν παραδοχή ἤ τήν ἀπόρριψή του. Ὅσοι τόν ἀρνοῦνται καί τόν πολεμοῦν ἀργά ἤ γρήγορα θά καταλάβουν τή σημασία τῶν λόγων του: «Πᾶς ὁ πεσὼν ἐπ᾿ ἐκεῖνον τὸν λίθον συνθλασθήσεται· ἐφ᾿ ὃν δ᾿ ἂν πέσῃ, λικμήσει αὐτόν» (Λκ 20,18). Ἄς μήν ἐπιτρέψει ἡ ἀγαθότητά του νά βρεθοῦμε στό ἀντίθετο στρατόπεδο.

Εὐδοξία Αὐγουστίνου

Φιλόλογος-Θεολόγος

Γνωστό τό προσωνύμιο Ψωροκώσταινα. Χρησιμοποιεῖται, γιά νά ὑποδηλώσει κάποιον ἐνδεῆ ἤ κατώτερο κοινωνικά. Χρησιμοποιεῖται ἐπίσης ἀπαξιωτικά, γιά νά χαρακτηρίσει τήν Ἑλλάδα ὡς κράτος φτωχό λόγῳ τῆς ἔλλειψης ὀρθολογικῆς ὀργάνωσης καί διαχείρισης τῶν ἐσόδων της. Ὡστόσο εἶναι γνωστό ὅτι πρόκειται γιά ὑπαρκτό πρόσωπο, γιά τήν ἡρωίδα τοῦ 1821 Πανωραία Χατζηκώστα ἀπό τίς Κυδωνιές (Ἀϊβαλί) τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Τό 1821 μετά ἀπό τήν ἀποτυχία τῆς Ἐπανάστασης στήν πατρίδα της, οἱ Τοῦρκοι ἔσφαξαν τούς συμπατριῶτες της∙ μπροστά στά μάτια τῆς ἀρχόντισσας Πανωραίας ἔσφαξαν τόν ζάπλουτο ἔμπορο καί σύζυγό της Κωνσταντῖνο, καθώς καί τά παιδιά τους. Μέσα στήν κοσμοχαλασιά λίγοι σώθηκαν καί ζήτησαν ἀλλοῦ καταφύγιο. Καί ἡ ὄμορφη ἀρχόντισσα βρέθηκε μόνη καί πάμφτωχη στά Ψαρά, ἐξ οὗ καί Ψαροκώσταινα∙ προστάτες της οἱ συντοπίτες της καί κυρίως ὁ δάσκαλος τῆς Ἀκαδημίας τῶν Κυδωνιῶν, Βενιαμίν ὁ Λέσβιος.
 Στή συνέχεια βρίσκουμε τήν Πανωραία στό Ναύπλιο, τήν τότε πρωτεύουσα τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους. Γιά νά ἐξοικονομεῖ τά πρός τό ζῆν, προσέφερε ὑπηρεσίες στόν Βενιαμίν, ὁ ὁποῖος παρέδιδε μαθήματα ἐκεῖ, μέχρι τόν Αὔγουστο τοῦ 1824, ὁπότε ὁ δάσκαλος προσβλήθηκε ἀπό τύφο καί «ἐξεμέτρησε τό ζῆν». Ἔκτοτε ξεκίνησε γιά τήν Ψαροκώσταινα ἕνας ἀπερίγραπτος ἀγώνας ἐπιβίωσης∙ ξενοπλένοντας, μεταφέροντας ὡς ἀχθοφόρος βάρη καί μερικές φορές ἀπό τίς ἐλεημοσύνες τῶν συνανθρώπων της προσπάθησε νά ἐξασφαλίζει στοιχειωδῶς τό ψωμί της.
 Ἐκεῖνο τόν καιρό οἱ ὀρδές τοῦ Ἰμπραήμ πού ρήμαζαν τόν τόπο, ἄφηναν πίσω τους φωτιά καί ὀρφάνια. Ἑκατοντάδες ὀρφανά συγκεντρώθηκαν στό Ναύπλιο. Ἡ Πανωραία στή μορφή ἀλλά καί στήν ψυχή, ἀδιαφορώντας γιά τά προσωπικά της προβλήματα πῆρε ὑπό τήν προστασία της παιδιά ὀρφανά, γιά νά τά μεγαλώσει καί νά ἁπαλύνει τόν πόνο τους. Πόσες φορές ἡ πρώην ἀρχόντισσα δέν χτύπησε πόρτες καί πόρτες, ἐπαιτώντας καί ἐκλιπαρώντας γιά τά ὀρφανά τῆς Ἑλλάδος! Ὅ,τι εἶχε καί δέν εἶχε τό μοιραζόταν μέ τά ὀρφανά τῶν ἀγωνιστῶν. Αὐτήν τή ζητιάνα ἀντίκρυσαν τά ἀλητάκια τῆς παραλίας καί περιπαικτικά τήν ἀποκάλεσαν Ψωροκώσταινα.
 Μιά Κυριακή τοῦ ἔτους 1826, στήν κεντρική πλατεία τοῦ Ναυπλίου μετά τή θεία Λειτουργία οἱ πενόμενοι Ἕλληνες καλοῦνται καί πάλι νά βοηθήσουν. Ὁ σοφός δάσκαλος Γεώργιος Γεννάδιος κραυγάζει: «Τό Μεσολόγγι χάνεται. Ἡ πατρίς καταστρέφεται, ὁ ἀγών ματαιοῦται, ἡ ἐλευθερία ἐκπνέει. Ἀπαιτεῖται βοήθεια σύντονος. Πρέπει οἱ ἀνδρεῖοι αὐτοί (οἱ ἥρωες – πρόσφυγες τοῦ Μεσολογγίου), οἵτινες ἔφαγον πυρίτιν καί ἀνέπνευσαν φλόγας, καί ἤδη ἀργοί καί λιμώττοντες μᾶς περιστοιχίζουσιν, νά σπεύσωσιν, ὅπου νέος κίνδυνος τούς καλεῖ. Πρός τοῦτο ἀπαιτοῦνται πόροι καί πόροι ἐλλείπουσιν. Ἀλλ᾽ ἄν θέλωμεν νά ἔχωμεν πατρίδα, ἄν ἤμεθα ἄξιοι νά ζῶμεν ἄνδρες ἐλεύθεροι, πόρους εὑρίσκομεν. Ἄς δώσει ἕκαστος ὅ,τι ἔχει καί δύναται...». Κανείς ὅμως δέν πλησίαζε στό τραπέζι τῆς προσφορᾶς. Καί τότε μπροστά στά ἔκπληκτα μάτια ὅλων, ἡ χήρα ἡ Χατζηκώσταινα βγάζει τό ἀσημένιο δαχτυλίδι πού φοροῦσε, ξετρυπώνει καί ἕνα γρόσι ἀπό τήν τσέπη της καί τά ἀποθέτει ταπεινά στό τραπέζι τῆς ἐρανικῆς ἐπιτροπῆς, λέγοντας: «Δέν ἔχω τίποτα ἄλλο ἀπό αὐτό τό ἀσημένιο δαχτυλίδι κι αὐτό τό γρόσι. Αὐτά τά τιποτένια προσφέρω στό μαρτυρικό Μεσολόγγι». Πόσο ἔμοιαζε μέ τή χήρα τοῦ Εὐαγγελίου πού πρόσφερε τό δίλεπτο στό γαζοφυλάκιο τοῦ ναοῦ καί εἰσέπραξε αἰώνιο τόν ἔπαινο ἀπό τόν Κύριο (βλ. Λκ 21,1-4).
 Κάποιος, ἀπό τόν κόσμο πού ἦταν συγκεντρωμένος, συγκινημένος ἀναφώνησε: «Γιά δεῖτε, ἡ πλύστρα ἡ Ψωροκώσταινα πρώτη προσέφερε τόν ὀβολό της». Ἀμέσως κινητοποιήθηκε τό ἑλληνικό φιλότιμο. Γρόσια καί λίρες καί ἀσημικά γέμισαν τό τραπέζι τῆς ἐπιτροπῆς. Κείνη τή στιγμή ἡ πλύστρα Χατζηκώσταινα ὀνοματιζόταν ἐπίσημα πλέον «Ψωροκώσταινα», γιά νά συνεχίσει τίς εὐεργεσίες της. Ἀργότερα, στό ὀρφανοτροφεῖο πού ἵδρυσε ὁ Καποδίστριας –γριά πιά καί μέ σαλεμένο τό νοῦ ἀπό τόν πόνο καί τίς στερήσεις– προσφέρθηκε νά πλένει τά ροῦχα τῶν ὀρφανῶν χωρίς καμιά ἀμοιβή. Πρίν καλά καλά χαρεῖ τά «παιδιά της», λίγο μετά τή λειτουργία του ἄφηνε τόν κόσμο αὐτό ἡ Πανωραία. Τί κι ἄν οἱ ἐπίσημοι δέν τήν τίμησαν στή θανή της! Τά παιδιά τοῦ ὀρφανοτροφείου τήν ἔκλαψαν σάν μάνα τους κι ἔτσι τήν παρέδωσαν στήν αἰώνια κατοικία της (βλ. Εὐ. Δαδιώτη, «Αἰγαιοπελαγίτικα», τεῦχος 13).
 Ὑπάρχει ὡστόσο καί μιά ἄλλη ἐκδοχή: Ἡ Ψωροκώσταινα ὑπῆρξε σύζυγος ἀγωνιστῆ. Ἀδυνατώντας νά ἐξασφαλίσει τά πρός τό ζῆν ζητιάνευε στούς δρόμους τοῦ Ναυπλίου. Ἐκεῖ τή συνάντησε ὁ Καποδίστριας καί τῆς ἔδωσε τόν ὀβολό του. Ἐκείνη συνειδητοποιώντας τό οἰκονομικό ἀδιέξοδο τῆς χώρας, ἔβαλε στό χέρι τοῦ κυβερνήτη ὅσα χρήματα εἶχε συγκεντρώσει. Ὁ Καποδίστριας συγκινημένος ἀπό τή χειρονομία της ἔδωσε ἐντολή νά τῆς χορηγηθεῖ σύνταξη.
 Ἀνεξάρτητα ὅμως ἀπό τό ποιά ἐκδοχή εἶναι ἀκριβής, τό παρανόμι τῆς Πανωραίας, Ψωροκώσταινα, πῆρε κι ἔδωσε στίς Συνελεύσεις πού ἀκολούθησαν ἐκφράζοντας τήν ἄθλια οἰκονομική κατάσταση τῆς χώρας. Τό 1942, στή συνεδρίαση τῆς πρώτης Βουλῆς κάποιος βουλευτής ἐπανέλαβε τό χαρακτηρισμό Ψωροκώσταινα γιά τήν Ἑλλάδα. Ὁ χαρακτηρισμός, ἔστω κι ἄν φαίνεται περιφρονητικός, εἶχε κατακυρωθεῖ. Ἐξάλλου μέχρι καί σήμερα «ὅλοι ἀπό τήν Ψωροκώσταινα ζητοῦν νά ζήσουν».
 Μόνο πού σήμερα μᾶς λείπουν οἱ Ψωροκώσταινες –εὐδοκιμοῦν, λυμαινόμενες τό Δημόσιο, οἱ mesdames τῶν λεσχῶν καί τῶν καναλιῶν- οἱ ἡρωίδες μέ τήν περιφλεγῆ γιά τήν πατρίδα καρδιά καί τόν ἔνθεο ζῆλο∙ οἱ Πανωραῖες, πού νά προσφέρουν τόν κόπο τοῦ ἀγώνα καί τοῦ ἱδρώτα τους γιά τήν ἀνόρθωση τοῦ Ἔθνους μας. Γίναμε γένος ἀγενές καί ἄγονο σέ εὐποιίες, ἀφοῦ πλήθυνε τό κακό καί μᾶς κατέκλυσε ἡ διαφθορά καί ἡ ἀποστασία. Ἀπορροφημένοι ἀπό τά δανεικά, ξεχάσαμε τά ἰδανικά καί χάσαμε τόν προσανατολισμό μας.
 Σήμερα, προπαντός, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό Ψωροκώσταινες πού θα μποροῦν νά σμίγουν τά δάκρυά τους μέ τοῦ ὀρφανοῦ τό κλάμα, νά σκύβουν μέ συμπόνια στοῦ φτωχοῦ τό δράμα, νά δροσίζουν μέ τήν ἀγάπη τους τοῦ ἀρρώστου τό κάμα.

Εὐδοξία Αὐγουστίνου

Φιλόλογος-Θεολόγος   

 «Νά ξέρετε πώς ἄν τρέξουμε νά σώσουμε τή Μακεδονία, ἡ Μακεδονία θά μᾶς σώσει», ἐκλιπαροῦσε ὁ Δυτικομακεδόνας Ἴων Δραγούμης. Τή φωνή τῆς Μακεδονίας ἄκουσαν οἱ πρόγονοί μας τό 1912 -1913 νά τούς καλεῖ ἐπιτακτικά καί ἀψηφώντας κινδύνους καί θυσίες ξεκίνησαν τούς ἀπελευθερωτικούς ἀγῶνες, μέ ἀποτέλεσμα σέ δέκα μῆνες νά διπλασιασθεῖ ἡ Ἑλλάδα.
 Ὁ λαός μας κατά τήν ἡρωική ἐκείνη ἐποχή, ἑνωμένος καί ἀγαπημένος, ἐπέδειξε ὕψιστες ἀρετές κι ἔγραψε λαμπρές σελίδες δόξας. Ἰδιαιτέρως ὅμως θά πρέπει νά ὑπογραμμίσουμε ὅτι σύσσωμος ὁ Ἑλληνισμός, ἀπό τόν τελευταῖο Ἕλληνα μέχρι καί τόν βασιλιά, ἐμπνεόταν καί ἐμφοροῦνταν ἀπό τήν πίστη στόν Θεό. Ὅλοι στόν Θεό εἶχαν τήν ἀναφορά τους, τή δική του βοήθεια ἐπικαλοῦνταν καί σ᾽ Αὐτόν ἀνέπεμπαν τή δοξολογία τους.
 Τό πνεῦμα αὐτό ἀποτυπώνεται πολύ καθαρά στό τηλεγράφημα τοῦ βασιλιᾶ τῶν Ἑλλήνων Γεωργίου Α΄ πρός τούς συμμάχους βαλκανικούς λαούς: «Οἱ Ὀρθόδοξοι ἡμῶν λαοί ἐν κοινῇ ἐξεγέρσει ἑνοῦνται δι᾽ ἀρρήκτων δεσμῶν συμφωνίας καί θυσίας, αἱ δέ προσευχαί τῶν στενῶς συνδεδεμένων τεσσάρων ἐθνῶν ἀνέρχονται πρός τόν Ὕψιστον ἐν θερμῇ ἱκεσίᾳ ἀπεκδεχόμενοι τήν εὐλογίαν Αὐτοῦ ἐν τῇ νέᾳ ταύτῃ σταυροφορίᾳ. Εἴθε ὁ Κύριος ἐν τῇ εὐσπλαγχνίᾳ αὐτοῦ νά ἐνισχύσῃ τήν σύγχρονον προσπάθειαν τῶν Στρατῶν ἡμῶν καί νά ἐπιστέψῃ διά νίκης τό Ἅγιον ἔργον τῆς Ὀρθοδοξίας διά τῆς ἀπελευθερώσεως τῶν τυραννουμένων ἡμῶν ἀδελφῶν... Μέ τά βλέμματα δέ προσηλωμένα εἰς τό σύμβολον τοῦ Σταυροῦ, ἄς ἔχωμεν ἔμβλημα τό: “Ἐν τούτῳ Νίκα”».
 Ἀλλά καί στό διάγγελμά του πρός τόν ἑλληνικό λαό, ἀναγγέλλοντας στίς 5 Ὀκτωβρίου 1912 τήν κήρυξη τοῦ πολέμου κατά τῆς Τουρκίας, μεταξύ τῶν ἄλλων ἔγραφε: «Αἱ ἱεραί ὑποχρεώσεις πρός τήν φιλτάτην πατρίδα, πρός τούς ὑποδούλους ἀδελφούς μας καί πρός τήν ἀνθρωπότητα ἐπιβάλλουσιν εἰς τό κράτος… ὅπως διά τῶν ὅπλων θέσῃ τέρμα εἰς τήν δυστυχίαν, ἥν οὗτοι ὑφίστανται ἀπό τόσων αἰώνων… ἐπικαλούμεθα δέ τήν ἀρωγήν τοῦ Ὑψίστου ἐν τῷ δικαιοτάτῳ τούτῳ ἀγῶνι τοῦ πολιτισμοῦ».
Τό ἀποτέλεσμα εἶναι γνωστό. Ἐμφανέστατη ὑπῆρξε ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ πρός τό ἑλληνικό ἔθνος.
 Ὅταν ξεκινοῦσε ὁ ἑλληνοβουλγαρικός πόλεμος (20 Ἰουνίου 1913) -δεύτερος Βαλκανικός- ὁ βασιλιάς Κωνσταντῖνος, ἀρχιστράτηγος τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ, ἀπευθυνόμενος πρός τό λαό ἔλεγε: «Εἶναι καί ὁ ἀγών οὗτος εὐλογητός παρά τοῦ Θεοῦ, ὅσον καί ὁ πρῶτος, καί τήν εὐλογίαν Αὐτοῦ ἐπικαλούμενοι ἀνακράζομεν· Ζήτω ἡ μεγαλυνθεῖσα Ἑλλάς!».
 Μετά τή νικηφόρο ἔκβαση καί τοῦ πολέμου αὐτοῦ ὁ Κωνσταντῖνος τηλεγράφησε πρός τόν πρωθυπουργό Ἐλευθέριο Βενιζέλο καί πρός τό Ὑπουργικό Συμβούλιο ἀναγγέλλοντας: «Ὁ Θεός πλουσιοπαρόχως ηὐλόγησε τάς προσπαθείας ἡμῶν ... Εὐχαριστῶ τόν Παντοδύναμον Θεόν Ὅστις ηὐλόγησε τά ὅπλα μας».
 Αὐτή ἡ φλογερή πίστη συντέλεσε ὥστε οἱ πρόγονοί μας νά ὑψωθοῦν τό 1912-1913 στίς κορυφές τῆς ἱστορίας καί νά ξαναγράψουν τό νέο 1821.
 «Ἐμπρός, ἀδέλφια, ἀτρόμαχτοι!
Κι ἄν πέφτη ἀστροπελέκι,
 ... Ἐμπρός! ἡ Ἑλλάδα λάμπει,
 ἀχολογᾶν οἱ κάμποι,
 καῖνε οἱ καρδιές. Ἐμπρός!»,
παιάνιζε ὁ Κωστῆς Παλαμᾶς. Χωρίς νά λογαριάσουν οὔτε τίς οἰκογένειές τους οὔτε τή ζωή τους, μέ ἐφόδιο τή Μεγάλη Ἰδέα καί μέ τά ἡρωικά τραγούδια στά χείλη, ρίχτηκαν ἀκάθεκτοι στή μάχη καί περιβλήθηκαν τήν πορφυρή δόξα τοῦ Βαλκανομάχου.
 Παραθέτω ἕνα περιστατικό· τό ζωντάνευε μάλιστα μέ μεγάλη παραστατικότητα ὁ μακαριστός π. Αὐγουστῖνος.
 Πρίν ἀπό τή μάχη τοῦ Κιλκίς, τό 1913, ὅπου κρινόταν τό μέλλον τῆς Ἑλλάδας στά Βαλκάνια, εἶχαν συγκεντρωθεῖ νύχτα στή σκηνή τοῦ βασιλιᾶ ὅλοι οἱ ἀνώτεροι ἀξιωματικοί γιά τίς τελευταῖες ὁδηγίες.
 - Αὔριο τό Κιλκίς πρέπει νά πέσει! ἀνακοίνωσε ὁ βασιλιάς.
 Οἱ ἀξιωματικοί ἀμίλητοι εἶχαν πάρει τήν ἀπόφασή τους. Ἐκ μέρους ὅλων, ὁ Ἀντώνιος Καμπάνης ἀπάντη- σε:
 - Μεγαλειότατε, ἀφοῦ τό διατάσσει ἡ Ἑλλάς, τό Κιλκίς θά πέσει. Καλή ἀντάμωση στήν αἰωνιότητα!...
 Τήν ἑπομένη τό Κιλκίς ἔπεφτε, ἀλλά οἱ περισσότεροι ἀπό τούς ὑπερασπιστές του δέν ὑπῆρχαν πλέον στή ζωή.
 Ἀνάμεσα σέ ἐκείνους πού πρόσφεραν τό αἷμα τους γιά νά ᾽ρθει ἡ λευτεριά στό Κιλκίς ὑπῆρξε καί ὁ ἀντι- συνταγματάρχης Καμάρας. Γιά νά ἐμψυχώσει τούς ἄνδρες του, οἱ ὁποῖοι κατά τή διάρκεια τῆς μάχης ἀποδεκακατίζονταν ἀπό τά βλήματα τῶν βουλγαρικῶν πυροβόλων, ἀνέσυρε τό ξίφος του κι ἄρχισε νά τρέχει στούς λόχους του φωνάζοντας: «Θάρρος, παιδιά μου. Δέστε ἐμένα πού εἶμαι ὄρθιος. Θάρρος, θά τούς τσακίσουμε». Δέν τελείωσε τά λόγια του καί ἕνα βλῆμα τόν τραυμάτισε θανάσιμα. Λίγο πρίν περάσει στήν ἀθανασία ἀπηύθυνε τόν τελευταῖο χαιρετισμό στούς στρατιῶτες του: «Θάρρος παιδιά. Θάρρος γενναῖοι μου. Σᾶς χαιρετῶ, καλά μου παλληκάρια· ὅλοι ἐμπρός νά δοξάσετε τήν τιμημένη Πατρίδα μας».
 Ἀπό τά ἀναρίθμητα ἐπίσης παραδείγματα πίστεως στόν Θεό καί ἀγάπης πρός τήν πατρίδα τῶν ἀξιωματικῶν μας ἀναφέρω τόν Κωνσταντῖνο Βεντήρη. Ὑπῆρξε πρότυπο ἀξιωματικοῦ καί ἄνθρωπος βαθειᾶς πίστεως. Καθημερινά ξυπνοῦσε -ἐάν κοιμόταν- πολύ νωρίτερα ἀπό τούς ἄλλους, γιά νά προσευχηθεῖ.
 Κάποτε παραβρέθηκε σέ ἕνα γάμο. Γνώριζαν ὅτι ὁ Βεντήρης ἦταν ἄγαμος καί τοῦ εὔχονταν ὅλοι: «Καί στά δικά σου!». Καί ὁ Βεντήρης συγκινημένος ἀπαντᾶ:
 - Ἐγώ εἶμαι παντρεμένος ἀπό τά 17 μου χρόνια.
 - Καί ποιά εἶναι ἡ γυναίκα σου; τόν ρώτησαν μέ ἀπορία.
 Σηκώθηκε ὄρθιος ἔφερε τό χέρι στό γεῖσο καί εἶπε:
 - Ὀνομάζεται Ἑλλάς.
 Ἀπό 17 ἐτῶν ἦταν ἐθελοντής.
 - Μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερόν ἐστιν πατρὶς καὶ σεμνότερον καὶ ἁγιώτερον», λέγει ὁ Πλάτων, συμπλήρωσε, δημιουργώντας σέ ὅλους βαθειά συγκίνηση. Μέ τέτοια πρότυπα- φωτεινά μετέωρα- ὁ στρατός μας παρά τίς δύσκολες συνθῆκες μεγαλούργησε.
 Ἔτσι ἡ χρεωκοπημένη Ἑλλάδα τοῦ 1893 καί ἡ ἡττημένη τοῦ ἀτυχοῦς πολέμου τοῦ 1897 μπόρεσε μετά ἀπό 15 μόλις χρόνια ν᾽ ἀνορθωθεῖ οἰκονομικά, ἠθικά καί στρατιωτικά καί μέσα σέ δέκα μῆνες νά διπλασιαστεῖ.
 Ὅμως «μέ τοῦ καιροῦ τ᾽ ἀλλάγματα» φτάσαμε στή σημερινή δραματική γιά τήν πατρίδα μας κατάσταση. Κρίσιμο τό παρόν, κρισιμότερο τό μέλλον. Ὅπως κι ἄν ἔχουν τά πράγματα, ἡ πατρίδα μας πρέπει νά ζήσει. Καί θά ζήσει, «γιατί σκέπει την ᾽πού τ᾽ ἅψη ὁ Θεός μου», γιατί ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι τό μεγάλο ἔρεισμά μας καί ἡ διέξοδος στά ἀδιέξοδά μας. Γιά τό θαῦμα πού περιμένουμε νά δοῦμε στίς μέρες μας, δυνατή καί ἐπίκαιρη ἀκούγεται ἡ φωνή τοῦ Παλαμᾶ:
 «Κι ἄν πέσαμε σέ πέσιμο πρωτάκουστο
 καί σέ γκρεμό κατρακυλήσαμε,
 πού πιό βαθύ καμιά φυλή δέν εἶδε ὥς τώρα, εἶναι, γιατί, μέ τῶν καιρῶν τό πλήρωμα, ὅμοια βαθύ ἕν᾽  ἀνέβασμα μᾶς μέλλεται πρός ὕψη οὐρανοφόρα».

Eὐδοξία Αὐγουστίνου
Φιλόλογος-Θεολόγος

 Εἶναι γνωστό ὅτι ὁ πολύς Κίρο Γκλιγκόροφ κατά τή διάρκεια τοῦ 94χρονου βίου του ὑπέστη πολλές πολιτικές μεταλλάξεις. Ἀρχικά ἐμφανίσθηκε ὡς Βούλγαρος· στή συνέχεια προσχώρησε στούς κομμουνιστές Παρτιζάνους τοῦ Τίτο, δηλώνοντας Γιουγκοσλάβος. Ὅταν τόν Αὔγουστο τοῦ 1944 ὁ Τίτο κατασκεύασε τό κρατικό μόρφωμα τῶν Σκοπίων, ὁ Γκλιγκόροφ παρουσιάστηκε ὡς φανατικός «Μακεδόνας» καί διατέλεσε πρῶτος πρόεδρός του. Τό 1991 -κατά τή διάλυση τῆς πρώην Γιουγκοσλαβίας- δημιούργησε μετά ἀπό ἕνα διάτρητο καί ἀλλοιωμένο δημοψήφισμα τό ἀνεξάρτητο κράτος τῶν Σκοπίων.
 Εἶναι πολύ ἀναγκαῖο, καθώς καί πάλι διαπραγματεύονται τά ἀδιαπραγμάτευτα καί πωλοῦνται τά ἀτίμητα, νά θυμηθοῦμε μερικές ἀπό τίς θέσεις τοῦ Γκλιγκόροφ, ἐξαιτίας τῶν ὁποίων προφανῶς καταδικάσθηκε στήν περιθωριοποίηση ἀπό τό χαϊδεμένο παιδί τῆς Δύσης, τόν Γκρούεφσκι, πρώην ὑπάλληλο παγκοσμίων τραπεζῶν καί στή συνέχεια πρωθυπουργό τῶν Σκοπίων.
  Στό βιβλίο του «Ἀπομνημονεύματα» (σελ. 259) ὁ Γκλιγκόροφ ἀναφέρει ὅτι στή δεξίωση πού ἔγινε στή Νέα Ὑόρκη τήν ἑπομένη τῆς ἀναγνώρισης τῶν Σκοπίων ὡς ἀνεξάρτητου κράτους, μιά ὁμάδα νέων ἀπό τήν Αὐστραλία τοῦ εἶπε: «Ἐσεῖς μιλήσατε, ἀλλά δέν εἴπατε τό σημαντικότερο. Δέν εἴπατε ὅτι ἐμεῖς εἴμαστε ἀπόγονοι τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου. Αὐτό μπορεῖ νά ἑρμηνευθεῖ ὅτι ἀρνηθήκαμε τήν καταγωγή μας, τούς προγόνους μας». «Δυσκολεύτηκα νά βρῶ ἀπάντηση ἀμέσως -συνεχίζει ὁ Γκλιγκόροφ- καί τελικά τούς εἶπα: “Ξέρετε, σέβομαι τίς σκέψεις καί τίς πεποιθήσεις σας. Εἶναι δικαίωμά σας. Ἀλλά σύμφωνα μέ τήν ἱστοριογραφία στόν Μακεδονικό λαό ἐπικρατεῖ ἡ γνώμη ὅτι εἴμαστε Σλάβοι. Ἔχουμε ἔλθει στά Βαλκάνια τόν 6ο καί 7ο αἰώνα καί ἔχουμε ἐγκατασταθεῖ στά ἐδάφη πού ὀνομάζονται Μακεδονία. Δέν γνωρίζω κατά πόσο στίς φλέβες μας συνεχίζει νά ρέει κάποια σταγόνα αἵματος τῶν ἀρχαίων Μακεδόνων! Ἀλλά ἀκόμα καί ἔτσι, δέν εἶναι αὐτό πού δίνει τήν ταυτότητα τοῦ λαοῦ μας”. Ἔμειναν ἀκόμη ... μισή ὥρα στήν αἴθουσα καί ἔφυγαν ἀνικανοποίητοι, ὅπως μοῦ φάνηκε».
  Ἐπίσης στήν ἐφημερίδα «Toronto Star» τοῦ Καναδᾶ στίς 15 Μαρτίου 1992 δήλωνε: «Δέν εἴμαστε “Μακεδόνες” ἀλλά Σλάβοι. Δέν ἔχουμε συγγένεια μέ τόν Ἀλέξανδρο τόν Ἕλληνα καί μέ τή Μακεδονία του»!
  Τρεῖς μῆνες ἀργότερα, στίς 3 Ἰουνίου 1992, ἐπανέλαβε τή δήλωσή του μπροστά στίς κάμερες λέγοντας: «Ἐμεῖς εἴμαστε Σλάβοι, δέν ἔχουμε καμιά σύνδεση μέ τόν Μέγα Ἀλέξανδρο. Ἤρθαμε στήν περιοχή τόν 6ο μ.Χ. αἰώνα»!
  Στίς 25 Ὀκτωβρίου 2009 ὁ Κίρο Γκλιγκόροφ σέ συνέντευξή του στήν ἐφημερίδα «Πρῶτο Θέμα» ἐπιβεβαίωνε ἀπόλυτα τά παραπάνω:
  Ἐρώτηση: Τό 1992 στά Τίρανα εἴχατε δηλώσει ὅτι ὁ λαός σας εἶναι σλαβικῆς καταγωγῆς, ὅτι δέν συνδέεται μέ τόν Μέγα Ἀλέξανδρο καί ὅτι βρεθήκατε στήν περιοχή τόν 6ο αἰώνα μ.Χ.
  Γκλιγκόροφ: Ἐξακολουθῶ καί σήμερα νά πιστεύω καί νά δηλώνω ἀκριβῶς τά ἴδια.
  Ἐρώτηση: Γιατί τότε τό ἀνθελληνικό κλίμα καί ἡ ἐμμονή στόν «ἀρχαιομακεδονισμό» τά τελευταῖα χρόνια στή χώρα σας, δηλαδή νά ἀποδείξουν κάποιοι ἐπίσημα πώς κατάγεστε ἀπευθείας ἀπό τούς ἀρχαίους Μακεδόνες;
  Γκλιγκόροφ: Σοβαροί ἱστορικοί γελοῦν μέ ὅλα αὐτά πού συμβαίνουν στή χώρα μου τά τελευταῖα χρόνια. Ἡ ἱστορία εἶναι ἕνα παγκόσμιο ἀγαθό· αὐτό ἀσφαλῶς σημαίνει πώς ἡ ἱστορική καί πολιτιστική κληρονομιά δέν μπορεῖ νά μήν εἶναι καί ἑλληνική. Οἱ Ἕλληνες νομίζουν πώς ἐμεῖς θέλουμε νά ἀφαιρέσουμε ἕνα κομμάτι τῆς ἱστορικῆς καί πολιτιστικῆς τους κληρονομιᾶς. Δέν λέω πώς οἱ ἀνησυχίες αὐτές εἶναι ἄνευ λόγου, ἀφοῦ ὑπάρχουν ὑπερβολές καί ἀπό τή δική μας πλευρά. Ὑπάρχουν ἱστορικοί στή χώρα μου πού ὑποστηρίζουν πώς ἐμεῖς βρισκόμαστε στά χώματα αὐτά 2.000 χρόνια πρίν ἀπό τόν Μέγα Ἀλέξανδρο. Γιά γέλια, δηλαδή... Ἔλεγα σέ ἕναν φίλο μου ἱστορικό ὅτι ἔτσι, ὅπως πᾶμε, θά βγοῦμε ἀπευθείας ἀπόγονοι τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας καί θά ἀποδειχτεῖ καί ὅτι ὁ Παράδεισος εἶναι «μακεδονικός» καί ἰδιοκτησία μας... Σιγά σιγά θά ποῦμε πώς καί οἱ πρωτόπλαστοι ἦταν «Μακεδόνες»!
  Στήν ἐρώτηση τοῦ δημοσιογράφου γιά ἐκείνους πού μιλοῦν γιά Μεγάλη Μακεδονία ὁ Γκλιγκόροφ ἀπάντησε: «Αὐτά εἶναι ἀστειότητες. Κομμάτι τῆς Ἑλλάδος εἶναι σήμερα τό μεγαλύτερο τμῆμα τῆς γεωγραφικῆς Μακεδονίας. Ἀσφαλῶς κανείς δέν μπορεῖ νά ἀμφισβητήσει τό δικαίωμα τῆς Ἑλλάδος στά ἐδάφη αὐτά καί βεβαίως τό δικαίωμα νά τό διατηρήσει» (Βλ. Ν. Μάρτη, Ἡ ἀφετηρία δημιουργίας τοῦ ψευδομακεδονικοῦ Ἔθνους τῶν Σκοπίων).
  Ὅλα αὐτά τά ὑπενθυμίζουμε, καθώς συνεχίζεται ἡ ἀτελέσφορη διαδικασία τῶν διαπραγματεύσεων μεταξύ Σκοπίων καί ἡμῶν...
 Τό τέλος ὅμως τοῦ ἀείμνηστου συντρόφου Γκλιγκόροφ δηλώνει ὅτι ὅποιος στά Σκόπια τολμήσει νά διαφοροποιηθεῖ ἀπό τίς θέσεις τοῦ «δημοκρατικοῦ» Γκρούεφσκι θά ταφεῖ σάν προδότης, «σάν τό σκυλί στ’ ἀμπέλι».

Εὐδοξία Αὐγουστίνου
Φιλόλογος-Θεολόγος

 Μία ἰδιαίτερη μορφή στούς Βαλκανικούς Πολέμους, πού προκαλεῖ θαυμασμό καί συγκλονισμό, ὑπῆρξε ὁ γενναῖος ὑδραῖος ναύαρχος Παῦλος Κουντουριώτης. Ξεκίνησε ἀπό ἁπλό ναυτόπουλο καί ἔφθασε νά γίνει δυό φορές ἀντιβασιλέας. Λιτός καί ἀπέριττος στή ζωή του, σχεδόν ἀσκητικός, δέν ἀρεσκόταν στίς ἐπιδείξεις καί στίς κοσμικές ἐκδηλώσεις. Συνδύαζε τό εὔτολμο θάρρος μέ τήν ἀταλάντευτη εὐθυκρισία. Πάνω ἀπό ὅλα ὅμως διατηροῦσε ἀκλόνητη πίστη στόν Θεό καί πίστευε πώς κάθε ἐνέργεια πρέπει νά ξεκινᾶ πάντοτε μέ τήν ἐπίκληση τῆς θείας βοήθειας. Θεωροῦσε τόν ἑαυτό του σάν ἕναν ἁπλό ναύτη κι ἔβλεπε τήν ἀρχηγία ὡς δικαίωμα νά πεθάνει πρῶτος ἀπό ὅλους. Ἄν καί ἐπέβαλλε σκληρή πειθαρχία στούς ἀξιωματικούς καί στούς ναῦτες, τούς ἦταν ἀγαπητός, διότι ἀποτελοῦσε παράδειγμα προσήλωσης στό καθῆκον καί ἀγάπης μέχρι θυσίας πρός τήν πατρίδα.
 Τίς ἱκανότητές του παραδεχόταν καί ὁ ὑπουργός Ναυτικῶν τῆς Τουρκίας Μαχμούτ Μουκτάρ. Γιά τόν λόγο αὐτό πρίν ἀπό τή ναυμαχία τῆς Ἕλλης ἀπέστειλε τηλεγράφημα στόν ἀρχηγό τοῦ τουρκικοῦ στόλου, στό ὁποῖο ἀνέγραφε: «Ἐπί τοῦ Ἀβέρωφ θά ἐπιβαίνει, ὅπως πληροφοροῦμαι, ὁ ἀρχηγός τοῦ ἑλληνικοῦ στόλου, ὁ Κουντουριώτης, ἄριστος ἀξιωματικός, μέ πεῖρα, μέ θάρρος καί πλεῖστες ἄλλες ναυτικές ἀρετές».
 Μέ γλαφυρότητα ὁ Σπύρος Μελᾶς καταθέτει γιά τόν ναύαρχο ὅτι σέ ὅλη του τή ζωή ἕναν φόβο εἶχε: μήπως φανεῖ κατώτερος ἀπό τούς προγόνους του πού τούς λάτρευε σάν ἁγίους. Πρίν ἀρχίσει ἡ ναυμαχία τῆς Ἕλλης ἐπισκέφθηκε ὅλους τούς πύργους, γιά νά ἐμψυχώσει τούς πυροβολητές καί τούς ναῦτες μέ τοῦτα τά λόγια: «Πίστη στόν Θεό, πίστη στό Ἔθνος, πίστη στή Νίκη! Πρέπει νά φανοῦμε ἀντάξιοι τῶν προγόνων μας».
 Ξανανεβαίνοντας στή γέφυρα ἔστειλε καί τοῦ ἔφεραν ἀπό τό διαμέρισμά του ἕνα κουτί, πού εἶχε μέσα τό σταυρό τοῦ Πανάγιου Τάφου μέ τό «Τίμιο Ξύλο». Ζήτησε ἀπό τόν οἰακιστή Τέντε τό σουγιά του, ἔκοψε τήν ταινία τοῦ κουτιοῦ, ἔβγαλε τό σταυρό, τόν ἀσπάστηκε, τόν ἔβαλε στό «γεισό» τῆς γέφυρας καί εἶπε: «Μέ τή βοήθεια τοῦ σταυροῦ κανένα δέ θά φοβηθοῦμε!». Κι ὕστερα τόν κρέμασε στό στῆθος του...
Μετά τήν περιφανῆ νίκη του παρατηρεῖ ὁ Μελᾶς: «Ὁ Κουντουριώτης δέν εἶχε πιά νά στέκει μέ σκυμμένο κεφάλι μπροστά στούς προγόνους του. Μποροῦσε νά τούς κοιτάζει κατάματα, ὅπως οἱ ναῦτες του τούς γεμιτζῆδες τοῦ Εἰκοσιένα» (Σπ. Μελᾶ, Οἱ πόλεμοι 1912-1913).
 Σέ γράμμα του πρός τή σύζυγό του ὁ ναύαρχος ἐξομολογεῖται: «... Πρό τῆς ἐπιθέσεως παρήγγειλα εἰς τόν στόλον διά σημάτων τά ἑξῆς: Μέ τήν βοήθειαν τοῦ Θεοῦ καί ἐν ὀνόματι τοῦ Βασιλέως, τῆς Πατρίδος καί τοῦ Δικαίου, προχωρήσατε μέ ἀτρόμητον ἀνδρείαν ἐναντίον τοῦ ἐχθροῦ. Ἐπαίζετο δέ, σημείωσε, εἰς τήν ναυμαχίαν αὐτήν ἡ τελική ἔκβασις τοῦ Βαλκανικοῦ Πολέ- μου. Ὁ Θεός μᾶς ἔδωκε τήν νίκην». Καί εἶναι γεγονός ὅτι ἡ μεγάλη, ἡ στρατηγική νίκη τοῦ πολέμου, κερδήθηκε στή θάλασσα. Ἐάν ἔχαναν οἱ πρόγονοί μας, ἡ ἱστορία θά ἐξελισσόταν διαφορετικά.
 Πραγματικός εὐπατρίδης ὁ Κουντουριώτης δέν θέλησε νά περιαυτολογήσει, παρόλο πού οἱ δύο ναυτικές νίκες, τῆς Ἕλλης καί τῆς Λήμνου, ὀφείλονταν στήν προσωπική του τόλμη. Ἀπέδωσε τή νίκη στά πληρώματα, γιά τά ὁποῖα συνέταξε ἐγκωμιαστική ἔκθεση, προκειμένου νά ἐξάρει «τήν λαμπράν διαγωγήν, τό θάρρος, τήν ψυχραιμίαν, τήν ἀντοχήν εἰς τάς κακουχίας... τήν ἀπερίγραπτον εἰς θαυμασμόν συμπεριφοράν ἁπάντων... τήν ἐπιδειχθεῖσαν αὐταπάρνησιν».
 Εἶναι γνωστό μέ ποιόν τρόπο ὁ πρωθυπουργός Ἐλευθέριος Βενιζέλος στήν ἔναρξη τοῦ Α΄ Βαλκανικοῦ Πολέμου κατευόδωσε τό θωρηκτό «Ἀβέρωφ» μέ τούς 550 ναῦτες του καί ὑποναύαρχο τόν Κουντουριώτη: «Ἡ πατρίς ἀξιοῖ ἀπό ὑμᾶς ὄχι ἁπλῶς νά ἀποθάνητε ὑπέρ αὐτῆς. Αὐτό θά ἦταν τό ὀλιγώτερον. Ἀξιοῖ νά νικήσετε». Αὐτός, λοιπόν, πολύ ἀργότερα, στίς 3 Δεκεμβρίου 1933, γιά νά ἐκφράσει τήν εὐγνωμοσύνη του πρός τόν Κουντουριώτη, ἀπέστειλε τήν ἑξῆς ἐπιστολή:
 «Φίλτατε Ναύαρχε,
 Εἴκοσι ἕνα χρόνια κλείουν σήμερα ἀπό τήν ἡμέρα, πού μέ τήν ναυμαχία τῆς Ἕλλης ἐξησφάλισες τήν κατά θάλασσαν ὑπεροπλίαν τῆς Ἑλλάδος καί τῶν συμμάχων της καί ἔτσι ἐξησφάλισες τήν τελικήν νίκην των. Ὅλοι οἱ Ἕλληνες σοῦ εἴμεθα εὐγνώμονες διά τήν νίκην σου αὐτήν. Περισσότερον ἀπό ὅλους ἐκεῖνος πού γνωρίζει ὅτι χωρίς τήν ἀδάμαστον ἀποφασιστικότητά σου καί τήν πίστιν σου εἰς τήν κατά θάλασσαν νίκην μας, δέν θά ἀπεφασίζαμεν νά λάβωμεν μέρος εἰς τόν Α΄ Βαλκανικόν Πόλεμον, μέ ἀποτέλεσμα ὅτι, ἄν μέν νικοῦσαν οἱ Σέρβοι καί οἱ Βούλγαροι, τά ὅριά μας θά ἔμεναν ὁριστικῶς εἰς τήν Μελούνα ἤ τό πολύ θά ἔφθαναν στόν Ἁλιάκμονα· ἄν δέ νικοῦσαν οἱ Τοῦρκοι, ἡ ζωή τῶν ὁμογενῶν τῆς Αὐτοκρατορίας θά ἀπέβαινεν ἀνυπόφορος.
 Μέ ἐξαίρετον τιμήν καί ἀγάπην
 Ἐλευθ. Κ. Βενιζέλος»
 Θαυμαστή εἶναι ἐπίσης ἡ διαθήκη τοῦ ναυάρχου· ξεδιπλώνει μία καρδιά πού χτυποῦσε γιά τόν Χριστό καί τήν Ἑλλάδα:
 «Ἔζησα πιστός εἰς τήν Χριστιανικήν Θρησκείαν καί εἰς τήν Ἀνατολικήν Ὀρθόδοξον Ἑλληνικήν Ἐκκλησίαν. Ἠγάπησα δι’ ὅλης τῆς ψυχῆς μου τήν Πατρίδα μου. Κατά τό μέτρον τῶν δυνά- μεών μου καί τῇ βοηθείᾳ τοῦ Θεοῦ ἐξετέλεσα τό καθῆκον μου. Ἀτενίζω ἤρεμος τήν κρίσιν τῆς ἱστορίας ... Ὅλη μου ἡ στοργή ἀνήκει εἰς τήν Ὕδραν, ὅλη μου ἡ ψυχή εὔχεται πρός τόν Θεόν διαπύρως νά φυλάττει τήν Ἑλλάδα.
 Ἐν Ἀθήναις 15 Νοεμβρίου 1926
 Παῦλος Κουντουριώτης»
 Στίς 22 Αὐγούστου 1935 ἔδυσε ὁ ὀγδοντάχρονος ναύαρχος ἥσυχα καί ἤρεμα. Κατά τήν ἐπιθυμία του ἡ σορός του μεταφέρθηκε στόν πέτρινο τάφο, τόν ὁποῖο ὁ ἴδιος εἶχε ἑτοιμάσει στήν Ὕδρα, γιά νά ἀγναντεύει ἀπό ἐκεῖ τό πέλαγος πού τόσο ἀγάπησε καί μέσα στό ὁποῖο μεγαλούργησε.
 Ἀπό ἐκεῖ δέεται γιά τήν ἐλευθερία τῆς ταλανιζόμενης καί παραπαίουσας πατρίδας μας· ταυτόχρονα διαλαλεῖ καί ὑπαγορεύει τό θρυλικό ναυτικό του σῆμα, πού εἶχε ἀναγράψει στό θωρηκτό «Ἀβέρωφ»: «Μέ τήν δύναμιν τοῦ Θεοῦ καί τάς εὐχάς τοῦ Βασιλέως μας καί ἐν ὀνόματι τοῦ Δικαίου, πλέω μεθ’ ὁρμῆς ἀκαθέκτου, μέ τήν πεποίθησιν τῆς νίκης, ἐναντίον τοῦ ἐχθροῦ του γένους.
Κουντουριώτης».

Eὐδοξία Αὐγουστίνου
Φιλόλογος-Θεολόγος